Ιστορική ημερομηνία για την ελληνική τηλεόραση ήταν η 23η Φεβρουαρίου 1966. Ήταν 18.30 όταν από το μικρό στούντιο του Ο.Τ.Ε. η Ελένη Κυπραίου διάβασε το πρόγραμμα της τηλεοπτικής πρεμιέρας :
«Καλησπέρα σας. Από σήμερα το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας καθιερώνει το νέο του βραδινό ωράριο για τις τεχνικές δοκιμές του Πειραματικού Πομπού Τηλεοράσεως. Κάθε βράδυ, από τις έξι και μισή μέχρι τις οκτώ και μισή περίπου, θα μεταδίδουμε μια σειρά δοκιμαστικών εκπομπών με ποικίλο περιεχόμενο. Όσοι από σας έχουν συσκευές τηλεοράσεως θα μπορούν να τις παρακολουθούν στο Κανάλι 5...»
Στις 27 Φεβρουαρίου 1966, τέσσερις μέρες αργότερα, ξεκίνησε τη λειτουργία της η ΤΕΔ (Τηλεόρασις Ενόπλων Δυνάμεων), που αργότερα έγινε ΥΕΝΕΔ.
Τα πρώτα χρόνια της, η ελληνική τηλεόραση μετέδιδε κυρίως ντοκιμαντέρ, ξένες ταινίες, προσφερόμενα προγράμματα, ψυχαγωγικές εκπομπές κλπ.
Τον Αύγουστο του 1968 είχαν πουληθεί περίπου 4.000 δέκτες. Το 1969, το ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) απέκτησε τις πρώτες μεγάλες μονάδες συνεργείων εξωτερικών μεταδόσεων που ήρθαν στην Αθήνα για τη μετάδοση των Πανευρωπαϊκών Αγώνων Στίβου.
1970 : H χρονιά-σταθμός για τα ελληνικά σίριαλ
«Καλησπέρα σας. Από σήμερα το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας καθιερώνει το νέο του βραδινό ωράριο για τις τεχνικές δοκιμές του Πειραματικού Πομπού Τηλεοράσεως. Κάθε βράδυ, από τις έξι και μισή μέχρι τις οκτώ και μισή περίπου, θα μεταδίδουμε μια σειρά δοκιμαστικών εκπομπών με ποικίλο περιεχόμενο. Όσοι από σας έχουν συσκευές τηλεοράσεως θα μπορούν να τις παρακολουθούν στο Κανάλι 5...»
Στις 27 Φεβρουαρίου 1966, τέσσερις μέρες αργότερα, ξεκίνησε τη λειτουργία της η ΤΕΔ (Τηλεόρασις Ενόπλων Δυνάμεων), που αργότερα έγινε ΥΕΝΕΔ.
Τα πρώτα χρόνια της, η ελληνική τηλεόραση μετέδιδε κυρίως ντοκιμαντέρ, ξένες ταινίες, προσφερόμενα προγράμματα, ψυχαγωγικές εκπομπές κλπ.
Τον Αύγουστο του 1968 είχαν πουληθεί περίπου 4.000 δέκτες. Το 1969, το ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) απέκτησε τις πρώτες μεγάλες μονάδες συνεργείων εξωτερικών μεταδόσεων που ήρθαν στην Αθήνα για τη μετάδοση των Πανευρωπαϊκών Αγώνων Στίβου.
1970 : H χρονιά-σταθμός για τα ελληνικά σίριαλ
Το 1970 ξεκινάει η προβολή του πρώτου ελληνικού σίριαλ.
Πρόκειται για «Το Σπίτι με τον Φοίνικα», σε σενάριο Κικής Σεγδίτσα, σκηνοθεσία των Ιάσονα Γιαννουλάκη και Θόδωρου Αδαμόπουλου και παραγωγή του Κώστα Σισμάνη, ενός από τους πιονέρους της ελληνικής τηλεόρασης.
Το σίριαλ προαναγγέλθηκε από τη θρυλική «Ραδιοτηλεόραση» ως ελληνικό θέατρο συνεχείας. Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε από την ΥΕΝΕΔ στις 22.30 της Πέμπτης 2 Απριλίου 1970. Για την ιστορία, πρωταγωνιστούσαν οι : Kώστας Καρράς, Έρικα Μπρόγερ, Γιάννης Μιχαλόπουλος, Ανδρέας Φιλιππίδης, Κατερίνα Γιουλάκη, Τάκης Μηλιάδης κ.α. Προβλήθηκαν συνολικά 13 επεισόδια, με διάρκεια 30’ το καθένα.
Η «Ραδιοτηλεόραση» ονομαζόταν ως τις αρχές του 1970 «Ραδιοπρόγραμμα» και άλλαξε όνομα καθώς περιελάμβανε πλέον στην ύλη της και τα τηλεοπτικά προγράμματα.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία όμως της ελληνικής τηλεόρασης ήταν «Ο Κύριος Συνήγορος», σε σενάριο του μεγάλου Κώστα Πρετεντέρη και βασικό πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Γιάννη Μιχαλόπουλο, ο οποίος είχε αναλάβει και τη σκηνοθεσία της σειράς. Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται στις 2 Μαΐου 1970 και, συνολικά, παίχτηκαν 256 δεκαπεντάλεπτα επεισόδια. Παραγωγός της ήταν ο ... Συνεργάτης Χωρίς Όνομα. Επρόκειτο για τον Νίκο Νικολαρέα. Ίσως ήταν ο πρώτος... άγνωστος Χ της ελληνικής τηλεόρασης. Οι ερμηνείες του Γιάννη Μιχαλόπουλου ως δικηγόρου Δημοσθένη Παρλάτου, έμειναν στην ιστορία.
Το 1971, ο Νίκος Φώσκολος κάνει δυναμική την εμφάνισή του στην ελληνική τηλεόραση. Γράφει τον θρυλικό «Άγνωστο Πόλεμο», τον οποίο σκηνοθετεί ο Κώστας Κουτσομύτης. Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται την Τρίτη 12 Οκτωβρίου 1971. Προβλήθηκαν συνολικά 226 επεισόδια ως την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 1974, που ολοκληρώθηκε η προβολή της. Στην «Ιστορία της Ελληνικής Τηλεόρασης», ο Στάθης Βαλούκος γράφει ότι κατέχει το ρεκόρ τηλεθέασης όλων των εποχών με 76 %.
Ένα από τα σίριαλ που έμειναν στην ιστορία ήταν αναμφισβήτητα «Η Γειτονιά μας», σε σενάριο του Κώστα Πρετεντέρη και σκηνοθεσία Πέτρου Λεωκράτη. Άρχισε να προβάλλεται στις 24 Φεβρουαρίου 1972 (ημέρα Πέμπτη) και ολοκλήρωσε την προβολή της μετά από 5,5 περίπου χρόνια και 550 τριαντάλεπτα επεισόδια!
Βασικοί πρωταγωνιστές ήταν ο Μάκης Δεμίρης (Μάκης), η Σάσα Καστούρα (Σάσα), η Μαρία Φωκά (κυρία Δελακοβία), η Μαίρη Χαλκιά (Ρέα), ο Μπάμπης Ανθόπουλος (Φανούρης), ο Κώστας Καφάσης (Ιωνάθαν) (ο οποίος μάλιστα εμφανιζόταν να έχει το...ψώνιο του τραγουδιστή στο σίριαλ, κάτι που έγινε στη συνέχεια πραγματικότητα. Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στο άρθρο μας για τον Κώστα Ψυχογιό (20 Ιουνίου 2016), ο οποίος έγραψε πολλά σουξέ για τον Καφάση, μεταξύ των οποίων το «Γέλα Κυρία μου»), ο Ανδρέας Φιλιππίδης (Κασσανδρής), ο Νίκος Μπακογιάννης (Κούλης), ο Πέτρος Πανταζής (Καπετάν Γιασός), ο Γιώργος Ζαχαριάδης (Νάσος) (ο οποίος επίσης έκανε καριέρα και σαν τραγουδιστής. Μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν το τραγούδι «Καλοσύνη σου», σε στίχους Κώστα Πρετεντέρη και μουσική Νάκη Πετρίδη), ο Νίκος Απέργης, η Νόρα Βαλσάμη, ο Γιάννης Βογιατζής (Αντωνάκης Σκερδεμπές), η Νέλλη Γκίνη, ο Βάσος Αδριανός κ.α.
Ένα εκπληκτικό σίριαλ, σε σενάριο Γιάννη Φίλιππα και σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη, ήταν ο «Παράξενος Ταξιδιώτης». Άρχισε να προβάλλεται την Παρασκευή 23 Ιουνίου 1972 και ολοκλήρωσε την προβολή του, μετά από 176 σαραντάλεπτα επεισόδια, στις 13 Οκτωβρίου 1973. Έξοχο κάστινγκ, υποβλητική σκηνοθεσία και μια ατμόσφαιρα μυστηρίου, σε συνδυασμό με το περίφημο...βαλιτσάκι που κρατούσε ο Παράξενος Ταξιδιώτης, έμεινε στην τηλεοπτική ιστορία.
Σύμφωνα με την υπόθεση του έργου, μια νύχτα με καταιγίδα ένας παράξενος άνθρωπος (Αλέκος Αλεξανδράκης), κρατώντας ένα μικρό βαλιτσάκι, προφασιζόμενος ένα ατύχημα, φτάνει στην απομονωμένη βίλα του Βρεττού (Αλέξης Δαμιανός), που βρίσκεται σ’ ένα μικρό ιδιόκτητο νησί. Η άφιξή του προκαλεί αναστάτωση στον Βρεττό, φλερτάρει με την δεύτερη γυναίκα του (Νόνικα Γαληνέα) και την κόρη του (Ελένη Ερήμου) και γίνεται αφορμή να αποκαλυφθεί μια παλιά ιστορία από τα χρόνια της Κατοχής.
Όπως γράφει ο Στάθης Βαλούκος, στο σίριαλ υπήρχαν «αλλοπρόσαλλες αλλαγές πλεύσης της πλοκής και απουσία μιας ξεκάθαρης κεντρικής ιδέας», που οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στη λογοκρισία που επικρατούσε εκείνη την εποχή. Οι εντεταλμένοι να διαβάζουν τα σενάρια και να εντοπίζουν τυχόν «ύποπτα στοιχεία» σ’ αυτά, ήταν συνήθως άτομα χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση, που έβλεπαν... φαντάσματα σε αθώα κείμενα.
Παρ’ όλη τη λογοκρισία και τα δύσκολα χρόνια, υπήρχε μια σειρά που ξεχώριζε, γιατί παρουσίαζε δύο αμφισβητίες που σάρκαζαν την συμπεριφορά όλων όσων τους περιτριγύριζαν. Ήταν το «Εκείνος κι Εκείνος» του Κώστα Μουρσελά, κωμική και σατιρική σειρά, με πρωταγωνιστές τον αξέχαστο Βασίλη Διαμαντόπουλο (Λουκάς) και τον μεγάλο Γιώργο Μιχαλακόπουλο (Σόλων). Ξεκίνησε να προβάλλεται τη Δευτέρα 19 Ιουνίου 1972 και μετά από 103 δεκαπεντάλεπτα επεισόδια, ολοκλήρωσε την προβολή της στις 9 Φεβρουαρίου 1974.
Τα σήριαλ του Κώστα Πρετεντέρη
Παράλληλα με την «Γειτονιά μας», ο Κώστας Πρετεντέρης έγραφε και το σίριαλ «Ο Ονειροπαρμένος», στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο Κώστας Βουτσάς, που είχε αναλάβει και τη σκηνοθεσία της σιεράς που ξεκίνησε να προβάλλεται στις 31 Ιουλίου 1973 (Τρίτη) και ολοκληρώθηκε, μετά από 111 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια, στις 14 Οκτωβρίου 1975.
Στον «Ονειροπαρμένο», ο μεγάλος κωμικός μας υποδύεται έναν ονειροπόλο υπάλληλο ο οποίος προεκτείνει και ζει στα όνειρά του όσα δεν μπορεί να ζήσει στην πραγματικότητα.
Στο σίριαλ αυτό πρωταγωνιστούσαν επίσης oι : Νίκος Παπαναστασίου, Μαίρη Μεταξά, Ρένα Βενιέρη, Άννα Παντζέλη, Βαγγέλης Πρωτοπαππάς, Γιώργος Βελέντζας κ.α.
Το λιγότερο επιτυχημένο από τα σίριαλ που έγραψε ο αξέχαστος Κ.Πρετεντέρης ήταν «Ο Άνθρωπός μας», που «διαδέχτηκε» τον «Ονειροπαρμένο». Με πρωταγωνιστές τους Κώστα Βουτσά, Άννυ Πασπάτη, Φραντζέσκα Ιακωβίδου, Αλέκο Ζαρταλούδη, Σπεράντζα Βρανά κ.α., παρουσίαζε τις εύθυμες περιπέτειες ενός αστού στο σπίτι και τη δουλειά του. Ο «Άνθρωπός μας» ξεκίνησε να προβάλλεται την 21η Οκτωβρίου 1975. Παίχτηκαν συνολικά 24 επεισόδια της σειράς αυτής.
Τον επόμενο χρόνο όμως, ο Κώστας Πρετεντέρης επανήλθε δυναμικότερα, με το σίριαλ «Εκείνες... κι Εγώ», στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο αξέχαστος Λάμπρος Κωσταντάρας.
Υποδυόταν τον Ζάχο Δόγκανο, έναν ανύπαντρο, γοητευτικό, αδιόρθωτο γλεντζέ, με μεγάλη αδυναμία στις γυναίκες. Ήταν ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του μεγάλου μας ηθοποιού. Την... μονίμως ερωτευμένη μαζί του γραμματέα του, Ελένη, ενσάρκωνε η Έφη Οικονόμου, τον φίλο του Δημήτρη ο (και σκηνοθέτης της σειράς) Δημήτρης Νικολαΐδης, και την υπηρέτριά του, Δεββώρα, η Ρένα Βουτσινά.
Σύμφωνα με τον Στάθη Βαλούκο, η σειρά σημείωνε υψηλότατα νούμερα τηλεθέασης, που έφταναν ή και ξεπερνούσαν μερικές φορές το 65 % ! Δεν υπήρχαν τα περίφημα... μηχανάκια μέτρησης της τηλεθέασης τότε, βέβαια, και οι μετρήσεις γίνονταν από την ΕΣΥΕ (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος), νυν ΕΛΣΤΑΤ. Προβλήθηκαν συνολικά, από την Τρίτη 18 Μαΐου 1976, 86 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια της σειράς αυτής.
