Oι τροπολογίες που πέρασαν δύο μέρες πριν από τα Χριστούγεννα στην Ολομέλεια της Βουλής και αφορούσαν αναδρομικές εγκρίσεις δαπανών άνω των 900 εκατομμυρίων ευρώ αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου σε ένα Δημόσιο που οι δημοσιονομικοί έλεγχοι έχουν ατονήσει σε σημείο που «τα ποσά πρώτα εκταμιεύονται και στη συνέχεια ελέγχονται» όπως είπε χαρακτηριστικά στην «Κ» στέλεχος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. Το ΓΛΚ είχε εισηγηθεί στην κυβέρνηση να μην προωθήσει τις τροπολογίες αυτές για ψήφιση στη Βουλή, αλλά δεν εισακούσθηκε.Οπου έκανε έκθεση δαπανών, αυτή παρέμεινε σε πλαίσιο γενικών διαπιστώσεων χωρίς να αναφέρονται λεπτομέρειες. Και όλα αυτά ενώ τo ελληνικό κράτος έχει έναν όλο και πιο αδύνατο μηχανισμό ελέγχου των δαπανών του αλλά και έγκαιρου καταλογισμού της υπέρβασης όταν οι δαπάνες μιας κρατικής υπηρεσίας αποκλίνουν από τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό...
Αυτό προκύπτει από δύο αντίγραφα των ετήσιων εκθέσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσιονομικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που βρίσκονται στη διάθεση της «Κ» και έχουν δημοσιευθεί μεταξύ τριών μηνών με διαφορές στο περιεχόμενό τους – τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2018. Στην πρώτη έκθεση περιλαμβάνεται πίνακας που αφορά την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2016 ώς την 30ή Ιουνίου 2017 και αφορά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των ελέγχων αυτών. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις είναι της τάξεως του 1.468.501 ευρώ για την ακρίβεια, ενώ τα αχρεωστήτως καταβληθέντα (με βάση τους δειγματοληπτικούς ελέγχους) ξεπερνούν τα 3,1 εκατ. (3.189.155 ευρώ).
Οι πράξεις καταλογισμού αφορούν μόλις 2.312,78 ευρώ. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον απολογισμό της ίδιας της αρμόδιας υπηρεσίας κατά τη διάρκεια του 2017 είχε υλοποιηθεί πρόγραμμα 198 υποθέσεων.
Οι υποθέσεις
Από αυτές ολοκληρώθηκαν 11 υποθέσεις εκ των οποίων 91 αφορούσαν ελέγχους που έγιναν μετά σχετικές εισαγγελικές παραγγελίες. Μόλις 20 αφορούσαν άλλους διαχειριστικούς ελέγχους που δεν προήλθαν από τέτοιες παραγγελίες. Σε εξέλιξη ήταν 85 έλεγχοι από τους οποίους 53 αφορούσαν εισαγγελικές παραγγελίες και μόλις 32 ελέγχους ρουτίνας.
Απο τη δεύτερη έκδοση της ίδιας έκθεσης που αφορά τον επόμενο χρόνο (1.7.2017 - 30.6.2018) λείπουν τελείως οι αναφορές σε δημοσιονομικές διορθώσεις, σε αχρεωστήτως καταβληθέντα και φυσικά σε καταλογισμούς. Απλό παράδειγμα: «Οταν ο υπουργός Χ θέλει να πετάξει business class και ο προϋπολογισμός επιτρέπει μόνο economy, πετάει business ακόμα και αν δεν εγκριθεί η δαπάνη αν επιμείνει με δεύτερο έγγραφο. Στη συνέχεια δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος να αναζητήσει και το κυριότερο να καταλογίσει τη διαφορά», λέει υπάλληλος της σχετικής υπηρεσίας που μίλησε στην «Κ» ανώνυμα.
Να σημειωθεί ότι οι τακτικοί έλεγχοι που δεν αφορούν εισαγγελικές παραγγελίες σε κάποιες περιπτώσεις διεκόπησαν, όπως συνέβη π.χ. με έλεγχο στο ΚΕΠΑ του Πανεπιστημίου Αθηνών και σε μια δημοτική επιχείρηση του Δήμου Πεντέλης (πρώην Δήμου Μελισσίων), καθώς τα μέλη της ελεγκτικής ομάδας θα έπρεπε έπειτα από εντολή υπουργού να συμμετέχουν σε μεικτό κλιμάκιο που ελέγχει το ΚΕΕΛΠΝΟ και το υποθηκοφυλακείο Αχαρνών. Ο έλεγχος στο ΚΕΕΛΠΝΟ προέκυψε από σχετικό αίτημα του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης σύμφωνα με τους συντάκτες της σχετικής έκθεσης. Την περίοδο 2017-2018 διενεργήθηκαν έξι τακτικοί έλεγχοι λιγότεροι σε σχέση με την προηγούμενη χρόνια (26 έναντι 32). Το 2015-2016 είχαν γίνει συνολικά με βάση τη σχετική έκθεση 37 τακτικοί έλεγχοι, δηλαδή επί μία τριετία ο αριθμός των ελέγχων βαίνει σταθερά μειούμενος. Το ποσό της δημοσιονομικής διόρθωσης πάντως και το 2015-2016 ήταν λίγο πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ.
Σύμφωνα με τους ελεγκτές, οι ελεγχόμενοι φορείς επελέγησαν με βάση πέντε κριτήρια: Επιχορηγήσεις, λοιπά έσοδα, δαπάνες μισθοδοσίας, συνολικές δαπάνες, ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Τα ευρήματα στους ελεγχθέντες φορείς (δήμοι, δημοτικές επιχειρήσεις, νοσοκομεία, ιδρύματα, περιφέρειες και οργανισμοί) αφορούσαν τον πιο πρόσφατο έλεγχο του 2018, τη θεματική ενότητα «οικονομική διαχείριση - τήρηση νομοθεσίας και υποχρεώσεων του φορέα». Ενα μεγάλο μέρος των ελεγχομένων φορέων, το 41%, βαθμολογείται με 3, που σύμφωνα με τους ελέγχοντες σημαίνει ότι «λειτουργούν μερικώς και ότι απαιτούνται ουσιαστικές βελτιώσεις» στη διαχείρισή τους.
Συγκριτικά οι άλλες ελλείψεις, όπως οργάνωση - στελέχωση και λειτουργία των φορέων αφορά μόλις το 14,69% των ευρημάτων, ενώ η τήρηση κανόνων δημοσιότητας και πληροφόρησης μόλις το 6,53%. Θεωρητικά μπορεί να πει κανείς ότι στο θέμα της διαχείρισης παρουσιάστηκε μια μικρή βελτίωση σε σχέση με τα αποτελέσματα των ελέγχων του 2016-2017 όπου το 80,11% των ευρημάτων αφορούσε την οικονομική διαχείριση και την τήρηση της νομοθεσίας.
Μόνο συστάσεις
Στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκε ενέργεια ή παράλειψη κατά παράβαση διάταξης νόμου, η οποία οδήγησε στην πρόκληση οικονομικής ζημίας στον κρατικό προϋπολογισμό ή στον προϋπολογισμό του φορέα ή σε όσες περιπτώσεις εντοπίσθηκε η καταβολή αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού, διατυπώθηκαν συστάσεις με δημοσιονομικές επιπτώσεις.
Αυτές αντιστοιχούσαν «είτε στην πρόταση επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης, η οποία οδηγεί σε μείωση των πιστώσεων του προϋπολογισμού του φορέα, είτε σε πρόταση καταβολής των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών» όπως αναφέρεται στην έκθεση για την περίοδο 2016-2017. Η επισήμανση αυτή επαναλαμβάνεται στην έκθεση του επόμενου χρόνου (2017-2018) χωρίς ωστόσο να ποσοτικοποιείται στο σύνολο των ελεγχόμενων φορέων το μέγεθος της διόρθωσης ή των καταλογισμών...
TΑΣΟΣ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ
KAΘHMEΡINH