Ασφαλώς δεν θα περίμενε κανείς από τον Wolfgang Schaeuble να πανηγυρίζει στην Πλατεία Συντάγματος υπέρ του Αλέξη Τσίπρα. Αλλά αν κατάλαβε κάτι ο αναγνώστης διαβάζοντας τη συνέντευξη του γερμανού υπουργού Οικονομικών στα ΝΕΑ, είναι ότι αντίθετα με την εικόνα που θέλει να δημιουργεί η κυβέρνηση στο εσωτερικό, οι δανειστές είναι ικανοποιημένοι που η Ελλάδα έχει τον Αλέξη Τσίπρα για Πρωθυπουργό. Ακριβώς το ίδιο συμπέρασμα μπορεί να βγάλει κανείς και από τη συνέντευξη του Klaus Regling στην Εφημερίδα των Συντακτών, όπου ο στενός συνεργάτης του Schaeuble και επικεφαλής του ESM χαρακτηρίζει μεταξύ άλλων ως «πολύ αφοσιωμένο» τον Αλέξη Τσίπρα εξαίροντας τη συμβολή του στην υλοποίηση του τρίτου Μνημονίου.
Πρόκειται για δύο συνεντεύξεις με ισχυρούς πολιτικούς συμβολισμούς. Ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με κάποιες από τις επισημάνσεις ή τα ελατήρια των δύο ανδρών, η ουσία είναι πως τα όσα ισχυρίζονται Schaeuble και Regling δίνουν κλωτσιά στους μύθους τους οποίους πασχίζει να συντηρήσει ζωντανούς η κυβέρνηση εμπορευόμενη το αφήγημα των «κακών» δανειστών και της αντίστασης που ασκεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στα σχέδιά τους.
Στην πράξη αποδομούν λέξη προς λέξη την φλυαρία των επικοινωνιολόγων του Μαξίμου περί «εξωτερικών εχθρών» και «ακραίων νεοφιλελεύθερων» που επιβουλεύονται την συνέχεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και υπό την οπτική αυτή μπορεί κανείς να πει ότι ισοδυναμούν με αλλαγή σκηνικού εγκαινιάζοντας μια περίοδο πολιτικής εκεχειρίας και ξεκάθαρων δεσμεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών, τουλάχιστον μέχρι να ξεδιπλωθούν οι στρατηγικές επιλογές μετά τις γερμανικές εκλογές.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Schaeuble ειρωνεύεται την κυβέρνηση. Δεν είναι έτσι. Οι δανειστές έχουν πολλούς λόγους να ψέγουν τον ΣΥΡΙΖΑ για την περιπέτεια που προκάλεσε κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του, αλλά έχουν πλέον πολλούς περισσότερους να στηρίζουν τη μακροημέρευση της σημερινής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Μετά την επικίνδυνη περίοδο Βαρουφάκη στο πρώτο 6μηνο του 2015, βρήκαν στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, δύο συνειδητοποιημένους και πρόθυμους συνομιλητές με τους οποίους μπορεί να διαφωνούν πολιτικά, αλλά συμφωνούν στα μείζονα θέματα της εφαρμογής του Μνημονίου. Αυτό το τελευταίο δεν έχουν κανέναν λόγο να το κρύψουν, αντίθετα με κάθε ευκαιρία φροντίζουν να το αναδεικνύουν για να τονίσουν τις διαφορές σε σχέση με το παρελθόν.
Η κυβέρνηση έχει ψηφίσει όλα όσα της ζητήθηκαν, αποδείχθηκε πολύ πιο συνεργάσιμη και αποτελεσματική από την κυβέρνηση Σαμαρά ακόμη κι αν σήμερα πασχίζει να φτάσει στο ίδιο σημείο που ήταν η χώρα πριν τις εκλογές του 2015, δέχτηκε να υπογράψει μια συμφωνία που θεωρητικά βρίσκεται πολύ μακριά από τους στόχους που διακήρυττε, και δεσμεύτηκε να προχωρήσει στις επόμενες μεταρρυθμίσεις με μεγαλύτερη ταχύτητα προσδοκώντας στο φυσιολογικό τέλος των Μνημονίων και όχι στο «σκίσιμό» τους.
Με λίγα λόγια οι δανειστές βλέπουν ότι κουτσά – στραβά η δουλειά γίνεται, και έχουν κάθε λόγο να βάλουν πλάτη εφόσον η επιτυχία του Μνημονίου λειτουργεί και προς το δικό τους συμφέρον.
Είναι αξιοσημείωτο πως ενώ ο Schaeuble αποδίδει την «ευθύνη» του 3ου Μνημονίου στη ζημιά που προκάλεσε η πρώτη περίοδος διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τραβά μια διαχωριστική γραμμή μετά την περίοδο Βαρουφάκη για να αναδείξει τη στροφή που έκτοτε πραγματοποίησε ο Αλέξης Τσίπρας. «Ο Βαρουφάκης είναι ασυναγώνιστος στην ποικιλομορφία των εξιστορήσεων. Αλλά την αξίωση να τον πάρω σοβαρά την έχει χάσει προ πολλού», λέει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, διαχωρίζοντας πλήρως τον πρωθυπουργό και τον Ε.Τσακαλώτο από την εικόνα, ενώ «εξομολογείται» ότι «ο.κ. Τσακαλωτος όταν έχει προβλήματα, μερικές φορές μου τηλεφωνεί και του προσφέρω τη βοήθειά μου…».
Λέει επίσης με νόημα πως «με τη σημερινή κυβέρνηση βελτιώθηκαν κάποια πράγματα. Υπάρχουν βήματα προόδου. Δεν επαρκούν ακόμη, αλλά μας κάνουν αισιόδοξους ότι θα γίνουν καλύτερα αν ακολουθηθεί με αποφασιστικότητα αυτή η πορεία», και υπογραμμίζει ότι «με τα μέτρα που ψήφισε η ελληνική Βουλή τις τελευταίες εβδομάδες έγιναν μεγαλύτερα βήματα από ό,τι στο παρελθόν, γι αυτό και οι οίκοι αξιολόγησης βελτίωσαν την εκτίμησή τους για την Ελλάδα».
Σε άλλο σημείο κλείνει το μάτι στην κυβέρνηση αφήνοντας να εννοηθεί πως το Βερολίνο είναι ανοιχτό σε τροποποιήσεις τόσο στο θέμα του χρέους όσο και σε ότι αφορά στους υπερβολικούς στόχους για τα μελλοντικά πρωτογενή πλεονάσματα. Δύο θέματα στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δείξει ιδιαίτερη ευαισθησία αλλά έχει δεχτεί αυστηρή κριτική από την Αντιπολίτευση, για τον τρόπο που τα χειρίστηκε.
«Δίνω σχετικά μικρή βάση στους υπολογισμούς μέχρι το 2060» λέει ο Schaeuble για την συμφωνία που προβλέπει πλεονάσματα πάνω από 2% για τα επόμενα 40 χρόνια, ενώ σε αντίστοιχη ερώτηση ο Klaus Regling στην Εφ.Συν συμφωνεί ότι «είναι πολύ ασυνήθιστο» να γίνονται τόσο μακροπρόθεσμες προβλέψεις.
Για το χρέος ο W. Schaeuble επισημαίνει ότι «μελλοντικά ίσως καταστεί πρόβλημα», και επισημαίνει ότι η Ευρώπη θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της ώστε το καλοκαίρι του 2018 να εξετάσει το θέμα αφού πρώτα καταστεί εφικτή η πρόσβαση στις αγορές και η ελληνική οικονομία δεν θα εξαρτάται πλέον από τη βοήθεια.
Τρία μηνύματα
Τρία από τα μηνύματα Schaeuble που έχουν ιδιαίτερη συμβολική σημασία και εξυπηρετούν το αφήγημα της κυβέρνησης Τσίπρα, είναι πως α) δεν θα χρειαστεί 4ο Μνημόνιο, β) ότι δεν υπάρχει πλέον στο τραπέζι σχέδιο για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, και γ) ότι το ΔΝΤ δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης στην Ευρώπη.
Στην πρώτη περίπτωση ο γερμανός υπουργός Οικονομικών ισχυρίζεται ό,τι ακριβώς και η κυβέρνηση. Ότι το πρόγραμμα θα πετύχει και η Ελλάδα θα βγει στις αγορές. «Δεν θα έπρεπε να μιλάμε για ένα νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα. Η Ελλάδα εργάζεται για να επιτύχει αυτό το πρόγραμμα. Τέτοιες εικασίες είναι επιβλαβείς και για τις αγορές», είναι η άποψή του Schaeuble.
Με την ίδια άποψη (σ.σ «δεν πιστεύω πως θα χρειαστεί νέο Μνημόνιο» στοιχίζεται και ο επικεφαλής του ESM Klaous Regling.
Για το περιβόητο «σχέδιο Schaeuble» και την επαναφορά του Grexit στο τραπέζι από τον επικεφαλής του κόμματος των Φιλελεύθερων (FDP) Christian Lindner, o εμπνευστής του σχεδίου απαντά ότι δεν ωφελεί κανέναν να το αναπαράγει αλλά και ότι είναι στο χέρι της Ελλάδας να το αποφύγει. «Κανένας στην ευρωζώνη, και ειδικά η Ελλάδα, δεν έχει συμφέρον να ξανανοίξει αυτήν την παλιά συζήτηση. Γιατί θα πρέπει να επαναφέρουμε ξανά την ανασφάλεια, που δεν βοηθάει και στις αγορές; Τηρήσαμε στο ακέραιο όλες τις συμφωνίες που κάναμε με την Ελλάδα. Το λέω με κάθε καθαρότητα και σοβαρότητα. Αποκλειστικός στόχος μας είναι να βοηθήσουμε την Ελλάδα. Αλλά η βοήθεια για την Ελλάδα μπορεί να αποσκοπεί μόνον στο να βοηθήσουμε την Ελλάδα στην πορεία της να καταστεί ανεξάρτητη από τη βοήθεια», σημειώνει.
Για τον ρόλο του ΔΝΤ η θέση του Schaeuble ταυτίζεται επίσης με εκείνη της ελληνικής κυβέρνησης που δεν το θέλει στα πόδια της. «Οι κανόνες του ΔΝΤ ταιριάζουν σε μία χώρα που έχει δικό της νόμισμα, και όχι σε μία χώρα-μέλος μιας νομισματικής Ένωσης. Το ΔΝΤ δεν δραστηριοποιείται στην Καλιφόρνια. Για αυτό και όλοι συμφωνήσαμε, ότι αυτό το τρίτο πρόγραμμα της Ελλάδας θα είναι και το τελευταίο με συμμετοχή του ΔΝΤ», υπογραμμίζει.
Κοινωνία της αγοράς και όχι νεοφιλελευθερισμός
Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών σπεύδει επίσης να καταρρίψει το επιχείρημα ότι λειτουργεί ως μακρύ χέρι των ευρωπαίων Συντηρητικών και επιδιώκει την ανατροπή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. «Στην Ευρώπη όλοι έχουμε πολιτικές οικογένειες. Και υπάρχει πληθώρα πολιτικών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που θέλουν διαφορετική κυβέρνηση στη Γερμανία από αυτήν της Merkel. Αυτό είναι θεμιτό. Αλλά πρέπει να αποδεσμεύσουμε τη συνεργασία των χωρών μας από τον κομματικό προσανατολισμό. Διαφοροποιώ πάντα τη δράση μου ως πολιτικός του CDU από την ευθύνη μου ως υπουργός Οικονομικών» απαντά στην δημοσιογραφική επισήμανση πως πολλοί συντηρητικοί πολιτικοί θα προτιμούσαν να μην έχουν τον αριστερό Τσίπρα πρωθυπουργό στην Αθήνα.
Μετά την τοποθέτηση αυτή, θα είναι δύσκολο για κάθε επικοινωνιολόγο της κυβέρνησης να χρεώσει στον Schaeuble πολιτικές σκοπιμότητες για υπονόμευση της κυβέρνησης, πίσω από τις θέσεις που διατυπώνει.
Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών το πάει ακόμη πιο μακριά όταν λέει ότι «ο Τσίπρας δεν τον ξέρει καλά» χαρακτηρίζοντας «ανοησίες» ότι στην Ελλάδα τον ταυτίζουν ως «στυγνό εκπρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού».
Γιατί πράγματι το CDU ποτέ δεν διεκδίκησε την πολιτική ταυτότητα του νεοφιλελεύθερου κόμματος, αλλά αντίθετα όπως με νόημα απαντά ο Schaeuble ο ίδιος είναι «εκ πεποιθήσεως υποστηρικτής της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς που προέκυψε από τις εμπειρίες των Γερμανών με την καταστροφή από τον Χίτλερ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Με άλλα λόγια το μήνυμα είναι πως οι ιδέες του είναι πιο κοντά στην εγχώρια «κοινωνική Δεξιά» μέρος της οποίας στηρίζει σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά στον φιλελευθερισμό της αγοράς.