To ριμέικ του σίριαλ το είδαμε 20 χρόνια αργότερα από τον ΑΝΤ1 (1996-1997), με τον Γιάννη Μπέζο στον ρόλο του Ζάχου Δόγκανου.
Το «Λούνα Παρκ»
Στον «Ονειροπαρμένο», ο μεγάλος κωμικός μας υποδύεται έναν ονειροπόλο υπάλληλο ο οποίος προεκτείνει και ζει στα όνειρά του όσα δεν μπορεί να ζήσει στην πραγματικότητα.
Στο σίριαλ αυτό πρωταγωνιστούσαν επίσης oι : Νίκος Παπαναστασίου, Μαίρη Μεταξά, Ρένα Βενιέρη, Άννα Παντζέλη, Βαγγέλης Πρωτοπαππάς, Γιώργος Βελέντζας κ.α.
Το λιγότερο επιτυχημένο από τα σίριαλ που έγραψε ο αξέχαστος Κ.Πρετεντέρης ήταν «Ο Άνθρωπός μας», που «διαδέχτηκε» τον «Ονειροπαρμένο». Με πρωταγωνιστές τους Κώστα Βουτσά, Άννυ Πασπάτη, Φραντζέσκα Ιακωβίδου, Αλέκο Ζαρταλούδη, Σπεράντζα Βρανά κ.α., παρουσίαζε τις εύθυμες περιπέτειες ενός αστού στο σπίτι και τη δουλειά του. Ο «Άνθρωπός μας» ξεκίνησε να προβάλλεται την 21η Οκτωβρίου 1975. Παίχτηκαν συνολικά 24 επεισόδια της σειράς αυτής.
Τον επόμενο χρόνο όμως, ο Κώστας Πρετεντέρης επανήλθε δυναμικότερα, με το σίριαλ «Εκείνες... κι Εγώ», στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο αξέχαστος Λάμπρος Κωσταντάρας.
Υποδυόταν τον Ζάχο Δόγκανο, έναν ανύπαντρο, γοητευτικό, αδιόρθωτο γλεντζέ, με μεγάλη αδυναμία στις γυναίκες. Ήταν ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του μεγάλου μας ηθοποιού. Την... μονίμως ερωτευμένη μαζί του γραμματέα του, Ελένη, ενσάρκωνε η Έφη Οικονόμου, τον φίλο του Δημήτρη ο (και σκηνοθέτης της σειράς) Δημήτρης Νικολαΐδης, και την υπηρέτριά του, Δεββώρα, η Ρένα Βουτσινά.
Σύμφωνα με τον Στάθη Βαλούκο, η σειρά σημείωνε υψηλότατα νούμερα τηλεθέασης, που έφταναν ή και ξεπερνούσαν μερικές φορές το 65 % ! Δεν υπήρχαν τα περίφημα... μηχανάκια μέτρησης της τηλεθέασης τότε, βέβαια, και οι μετρήσεις γίνονταν από την ΕΣΥΕ (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος), νυν ΕΛΣΤΑΤ. Προβλήθηκαν συνολικά, από την Τρίτη 18 Μαΐου 1976, 86 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια της σειράς αυτής.
To ριμέικ του σίριαλ το είδαμε 20 χρόνια αργότερα από τον ΑΝΤ1 (1996-1997), με τον Γιάννη Μπέζο στον ρόλο του Ζάχου Δόγκανου.
Το «Λούνα Παρκ»
Ενα από τα σίριαλ που έγραψαν τη δική τους ιστορία στην ελληνική τηλεόραση ήταν αναμφίβολα το θρυλικό «Λούνα Παρκ» του αξέχαστου Γιάννη Δαλιανίδη. Ξεκίνησε να προβάλλεται την Πέμπτη 11 Ιουλίου 1974 και, μετά από 333 ωριαία επεισόδια, ολοκλήρωσε τον κύκλο του στις 7 Μαΐου 1981. Στο σίριαλ εξιστορούνταν οι απλές καθημερινές ιστορίες των ανθρώπων που εργάζονται σ’ ένα λούνα παρκ. Τον μονίμως... γκρινιάρη κυρ-Γιώργη ενσάρκωνε ο μεγάλος Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, τη γυναίκα του, Ουρανία, η Άννα Παϊτατζή, τη μοντέρνα ανιψιά του, Κάθριν, η πρόωρα χαμένη Ρένα Παγκράτη, τη χαρτορίχτρα Μαρία, η Αλέκα Στρατηγού, ενώ πρωταγωνιστούσαν ακόμα οι : Νίκος Δαδινόπουλος, Μαίρη Ευαγγέλου, Κάτια Αθανασίου, Σωτήρης Τζεβελέκος, Λουίζα Ποδηματά, Σταμάτης Φασουλής κ.α. Στη σειρά υπήρχε ένας κεντρικός παρουσιαστής, ο Βαγγέλης Βουλγαρίδης, που παρουσίαζε διάφορους καλεσμένους τραγουδιστές, ενώ ο τηλεθεατής μπορούσε να πάρει μέρος σε διαγωνισμούς με πολλά δώρα.Θρυλικές οι ατάκες του αξέχαστου Διονύση Παπαγιαννόπουλου, το «Πέντε κρίκοι ένα τάλιρο» της Κάτιας Αθανασίου (Τούλα), η αφέλεια της κυρίας Ουρανίας και ο έρωτας του Νίκου με τη Ρένα.
Το «Λούνα Παρκ» έγινε και δίσκος που γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Ο «Μεθοριακός Σταθμός» και τα σίριαλ του Θάνου Λειβαδίτη
Άλλο ένα σίριαλ-σταθμός της ελληνικής τηλεόρασης ήταν αναμφίβολα ο... «Μεθοριακός Σταθμός» (όνομα και πράγμα σταθμός!). Ξεκίνησε να προβάλλεται την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 1974 και ολοκληρώθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1981, μετά από 349 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια.
Το σενάριο της σειράς υπέγραφε η Σούλα Πιερράκου και τη σκηνοθεσία ο Γιώργος Πετρίδης. Στο σίριαλ, που γυριζόταν στα Κιούρκα (Αφίδνες) της Αττικής, ενώ (υποτίθεται ότι) αφορούσε τη ζωή στην ακριτική Καλαμιά, πρωταγωνιστούσαν ο αδικοχαμένος Βάσος Αδριανός που ενσάρκωνε τον Αλέξη, τον γεωπόνο του χωριού, η Κούλα Αγαγιώτου, που υποδυόταν την Κούλα, την μητέρα του, η Άννυ Πασπάτη, ως Αλίκη, η σύζυγος του Αλέξη που πεθαίνει, η Ρένα Βουτσινά, ως Γαρουφαλλιά, ψυχοκόρη της Κούλας, κρυφά ερωτευμένη με τον Αλέξη, ο οποίος θα ξαναφτιάξει τελικά τη ζωή του μαζί της, ο Θόδωρος Έξαρχος, η Μαρία Φωκά, η Τζόλυ Γαρμπή, ο Χρήστος Ζορμπάς, η Ελένη Θεοφίλου (δασκάλα), ο Νικήτας Πλατής, στον ρόλο του προέδρου της Καλαμιάς, με τον οποίο ο Αλέξης είχε συχνά προστριβές, ο Αθηνόδωρος Προύσαλης κ.α.
Ξεχωριστή θέση στα αστυνομικά σίριαλ της δεκαετίας του 1970 κατέχουν αναμφίβολα οι «Δίκαιοι», με τον αξέχαστο Θάνο Λειβαδίτη στον ρόλο του δικηγόρου Άγγελου Καρνέζη, ο οποίος αγωνιζόταν εναντίον του υποκόσμου, με προτεραιότητα την έννοια της δικαιοσύνης έναντι του πνεύματος του νόμου. Αρωγός του ήταν ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Σταύρος, που ενσάρκωνε ο Ναξιώτης ηθοποιός Ιάκωβος Ψαρράς. Προβλήθηκαν συνολικά 125 επεισόδια της σειράς, από τις 16 Φεβρουαρίου 1974 ως τις 8 Μαΐου.
Τα σενάρια των 4 κύκλων της σειράς έγραψε ο ίδιος ο Θάνος Λειβαδίτης, ενώ η σκηνοθεσία ανήκε στον Αντώνη Τέμπο. Κάθε κύκλος είχε διαφορετική υπόθεση και πρωταγωνιστές. Ανάμεσά τους οι : Μάνος Κατράκης, Δημήτρης Μυράτ, Θάνος Κωτσόπουλος, Νίκος Βασταρδής, Μαίρη Φαρμάκη κ.ά. Χαρακτηριστικό της απήχησης της σειράς είναι ότι επιχειρηματίας με το επώνυμο Καρνέζης (!) διαφημιζόταν εκείνη την εποχή στην τηλεόραση με σλόγκαν «Καρνέζης : Δίκαιος στις τιμές του»!
Θα κάνουμε μια μικρή αναφορά στα σίριαλ που έκαναν ιδιαίτερα δημοφιλή τον Θάνο Λειβαδίτη τη δεκαετία του ’80. Ήταν : «Οι Αξιόπιστοι» (1981), «Οι Ιερόσυλοι» (1983), «Η Βεντέτα» (1987) και «Η Έκτη Εντολή» (1989).
Σύμφωνα με δημοσιεύματα της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» και της «Απογευματινής» (Άνοιξη 2004), μετρήσεις της ΕΣΥΕ έδειξαν ότι το τελευταίο επεισόδιο του σίριαλ «Οι Ιερόσυλοι» συγκέντρωσε ποσοστά θεαματικότητας 82 %!
Μια άλλη σειρά με ξεχωριστό ενδιαφέρον ήταν «Ο Άνθρωπος Δίχως Πρόσωπο», σε σενάριο της Έλενας Πανταζώνη και σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου. Πρωταγωνιστούσαν η Έλλη Φωτίου, ο Στέφανος Ληναίος, ο Μάκης Ρευματάς, ο Ανδρέας Φιλιππίδης, η Λήδα Πρωτοψάλτη κ.ά. Οι... πληροφοριοδότες μας θυμήθηκαν ότι στο σίριαλ ακουγόταν η υποβλητική και επιβλητική φωνή κάποιου, ηθοποιού εννοείται, ο οποίος όμως δεν εμφανιζόταν. Από εκεί προήλθε και ο τίτλος της σειράς, η οποία άρχισε να προβάλλεται στις 12 Οκτωβρίου 1972 και ολοκληρώθηκε, μετά από 112 τριαντάλεπτα επεισόδια, στις 13 Νοεμβρίου 1973.
Ιστορικά σίριαλ: Οι μεταφορές λογοτεχνικών έργων στην τηλεόραση
Μετά την μεγάλη επιτυχία του που σημείωσε ο «Άγνωστος Πόλεμος» (είναι χαρακτηριστικό ότι το όνομα του Βαρτάνη, του συνταγματάρχη Βαρτάνη που ερμήνευε ο Άγγελος Αντωνόπουλος, έγινε δρόμος, ταμπέλα σε καθαριστήριο και προμετωπίδα σε φορτηγό αυτοκίνητο), ο μεγάλος Νίκος Φώσκολος ασχολήθηκε με τα ιστορικά σίριαλ. Το πρώτο ήταν το «Εν Τούτω Νίκα», που προβλήθηκε από την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 1973 ως τις 28 Απριλίου 1974 (116 τριαντάλεπτα επεισόδια).
Στο σίριαλ αυτό εξιστορούνταν οι αγώνες του Μέγα Κωνσταντίνου να επιβληθεί των αντιπάλων του, το περίφημο όραμα που είδε και τον έκανε να γίνει χριστιανός και η μεταφορά της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη.
Πρωταγωνιστούσαν οι : Κ. Καρράς, Γ. Μαυροπούλου, Ν. Βασταρδής, Ν. Τριανταφυλλίδη, Α. Καλουτά, Γ. Σίσκος, Κ. Καραγιώργης, Ν. Απέργης, Χ. Δακτυλίδης, Α. Υψηλάντη κ.ά.
Το σίριαλ «Πορφύρα και Αίμα» ήταν μεταφορά της μυθιστορηματικής βιογραφίας «Ρωμανός Διογένης» του Κ. Κυριαζή, στη μικρή οθόνη. Πρόκειται για τον γνωστό μας από τη μάχη του Μαντζικέρτ (1071) Βυζαντινό αυτοκράτορα. Το σενάριο και η σκηνοθεσία της σειράς ήταν του Νίκου Φώσκολου και πρωταγωνιστούσαν οι : Ν. Βασταρδής, Δ. Μυράτ, Β. Ζουμπουλάκη, Ε. Μπριόλας, Γ. Ατζολετάκη, Γ. Τζώρτζης κ.ά. Προβλήθηκαν 54 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια (πρεμιέρα 7 Δεκεμβρίου 1977).
Μεγάλη επιτυχία γνώρισαν οι μεταφορές κλασικών έργων της ελληνικής λογοτεχνίας στη μικρή οθόνη. Πρώτο σχετικό σίριαλ ήταν «Οι Έμποροι των Εθνών», διασκευή του μυθιστορήματος του Α. Παπαδιαμάντη, σε σκηνοθεσία Κώστα Φέρρη και σενάριο Γιώργου Μπαλή – Κώστα Δαρλάση (1973).
Ακολούθησε «Η Γυφτοπούλα», διασκευή άλλου γνωστού μυθιστορήματος του Α. Παπαδιαμάντη, σε σενάριο και σκηνοθεσία Παύλου Μάτεσι (1974).
Η μεγαλύτερη, ίσως, επιτυχία από τις διασκευές αυτές των λογοτεχνικών έργων ήταν το σίριαλ «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», από το ομώνυμο πολύκροτο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη. Η σκηνοθεσία ήταν του Βασίλη Γεωργιάδη και το σενάριο των Νότη Περγιάλη (48 επεισόδια) και Γεράσιμου Σταύρου (2 επεισόδια). Άρχισε να προβάλλεται στις 29 Μαΐου 1975 και ολοκληρώθηκε στις 11 Ιουνίου 1976.
Σπουδαίες ερμηνείες μεγάλων ηθοποιών συντέλεσαν ώστε το σίριαλ να γνωρίσει τεράστια επιτυχία.Α. Γκόλφης, Λ. Καλλέργης, Κ. Δανδουλάκη, Γ. Φούντας, Α. Φιλιππίδης, Ν. Χατζίσκος, Γ. Αργύρης, Δ. Σταρένιος, Γ. Βασιλειάδου (υποδυόταν τη Μανταλένα), Ν. Τριανταφυλλίδη, η Τζένη Φωτίου ως... Γιουσουφάκι και... ο Κώστας Γκουσγκούνης, ο οποίος βέβαια την ίδια περίπου εποχή πρωταγωνιστούσε σε ταινίες όπως «Σεξ... 13 Μποφόρ», «Ο Ανώμαλος», «Στην Παγίδα του Σεξ και του Εγκλήματος» και γνώριζε την αποθέωση, με απίστευτες ατάκες και εκδηλώσεις λατρείας από τους θεατές που κατέκλυζαν τους κινηματογράφους όπου προβάλλονταν τα φιλμ αυτά!
Άλλες μεταφορές λογοτεχνικών έργων στην τηλεόραση ήταν : «Μενεξεδένια Πολιτεία» (διασκευή του μυθιστορήματος του Άγγελου Τερζάκη, σε σκηνοθεσία Κώστα Φέρρη και σενάριο Γιάννη Κανδήλα (1975), «Τερέζα Βάρμα Δακόστα» (του Γρηγόριου Ξενόπουλου), σε σενάριο Βαγγέλη Γκούφα και σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη (1975), «Αφροδίτη» (του Γρηγορίου Ξενόπουλου), σε σενάριο Σούλας Πιερράκου και σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου (1977).
Ο Ερρίκος Ανδρέου, τα επόμενα τρία χρόνια παρουσίασε στην τηλεόραση τις διασκευές έξι (!) ακόμα έργων του Ξενόπουλου («Η Αναδυομένη», «Τυχεροί και Άτυχοι», «Λάουρα», «Μυστικοί Αρραβώνες», «Η Απερίγραπτη», «Ο Κόσμος και ο Κοσμάς»). Το 1976 παρουσιάζεται διασκευασμένη η «Γαλήνη» του Ηλία Βενέζη, σε σκηνοθεσία Κώστα Λυχναρά και σενάριο Τάκη Χατζηαναγνώστου. Το 1978, ο ίδιος σκηνοθέτης, σε σενάριο Αλέξη Πάρνη, μεταφέρει στη μικρή οθόνη τη «Λεηλαδία Μιας Ζωής» του Αντώνη Τραυλαντώνη, ενώ το 1978 παρουσιάζεται η νουβέλα «Το Λεμονοδάσος», του Κοσμά Πολίτη, σε σκηνοθεσία της πρόωρα χαμένης Τώνιας Μαρκετάκη και σενάριο Κωστή Λειβαδέα.
Από τις υπόλοιπες διασκευές, θα αναφέρουμε τη «Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» (1979), βασισμένη στο ομότιτλο έργο του Στράτη Μυριβήλη, σε σενάριο Μαργαρίτας Λυμπεράκη και σκηνοθεσία Κώστα Αριστόπουλου και, φυσικά, το πασίγνωστο «Οι Πανθέοι», κοινωνικό σίριαλ εποχής (1977-1979), διασκευή του ομότιτλου μυθιστορήματος του Τάσου Αθανασιάδη, σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη και σενάριο Τάκη Χατζηαναγνώστου.
Αφήσαμε τελευταίο ένα από τα καλύτερα σίριαλ της δεκαετίας του ’70, το «Ο Φωτογράφος του Χωριού» (1977), σε σενάριο Γιώργου Καραμάνου και βασικούς πρωταγωνιστές τους : Νάσο Κεδράκα, Τάσο Λέρτα, Γιάννη Τότσικα, Κίττυ Αρσένη, Ζωή Ρίζου κ.ά. Σκηνοθέτης της σειράς ήταν ο Αντώνης Βογιάζος (1930-1992). Ο Βογιάζος ήταν ένας από τους 6 πρωταγωνιστές της πρώτης αεροπειρατείας που έγινε στη χώρα μας! (Αύγουστος 1948).
Πρωτιές και ένα καραμπινάτο σκάνδαλο
Το ραδιομέγαρο της ΕΡΤ χτίστηκε τη διετία 1968-1969. Σύμφωνα με τον Γιώργο Δάμπαση, στο βιβλίο του «Την Εποχή της Τηλεόρασης», κόστισε 300.000.000 δραχμές! (τριακόσια εκατομμύρια δραχμές...)
Ο πρώτος... γερός τηλεοπτικός καβγάς, προάγγελος όσων ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, έγινε στην εκπομπή «Πρόσκληση σε Γεύμα», που παρουσίαζαν η Εύα Ιωαννίδου και η Βίρνα Νιαβή. Πρωταγωνιστές του καβγά ήταν ο Δημήτρης Κολλάτος και ο αξέχαστος σκηνοθέτης Κώστας Καραγιάννης.
Σύμφωνα, πάλι, με τον Γιώργο Δάμπαση, τα έσοδα της ΤΕΔ (μετέπειτα ΥΕΝΕΔ) και του ραδιοφωνικού της σταθμού, στη διάρκεια της δικτατορίας έφτασαν το 1 δισεκατομμύριο δραχμές (ένα δισεκατομμύριο δραχμές) (!) Είναι άγνωστο πού διατέθηκαν αυτά τα χρήματα...
Στο θρυλικό «Αλάτι και Πιπέρι» του Φρέντυ Γερμανού, είχε εμφανιστεί (λάιβ...) η Τζόαν Κόλινς. Τα γυρίσματα γίνονταν σε ένα μικρό στούντιο της ΓΥΣ (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού). Έκπληκτη η Αμερικανίδα σταρ πληροφορήθηκε ότι εκεί θα γίνονταν τα γυρίσματα! Την ώρα που πήγε να κοιτάξει την κάμερα, το ένα πόδι της βρέθηκε μέσα σε ένα...κουβά από ασβέστη (!) που, άγνωστο πώς και γιατί, υπήρχε στο στούντιο...
Πάλι, σε ένα περιστατικό που συνέβη σε στούντιο της ΓΥΣ, η Έλλη Ευαγγελίδη παρουσίαζε μια ζωντανή εκπομπή, όταν έσπασε μια λάμπα, έπεσε πάνω της και της έκοψε το χέρι. Όμως, η Ευαγγελίδη, αν και έτρεχαν αίματα από το χέρι της, παρουσίασε την εκπομπή ως το τέλος!
Μία από τις πρώτες ζωντανές ενημερωτικές εκπομπές ήταν το «Κάθε Μεσημέρι», που παρουσίαζε ο δημοσιογράφος και νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νάσος Αθανασίου. Όταν ο Αθανασίου έφυγε για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, τον αντικατέστησε ο Μιχάλης Ρούσσος (1941-1983). Ένα από τα χαρακτηριστικά της εκπομπής ήταν ότι οι παρουσιαστές της μιλούσαν ζωντανά στον αέρα με τηλεθεατές. Ο Μιχάλης Ρούσσος, ένας πολύ γλυκός άνθρωπος, δέχτηκε δύο προτάσεις γάμου από τηλεθεάτριες, στον αέρα. Πριν από 40 χρόνια... Εντυπωσιακό, νομίζουμε!
Τέλος, η λογοκρισία (χούντα γαρ...) έδινε το παρών και στην τηλεόραση. Ορισμένοι από τους λογοκριτές, αμόρφωτοι και άξεστοι, ζητούσαν εξωφρενικά πράγματα. Όπως τα πολιτικά φρονήματα του Θερβάντες ή την αυτοπρόσωπη παρουσία του συγγραφέα Στέφανου Ξένου στο στούντιο. Λεπτομέρεια : o«εισηγητής» του ιστορικού μυθιστορήματος στη χώρα μας, Στέφανος Ξένος, είχε πεθάνει το 1894!
Το πρώτο τραγούδι τίτλων σίριαλ γράφτηκε για τη σειρά «Δρόμος Χωρίς Γυρισμό» (1973). Ήταν δημιουργία των Η. Παπακώστα – Χ. Σμυρναίου, που ερμήνευσε ο αδικοχαμένος Δημήτρης Ζευγάς.
Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής παρακολουθούσε τα δελτία ειδήσεων και λέγεται ότι έκανε υποδείξεις για αλλαγές στον αξέχαστο Βαγγέλη Μπίστικα. Επίσης, με εντολή του Κ. Καραμανλή, ο Πέτρος Μολυβιάτης ζήτησε την απομάκρυνση συγκεκριμένου δημοσιογράφου που εκφωνούσε το νυχτερινό δελτίο ειδήσεων, γιατί δεν ήταν ... ακριβώς άντρας! Το αίτημα να μην εκφωνήσει στο μέλλον ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος δελτίο ειδήσεων, υποβλήθηκε στον Αγαμέμνονα Φαράκο, ο οποίος και το δέχτηκε. Ο δημοσιογράφος απολύθηκε... (Αγαμέμνων Φαράκος, «Οι Εργοδότες», εκδ. Εστία, Αθήνα 2005).
Σίγουρα δεν αναφερθήκαμε σε όλα τα σίριαλ των σέβεντις. Πιθανότατα, αδικήσαμε κάποιους. Νομίζουμε ότι κάναμε μία, όσο το δυνατόν πλήρη, παρουσίαση πολλών άγνωστων στιγμών από τη δεκαετία του ’70.
Ίσως επανέλθουμε, ανάλογα βέβαια και με τις επιθυμίες των αναγνωστών και αναγνωστριών του protothema.gr, τους οποίους ευχαριστούμε πολύ!
ΠΗΓΕΣ : ΣΤΑΘΗΣ ΒΑΛΟΥΚΟΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ», ΕΚΔ. ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ, 2008
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΜΠΑΣΗΣ, «ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ», ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ, 2002
ΥΓ: Θερμές ευχαριστίες και στον φίλο Γιάννη Ρίκκο, που κάνοντας… μακροβούτια στη μνήμη
του, μας μετέφερε μερικές από τις πληροφορίες που παρουσιάσαμε εδώ.
Μιχάλης Στούκας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