Την αδυναμία των φορολογουμένων να πληρώσουν τους τρέχοντες φόρους της χρονιάς αποκαλύπτουν στοιχεία από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για την εισπραξιμότητα των βασικών φόρων του κράτους. Τα στοιχεία αφορούν τις τρέχουσες υποχρεώσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δηλαδή τον ετήσιο φόρο εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ και τον ΦΠΑ κατά την πενταετία 2013-2017. Ακόμη, δείχνουν ότι τα τέσσερα χρόνια ζωής του ΕΝΦΙΑ οι ιδιοκτήτες ακινήτων άφησαν ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 3,1 δισ. ευρώ, όσα δηλαδή τα συνολικά έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ μιας ολόκληρης χρονιάς. Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν επίσης ότι:
* Μέσα σε πέντε χρόνια, από το 2013 έως το 2017, επεβλήθησαν φόροι πάνω από 102,25 δισ. ευρώ. Μαζί όμως με τους ειδικούς φόρους, τον ΦΑΠ και το ΕΕΤΗΔΕ, οι ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά φορτώθηκαν με φόρους πάνω από 120 δισ. ευρώ.
* Πριν καν τελειώσει το 2017 (από Ιανουάριο έως τέλη Νοεμβρίου) είχαν βεβαιωθεί και επιβληθεί ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος και ΦΠΑ ύψους 22,056 δισ. ευρώ. Σε αυτά όμως δεν έχουν ακόμα προσμετρηθεί τα εκκαθαριστικά των φόρων που έληγαν τον Δεκέμβριο και ανέρχονται σε επιπλέον 1,4 δισ. ευρώ. Μαζί με τα εκκαθαριστικά αυτά το 2017 θα κλείσει με ρεκόρ φόρων (23,5 δισ. ευρώ) ή περίπου 300 εκατ. ευρώ περισσότερα από το 2016. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά τη διετία 2016-2017 οι επιβαλλόμενοι φόροι σταθεροποιήθηκαν πάνω από τα 23 δισ., ενώ ποτέ πριν δεν ξεπερνούσαν τα 20 δισ. – ακόμα κι όταν το ΑΕΠ της χώρας ήταν υψηλότερο.
* Σε συνθήκες ύφεσης οι φορολογούμενοι πληρώνουν περισσότερα για τους βασικούς φόρους, για τους οποίους όμως κόβουν δαπάνες αγορών και άλλους έμμεσους φόρους. Για την ακρίβεια, οι φορολογούμενοι δεν πληρώνουν ούτε τους τακτικούς φόρους της χρονιάς.
Και ενώ το υψηλότερο ρεκόρ απλήρωτων φόρων είχε καταγραφεί το 2015 (4,6 δισ. ευρώ) εξαιτίας της «χαλάρωσης» του πρώτου εξαμήνου, αλλά και της μεγάλης κρίσης που επακολούθησε, στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν βέβαιο ότι το 2017 το ρεκόρ αυτό καταρρίφθηκε. Και αυτό γιατί στο ενδεκάμηνο (έως τον Νοέμβριο) είχαν μείνει απλήρωτα ήδη 4,3 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι παρέμειναν ανείσπρακτα τον Δεκέμβριο τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ από ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ (με βάση την πορεία πληρωμών αυτών των φόρων τους προηγούμενους 11 μήνες).
+15% οι φόροι, +50% τα χρέη
Στα στοιχεία της ΑΑΔΕ δεν περιλαμβάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης που αυξήθηκαν υπέρμετρα από το 2015 και μετά, ούτε πάμπολλοι άλλοι έμμεσοι φόροι και τέλη που έχουν κυρίως χαρακτήρα «εκτάκτων μέτρων» ή δεν απέδωσαν ποτέ τα αναμενόμενα (φόροι σε κρασί, μισθώσεις Airbnb κ.λπ.).
Επίσης, στους φόρους ακινήτων δεν περιλαμβάνονται -αλλά πρέπει να συνυπολογιστούν στα βάρη του 2013- ο ΦΑΠ που μετά καταργήθηκε (περίπου 600 εκατ. ευρώ τον χρόνο) και το ΕΕΤΗΔΕ, δηλαδή το χαράτσι ακινήτων που επεβλήθη στους λογαριασμούς της ΔΕΗ (1,7 δισ. ευρώ). Ωστόσο το 2013 οι φόροι που επιβλήθηκαν (μαζί με τα 2,3 δισ. για ΦΑΠ και ΕΕΤΗΔΕ) είχαν φτάσει στα 19,5 δισ. ευρώ και το 2014 φάνηκε να έχουν πιάσει ταβάνι αγγίζοντας τα 19,904 δισ. ευρώ. Από εκεί άρχισε μια πορεία ελάφρυνσης για τα νοικοκυριά, που φάνηκε στα εκκαθαριστικά φόρου εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ του 2015.
Η τάση αυτή όμως ανακόπηκε το 2016 και το 2017. Οι φόροι που βεβαιώθηκαν με τα εκκαθαριστικά αυξήθηκαν κατά 15% ή πάνω από 3 δισ. τον χρόνο. Το αποτέλεσμα ήταν οι εισπράξεις να αυξηθούν (με κατασχέσεις, προκαταβολές και παρακράτηση φόρων κ.λπ.), αλλά, εν μέσω ύφεσης, αυξήθηκαν και σχεδόν 50% οι φόροι που έμειναν απλήρωτοι: από 2,9 δισ. που δεν πληρώθηκαν εμπρόθεσμα το 2013 σε πάνω από 4,5 δισ. το 2015 και το 2017.