Το Σχέδιο Γιούνκερ ανακοινώθηκε το 2014 με στόχο να μειώσει το επενδυτικό χάσμα μεταξύ των μελών της ΕΕ. Η Ελλάδα είναι 1η στην αξιοποίησή του, με βάση τη σχετική κατάταξη, αλλά το θέμα είναι πώς προκύπτουν τα νούμερα και αν θα μπορούσε να είμαστε σε άλλη θέση. Με αφορμή την επίσκεψη του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην Αθήνα, απαντάμε στο ερώτημα και βλέπουμε αναλυτικά ποιες εταιρείες και σχέδια χρηματοδοτούνται.O αναπληρωτής υπουργός οικονομίας Αλέξης Χαρίτσης, αρμόδιος μεταξύ άλλων για τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάρτησε με υπερηφάνεια στο Twitter ότι «Η Ελλάδα είναι σταθερά πρώτη στην αξιοποίηση του Σχεδίου Γιούνκερ, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της ΕΕ».
Αυτό είναι αλήθεια, αλλά ενδιαφέρον έχει το πώς προκύπτουν τα συγκεκριμένα στοιχεία και ποια επενδυτικά σχέδια παίρνουν το πράσινο φως.
Ο Χαρίτσης ορθώς χαίρεται για την πρωτιά, αλλά δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού στον αγώνα αυτό η Ελλάδα δεν έχει αντίπαλο
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία Investment Plan Results as of April 2018 | European Comission της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Απριλίου 2018), η Ελλάδα είναι 1η με βάση έναν δείκτη που μετράει το ποσοστό των συνολικών επενδύσεων που εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθούν με βάση τη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (European Fund for Strategic Investments, EFSI European Fund for Strategic Investments) ως ποσοστό του ΑΕΠ. Θυμηθείτε την τελευταία φράση, γιατί κάνει τη διαφορά. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Όπως είναι γνωστό, από τότε που ανακοινώθηκε το Σχέδιο Γιούνκερ, δημοσιοποιήθηκαν αρκετά νούμερα. Ένα αναφέρεται στο ποσό που το ταμείο ορίζει ως απευθείας χρηματοδότηση προς τις χώρες της ΕΕ (το μπλε κουτάκι στον παρακάτω πίνακα), συνυπολογίζοντας και τις εγγυήσεις (το γκρι κουτάκι). Ένα άλλο είναι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα αυτής της χρηματοδότησης στη διαμόρφωση των τελικών επενδύσεων (το πράσινο κουτάκι). Διότι εκτός από τα χρήματα και τις εγγυήσεις που δίνουν οι φορείς της ΕΕ, το άθροισμα των κεφαλαίων που μπορούν να ενεργοποιηθούν πολλαπλασιάζεται από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (μετοχικό κεφάλαιο, τραπεζικά δάνεια) και του δημοσίου (αν υπάρχουν τοπικά προγράμματα δημόσιας χρηματοδότησης).
Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα (μόχλευση) του EFSI (μέσος όρος με βάση την πείρα). Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Έτσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι 12 Απριλίου 2018, το EFSI έχει εγκρίνει χρηματοδότηση για την Ελλάδα 2,476 δισ. ευρώ (αντιστοιχεί στο γκρι κουτάκι), για την ενεργοποίηση επενδύσεων 9,213 δισ. ευρώ (αντιστοιχεί στο πράσινο κουτάκι). Για το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν εγκριθεί χρηματοδοτήσεις συνολικού ύψους 56 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν σε επενδύσεις περίπου 284 δισ. ευρώ.
Το Σχέδιο Γιούνκερ και πώς πολλαπλασιάζονται τα δισεκατομμύρια της χρηματοδότησης
Το Σχέδιο Γιούνκερ υιοθετήθηκε το 2014 προκειμένου να θεραπεύσει τα σημάδια της κρίσης σε ορισμένες χώρες, χρηματοδοτώντας επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Αποσκοπούσε στο να κλείσει το επενδυτικό χάσμα μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ, που δημιούργησε η χρηματοπιστωτική κρίση και τα προγράμματα λιτότητας.
Αρχικά το Σχέδιο εστίασε στην τριετία 2015-2017 και είχε στόχο να ενεργοποιηθούν επενδύσεις τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ, που θα συμπεριλάμβαναν δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους. Από αυτά, μόλις τα 21 δισ. ευρώ ήταν η άμεση χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Τότε είχαν εκφραστεί σοβαρές επιφυλάξεις για τη χρηματοδότηση αυτών των επενδυτικών σχεδίων,λόγω του ότι η προβλεπόμενη μόχλευση (το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της χρηματοδότησης) έπρεπε να φτάσει το 15πλάσιο των 21 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, το προστατευμένο από τον κίνδυνο κεφάλαιο ύψους 1 ευρώ από το ταμείο τριπλασιάζεται με τς εγγυήσεις και εν συνεχεία πενταπλασιάζεται, μοχλεύοντας το τελικό αποτέλεσμα επί 15 φορές. Η αναλογία 1 προς 15 βασίστηκε σε ιστορικά στοιχεία προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και μπορεί να φθάσει το 1 προς 18 ή το 1 προς 20 ανά κατηγορία προγράμματος και μέγεθος επιχειρήσεων.
Επιπλέον των 315 δισ. ευρώ, μπορούν να ενεργοποιηθούν 450 δισ. ευρώ (ή 630 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών συγχρηματοδοτήσεων) από το 2014 έως το 2020. Ο στόχος αυτός έχει ανέβει στα 500 δισ. ευρώ για το 2020.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Απριλίου 2018, έχουν ενεργοποιηθεί επενδύσεις 284 δισ. ευρώ ή κοντά στο 90% του αρχικού στόχου των 315 δισ. ευρώ.
Η σχέση με το ΑΕΠ
Το ποσό που αναφέρεται στην Ελλάδα, δηλαδή τα 9,21 δισ. ευρώ, είναι ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας μας το 4,92% (με βάση το ΑΕΠ του 2017 στα 187 δισ. ευρώ –πρώτη εκτίμηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής).
...καθώς η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη πτώση ΑΕΠ παγκοσμίως και το μεγαλύτερο χάσμα επενδύσεων μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ
Συνεπώς, το σχετικά χαμηλό ΑΕΠ της Ελλάδας (την περίοδο 2008/2016 υποχώρησε κατά 26%) σε συνδυασμό με την απουσία επενδύσεων την ίδια περίοδο και την ανάγκη να κλείσει μέρος του επενδυτικού χάσματος, ώθησαν την Ελλάδα στην 1η θέση της συγκεκριμένης κατάταξης.
Να σημειώσουμε πως ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (δηλαδή οι επενδύσεις) την περίοδο 2007/2008 ήταν περί τα 60 δισ. ευρώ, ενώ την περίοδο 2015/2016 υποχώρησαν σε επίπεδα χαμηλότερα των 20 δισ. ευρώ. Και γι’ αυτό ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) κάνει συνεχείς αναφορές για την κάλυψη του επενδυτικού κενού –που το προσδιορίζει σε 100 δισ. ευρώ– υπογραμμίζοντας την ανάγκη επιτάχυνσης του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων.
Έτσι, δεν είναι κατόρθωμα το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι πρώτη στη σχετική κατάταξη, αφού συμπερασματικά είναι η χώρα:
- με τις μεγαλύτερες απώλειες σε ΑΕΠ παγκοσμίως και
- με το μεγαλύτερο χάσμα επενδύσεων μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ
- άρα κατ’επέκταση η χώρα με τη μεγαλύτερη ανάγκη διενέργειας επενδύσεων
Γράφημα από «Το επενδυτικό κενό στην Ελλάδα 2008-2017» που παρουσίασε ο καθηγητής Νίκος Χριστοδουλάκης στο Συνέδριο του ΣΕΒ για τις επενδύσεις στην Ελλάδα στις 23 Απριλίου 2018.
Η Γερμανία είναι στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης λόγω υψηλού ΑΕΠ
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εγκεκριμένη χρηματοδότηση για την Γερμανία από το EFSI είναι 5,208 δισ. ευρώ, ενεργοποιώντας επενδύσεις 21,994 δισ. ευρώ. Tα 21,994 δισ. ως ποσοστό του ΑΕΠ της Γερμανίας (το οποίο εκτιμάται σε 3.263,35 δισ. ευρώ για το 2017) είναι μόλις 0,67%. Η Γερμανία με αυτό το ποσοστό είναι στις τελευταίες θέσεις (23 στις 28 χώρες). Έτσι, ο υπουργός και οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να πει ότι η Ελλάδα πέρασε και την Γερμανία. Οι τρεις τελευταίες χώρες στην κατάταξη είναι η Μάλτα, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο, χώρες που λειτουργούν ως χρηματοοικονομικά και εταιρικά κέντρα (και συνδέονται με το παγκόσμιο off shore χρήμα).
Η Γερμανία είναι στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης λόγω υψηλού ΑΕΠ
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εγκεκριμένη χρηματοδότηση για την Γερμανία από το EFSI είναι 5,208 δισ. ευρώ, ενεργοποιώντας επενδύσεις 21,994 δισ. ευρώ. Tα 21,994 δισ. ως ποσοστό του ΑΕΠ της Γερμανίας (το οποίο εκτιμάται σε 3.263,35 δισ. ευρώ για το 2017) είναι μόλις 0,67%. Η Γερμανία με αυτό το ποσοστό είναι στις τελευταίες θέσεις (23 στις 28 χώρες). Έτσι, ο υπουργός και οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να πει ότι η Ελλάδα πέρασε και την Γερμανία. Οι τρεις τελευταίες χώρες στην κατάταξη είναι η Μάλτα, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο, χώρες που λειτουργούν ως χρηματοοικονομικά και εταιρικά κέντρα (και συνδέονται με το παγκόσμιο off shore χρήμα).
Σε ποιες εταιρείες και επενδυτικά σχέδια κατευθύνονται τα κεφάλαια στην Ελλάδα
Ας δούμε τώρα ποιες εταιρείες και ποια επενδυτικά σχέδια του ιδιωτικού τομέα έχουν λάβει έγκριση για χρηματοδότηση και ποια είναι στο στάδιο της εξέτασης.
Ας δούμε τώρα ποιες εταιρείες και ποια επενδυτικά σχέδια του ιδιωτικού τομέα έχουν λάβει έγκριση για χρηματοδότηση και ποια είναι στο στάδιο της εξέτασης.
Μικρομεσαίες εταιρείες και επενδύσεις σε υποδομές (μεταφορές, τηλεπικοινωνίες) και ενέργεια παίρνουν τη μερίδα του λέοντος
Τα μεγαλύτερα ποσά που το ταμείο εκταμιεύει κατευθύνονται στις τράπεζες, για να χρηματοδοτήσουν με τη σειρά τους επιχειρήσεις, κυρίως μικρομεσαίες (SMEs όπως λέγονται, δηλαδή small and medium enterprises). Η διαδικασία έχει ως εξής: Οι ελληνικές τράπεζες εκδίδουν ομολογιακά δάνεια, τα οποία αγοράζουν τα ευρωπαϊκά ταμεία και τα οποία καλύπτονται από εγγυήσεις, δηλαδή περιουσιακά στοιχεία που προσδίδουν ασφάλεια στους επενδυτές και τους διασφαλίζουν το κεφάλαιο σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών.
Τα μεγαλύτερα ποσά που το ταμείο εκταμιεύει κατευθύνονται στις τράπεζες, για να χρηματοδοτήσουν με τη σειρά τους επιχειρήσεις, κυρίως μικρομεσαίες (SMEs όπως λέγονται, δηλαδή small and medium enterprises). Η διαδικασία έχει ως εξής: Οι ελληνικές τράπεζες εκδίδουν ομολογιακά δάνεια, τα οποία αγοράζουν τα ευρωπαϊκά ταμεία και τα οποία καλύπτονται από εγγυήσεις, δηλαδή περιουσιακά στοιχεία που προσδίδουν ασφάλεια στους επενδυτές και τους διασφαλίζουν το κεφάλαιο σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών.
