Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε νωρίτερα σήμερα το ΚΕΘΕΑ ανέλυσε τα δεδομένα που προκύπτουν διεθνώς με βάση την Ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (INCB), τόσο σχετικά με τη χρήση κάνναβης που αποτελεί την πρώτη πηγή ανησυχίας επί του παρόντος, όσο και σχετικά με την κοκαΐνη.
Στην ετήσια έκθεση για το 2022 η Επιτροπή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη νομιμοποίηση της μη ιατρικής χρήσης κάνναβης, «η οποία αντιβαίνει στην Ενιαία Σύμβαση του 1961 για τα Ναρκωτικά, φαίνεται να έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερη κατανάλωσή της και άμβλυνση της αντίληψης περί επικινδυνότητάς της, ιδιαίτερα στους νέους».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της INCB, οι οποίες στηρίζονται στη συλλογή δεδομένων, στις ΗΠΑ «οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες καταναλώνουν σημαντικά περισσότερη κάνναβη σε ομοσπονδιακές πολιτείες όπου η κάνναβη έχει νομιμοποιηθεί, σε σύγκριση με άλλες πολιτείες όπου η ψυχαγωγική χρήση παραμένει παράνομη. Στοιχεία επίσης δείχνουν ότι η γενική διαθεσιμότητα των νομιμοποιημένων προϊόντων κάνναβης αμβλύνει την αντίληψη περί επικινδυνότητας και περί των αρνητικών συνεπειών που συνεπάγεται η χρήση τους». Η ανησυχία για την αντίληψη γύρω από τα ναρκωτικά περιλαμβάνει και τα προϊόντα ατμίσματος ή τα βρώσιμα προϊόντα που διατίθενται ευρέως στο εμπόριο σε ελκυστικές συσκευασίες, γεγονός το όποιο συνέβαλε, κατά την Επιτροπή, στην υποτίμηση των επιπτώσεων της χρήσης κάνναβης.
Όπως αναφέρει σε δελτίο Τύπου του το ΚΕΘΕΑ, η πρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής του ΟΗΕ επεσήμανε ότι «η αναπτυσσόμενη βιομηχανία κάνναβης προωθεί προϊόντα για να προσελκύσει τους νέους, και αυτό είναι σημαντική αιτία ανησυχίας, όπως και ο τρόπος με τον οποίο υποβαθμίζονται οι βλάβες που συνδέονται με τη χρήση προϊόντων κάνναβης υψηλής δραστικότητας».
Επιπλέον, η έκθεση της INCB διαπιστώνει ότι «σε όλες τις περιοχές που έχει νομιμοποιηθεί η κάνναβη» για μη ιατρικούς σκοπούς, τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη χρήση της έχουν αυξηθεί. «Μεταξύ 2000 και 2018 οι παγκόσμιες εισαγωγές, σε ιατρικές μονάδες, που σχετίζονται με την εξάρτηση και το σύνδρομο στέρησης από την κάνναβη αυξήθηκαν οκτώ φορές. Οι εισαγωγές για ψυχωσικές διαταραχές που σχετίζονται με την κάνναβη έχουν τετραπλασιαστεί παγκοσμίως» υπογραμμίζει το ΚΕΘΕΑ. Ακόμα, η Έκθεση του ΟΗΕ στοιχειοθετεί ότι με βάση στατιστικά στοιχεία που συλλέχθηκαν στο Κολοράντο των Ηνωμένων Πολιτειών, «τα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα με οδηγούς υπό την επήρεια κάνναβης σχεδόν διπλασιάστηκαν από το 2013 έως το 2020». Η κάνναβη που προορίζεται για ψυχαγωγικούς σκοπούς έχει, επίσης, ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για τους νέους των οποίων ο εγκέφαλος βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία ανάπτυξης και μπορεί να επηρεάσει τις επιδόσεις τους αλλά και την κοινωνική τους συμπεριφορά.
Αδιέξοδη η νομιμοποίηση της κάνναβης ως προς τους διακηρυγμένους στόχους
Το ΚΕΘΕΑ τονίζει ότι αν και οι κυβερνήσεις που προχωρούν στη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής χρήσης κάνναβης διακηρύττουν ως «κύριο» στόχο «τη μείωση των εγκληματικών δραστηριοτήτων και την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και ασφάλειας», η Έκθεση του 2022 δείχνει ότι «η παράνομη προμήθεια κάνναβης συνεχίζεται σε υψηλά επίπεδα σε όλες τις χώρες που έχουν προχωρήσει σε νομιμοποίηση, φτάνοντας το 40% στον Καναδά, σχεδόν το 50% στην Ουρουγουάη και ακόμη και το 75% στην Καλιφόρνια».
Μεταξύ άλλων, έχει διατυπωθεί ως σημαντικός παράγοντας για τη νομιμοποίηση η δημιουργία φορολογικών εσόδων. Η Επιτροπή INCB στην Έκθεση της «διαπιστώνει ότι, παρόλο που τα φορολογικά έσοδα από τις πωλήσεις κάνναβης αυξάνονται από έτος σε έτος στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι χαμηλότερα από τα αναμενόμενα, αποτελώντας μόνο το 1 τοις εκατό του προϋπολογισμού στα κράτη που προχώρησαν σε νομιμοποίηση» υπογραμμίζει το ΚΕΘΕΑ.
Καθώς οι κυβερνήσεις δεν προχωρούν με ενιαίο τρόπο στη νομιμοποίηση των διαφορετικών χρήσεων της κάνναβης, ούτε καταγράφουν με επάρκεια τα δεδομένα για τη χρήση της, ή τα στοιχεία είναι πολύ πρόσφατα, η Επιτροπή INCB σημειώνει ότι «ο αντίκτυπος στην κοινωνία δεν έχει μελετηθεί επαρκώς».
Η Επιτροπή του ΟΗΕ τονίζει επιπλέον τη διάκριση μεταξύ νομιμοποίησης για μη ιατρικούς σκοπούς, την απεγκληματοποίηση και την αποποινικοποίηση ως εναλλακτικές οδούς για τα αδικήματα της κάνναβης. Αν και η νομιμοποίηση της κάνναβης για μη ιατρική χρήση παραβιάζει τις συμβάσεις για τα ναρκωτικά, οι διεθνείς συμβάσεις «προσφέρουν σημαντική ευελιξία» και οι μέθοδοι της «απεγκληματοποίησης» και της «αποποινικοποίησης» προσφέρουν εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των σχετικών με την κάνναβη αδικημάτων.
Το λόμπι της βιομηχανίας κάνναβης αυξάνει τις δυνάμεις του
Αντιλαμβανόμενες την δυνατότητα σημαντικού κέρδους, μεγάλες εταιρείες που επιθυμούν να επεκταθούν στις αγορές ιατρικής κάνναβης και κάνναβης για ενήλικες εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους, σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ. Όπως αναφέρει το ΚΕΘΕΑ στην ενημέρωσή του προς το κοινό, «με στόχο να αυξήσουν τα εμπορικά τους κέρδη πολλές από αυτές τις εταιρείες ασκούν πιέσεις για την άρση των ελέγχων στην κάνναβη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η νόμιμη πώληση προϊόντων κάνναβης είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες βιομηχανίες και δημιούργησε πωλήσεις 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ το 2021- αύξηση 43 τοις εκατό από το προηγούμενο έτος».
Ωστόσο, η Επιτροπή INCB ξεκαθαρίζει ότι η καλλιέργεια και η χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς, υπό προϋποθέσεις που αφορούν την αδειοδότηση, τους εθνικούς ελέγχους και την παροχή στον ΟΗΕ δεδομένων σχετικά με τις ιατρικές ανάγκες, επιτρέπεται. Όμως, σε ορισμένα κράτη, η χρήση ιατρικής κάνναβης διενεργείται χωρίς ελέγχους στην αλυσίδα παραγωγής και κατανάλωσης, χωρίς να τηρούνται οι προδιαγραφές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας όσον αφορά την παρασκευή και τη συνταγογράφηση.
Αύξηση της παραγωγής και διακίνησης κοκαΐνης
«Μεγαλύτερες ποσότητες κοκαΐνης με υψηλά επίπεδα καθαρότητας έχουν γίνει διαθέσιμες σε φθηνότερες τιμές, λόγω της αύξησης της παραγωγής και της διακίνησης κοκαΐνης» διαπιστώνει η αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ.
Όπως ανέφερε νωρίτερα σήμερα στη συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ, Χρίστος Λιάπης η παράνομη παραγωγή και διακίνηση κοκαΐνης βρίσκεται σε αυξητική τροχιά «καθώς είναι πλέον διαθέσιμες μεγαλύτερες ποσότητες της ουσίας με υψηλά επίπεδα καθαρότητας σε φθηνότερες τιμές. Η παγκόσμια καλλιέργεια του θάμνου της κόκας σχεδόν διπλασιάστηκε από το 2015 έως το 2020, φτάνοντας τα 234,200 εκτάρια, ενώ η συγκομιδή των φύλλων της κόκας έφτασε το 2020 στο ιστορικό ρεκόρ των 1,982 τόνων. Ιστορικό ρεκόρ σημειώθηκε την ίδια χρονιά και στις κατασχέσεις, παρά την πανδημία, με 1.424 τόνους. O αριθμός των ατόμων που κάνουν χρήση της ουσίας παγκοσμίως έφτασε τα 21,5 εκατομμύρια, αύξηση 32% σε σχέση με το 2010».
Επιπλέον, ο κ. Λιάπης επεσήμανε ότι, σύμφωνα με την Έκθεση, «οργανώσεις διακίνησης μεταφέρουν την επεξεργασία κοκαΐνης στην Ευρώπη, όπου η διακίνηση αυξάνεται κάθε χρόνο από το 2017. H ουσία εισάγεται κυρίως από λιμάνια του Βελγίου και της Ολλανδίας. Στη γηραιά ήπειρο η τιμή της ουσίας μειώθηκε κατά 40% την τελευταία πενταετία, ενώ την τελευταία δεκαετία κατά 40% αυξήθηκε και η καθαρότητά της. Το 2020 το 15% των αιτημάτων από ανθρώπους που ζητούν πρώτη φορά θεραπεία στην Ευρώπη αφορούσε την κοκαΐνη, ενώ περίπου 7.000 άτομα ζήτησαν θεραπεία για το κρακ, η χρήση του οποίου απασχολεί όλο και περισσότερο τις χώρες της κεντρικής και νότιας Ευρώπης». Τέλος, η Ευρώπη αντιπροσωπεύει 6 από τα 15 εργαστήρια επεξεργασίας κοκαΐνης που εντοπίστηκαν παγκοσμίως στο διάστημα αναφοράς της Έκθεσης του ΟΗΕ.
Η Επιτροπή INCB υπογραμμίζει επιπλέον την ανάγκη για «παγκόσμια δράση για την αντιμετώπιση της εμπορίας συνθετικών οπιοειδών και της επιδημίας υπερβολικής δόσης οπιοειδών». Στη βόρεια Αμερική καταγράφεται κρίση σχετιζόμενη με αυτά τα ναρκωτικά, η οποία μάλιστα επιδεινώνεται, ενώ, η διακίνηση φαιντανύλης και άλλων επικίνδυνων οπιοειδών επεκτείνεται στην Ωκεανία. «Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Ταχείας Απαγόρευσης Επικίνδυνων Ουσιών (GRIDS) του INCB υποστηρίζει τη συνεργασία μεταξύ των διωκτικών αρχών, για να αποτρέψει ότι αυτές και άλλες επικίνδυνες ουσίες θα φτάσουν στις καταναλωτικές αγορές» σημειώνει το ΚΕΘΕΑ. Τέλος, η Επιτροπή του ΟΗΕ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου «για την αυξημένη διακίνηση μη ελεγχόμενων ουσιών και για την ταχύτητα με την οποία η βιομηχανία παράνομων ναρκωτικών παρακάμπτει τους διεθνείς ελέγχους».