Ήταν η ασθένεια που σκότωσε ανεξαιρέτως φτωχούς πολίτες και ισχυρούς βασιλιάδες, τύφλωσε εκατομμύρια ανθρώπους, σημάδεψε τον Αβραάμ Λίνκολν και τον Ιωσήφ Στάλιν και μια μέρα σαν σήμερα εξαφανίστηκε επίσημα από τη Γη.
Περίπου 10 χρόνια αφότου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας άρχισε παγκόσμιο πρόγραμμα εμβολιασμού κατά της ευλογιάς, η ασθένεια, μια μέρα σαν σήμερα, 9 Δεκεμβρίου του 1979, κηρύχθηκε επίσημα εξαλειφθείσα! Και έναν χρόνο μετά, στις 8 Μαΐου του 1980, ο ΠΟΥ επιβεβαιώνει την οριστική εξάλειψη της ευλογιάς! Μέχρι σήμερα, η ευλογιά είναι η μοναδική νόσος του ανθρώπου που έχει εξαλειφθεί πλήρως.
Η ακριβής ημερομηνία εμφάνισης του ιού της ευλογιάς δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί· πιθανολογείται ότι εξελίχθηκε από ιό που πρόσβαλλε τρωκτικά, μεταξύ 68.000 με 16.000 χρόνια πριν από την εποχή μας. Η ευλογιά, πιστεύεται ότι, άρχισε να προσβάλλει τον άνθρωπο περίπου το 10.000 π.Χ.. Η πρώτη φυσική απόδειξη της ύπαρξής της ευλογιάς είναι - ίσως - τα φλυκταινώδη εξανθήματα που παρατηρήθηκαν στο μουμιοποιημένο σώμα του Φαραώ Ραμσή V της Αιγύπτου.
Η ασθένεια προκαλούσε θάνατο σε περίπου 400.000 Ευρωπαίους κάθε χρόνο κατά το 18ο αιώνα. Η ευλογιά εντοπιζόταν κυρίως στα μικρά αιμοφόρα αγγεία του δέρματος, καθώς και του στόματος, αλλά και του λαιμού. Στο δέρμα προκαλούσε χαρακτηριστικά ερυθηματώδη εξανθήματα και αργότερα φουσκάλες γεμάτες υγρό. Ο ιός V. major προκαλούσε πιο σοβαρή μορφή της νόσου και είχε συνολικό ποσοστό θνησιμότητας 30-35%. Ο V. minor προκαλούσε μια πιο ήπια μορφή ευλογιάς, που σκότωνε περίπου το 1% των προσβαλλόμενων.
Η ευλογιά ήταν υπεύθυνη για το ένα τρίτο του συνόλου των τυφλώσεων ανθρώπων παγκοσμίως. Ένα ποσοστό ανάμεσα στο 20-60% όσων προσβάλλονταν - και πάνω από το 80% των παιδιών - πέθαιναν.
Παιδί στην Ινδία με ευλογιά στην 10ετία του 1970. /copyright Ap Photos
Ο βρετανός γιατρός Έντουαρντ Τζένερ απέδειξε την αποτελεσματικότητα του ιού της δαμαλίτιδας στο να προστατεύει τον άνθρωπο από την ευλογιά το 1796 οπότε και άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες εξάλειψης της νόσου σε περιφερειακή κλίμακα. Η εισαγωγή του εμβολίου στο Νέο Κόσμο έγινε πρώτη φορά στο Τρίνιτι της Νέας Γης το 1800. Ήδη από το 1803 οι Ισπανοί μετέφεραν το εμβόλιο στις ισπανικές αποικίες της Αμερικής και στις Φιλιππίνες καταρτίζοντας ένα πρόγραμμα εμβολιασμού. Έως το 1897, η ευλογιά είχε εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην Ευρώπη, μια σειρά από χώρες είχαν εξαλείψει την ευλογιά ήδη από το 1900 και το 1914 η επιπτώσεις της στις βιομηχανικές χώρες ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Η Σομαλία, η Αιθιοπία και η Κένυα ήταν οι τελευταίες χώρες στον κόσμο που κατέγραψαν σοβαρά κρούσματα ευλογιάς. Δύο από τα τελευταία κρούσματα ευλογιάς στον κόσμο (το ένα μάλιστα θανατηφόρο) καταγράφηκαν στο Μπέρμιγχαμ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 1978.
Η παγκόσμια εξάλειψη της ευλογιάς πιστοποιήθηκε από μια επιτροπή διακεκριμένων επιστημόνων, στις 9 Δεκεμβρίου του 1979 και στη συνέχεια εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στις 8 Μαΐου του 1980.
Στην Ευρώπη, μια σειρά από χώρες είχαν εξαλείψει την ευλογιά ήδη από το 1900 και το 1914 η επιπτώσεις της στις βιομηχανικές χώρες ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Η Σομαλία, η Αιθιοπία και η Κένυα ήταν οι τελευταίες χώρες στον κόσμο που κατέγραψαν σοβαρά κρούσματα ευλογιάς. Δύο από τα τελευταία κρούσματα ευλογιάς στον κόσμο (το ένα μάλιστα θανατηφόρο) καταγράφηκαν στο Μπέρμιγχαμ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 1978.
Η παγκόσμια εξάλειψη της ευλογιάς πιστοποιήθηκε από μια επιτροπή διακεκριμένων επιστημόνων, στις 9 Δεκεμβρίου του 1979 και στη συνέχεια εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στις 8 Μαΐου του 1980.
Σημαδεμένος ο Στάλιν από την ευλογιά.
Διάσημοι, ιστορικά πρόσωπα, πρόεδροι, βασιλείς, συγγραφείς που έχουν καταγραφεί στην Ιστορία ότι νόσησαν από ευλογιά είναι αρκετοί: ο Λουδοβίκος Α' της Ισπανίας, ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΕ' της Γαλλίας το 1774, ο Μαξιμιλιανός Γ΄ Ιωσήφ της Βαυαρίας και ο Πέτρος Β' της Ρωσίας· και οι τέσσερις κατέληξαν από τη νόσο. Από ευλογιά προσβλήθηκαν οι πρόεδροι των ΗΠΑ Τζορτζ Ουάσιγκτον, Άντριου Τζάκσον και Αβραάμ Λίνκολν, αλλά ανάρρωσαν από την ασθένεια. Ο Ιωσήφ Στάλιν επίσης νόσησε από ευλογιά σε ηλικία επτά ετών. Το πρόσωπό του έμεινε άσχημα σημαδεμένο από τη νόσο.