Υπογεγραμμένες χρηματοδοτήσεις
Σε ό,τι αφορά τις εγκεκριμένες αλλά μη υπογεγραμμένες χρηματοδοτήσεις, αναφέρονται οι εξής:
- Μέχρι στιγμής το EFSI έχει υπογράψει συμφωνίες με την Τράπεζα Πειραιώς για 350 εκατ. ευρώ, με την Alpha Bank για 250 εκατ. ευρώ και με την Εθνική Τράπεζα για 215 εκατ. ευρώ. Στην περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς δεν αναφέρεται το ποσό των επενδύσεων που σχετίζεται με τη χρηματοδότηση των 350 εκατ. ευρώ. Η χρηματοδότηση προς την Alpha Bank συνδέεται με επενδύσεις 700 εκατ. ευρώ και προς την Εθνική Τράπεζα με επενδύσεις 602 εκατ. ευρώ.
- Εκτός των τραπεζών, η μεγαλύτερη απευθείας χρηματοδότηση σε επιχείρηση είναι 280 εκατ. ευρώ προς τον όμιλο της Fraport Ελλάδος (Fraport Greece) για την αναβάθμιση των 14 ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων. Η αξία των επενδύσεων που συνδέονται με την παραπάνω χρηματοδότηση είναι 400 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του EFSI. Οι μέτοχοι της Fraport Greece είναι η γερμανική Fraport AGFraport AG Frankfurt Airport Services Worldwide,
- TAP, Fraport Ελλάδος και Cosmote λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων για επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα
- ο όμιλος Copelouzos Group και το Ευρωπαϊκό Ταμείο 2020 Marguerite. Δεδομένου ότι η Fraport AG Frankfurt Airport Services Worldwide ελέγχεται από το γερμανικό δημόσιο, κάποιοι θα πούνε ότι παίρνει χρηματοδότηση για την εκμετάλλευση των ελληνικών αεροδρομίων.
- Η δεύτερη μεγαλύτερη υπογεγραμμένη χρηματοδότηση σε εταιρεία είναι 150 εκατ. ευρώ προς την Cosmote. Το ποσό των επενδύσεων που συνδέεται με αυτήν τη χρηματοδότηση δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί και δεν αναφέρεται στα σχετικά στοιχεία. Πρόκειται για επενδύσεις σε υποδομές για την επέκταση της γεωγραφικής κάλυψη του ίντερνετ, τη βελτίωση της ταχύτητας και την προσφορά νέων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας.
- Ποσό 70 εκατ. ευρώ έλαβε και ο όμιλος ΕΛΒΑΛ-ΧΑΛΚΟΡ, που ελέγχεται από την οικογένεια Νικολάου Στασινόπουλου, για να υλοποιήσει παραγωγική επένδυση 200 εκατ. ευρώ με τη δημιουργία νέας γραμμής παραγωγής για προϊόντα αλουμινίου.
- Οι υπόλοιπες υπογεγραμμένες χρηματοδοτήσεις είναι μικρότερες. H εταιρεία Upstream έλαβε 25 εκατ. ευρώ για να κάνει συνολικά 50 εκατ. επενδύσεις. H Upstream παρέχει εμπορικές εφαρμογές για την κινητή τηλεφωνία και το ίντερνετ (mobile commerce).
- Ποσό 24 εκατ. ευρώ θα δοθεί στην εταιρεία Βοιωτία Αιολικά Πάρκαγια απροσδιόριστο μέχρι στιγμής ποσό επενδύσεων για την κατασκευή και λειτουργία τριών αιολικών πάρκων 50 MW στην περιοχή της Τανάγρας (Βοιωτία). Η ανάπτυξη αιολικών πάρκων αποτελεί βασική επιδίωξη της ΕΕ, για την επίτευξη του στόχου παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Τα αιολικά πάρκα ανήκουν στον όμιλο της Gek Terna - Ανανεώσιμη Ενέργεια.
