Μέχρι και τον Ιανουάριο του 1991, η Σοβιετική Ένωση ήταν η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου, καλύπτοντας 22.400.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σχεδόν το ένα έκτο της επιφάνειας της Γης. Ο πληθυσμός της ήταν 290 εκατομμύρια και 100 ξεχωριστές εθνικότητες ζούσαν στα σύνορά της.
Διέθετε επίσης ένα οπλοστάσιο δεκάδων χιλιάδων πυρηνικών όπλων και η σφαίρα επιρροής της που ασκούσε μέσω μηχανισμών όπως το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, επεκτεινόταν σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη. Μέσα σε ένα χρόνο, η Σοβιετική Ένωση έπαψε να υπάρχει.
Η Σοβιετική σημαία υπεστάλη από το Κρεμλίνο για τελευταία φορά το βράδυ της 26ης Δεκεμβρίου και αντικαταστάθηκε με την προεπαναστατική ρωσική σημαία.
Ήδη την προηγούμενη μέρα, ο πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ - ο όγδοος και τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, παραιτήθηκε και έδωσε τις εξουσίες του -συμπεριλαμβανομένων των κωδικών εκτόξευσης των Σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων – στον Ρώσο πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν.
Η κατάρρευση της Ένωσης ήταν ένα πολύπλοκο και πολύπλευρο γεγονός και δεν μπορεί να περιοριστεί σε μία και μόνη αιτία, αλλά ήταν συνέπεια τόσο εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων, πολιτικών, οικονομικών, στρατιωτικών, κοινωνικών, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο παράγοντας των πυρηνικών.
Ήδη το διάστημα από τον Αύγουστο ως τον Δεκέμβριο, οι δημοκρατίες της ΕΣΣΔ είχαν αποχωρήσει από την Ένωση, με 11 εξ αυτών να υπογράφουν λίγες ημέρες πριν την τελική πράξη της διάλυσης το Πρωτόκολλο Άλμα-Άτα, με το οποίο ιδρυόταν η ΚΑΚ και ανακοινωνόταν πως η ΕΣΣΔ είχε πάψει να υπάρχει.
Το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης σήμανε το οριστικό τέλος του Ψυχρού Πολέμου.