Το 2024 αναμένεται να είναι μία κομβική χρονιά για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τις επιχειρήσεις, κυρίως τις μικρομεσαίες. Και αυτό όχι μόνο με αφορμή τις διατάξεις της φορολογικής παρέμβασης, που από το βράδυ της Πέμπτης αποτελεί Νόμο του κράτους, αλλά κατά κύριο λόγο εξαιτίας των σημαντικών αλλαγών που επέρχονται στις σχέσεις φορολογούμενου και φοροελεγκτικού μηχανισμού, με μία σειρά υποχρεώσεων που θα έχουν στο εξής οι πολίτες αυτής της κατηγορίας.
Στόχος όλων αυτών των αλλαγών δεν είναι άλλος από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και η ταυτόχρονη αύξηση των δημοσίων εσόδων που εκτιμάται, από το υπουργείο Οικονομικών, ότι μπορεί να ανέλθει σε 3 δισ. ευρώ ετησίως σε μόνιμη βάση.
1. Διασύνδεση POS με ταμειακές μηχανές
Η πλέον σημαντική παρέμβαση, που είναι προγραμματισμένη να γίνει μέσα στο 2024, είναι η διασύνδεση του POS με τις ταμειακές. Ένα εμβληματικό έργο που μετά από συνεχείς παρατάσεις, αναμένεται να λάβει σάρκα και οστά σε λίγους μήνες. Με βάση τον σχεδιασμό που υπάρχει αυτή τη στιγμή από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, η εφαρμογή του θα ξεκινήσει την 1η Μαρτίου του 2024. Ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης έχει δηλώσει, ότι το χρονοδιάγραμμα θα τηρηθεί με θρησκευτική ευλάβεια και δεν θα χρειαστεί και νέα παράταση.
2. Κλειδωμένες και προσυμπληρωμένες δηλώσεις ΦΠΑ
Μία ακόμη δομική αλλαγή που κάθε άλλο παρά ήσσονος σημασίας είναι, αφορά τις «κλειδωμένες» από την ΑΑΔΕ, δηλώσεις ΦΠΑ, τις οποίες και θα υποβάλλουν επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες από 1η Ιανουαρίου 2024.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, αλλά και αυτά που έχουν δηλώσει οι αξιωματούχοι της ΑΑΔΕ, τα έσοδα που θα υποβάλλονται στη δήλωση ΦΠΑ δεν θα μπορεί να είναι λιγότερα από αυτά που διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA. Αντίστοιχα, τα έξοδα που υποβάλλονται στη δήλωση ΦΠΑ δεν μπορεί να είναι περισσότερα από αυτά που διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.
Έτσι, λοιπόν, οι δηλώσεις ΦΠΑ θα είναι αυτόματα προσυμπληρωμένες από την από την ΑΑΔΕ με βάση τα στοιχεία που θα έχουν αναρτηθεί στην πλατφόρμα myDATA και κατά συνέπεια οι φορολογούμενοι δεν θα έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν για να τροποποιούν τα δεδομένα, καθώς τα προσυμπληρωμένα στοιχεία των δηλώσεων θα είναι κλειδωμένα.
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στην απόφαση που φέρει την υπογραφή του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή, από την 1η Ιανουαρίου 2024 θα διαβιβάζονται υποχρεωτικά στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA όλα τα δεδομένα των λογιστικών βιβλίων, των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, των φορολογικών μνημών και των αρχείων που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί.
3. Υποχρεωτική πλέον και η αναγραφή QR code στα τιμολόγια
Από 1/1/2024 όλα τα τιμολόγια που εκδίδονται από πρόγραμμα, θα πρέπει να έχουν σήμανση QR Code. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να διαβιβάζονται αυτόματα και όχι αργότερα μέσα στην ημέρα, διαφορετικά το QR Code δεν θα έχει τα απαραίτητα στοιχεία
4. Υποχρεωτικό το σύστημα IRIS
Μία ακόμη καινοτόμος αλλαγή είναι ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι τηρούν επαγγελματικό λογαριασμό, θα δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω του συστήματος άμεσων πληρωμών (IRIS).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη υποχρέωση έρχεται πιο μπροστά κατά 11 μήνες, αφού ο αρχικός σχεδιασμός την τοποθετούσε την 1η Δεκεμβρίου του 2024.
Όπως αναφέρει προηγούμενη ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, «οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι υποχρεούνται να συνδέσουν τον επαγγελματικό τους λογαριασμό με σύστημα άμεσων πληρωμών, όπως επίσης να δέχονται άμεση πληρωμή από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τους το ζητήσει. Επίσης, τα φυσικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με άλλο φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες (ελεύθερο επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενο) δικαιούνται να ζητήσουν να γίνει η πληρωμή μέσω συστήματος άμεσων πληρωμών».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πληρωμές μέσω του συστήματος IRIS γίνονται άμεσα από τον κινητό των καταναλωτών χωρίς καμία προμήθεια για συναλλαγές έως 500 ευρώ.
Οι καταναλωτές, εφόσον έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS στο mobile banking θα μπορούν να κάνουν τις πληρωμές τους μέσα σε δευτερόλεπτα πληκτρολογώντας τον ΑΦΜ ή το κινητό τηλέφωνο του επαγγελματία, στοιχεία τα οποία μπορούν για λόγους διευκόλυνσης να παρέχονται υπό μορφή QR Code προς σάρωση.
Η αναγραφή του QR Code για πληρωμές IRIS θα αποτυπώνεται στο σώμα της απόδειξης που εκδίδεται ώστε η έκδοσή της να προηγείται της πληρωμής.
Οι νέες διατάξεις ορίζουν οι δικαιούχοι πληρωμής, οι οποίοι αποδέχονται κάρτες πληρωμών, και οι δικαιούχοι πληρωμής που αποδέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσίας άμεσης πληρωμής, ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με την αποδοχή καρτών και μέσων πληρωμής του συστήματος καρτών πληρωμής, με σαφή τρόπο που δεν επιδέχεται παρερμηνείας.
Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς στην είσοδο του καταστήματος και στο ταμείο, καθώς και στον διαδικτυακό τόπο μέσω του οποίου δέχονται πληρωμές.
5. Νέο σύστημα φορολόγησης ελεύθερων επαγγελματιών
Το νέο σύστημα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών λαμβάνει ως σημείο αναφοράς τον κατώτατο μισθό, θεωρώντας ότι δεν μπορεί ένας ελεύθερος επαγγελματίας να έχει εισόδημα μικρότερο από έναν εργαζόμενο. Δηλαδή τα ποσά που υποχρεωτικά θα δηλώνουν πλέον ως έσοδα δεν μπορεί να υπολείπονται των 10.920 ευρώ ανά έτος.
Έτσι, προβλέπεται ότι η φορολογία των ελευθέρων επαγγελματιών θα αυξηθεί από το 0,8% του ΑΕΠ σήμερα στο 1,1% (ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται σε 2,2%).
Με βάση τα όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο, όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν πάνω από το τεκμαρτό εισόδημα, θα έχουν ή μηδενική επίπτωση ή θα δουν μέχρι και μείωση των φορολογικών τους βαρών λόγω της σταδιακής κατάργησης του τέλους επιτηδεύματος.
Να σημειωθεί ότι τα εισοδήματα από συντάξεις, όπως και από μισθωτή εργασία, αλλά και από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου. Για παράδειγμα αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται τις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).
Επιπλέον, το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται οριζόντια και για όλους τους επαγγελματίες κατά 50% από το 2024, ασχέτως του αν δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό καθαρό εισόδημα. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνεται το τέλος και για κάθε υποκατάστημα των φυσικών προσώπων, (στα 300 ευρώ από 600 ευρώ που ισχύει σήμερα). Το τέλος επιτηδεύματος θα καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας.