Λίγες ώρες μετά την απόφαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ να εκδώσει ανακοίνωση επαναβεβαίωσης της στήριξης της ηλεκτρικής διασύνδεσης, ως στρατηγικού έργου μεγάλης σημασίας και να καλέσει την Κυβέρνηση να προχωρήσει χωρίς άλλες καθυστερήσεις, ο τέως πρόεδρος του κόμματος και βουλευτής Αβέρωφ Νεοφύτου δήλωσε το πρωί της Παρασκευής στο Τρίτο ότι δεν μπορεί να ληφθεί σωστή απόφαση αν δεν ξεκαθαρίσουν τώρα όλα τα καυτά ανοικτά ζητήματα.
Και κυρίως, αν δεν διασφαλιστεί ότι οι Κύπριοι καταναλωτές δεν θα φορτωθούν το κόστος αν το έργο δεν ολοκληρωθεί και αν δεν καθοριστεί οροφή στο τελικό κόστος της διασύνδεσης.
Σε μια συνέντευξη – ποταμό στην Ελένη Βρεττού, ο κ. Νεοφύτου είπε:
- Δεν υπάρχει, τουλάχιστο όχι στα χέρια μου, καμιά αξιόπιστη έρευνα ότι ο καταναλωτής θα πληρώνει φθηνότερη ενέργεια μετά την ολοκλήρωση του έργου.
- Δεν εγγυάται ο ΑΔΜΗΕ για φθηνότερο ρεύμα, μόνο στα λόγια.
- Η μέση κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι 600-700 μεγαβάτ. Με το καλώδιο θα μπορούν θα διοχετεύονται στο κυπριακό ηλεκτρικό σύστημα μέχρι 500 μεγαβάτ… Αυτό είναι το πρώτο γκρίζο σημείο επί τα ουσίας.
- