Αδιαμφισβήτητη… πρωταθλήτρια στις ιδιωτικοποιήσεις αναδεικνύεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, έχοντας προωθήσει από το 2015 τις περισσότερες και μεγαλύτερες ιδιωτικοποιήσεις της περιόδου των μνημονίων, ενώ ήλθε στην εξουσία κηρύσσοντας «ανένδοτο αγώνα» κατά της πώλησης («ξεπουλήματος») περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.Τα στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ, που παρατίθενται σε πρόσφατη έκθεση της Eurobank (βλ. πίνακα) είναι αποκαλυπτικά:
- Στη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από τον Αλέξη Τσίπρα, ολοκληρώθηκαν συνολικά 27 ιδιωτικοποιήσεις, ανάμεσά τους ορισμένες εμβληματικές και μεγάλης αξίας συναλλαγές, όπως η πώληση των εταιρειών λιμένων Πειραιά και Θεσσαλονίκης, του ΔΕΣΦΑ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ύστερα από αρκετές περιπέτειες, εξάλλου, έχει φθάσει επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ στο τελικό στάδιό της και η πιο σημαντική ιδιωτικοποίηση, αυτή του Ελληνικού, για την οποία ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάνει και την πιο σκληρή δήλωση αποκήρυξης, όταν ακόμη διεκδικούσε την εξουσία: «Αν υπογράψω ιδιωτικοποιήσεις σαν το Ελληνικό, καλύτερα ψηφίστε Σαμαρά».
- Όλοι οι προκάτοχοι του Αλέξη Τσίπρα (Παπανδρέου, Παπαδήμος, Σαμαράς), που επί των ημερών τους και στη βάση συμφωνιών με τους Ευρωπαίους δανειστές ιδρύθηκε και λειτούργησε το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, το γνωστό ΤΑΙΠΕΔ, κατάφεραν να ολοκληρώσουν συνολικά μόλις 14 ιδιωτικοποιήσεις, οι περισσότερες μικρής αξίας, συμβολισμού και αναπτυξιακού αντικρίσματος. Θα έλεγε κανείς ότι ηττήθηκαν στο γήπεδό τους από ένα… αουτσάιντερ.
Αυτή η πρόοδος στις ιδιωτικοποιήσεις, όμως, όπως προειδοποιούν οι αναλυτές, παρότι απέχει… έτη φωτός από τις αρχικές διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι επαρκής για ενισχυθεί ουσιωδώς το επενδυτικό ενδιαφέρον και να δρέψει η οικονομία τους αναπτυξιακούς καρπούς από την είσοδο ιδιωτικών κεφαλαίων και τεχνογνωσίας στη σφαίρα της δημόσιας περιουσίας.
Επικίνδυνες καθυστερήσεις
Όπως τόνιζε σε πρόσφατο report η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών της Eurobank, «οι καθυστερήσεις θέτουν σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη των επενδυτών και τα προβλεπόμενα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις για το 2019».
Τα βασικά συμπεράσματα της ανάλυσης δεν δικαιολογούν εφησυχασμό:
- Η επισκόπηση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων δείχνει ότι κατά το 3ο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής, αλλά και κατά τα προηγούμενα, ποικίλοι ανασχετικοί παράγοντες είχαν ως αποτέλεσμα συνεχείς καθυστερήσεις. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η διαχρονική απροθυμία κάποιων φορέων άσκησης πολιτικής και διοικητικών παραγόντων να προωθήσουν και να υλοποιήσουν πολιτικές ιδιωτικοποιήσεων, οι αντιδράσεις συνδικαλιστικών φορέων και οργανώσεων και η πολυπλοκότητα και το χαμηλό επίπεδο ωρίμανσης ορισμένων έργων, παράγοντες που συντηρούν – αν και με μειούμενη απήχηση – κλίμα αμφιβολίας στην κοινή γνώμη για το κατά πόσον η ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων ωφελεί το δημόσιο συμφέρον.
- Οι καθυστερήσεις στερούν την οικονομία από σημαντικά οφέλη καθώς η θετική επίδραση των ιδιωτικοποιήσεων είναι πολυδιάστατη και περιλαμβάνει, εκτός από την αύξηση των δημοσίων εσόδων και την επακόλουθη μείωση του δημοσίου χρέους, τα αναπτυξιακά οφέλη από την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, την εισαγωγή τεχνολογιών και καινοτομίας, καθώς και την ενίσχυση του ανταγωνισμού μέσω του ανοίγματος συγκεκριμένων αγορών προς όφελος των καταναλωτών.
- Από το 2011 έχει ολοκληρωθεί μία σειρά ιδιωτικοποιήσεων που εισέφεραν έσοδα της τάξης των 5,5 δις. ευρώ. Μεταξύ των έργων που έχουν ολοκληρωθεί, συγκαταλέγονται η πώληση των ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΕΕΣΣΤΥ και ΔΕΣΦΑ, η παραχώρηση 14 περιφερειακών αεροδρομίων και η πώληση πλήθους ακινήτων εντός και εκτός Ελλάδας.
- Ωστόσο, παραμένουν ανολοκλήρωτες πολλές σημαντικές ιδιωτικοποιήσεις που περιλαμβάνονταν στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ ήδη από τον Ιούλιο του 2015 και σύμφωνα με το 3ο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη λήξη του τελευταίου τον Αύγουστο 2018. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το Ελληνικό, ο ΔΑΑ, η Εγνατία Οδός, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑ, η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, κάποιες εκ των οποίων βρίσκονται ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο ωρίμανσης.
- Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2019, ο στόχος εσόδων από αποκρατικοποιήσεις για το 2019 ανέρχεται σε 1,5 δις. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με την τριμηνιαία κατανομή τους, η είσπραξη του 97% του ως άνω ποσού τοποθετείται χρονικά στο 4ο τρίμηνο του 2019 ενώ 77% του ποσού αυτού εκτιμάται ότι θα προέλθει από διαγωνισμούς που δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί. Συνεπώς, η επίτευξη του στόχου εσόδων για το 2019 καθίσταται αβέβαιη γεγονός που επιτείνεται από τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών που θα λάβουν χώρα έως τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους και της προεκλογικής περιόδου που ατύπως έχει ήδη ξεκινήσει.
| Το πανόραμα των ιδιωτικοποιήσεων* | |||
| Ιδιωτικοποίηση | Χρόνος συναλλαγής | Τύπος | Κατάσταση |
| Δικαιώματα χρήσης συχνοτήτων 900, 180 | 2011 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Άδειες VLT | 2011 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Παράταση αδειών ΟΠΑΠ για 10 χρόνια | 2011 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση μετοχών Εθνικής, Alpha, Πειραιώς | 2012 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Λονδίνο, Τασκένδη, Βρυξέλλες) | 2013 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση αδειών παιγνίων | 2013 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση 33% της ΟΠΑΠ Α.Ε. | 2013 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση μετοχών ΟΠΑΠ | 2013 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Εκμίσθωση 90 ετών του IBC | 2013 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2013 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Ντίσελντορφ) | 2014 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Παλιούρι | 2014 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ψηφιακό μέρισμα | 2014 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση και επαναμίσθωση 28 ακινήτων | 2014 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Δεύτερη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2015 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Τρίτη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2015 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Βελιγράδι) | 2015 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ξενία Σκιάθου | 2015 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ακίνητο Αγ. Ιωάννη Σιθωνίας | 2015 | Αξιοποίηση Ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ιππόδρομος | 2015 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Τέταρτη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2015 | Αξιοποίηση Ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Ν. Υόρκη, Ουάσιγκτον) | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Ρώμη, Ερεβάν) | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση ακινήτων εξωτερικού (Λουμπλιάνα) | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| ΟΛΠ, πώληση 51%+16% μετοχών | 2016 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Πέμπτη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Αστέρας Βουλιαγμένης | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Ακίνητο Κασσιόπης Κέρκυρας | 2016 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση 2 Airbus | 2016 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Πώληση Αγοράς Μοδιάνο | 2017 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Πέμπτη ηλεκτρονική δημοπρασία ακινήτων | 2017 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| Περιφερειακά αεροδρόμια | 2017 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| ΤΡΑΙΝΟΣΕ | 2017 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| ΑΔΜΗΕ | 2017 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Έκτη, έβδομη δημοπρασία ακινήτων | 2017 | Αξιοποίηση ακινήτων | Ολοκληρώθηκε |
| ΟΛΘ, πώληση 67% | 2018 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| ΕΕΣΤΥΥ (ROSCO) | 2018 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| OTE, πώληση 5% | 2018 | Εταιρική | Ολοκληρώθηκε |
| Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (Παραχώρηση) | 2018 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| ΔΕΣΦΑ | 2018 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Δικαιώματα Συχνοτήτων 2018-2035 | 2018 | Υποδομές | Ολοκληρώθηκε |
| Ακίνητο Αφάντου Ρόδου | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Castello Bibelli, Κέρκυρα | - | Αξιοποίηση Ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Παραχώρηση Ελληνικού | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| ΕΛΠΕ | - | Εταιρική | Ανολοκλήρωτη |
| Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (πώληση 30%) | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| ΕΥΑΘ | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| ΔΕΗ | - | Εταιρική | Ανολοκλήρωτη |
| ΔΕΠΑ | - | Εταιρική | Ανολοκλήρωτη |
| ΕΥΔΑΠ | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| Λοιπά ακίνητα | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Μικρά λιμάνια-μαρίνες | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| Εγνατία Οδός | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| Αποθήκη καυσίμων Ν. Καβάλας | - | Υποδομές | Ανολοκλήρωτη |
| Θερμικές πηγές | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Πρώην βάση ΗΠΑ Ηρακλείου | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Ολυμπιακά Ακίνητα | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Γκολφ Κασσάνδρας | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Ποσείδι Χαλκιδικής | - | Αξιοποίηση ακινήτων | Ανολοκλήρωτη |
| Πηγή: Eurobank, ΤΑΙΠΕΔ |