Της Δήμητρας ΚαδδάΤο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όχι μόνο επιμένει ξεκάθαρα στη θέση του για χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ελλάδα φέτος και τα επόμενα χρόνια, αλλά και προβαίνει σε δραστική επιδείνωση των εκτιμήσεών του για την πορεία της οικονομίας. Οι νέες αυτές προβλέψεις έχουν προφανείς "παρενέργειες" στη διαπραγμάτευση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη αναφορικά με την πίεση να εφαρμοσθούν πιο νωρίς τα μέτρα για την περικοπή του αφορολογήτου ή έστω να μην εφαρμοσθούν τα αντίμετρα του 2019.
Στην έκθεσή του World Economic Outlook (WEO) που δόθηκε στη δημοσιότητα στο πλαίσιο της κορύφωσης της συνόδου στην Ουάσιγκτον, το ΔΝΤ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης μόλις 2% φέτος, έναντι ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ 2,6% που υπολόγιζε τον Οκτώβριο του 2017 (όταν είχε εκδώσει τις προηγούμενες εκτιμήσεις του). Για το 2019 υπολογίζει ότι η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα επιβραδυνθεί περαιτέρω (με ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ 1,8%).
Σημειώνεται τον προηγούμενο Οκτώβριο το Ταμείο προέβλεπε για το 2022 ανάπτυξη μόλις στο 1% του ΑΕΠ. Πρόβλεψη η οποία είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις προβλέψεις των ευρωπαϊκών θεσμών, γεγονός το οποίο οδηγεί το ΔΝΤ στην άσκηση πίεσης προς δυο κατευθύνσεις: Είτε μεγαλύτερες παρεμβάσεις στο χρέος (για τις οποίες αντιδρούν οι ευρωπαίοι εταίροι) ή είτε λήψη πιο πολλών δημοσιονομικών μέτρων από το 2019 και μετά ώστε να διασφαλιστεί ο δημοσιονομικός στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022.
Οι δυσμενείς αυτές προβλέψεις του ΔΝΤ για το ΑΕΠ εδράζονται στο γεγονός ότι η ανάπτυξη το 2017 έκλεισε τελικά στο 1,4% (σημαντικά χαμηλότερα από τις αρχικές προσδοκίες περί ρυθμού ανάπτυξης 1,8% που υπολόγιζε προηγουμένως το Ταμείο).
Οι νέες εκτιμήσεις του ΔΝΤ είναι χαμηλότερες και σε σχέση με τις επικαιροποιημένες προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Στην εγκύκλιο του ΥΠΟΙΚ για το νέο Μεσοπρόθεσμο -που ανακοινώθηκε προ λίγων εβδομάδων- προβλέπεται ότι φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι 2,3% (από 2,5% που υπολόγιζε προηγουμένως και το ΥΠΟΙΚ και η Κομισιόν) και 2,5% το 2019.
Δηλαδή υπάρχει μία "ψαλίδα" 0,3% φέτος και 0,7% για το 2019 ανάμεσα στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ και του ΥΠΟΙΚ, η οποία μένει να... φανεί πως θα αποτυπωθεί στην "υπερδιαπραγμάτευση για αφορολόγητο και αντίμετρα.
Αισιόδοξο... μακροπρόθεσμα
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2023 το ΑΕΠ θα αυξάνεται με ρυθμό 1,9%. Πρόκειται για μία εκτίμηση σημαντικά υψηλότερη από αυτή του προηγούμενου Οκτωβρίου, όταν το Ταμείο προέβλεπε για το 2022 ανάπτυξη μόλις στο 1% του ΑΕΠ. Ο λόγος για μία πρόβλεψη η οποία ήταν σημαντικά χαμηλότερη από τις προβλέψεις των ευρωπαϊκών θεσμών βάσει της οποίας το ΔΝΤ πίεζε για μεγαλύτερες παρεμβάσεις στο χρέος.
Με άλλα λόγια το ΔΝΤ αναθεωρεί προς το καλύτερο τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές του προβλέψεις που συνδέονται κυρίως με το χρέος και επί τα χείρω τις βραχυπρόθεσμες εκτιμήσεις του που συνδέονται με τη διαπραγμάτευση για τα μέτρα/αντίμετρα του 2019 - 2020.
Οι επιπτώσεις σε αφορολόγητο/αντίμετρα
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιμένει να ζητά την εμπροσθοβαρή εφαρμογή του αφορολογήτου (σ.σ. από το 2019 μαζί με την περικοπή των συντάξεων). Αυτό προέκυψε από τις διαπραγματεύσεις που έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα σε επίπεδο Euroworking Group αλλά και Washington Group. Μάλιστα, ακόμη και αν αποφύγει η κυβέρνηση την επιβολή του μειωμένου αφορολογήτου από το 2019, θεωρείται πολύ πιθανό ο "συμβιβασμός" που επιχειρείται με το ΔΝΤ να οδηγήσει στη "θυσία" των αντιμέτρων. Σε πρώτη φάση αυτών του 2019 (δηλαδή των αυξήσεων στις επενδύσεις και του κοινωνικού πακέτου) και εν συνεχεία σε αυτών του 2020-2021.
