Ενενήντα χιλιάδες ευρώ έχει πρόθεση να δώσει η περιφερειακή ενότητα Κορινθίας για την ανασκαφή στα Αηδόνια κατά τα έτη 2018- 2020. Χαράς ευαγγέλια θα πείτε. Το ανακοίνωσαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ο αντιπεριφερειάρχης Κορινθίας Πελοπίδας Καλλίρης και ο Δήμαρχος Νεμέας Κώστας Καλαντζής. Αλλά, το υπουργείο Πολιτισμού δεν τα θέλει!Ούτε επάρκεια κονδυλίων υπάρχει στην τοπική εφορεία αρχαιοτήτων Κορίνθου, ούτε έχει καν λύσει το πρόβλημα της επαρκούς χρηματοδότησης του ερευνητικού προγράμματος, το οποίο, μάλιστα, διεξάγεται με επικεφαλής τον δρα Κωνσταντίνο Κίσσα, προϊστάμενο της εφορείας. Πλην όμως, ο κ. Κίσσας έχει άδεια άνευ αποδοχών από την υπηρεσία του και η αναπληρώτριά του φαίνεται να έχει διαφορετική γνώμη.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, με έγγραφο που απέστειλε έγγραφο στον αντιπεριφερειάρχη, ενημερώνει πως το πρόγραμμα της συστηματικής ανασκαφής στα Αηδόνια της Νεμέας «έχει εξασφαλίσει μεγάλο εύρος πολυετών χορηγιών και μάλιστα από συγκεκριμένα ιδρύματα τα οποία κατονομάζονται». Και ακολούθως, εκφράζει απορία «για την αναγκαιότητα ενίσχυσης του προγράμματος και από την Περιφέρεια Πελοποννήσου» (τα έντονα γράμματα υπάρχουν στο έγγραφο). Γιατί άραγε εκφράζεται αυτή η απορία; Και τεκμηριώνεται όντως η αναγκαιότητα πρόσθετων κονδυλίων; Ας δούμε το ιστορικό της ανασκαφής.
«Οι θαλαμοειδείς τάφοι των Αηδονίων έγιναν αντικείμενο βάναυσης σύλησης πιθανώς κατά τη δεκαετία του 1970, οπότε και πολλά ευρήματα φυγαδεύτηκαν παράνομα στο εξωτερικό. Η ανασκαφή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που ακολούθησε (1978-1980, 1986) περιέσωσε όσα ευρήματα είχαν διαφύγει από τους αρχαιοκάπηλους και αποκάλυψε και αδιατάρακτους τάφους, οργανωμένους σε μία βασική συστάδα (Μεσαίο Νεκροταφείο), η οποία είναι επισκέψιμη ως ανοιχτός, μη οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος.
Η μελέτη των ευρημάτων από την έρευνα της Υπηρεσίας τεκμηρίωσε τον συσχετισμό τους με ένα σύνολο που εμφανίστηκε προς πώληση σε Αίθουσα Τέχνης στη Νέα Υόρκη το 1993. Το ελληνικό κράτος διεκδίκησε τις εν λόγω αρχαιότητες πετυχαίνοντας την επιστροφή τους, το 1996, η οποία συνιστά την πλέον ιστορική περίπτωση ανάκτησης αρχαιοτήτων. Έκτοτε, τα ευρήματα από την ανασκαφή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας εκτίθενται στην Αίθουσα Προϊστορικών Συλλογών του Αρχαιολογικού Μουσείου Νεμέας, πλαισιώνοντας τις αποστερημένες από τις ανασκαφικές πληροφορίες επαναπατρισθείσες αρχαιότητες.»
Η κατάληξη ωστόσο της υπόθεσης δεν αποθάρρυνε την αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα στη θέση, η οποία συνεχίζεται ως τις ημέρες μας. Προκειμένου να θεραπεύσει την κατάσταση αυτή, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας δρομολόγησε από το 2016, έπειτα από δύο προπαρασκευαστικές περιόδους (2014-2015) και σύμφωνα με Υπουργική Απόφαση, ένα νέο πενταετές διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα στα Αηδόνια υπό τη Διεύθυνση του Δρ. Κωνσταντίνου Κίσσα.
Το πρόγραμμα, σύμφωνα και με την Υπουργική Απόφαση για το τρέχον έτος, τελεί υπό την Διεύθυνση του Δρος. Κωνσταντίνου Κίσσα και εκτελείται με τη συνέργεια του Κέντρου Νεμέας για την Κλασική Αρχαιολογία του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Berkeley, διά της Διευθύντριας του και κύριας συνεργάτιδας του προγράμματος, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας, Δρος. Kim Shelton, με τη συμμετοχή 15 μελούς ομάδας επιστημόνων της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Το Κέντρο Νεμέας έχει αναλάβει το κόστος για τη μισθοδοσία και διαμονή του επιστημονικού και ειδικού προσωπικού, αλλά και τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό της ανασκαφής.
Εκτός από τη νέα συστηματική ανασκαφή και τη μελέτη του σχετικού υλικού, το ερευνητικό πρόγραμμα στα Αηδόνια Νεμέας προβλέπει και την οργάνωση του αρχαιολογικού χώρου, προκειμένου αυτός να καταστεί επιτέλους επισκέψιμος και να αποδοθεί στο κοινό, σαράντα χρόνια μετά την πρώτη ανασκαφή. Προβλέπεται επίσης η δημιουργία ενός Ενημερωτικού Κέντρου στο κτίριο του πάλαι ποτέ Δημοτικού Σχολείου Αηδονίων, το οποίο έχει ήδη παραχωρηθεί στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας από τον Δήμο Νεμέας, όπου μεταξύ άλλων θα αντιπαραβάλλονται τα πορίσματα της ανασκαφής με τις χαμένες, εξαιτίας της εκτεταμένης αρχαιοκαπηλίας, πληροφορίες. Σημειώνεται ότι ο Δήμος Νεμέας έχει ήδη εκπονήσει σχετική μελέτη για την αποκατάσταση του κτιρίου, ενώ εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης έτερης προμελέτης, που αφορά στο ενδεχόμενο στέγασης τμήματος του Μεσαίου Νεκροταφείου.
Ο κ. Κίσσας με βάση τα προαναφερθέντα, ζήτησε τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας, την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τον Δήμο Νεμέας για την τεχνική, υλική και οικονομική ενίσχυση του Ερευνητικού Προγράμματος στα Αηδόνια. «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το κόστος της συστηματικής ανασκαφής καλύπτεται από χορηγίες που εξασφαλίζει το Κέντρο Νεμέας για την Κλασική Αρχαιολογία, όπως αναλυτικά αναφέρεται και στους σχετικούς προϋπολογισμούς που κατ’ έτος κατατίθενται στο ΥΠΠΟΑ για την ανανέωση της πενταετούς άδειας, ο Δήμος Νεμέας δύναται να παράσχει υποστήριξη για τη διενέργεια καθαρισμών, την αποκομιδή των ανασκαφικών χωμάτων και την εξασφάλιση καταλύματος για την περιοδική διαμονή της ελληνικής επιστημονικής ομάδας» γράφει. «Η οικονομική ενίσχυση της Περιφέρειας για το χρονικό διάστημα 2018 – 2020 ύψους 90.000 € που αιτούμαστε, θα επιταχύνει την υλοποίηση του Κέντρου Επισκεπτών και την ανάδειξη του Μεσαίου Νεκροταφείου με την εκπόνηση εξειδικευμένων μελετών, δεδομένου ότι η διαδικασία των απαλλοτριώσεων από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων βρίσκεται σε τελικό στάδιο, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει το σκέλος της άμεσης συντήρησης των ευρημάτων, με τη δημιουργία σχετικών υποδομών στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νεμέας, τον εξοπλισμό του εργαστηρίου συντήρησης και την προμήθεια σχετικών υλικών.»
Να λοιπόν που χρειάζονται τα χρήματα!
Θα έπρεπε ίσως να αναρωτηθούμε: Μήπως φταίει το γεγονός ότι ως διευθυντής της ανασκαφής έχει οριστεί ο κ. Κίσσας για το 2017; Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε υπέρ αυτής της λύσης και ανέφερε πως το θέμα θα πρέπει να επανεξεταστεί για το 2018. Κάτι που πραγματικά δεν έχει ξαναγίνει στο υπουργείο. Ενας αρχαιολόγος με γνώσεις και πείρα να ξεκινά μια ανασκαφή και μετά από δύο επιτυχημένες περιόδους προπαρασκευής και άλλες δύο ανασκαφής, να τίθεται θέμα αλλαγής του, επειδή δεν είναι πλέον προϊστάμενος (ενώ τυπικά, παραμένει).
Μέχρι να λύσουν σοβαρά αυτό το θέμα στο υπουργείο, μήπως να φροντίσουν να γίνει αποδεκτή από την τοπική εφορεία αρχαιοτήτων η δωρεά των 90.000; Διότι δεν είναι τα χρήματα του παππού τους να τα κάνουν ό,τι θέλουν, είναι δημόσιο χρήμα και στη διαχείρισή του απαιτείται σωφροσύνη.
Αγγελική Κώττη
http://www.liberal.gr/arthro/170829/epikairotita/2017/tous-prosferoun-90000-euro-kai-i-eforeia-archaiotiton-korinthias-ta-koitazei-ista-dontia.html