- Το επενδυτικό κεφάλαιο Diorama Hellenic Growth Fund έλαβε με τη μορφή μετοχικού κεφαλαίου 20 εκατ. ευρώ. Το Diorama αποτελεί κλειστό επενδυτικό κεφάλαιο που συστάθηκε στο Λουξεμβούργο, που επενδύει απευθείας σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα. Η χρηματοδότηση των 20 εκατ. ευρώ συνδέεται με συνολικές επενδύσεις 121 εκατ. ευρώ. Το Diorama Hellenic Growth Fund διαχειρίζεται η εταιρεία διαχείρισης ιδιωτικών κεφαλαίων DECA Ιnvestments Α.Ε., που ίδρυσε στην Ελλάδα ο πρώην ιδιοκτήτης της Vιvartia (πρώην ΔΕΛΤΑ) και πρώην πρόεδρος του ΣΕΒ, Δημήτρης Δασκαλόπουλος μετά την πώληση της Vivartia στη Marfin Investment Group (MIG) του Ανδρέα Βγενόπουλου.
- Η εταιρεία Creta Farms Α.Ε. που δραστηριοποιείται στον κλάδο των τροφίμων και είναι γνωστή για την παραγωγή αλλαντικών, έλαβε χρηματοδότηση 15 εκατ. ευρώ για να κάνει επενδύσεις 31 εκατ. ευρώ. Με τα κεφάλαια αυτά θα χρηματοδοτήσει σχέδιο για τη λειτουργία νέας γραμμής παραγωγής προϊόντων στα αλλαντικά αλλά και σε γαλακτοκομικά, που μέχρι τώρα δεν παράγει. Η εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και η πλειοψηφία των μετοχών της ανήκει στα αδέλφια Δομαζάκη. Στο πρόσφατο παρελθόν είχε οικονομικές δυσκολίες λόγω υψηλού δανεισμού, τον οποίο ρύθμισε.
- Εκτός των άλλων, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) χρηματοδότησε διάφορα σχέδια στην ενέργεια μέσω ενός χρηματοοικονομικού εργαλείου εγγυήσεων (Private Finance for Energy Efficiency Instrument, PF4EE). Αυτό έγινε το 2015. Η χρηματοδότηση ανήλθε σε 72 εκατ. ευρώ, ενώ το συνολικό κόστος προσδιορίστηκε σε 1 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τις εγκεκριμένες αλλά μη υπογεγραμμένες χρηματοδοτήσεις, αναφέρονται οι εξής:
- Στην Εθνική Τράπεζα εγκρίθηκε ποσό 200 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων αξίας 560 εκατ. ευρώ προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- Σε εργοστάσιο παραγωγής τεχνητών υφασμάτων ποσό 20 εκατ. ευρώ για την πραγματοποίηση επένδυσης 41 εκατ. ευρώ.
- Ποσό 26 εκατ. ευρώ στην Τέρνα Ενεργειακή για επενδύσεις 60 εκατ. ευρώ, που περιλαμβάνουν την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων στο Βέρμιο.
- Στην κοινοπραξία των εταιρειών που έχουν αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού ΤΑP. Το ποσό της χρηματοδότησης και της επένδυσης που θα πραγματοποιηθεί δεν έχει επακριβώς προσδιοριστεί, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες εκτιμάται σε 1,5 δισ. ευρώ και είναι το μεγαλύτερο που δίνεται από το ταμείο σε έναν και μόνο φορέα.
- Τέλος, αναμένεται νέα χρηματοδότηση σε χρηματοοικονομικό φορέα (μάλλον σε τράπεζα) για την παροχή δανείων σε μικρές επιχειρήσεις.
Χρήστος Ιωάννου
https://insidestory.gr/article/alexis-charitsis-shedio-juncker?token=DQ2TWZAPNB