Το σπίτι όπου έζησε επί 22 χρόνια ο ήρωας του Νίκου Καζαντζάκη, Αλέξης Ζορμπάς, στο Παλαιοχώρι Χαλκιδικής, έκανε οικογένεια και απέκτησε 12 παιδιά, εργαζόμενος κατά κύριο λόγο ως μεταλλωρύχος, θα μετατραπεί σε ψηφιακό και φυσικό μουσείο, έπειτα από δωρεά στο δήμο Αριστοτέλη, των κληρονόμων του ακινήτου.Το σχέδιο ανάδειξης της οικίας Ζορμπά παρουσιάστηκε χθες το βράδυ σε εκδήλωση που έγινε στο Παλαιοχώρι παρουσία του υφυπουργού Εσωτερικών, αρμόδιου για θέματα Μακεδονίας-Θράκης Θεόδωρου Καράογλου.
Μιλώντας στην εκδήλωση ο δήμαρχος Αριστοτέλη Στέλιος Βαλιάνος ανακοίνωσε πως ήδη προετοιμάζεται οικονομοτεχνική πρόταση για την υποβολή και ένταξη του έργου αποκατάστασης και ανάδειξης της οικίας του Αλέξη Ζορμπά σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα καθώς, «χωρίς το Παλαιοχώρι του δήμου Αριστοτέλη, ο παγκόσμιος Ζορμπάς δεν θα υπήρχε, διότι εδώ έζησε για 22 ολόκληρα χρόνια, από τα πιο παραγωγικά της ζωής του».
«Εδώ έγινε ο μεταλλωρύχος που ενέπνευσε αργότερα τον Νίκο Καζαντζάκη, όταν γνωρίστηκαν σε ένα ταξίδι στο Άγιον Όρος. Εδώ χτίστηκε η προσωπικότητα που έγινε βιβλίο μεταφρασμένο σε 34 γλώσσες από τον Καζαντζάκη και ταινία από τον Μιχάλη Κακογιάννη, κερδίζοντας τρία Όσκαρ, ενώ ήταν υποψήφια για άλλα τέσσερα, φτάνοντας σήμερα στο σημείο να αποτελεί ένα παγκόσμιο brand name. Γι` αυτό λοιπόν, εδώ, στο σπίτι του, στο Παλαιοχώρι, θα δημιουργηθεί ένα σημείο ιστορικής αναφοράς στον Αλέξη Ζορμπά, Γιώργο Ζορμπά όπως τον ήξεραν οι συντοπίτες του» τόνισε ο κ. Βαλιάνος. Οπως εξήγησε, στόχος είναι να γίνει ένα επισκέψιμο σημείο, που θα συνδυάζει ψηφιακή τεχνολογία και λαογραφία, θα έχει ξεναγούς καθημερινά, θα συνδεθεί με περιπατητικές διαδρομές προς άλλα σημεία αναφοράς της περιοχής και θα δώσει αφορμές δικτύωσης με άλλες περιοχές-περάσματα του Αλέξη Ζορμπά.
Από την πλευρά του ο κ. Καράογλου χαιρετίζοντας την εκδήλωση, σημείωσε ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, «αναβαθμίζει το τουριστικό προϊόν της περιοχής και το θέτει σε νέα βάση, καθώς ο Αλέξης Ζορμπάς είναι ένα παγκόσμιο brand που έχει ταυτιστεί με την Ελλάδα και την άφθαρτη δύναμη της ελληνικής ψυχής».
Σύμφωνα με τεχνικές λεπτομέρειες του προωθούμενου έργου που παρουσίασε ο ηλεκτρολόγος μηχανικός και μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών Νίκος Πάχτας, στον ένα όροφο θα δημιουργηθεί λαογραφικό μουσείο της περιόδου κατά την οποία έζησε και δραστηριοποιήθηκε ο Ζορμπάς στο Παλαιοχώρι. Στο δεύτερο όροφο θα είναι το κυρίως ψηφιακό μουσείο, με τη μετατροπή δωματίων σε οθόνες πανοραμικής προβολής και την επιστράτευση ηθοποιού και νέων τεχνολογιών, ο συνδυασμός των οποίων θα «ζωντανέψει» τον Αλέξη Ζορμπά, που θα υποδέχεται τους επισκέπτες και θα τους «ξεναγεί» στη ζωή του, με αναφορές σε πραγματικές ιστορικές πηγές, στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, αλλά και στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη.
Η ταινία
Η ταινία Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek) είναι βρετανική-ελληνική ταινία του 1964, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη με τους Άντονι Κουίν, Άλαν Μπέιτς, Ειρήνη Παππά και Σωτήρη Μουστάκα. Είναι βασισμένη στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.
Η ταινία απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ το 1964, με σημαντικότερο το Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Λίλα Κέντροβα, στο ρόλο της Μαντάμ Ορντάνς. Τη μουσική της ταινίας την οποία έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης έγινε παγκοσμίως γνωστή ως Συρτάκι. Οι σκηνές της ταινίας γυρίστηκαν στην Κρήτη.
Ιστορικό
Οι πρώτοι που είχαν την έμπνευση να γυριστεί ταινία το βιβλίο του Καζαντζάκη ήταν ο Αμερικανός ηθοποιός Φρέντρικ Μαρτς και η σύζυγός του -επίσης ηθοποιός- Φλόρανς Έλντριτζ. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στην Ελλάδα το 1953 είπαν σε δημοσιογράφους πως είχαν προτείνει στον Ελία Καζάν να γυρίσουν μια ταινία βασιζόμενη στον Αλέξη Ζορμπά του Καζαντζάκη. Το 1954 φημολογείτο πως η ταινία θα γυριζόταν με πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο Ζυλ Ντασέν επιχείρησε να σκηνοθετήσει ανεπιτυχώς το βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Σοβιετικό ηθοποιό Νικολάι Τσερκάσοφ.
“Ο Άντονι Κουίν, μονοκόμματος, πελώριος και αξύριστος, είναι ένας τέλειος Ζορμπάς”, έγραψε ο Φρέντυ Γερμανός στις Εικόνες σε ρεπορτάζ του από τα γυρίσματα της ταινίας. Στα Χανιά και στις γύρω περιοχές εκτυλίχθηκε, την άνοιξη του 1964, η ιστορία του “Αλέξη Ζορμπά” όπως την εμπνεύστηκε ο Νίκος Καζαντζάκης και τη μετέφερε στην οθόνη ο Μιχάλης Κακογιάννης. Από τους δημοφιλέστερους λογοτεχνικούς ήρωες ο Ζορμπάς ταυτίστηκε κινηματογραφικά με τον Άντονι Κουίν.
Η άφιξη στην Αθήνα του πρωταγωνιστή αλλά και άλλων διασήμων ηθοποιών κατέστησε την Κρήτη και ειδικότερα τον χώρο των γυρισμάτων στο επίκεντρο του διεθνούς κινηματογραφικού ενδιαφέροντος.
Ο Άλαν Μπέιτς ερμήνευσε τον συγγραφέα, η Ειρήνη Παππά την ελκυστική και επιθετική χήρα και ο Γιώργος Φούντας τον Μαυραντώνη. Για το ρόλο της μαντάμ Ορτάνς επελέγη στην αρχή η Σιμόν Σινιορέ. Ήρθε στην Κρήτη με ορμή και διάθεση αλλά μόλις χρειάστηκε να προσθέσει χρόνια με ειδικό μακιγιάζ πανικοβλήθηκε και αποχώρησε. Τυχερή στάθηκε η αντικαταστάτριά της Λίλα Κέντροβα που την επόμενη χρονιά τιμήθηκε με Όσκαρ για την ερμηνεία της. “Η αποκάλυψη της ταινίας είναι οι Κρητικοί κομπάρσοι”, ισχυρίστηκε ο Μιχάλης Κακογιάννης που χαρακτήρισε τον Αλέξη Ζορμπά “αναρχική κωμωδία”.
Βραβεία
Η ταινία βραβεύτηκε με τρία Όσκαρ:
Όσκαρ Β´ Γυναικείου Ρόλου στη Λίλα Κέντροβα.
Όσκαρ καλλιτεχνικής διεύθυνσης (για ασπρόμαυρη ταινία) στον Βασίλη Φωτόπουλο.
Όσκαρ φωτογραφίας (για ασπρόμαυρη ταινία) στον Γουόλτερ Λασάλι.