Στα στερεότυπα της Ιστορίας είναι καταγεγραμμένος και ο θάνατος του ισπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: «Τον δολοφόνησαν οι Φαλαγγίτες του Φράνκο για τις πολιτικές πεποιθήσεις του»· λάθος!
Οι βιογράφοι του, διχάζονται κατ’ αρχάς από ένα 24ωρο. Άλλοι γράφουν 18, άλλοι 19 Αυγούστου, κλείνουν όμως ευλαβικά το γόνυ στην επέτειο της δολοφονίας του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, (σαν σήμερα 18 αυγούστου του 1936) του ποιητή που είχε την «ατυχία» να είναι τότε ομοφυλόφιλος και να βαδίζει ατάραχος προσπαθώντας να σκίσει το σκοτάδι στις νύχτες του εμφύλιου της Ισπανίας…
Οι φανατικοί δεν αγαπούν τα ποιήματα και σκοτώνουν τους ποιητές! Έτσι και ο Λόρκα πλήρωσε τα επίχειρα της ευαισθησίας του.
Και δεν έπεσε «Δολοφονημένος από τον ουρανό», αλλά από ποταπούς και δειλούς λακέδες για να φανούν αρεστοί στο καθεστώτος, που τον οδήγησαν σ’ ένα θάνατο από φως…
Η προπαγάνδα και η αλήθεια
Ποιος ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου; Χάρη στο έργο πολλών δημοσιογράφων και ιστορικών η απάντηση είναι γνωστή σήμερα.
Η ιστορική αλήθεια σχετικά με τον θάνατο του διάσημου Ισπανού ποιητή διαψεύδει τις κομματικές ερμηνείες. Παρά το γεγονός ότι ήταν σύμβολο της «ομοφυλοφιλικής κοινότητας», ο Φεντερίκο δεν ήταν «μαχητής της αριστεράς», όπως ήθελε η προπαγάνδα των κομουνιστών.
Ο Λόρκα δολοφονήθηκε στις 18 (ή 19) Αυγούστου του 1936, με εντολή του στρατιωτικού διοικητή της Γρανάδα Χοσέ Βαλντές, με τη βοήθεια του βουλευτή Ρουίθ Αλόνσο (πρώην τυπογράφου και βουλευτής στη Γρανάδα από το 1933 έως το 1936) και δύο φανατικών της συντηρητικής δεξιάς.
Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα είναι αναμφίβολα ο πιο γνωστός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας της ισπανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Συνελήφθη στις 16 Αυγούστου 1936, εν μέσω εμφυλίου πολέμου, δολοφονήθηκε σε ηλικία 38 ετών, στο δρόμο από το Βίθναρ προς το Αλφάρεζ, κοντά στη Γρανάδα.
Σύμφωνα με τον μύθο, που διαδόθηκε ξανά και ξανά από τον κινηματογράφο, τον Τύπο, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, ο Λόρκα ήταν «ένας διανοούμενος του Λαϊκού Μετώπου που δολοφονήθηκε από τους Φαλαγγίτες». Όλα αυτά είναι ένας θρύλος που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η ιστορική αλήθεια αρνείται τις κομματικές ερμηνείες. Όχι μόνο οι Φαλαγγίτες δεν ήταν οι δράστες του εγκλήματος, αλλά κάποιοι από αυτούς έκαναν ό,τι ήταν δυνατό για να γλυτώσουν τον ποιητή. Αυτό το βάρβαρο έγκλημα ήταν στην πραγματικότητα αποτέλεσμα ενός μακιαβελικού ελιγμού που ενορχηστρώθηκε από μέλη της Ισπανικής Συνομοσπονδίας Αυτόνομων Δικαιωμάτων (CEDA), του κύριου Συντηρητικού και Φιλελεύθερου κόμματος της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας, που προσπάθησαν να κερδίσουν τη συμπάθεια του στρατού και να δυσφημήσουν Φαλαγγίτες αποδεικνύοντας ότι κάποιοι από αυτούς προστάτευαν και έκρυβαν «Κόκκινους» στα σπίτια τους.
Απεχθανόταν την πολιτική
Μπορεί ο Λόρκα να θεωρηθεί αριστερός ακτιβιστής, όπως πολλοί τον περιγράφουν; Τίποτα δεν πιο αναληθές. Όλοι όσοι τον γνώριζαν πραγματικά έχουν καταθέσει ότι η πολιτική δεν ήταν στα ενδιαφέροντά του. Ο Λόρκα ήταν πάνω από όλα συγγραφέας που ήταν ταυτόχρονα ελιτιστής, εκλεπτυσμένος, μπαρόκ, πρωτοποριακός και δημοφιλής.
Ο Λόρκα αρνήθηκε, καταρχήν, να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε πολιτική πράξη. Εξέφρασε επανειλημμένως τον εκνευρισμό του όταν το όνομά του χρησιμοποιήθηκε για πολιτικές σκοπιμότητες. Ερωτηθείς κάποτε για τις πολιτικές του προτιμήσεις, απάντησε ότι αισθάνεται «καθολικός, κομμουνιστής, αναρχικός, παραδοσιακός και μοναρχικός»!
Κατά τη διάρκεια ενός δείπνου με τον Πάμπλο Νερούδα, τον Χιλιανό νομπελίστα ποιητή, στις 12 Ιουλίου 1936, ο Λόρκα δήλωσε την πρόθεσή του να φύγει από τη Μαδρίτη για να βρει «καταφύγιο από κεραυνούς». Την επόμενη μέρα, εκμυστηρεύτηκε στον Φαλαγγίτη φίλο του, Έντγκαρ Νέβιλ: «Φεύγω γιατί θέλουν να ασχοληθώ με την πολιτική εδώ· δεν ακούω τίποτα και δεν θέλω να μάθω τίποτα. Είμαι φίλος με όλους και θέλω μόνο να μπορούν όλοι να δουλεύουν και να τρώνε».
Μνημείο στον τόπο εκτέλεσης του Λόρκα. /copyright Ap Photos
Τα ξημερώματα της 18ης Αυγούστου, ο Λόρκα συνελήφθη και μεταφέρθηκε κρυφά σε πρώην οικοτροφείο, το οποίο πρόσφατα είχε μετατραπεί σε χώρο κράτησης. Αλλά στην πορεία, στο δρόμο για το Αλφαράζ, εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες, μαζί με δύο άτυχους συντρόφους του, τον δάσκαλο, Ντιοσκόρ Γκαλίντο και τον Φραντσίσκο Γκαλάντι, στις 04.45 τα ξημερώματα, κάτω από τα ελαιόδεντρα της χαράδρας του Βιθνάρ.
Οι άμεσα υπεύθυνοι
Για χρόνια, ο διοικητής Βαλντές, ο κύριος υπεύθυνος για τον θάνατο του Λόρκα, αρνιόταν οποιαδήποτε ανάμειξη στην υπόθεση. Αλλά από το 1983, χάρη στην έρευνα του δημοσιογράφου από τη Γρανάδα, Εντουάρντο Μολίνα Φαγιάρντο, βρέθηκε η αρχική δήλωση διαμαρτυρίας των Φαλαγγιτών αδελφών Ροσάλες για την παράνομη κράτηση του Λόρκα και αποδώθηκε η άμεση ευθύνη του διοικητή Χόρχε Βαλντές.
Η εκτέλεση του Λόρκα διατάχθηκε πράγματι από τον Βαλντές, με την έγκριση του στρατηγού Γκονθάλο Κουιπέρο ντε Λάνο.
Μετά τον πόλεμο, στη Φρανκική Ισπανία ουδείς τόλμησε να αναφέρει επίσημα τις πραγματικές συνθήκες της δολοφονίας του ποιητή.
Πολλά χρόνια αργότερα, ο συλλέκτης και κριτικός τέχνης, Χουάν Ραμίρες ντε Λούκας, έσπασε τη μακρά σιωπή του μιλώντας για την ομοφυλοφιλική του σχέση με τον Λόρκα. Έπειτα από αυτή την αποκάλυψη, ο αινιγματικός άνθρωπος που έκανε τον Λόρκα να εμπνευστεί τα «Sonetos de amor oscuro» (Σκοτεινά ερωτικά σονέτα), έγινε γνωστός. Ο Λόρκα δολοφονήθηκε επειδή ήταν ομοφυλόφιλος και όχι «αριστερός διανοούμενος». Χάρη στις προσπάθειες σοβαρών ιστορικών, η αλήθεια έχει πλέον αποκατασταθεί.
«Οι πληγές του εκαίγανε σαν ήλιοι, πέντε η ώρα που βραδιάζει,
και το πλήθος να σπάει τα παραθύρια, πέντε η ώρα που βραδιάζει»…
Οι άμεσα υπεύθυνοι
Για χρόνια, ο διοικητής Βαλντές, ο κύριος υπεύθυνος για τον θάνατο του Λόρκα, αρνιόταν οποιαδήποτε ανάμειξη στην υπόθεση. Αλλά από το 1983, χάρη στην έρευνα του δημοσιογράφου από τη Γρανάδα, Εντουάρντο Μολίνα Φαγιάρντο, βρέθηκε η αρχική δήλωση διαμαρτυρίας των Φαλαγγιτών αδελφών Ροσάλες για την παράνομη κράτηση του Λόρκα και αποδώθηκε η άμεση ευθύνη του διοικητή Χόρχε Βαλντές.
Η εκτέλεση του Λόρκα διατάχθηκε πράγματι από τον Βαλντές, με την έγκριση του στρατηγού Γκονθάλο Κουιπέρο ντε Λάνο.
Μετά τον πόλεμο, στη Φρανκική Ισπανία ουδείς τόλμησε να αναφέρει επίσημα τις πραγματικές συνθήκες της δολοφονίας του ποιητή.
Πολλά χρόνια αργότερα, ο συλλέκτης και κριτικός τέχνης, Χουάν Ραμίρες ντε Λούκας, έσπασε τη μακρά σιωπή του μιλώντας για την ομοφυλοφιλική του σχέση με τον Λόρκα. Έπειτα από αυτή την αποκάλυψη, ο αινιγματικός άνθρωπος που έκανε τον Λόρκα να εμπνευστεί τα «Sonetos de amor oscuro» (Σκοτεινά ερωτικά σονέτα), έγινε γνωστός. Ο Λόρκα δολοφονήθηκε επειδή ήταν ομοφυλόφιλος και όχι «αριστερός διανοούμενος». Χάρη στις προσπάθειες σοβαρών ιστορικών, η αλήθεια έχει πλέον αποκατασταθεί.
«Οι πληγές του εκαίγανε σαν ήλιοι, πέντε η ώρα που βραδιάζει,
και το πλήθος να σπάει τα παραθύρια, πέντε η ώρα που βραδιάζει»…