[ΦΩΤΟ-Τόσο πολύ του πάει το έξωμο, ώστε προτείνω από αύριο (που λέει ο λόγος, γιατί θα πάρει λίγο καιρό η προετοιμασία) να καθιερώσει ως επίσημη ενδυμασία την toga του Ρωμαίου συγκλητικού. Από εκεί και πέρα, το ένα θα φέρει το άλλο: συγκλητικός, ανθύπατος, ύπατος, δικτάτωρ, αυτοκράτωρ και, τέλος, θεός!]Οπως τόσοι άλλοι, είχα μείνει κι εγώ με την εντύπωση ότι ο Τσίπρας δεν ήθελε συζήτηση για τα αίτια της ήττας (δεν τον συμφέρει σε καμία περίπτωση) και ότι το θέμα είχε παραπεμφθεί σε κάποια επιτροπή για να το πνίξει, όπως μόνον οι επιτροπές ξέρουν να το κάνουν. Ομως η ζωή είναι πάντα πιο σύνθετη από τους υπολογισμούς του μικρού μυαλού μας και η συζήτηση την οποία ο Τσίπρας ήθελε να αποφύγει γίνεται με τον παλιό, καλό, πατροπαράδοτο τρόπο: μέσω των ΜΜΕ, με τον καθένα από τους ομιλούντες να υπηρετεί την προσωπική στρατηγική του.
Σχετικώς, πάρτε το παράδειγμα του τέως προέδρου της Βουλής, ο οποίος άνοιξε τη συγκεκριμένη συζήτηση. Οταν ο Ν. Βούτσης δηλώνει ότι υπήρχαν φωνές που δεν συμφωνούσαν με τον εκβιασμό των εξελίξεων το 2014, επειδή αντιλαμβάνονταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν προετοιμασμένος να αναλάβει τους τρομερούς κινδύνους της διακυβέρνησης, εννοεί προφανώς ότι ο ίδιος υποστήριζε τη θέση αυτή! Διότι, αν υποστήριζε την αντίθετη (γιούργια στον ταβλά με τα κουλούρια), δεν θα είχε λόγο να το θυμίζει σήμερα. Θα τον συνέφερε να σιωπά και να ανοίγει το στόμα του μόνο για να σφυρίζει αδιάφορα. Και, φυσικά, ελλείψει επεξεργασμένης αφήγησης για την ήττα και τα αίτιά της, ο καθένας από εκείνους που εκφέρουν γνώμη ερμηνεύει τη νομιμοφροσύνη προς τον πρόεδρο με τον δικό του τρόπο. Ο Γιούκλιντ Τσαλακώτος, λ.χ., προσεγγίζει το θέμα των κρίσιμων επιλογών του 2014 με το χαρακτηριστικό του μείγμα κυνισμού και αφέλειας: «Τι να κάναμε, να λέγαμε στον κόσμο ότι δεν είμαστε έτοιμοι;». Ο Σ. Φάμελλος, από την άλλη, φθάνει μέχρις του σημείου να καλύπτει ακόμη και τον Βαρουφάκη, ισχυριζόμενος ότι όλα έγιναν άψογα από την αρχή. Εν ολίγοις, «μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση», που έλεγε κάποιος.
Συμβάλλει και το ευρύτερο περιβάλλον, βέβαια, που δεν αφήνει το θέμα να κλείσει και να ξεχαστεί. Τη μία η ταινία του Κ. Γαβρά για τον Βαρουφάκη, την άλλη το εξαίρετο βιβλίο των Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτωρίας Δενδρινού, δεν βοηθούν ώστε να ξεχαστεί η μεγαλύτερη και ακριβότερη ανοησία της ιστορίας των τελευταίων 40 χρόνων. Η συζήτηση έχει ανάψει και ο Τσίπρας δεν μπορεί να τη σβήσει ούτε με τον σνομπισμό που του δίδαξε η εξουσία («σήμερα ο καθένας γράφει ένα βιβλίο», είπε) ούτε με την απειλή ότι θα μιλήσει. Εδώ, λόγω της αδυναμίας μου στη γλωσσική ακρίβεια, να διευκρινίσω ότι απειλή για τους «διαφωνούντες» συνιστά η δυνατότητα του Τσίπρα να μιλήσει για τη συγκεκριμένη εποχή, όχι να γράψει γι’ αυτήν. Το δεύτερο θα ήταν πρωτίστως απειλή κατά της ελληνικής γλώσσας και μόνο δευτερευόντως κατά των «διαφωνούντων».
Ομως ο Τσίπρας, εφόσον εμμένει στη στρατηγική της «πασοκοποίησης», δεν πρέπει να ανησυχεί. (Ο επίμαχος όρος δεν είναι ακριβής, αλλά τον χρησιμοποιούμε όλοι για την οικονομία του λόγου.) Στο κάτω κάτω, το δημιουργικό μπάχαλο γύρω από τους λόγους της ήττας, το οποίο βρίσκεται υπό εξέλιξη στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι ΠΑΣΟΚ; Αυτό και αν είναι ΠΑΣΟΚ! Για όσους, τουλάχιστον, θυμούνται τα πολιτικά ήθη του περασμένου αιώνα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, πασοκοποιήθηκε μέσω των πολιτικών που υποχρεώθηκε να ακολουθήσει όσο κυβερνούσε. Μέσω της μακράς παραμονής όμως στην εξουσία, πασοκοποιήθηκε και στις εσωτερικές λειτουργίες του, όπως αποκαλύπτει η πολυφωνία που προέκυψε στον ΣΥΡΙΖΑ μετά την ήττα. Η εμπειρία του κυβερνάν αλλάζει εκείνους που τη βιώνουν: ο Τσαλακώτος του 2014 δεν είναι ίδιος με τον Τσαλακώτο του 2019. Ποτέ δεν περνάς τον ίδιο ποταμό δύο φορές – το είπε ένας αρχαίος που τον έχουν κάνει δρόμο στο Κολωνάκι.
Συνεπώς, γιατί να ανησυχεί ο Τσίπρας; Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται από μόνος του στην πορεία που θέλει ο αρχηγός του: πασοκοποίηση. Βέβαια –και αυτό φοβάμαι θα τον δυσαρεστήσει– υπάρχει μια ειρωνεία που του διαφεύγει: ο ηγετικός ρόλος που έχει αναλάβει στη συγκεκριμένη φάση της εξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι αυτός του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά μάλλον του Κώστα Σημίτη. Διότι, για τα μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ, η πασοκοποίησή του είναι το αντίστοιχο της πολιτικής εκσυγχρονισμού και εξευρωπαϊσμού της περιόδου Σημίτη. Παπανδρέου, λοιπόν, υπήρξε ο Τσίπρας για τον ΣΥΡΙΖΑ: τον έστησε, τον γιγάντωσε, τον οδήγησε στην εξουσία. Μένει να φανεί αν μπορεί να είναι και Σημίτης.
Ο καιρός των καλλιστείων
«Είναι νωρίς για ονοματολογία» για το θέμα της διαδοχής Παυλόπουλου, μας λέει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας. Πολύ σωστά! Ωστόσο, τους βολεύει μια χαρά που ξεκίνησε η δημόσια συζήτηση σχετικώς, διότι χωρίς ένα υπόβαθρο διερεύνησης και προετοιμασίας της κοινής γνώμης οι όποιες αποφάσεις μπορεί να είναι παρακινδυνευμένες. Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του θέματος, διότι προσέξτε τι συμβαίνει τριγύρω: Ο Κώστας Καραμανλής, ο Ακάματος, θα μιλήσει στη Θεσσαλονίκη. Στο κοινό θα είναι ο Προκόπης Παυλόπουλος, να τον κοιτάζει με τα μάτια ορθάνοιχτα και υγρά από τον θαυμασμό. Επειτα, παρατηρήστε επίσης πόσο αντικειμενικός, υπερκομματικός και ακριβοδίκαιος, ως προς τις ευθύνες του ελληνικού κράτους στο μεταναστευτικό, ήταν ξαφνικά ο Δ. Λ. Ρ. κλπ. Αβραμόπουλος, μιλώντας στην κοινή συνεδρίαση των επιτροπών κοινωνικών υποθέσεων και ευρωπαϊκών υποθέσεων της Βουλής. Συμπέρασμα; Για ονοματολογία είναι νωρίς, αλλά για πόζες επίδοξων υποψηφίων όχι. Είναι ο καιρός των καλλιστείων!
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