Πλέον, οι διαπραγματεύσεις μεταφέρονται στην... Ουάσιγκτον και στη Σύνοδο του ΔΝΤ με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ο υπουργός οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος που αναχώρησε ήδη για τις Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με τον αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ Γιώργο Χουλιαράκη αναμένεται να έχει ραντεβού με την πρόεδρο του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, με τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί αλλά και με άλλα στελέχη των Θεσμών και όχι μόνο. Προηγουμένως θα έχει επαφές με επενδυτές, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε σχετική επίσημη ενημέρωση του υπουργείου Οικονομικών.
Σημειώνεται ότι τα επόμενα στοιχεία για το ΑΕΠ από ελληνικής πλευράς (ΕΛΣΤΑΤ) θα ανακοινωθούν στις 4 Ιουνίου και το ΔΝΤ έχει κάνει σαφές ότι τα περιμένει προκειμένου να λάβει τις τελικές αποφάσεις του.
ΔΝΤ: Σε ελεύθερη πτώση η ανάπτυξη στην Ελλάδα - αφορολόγητο και αντίμετρα σε κίνδυνο
Στα όρια του αποπληθωρισμού
Οι πιέσεις που ασκεί το ΔΝΤ αναφορικά με το χρέος και τη βιωσιμότητά του γίνονται φανερές και από μία άλλη πρόβλεψη, αυτή για την πορεία του πληθωρισμού. Ο λόγος για έναν εξαιρετικά σημαντικό δείκτη καθώς θα καθορίσει (μαζί με το ΑΕΠ) την ονομαστική ανάπτυξη, βάσει της οποίας μετράται (ως αξία) το χρέος αλλά και το "γαλλικό κλειδί" (δηλαδή ο υπό διαμόρφωση μεταμνημονιακός μηχανισμός σύνδεσης των μελλοντικών παρεμβάσεων στο χρέος με το ΑΕΠ).
Το ΔΝΤ εκτιμά πλέον ότι το 2018 ο πληθωρισμός θα είναι μόνο 0,7% έναντι πρόβλεψης για 1,3% τον Οκτώβριο του 2017. Για το 2019 υπολογίζει σε άνοδο τιμών κατά 1,1%.
Σημειώνεται ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τόσο τον Μάρτιο όσο και τον Ιανουάριο υπήρξε αποπληθωρισμός 0,2% στην Ελλάδα...
Οι προβλέψεις για ανεργία και εξωτερικό ισοζύγιο
Επιδείνωση παρατηρείται και σε έναν άλλο βασικό δείκτη της ελληνικής οικονομίας. Για το 2018 αναμένεται πλέον μεγαλύτερο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή στο ισοζύγιο που περιλαμβάνει τις ροές προϊόντων και υπηρεσιών. Υπολογίζεται πλέον ότι φέτος θα υπάρχει έλλειμμα ίσο με το 0,8% του ΑΕΠ, έναντι οριακού ελλείμματος (ίσο με το 0,1% του ΑΕΠ) που υπολόγισε το Ταμείο στις προβλέψεις του 2017.
Καλύτερη πάντως είναι η εικόνα για την ανεργία, με το Ταμείο να υπολογίζει ότι το 2018 θα υποχωρήσει στο 19,8% του εργατικού δυναμικού (έναντι 20,7% προηγούμενης πρόβλεψης).
Για το 2019 υπολογίζεται ότι θα υποχωρήσει περαιτέρω στο 18% του εργατικού δυναμικού. Η βελτίωση συνδέεται με το καλύτερο του αναμενόμενου αποτέλεσμα για το 2017 (ανεργία στο 21,5% με βάση το τρόπο μέτρησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου).
Επιμένει το ΔΝΤ και σε προληπτικές ανακεφαλαιοποιήσεις
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα το ΔΝΤ αφορούν μόνο στη μακροοικονομική εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Οι προβολές του για τα δημοσιονομικά μεγέθη και τις τράπεζες αναμένεται να ανακοινωθούν αύριο με δύο ξεχωριστές εκθέσεις.
Μία πρώτη ένδειξη υπάρχει ωστόσο, σε μία λεκτική αναφορά ότι κράτη όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν μεγάλα προβλήματα κόκκινων δανείων που προκαλούν προβλήματα χρηματοδότησης της οικονομίας. Αναφέρει επίσης ότι "γενικότερα, υπάρχει ανάγκη βελτίωσης της αποδοτικότητας κόστους και της κερδοφορίας των τραπεζών, η οποία απαιτεί προληπτική εποπτεία και συγχωνεύσεις.
"Η κατάλληλη και προβλέψιμη χρησιμοποίηση εργαλείων προστασίας καταθετών (creditor bail-ins) και προληπτικών ανακεφαλαιοποιήσεων θα είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της αβεβαιότητας και των κινδύνων των αντισυμβαλλομένων σε καταστάσεις χρηματοοικονομικής πίεσης (financial stress) καθώς και για τον περιορισμό των βαρών που μπορεί να επωμισθούν οι φορολογούμενοι" αναφέρει το ΔΝΤ. Επισημαίνει ακόμη ότι "η ολοκλήρωση τής τραπεζικής ένωσης εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα για την ισχυροποίηση της θέσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος".