Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ είχαν καταλήξει σε κατ' αρχήν συμφωνία στις αρχές Φεβρουαρίου με σκοπό οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες να μην μπορούν να έχουν κέρδη από άρθρα ή κομμάτια καλλιτεχνών και δημοσιογράφων χωρίς να τους πληρώσουν πρώτα ένα δίκαιο αντίτιμοΜε ψήφους 348 υπέρ, 274 κατά και 36 αποχές εγκρίθηκαν από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο οι νέοι κανόνες για τα πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο.
Παρόλο που στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχαν κάνει λόγο για πρωτοφανείς προσπάθειες των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών με σκοπό να αποτρέψουν την έγκριση της νέας οδηγίας, η ολομέλεια την υπερψήφισε με σκοπό να παρέχονται κίνητρα για την πληρωμή των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων από τις ψηφιακές πλατφόρμες για τη χρήση της δουλειάς τους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ είχαν καταλήξει σε καταρχήν συμφωνία στις αρχές Φεβρουαρίου με σκοπό οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες να μην μπορούν να έχουν κέρδη από άρθρα ή κομμάτια καλλιτεχνών και δημοσιογράφων χωρίς να τους πληρώσουν πρώτα ένα δίκαιο αντίτιμο. Αυτοί οι κανόνες είναι ειδικά σχεδιασμένοι για το διαδίκτυο και αφορούν πλατφόρμες όπως το YouTube, το Facebook και το Google news.
Επιγραμματικά η συμφωνία προβλέπει:
*Κίνητρα για την πληρωμή των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων από τις ψηφιακές πλατφόρμες για τη χρήση της δουλειάς τους
*Κάποιες κατηγορίες διαδικτυακού υλικού, όπως τα αρχεία GIF και «memes» θα μπορούν να διαμοιράζονται ελεύθερα
*Σύνδεσμοι για ενημερωτικά άρθρα θα μπορούν επίσης να διαμοιράζονται ελεύθερα, συνοδεία «μεμονωμένων λέξεων ή πολύ σύντομων αποσπασμάτων»
*Οι δημοσιογράφοι πρέπει να εισπράττουν μέρος της πληρωμής για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που καταβάλλονται στον εκδότη τους
*Οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα υπόκεινται σε ελαφρύτερες υποχρεώσεις
*Η οδηγία δεν επιβάλλει φίλτρα
H εν λόγω οδηγία είχε προκαλέσει όχι μόνο την αντίδραση των τεχνολογικών κολοσσών, αλλά και ομάδων πολιτών σε ολόκληρη την ΕΕ που έκαναν λόγο για προσπάθεια «φίμωσης της ελευθερίας έκφρασης στο διαδίκτυο». Τα δύο ακανθώδη ζητήματα της επίμαχης οδηγίας ήταν τα άρθρα 11 και 13. Το πρώτο, δίνει το δικαίωμα στους εκδότες και ιδιοκτήτες Μέσων Ενημέρωσης να ζητούν από τις μηχανές αναζήτησης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Google, Facebook, Twitter κ.α) να καταβάλουν αντίτιμο όχι μόνο στην περίπτωση που αναδημοσιεύουν ένα άρθρο, αλλά ακόμα και μερικές μόνο λέξεις. Αυτό το δικαίωμα των εκδοτών (γνωστό ως «Link Tax») έχει σκοπό να προστατεύσει τα δικαιώματα των εκδοτών και των δημοσιογραφικών οργανισμών. Οποιοσδήποτε δημοσιεύσει στο διαδίκτυο άρθρο εφημερίδας ή περιοδικού σε ψηφιακή μορφή, θα πρέπει να καταβάλει πνευματικά δικαιώματα, αλλιώς θα αντιμετωπίσει κυρώσεις.
Το δεύτερο επίμαχο άρθρο και αυτό που προκαλoύσε τις μεγαλύτερες ενστάσεις, είναι το 17, (άρθρο 13 στο προσχέδιο της συμφωνίας) το οποίο καθιστά υπεύθυνους τους τεχνολογικούς κολοσσούς σε περίπτωση που κάποιος χρήστης δημοσιεύσει οτιδήποτε (από κείμενο, φωτογραφία και βίντεο), χωρίς να έχει πληρώσει τα πνευματικά δικαιώματα. Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει την χρήση ειδικών «φίλτρων» αυτόματης μεταφόρτωσης, από τις τεχνολογικές εταιρίες ώστε να αποφεύγεται η δυνατότητα ενός χρήστη να δημοσιεύσει υλικό χωρίς να έχει καταβάλει στο δημιουργό του του την αμοιβή που δικαιούται για την εργασία του.
Τι είναι η συγκεκριμένη οδηγία
Η «οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά» επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι οι επαγγελματίες του κλάδου της δημιουργίας (για παράδειγμα οι μουσικοί ή οι ηθοποιοί) και οι εκδότες ειδήσεων και οι δημοσιογράφοι θα αποκομίζουν στο διαδικτυακό περιβάλλον τα ίδια οφέλη με αυτά που διατίθενται στο μη διαδικτυακό περιβάλλον. Αυτή τη στιγμή, λόγω των παρωχημένων κανόνων για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και οι συναθροιστές ειδήσεων καρπώνονται όλα τα οφέλη, ενώ οι καλλιτέχνες, οι εκδότες ειδήσεων και οι δημοσιογράφοι βλέπουν τη δουλειά τους να κυκλοφορεί ελεύθερα, ενώ στην καλύτερη περίπτωση λαμβάνουν πολύ μικρή αμοιβή για την εργασία τους.
'Όπως υπογραμμίζεται εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η ελευθερία στο διαδίκτυο, όπως και στον πραγματικό κόσμο, θα εξακολουθήσει να υφίσταται, εφόσον η άσκησή της δεν περιορίζει τα δικαιώματα άλλων και δεν είναι παράνομη. Αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες θα συνεχίσουν να μπορούν να ανεβάζουν περιεχόμενο σε διαδικτυακές πλατφόρμες και οι εν λόγω πλατφόρμες θα συνεχίσουν να μπορούν να φιλοξενούν το εν λόγω περιεχόμενο, εφόσον σέβονται το δικαίωμα των δημιουργών σε δίκαιη αμοιβή.
Η οδηγία προβλέπει επίσης ειδική προστασία για τις νεοφυείς πλατφόρμες. Οι πλατφόρμες που είναι νεότερες των 3 ετών, έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών κάτω των 10 εκατομμυρίων ευρώ και μέσο μηνιαίο αριθμό μοναδικών επισκεπτών κάτω των 5 εκατομμυρίων, θα υπόκεινται σε πολύ ελαφρύτερες υποχρεώσεις σε σχέση με τις μεγάλες και καθιερωμένες πλατφόρμες.
Βασίλης Δαλιάνης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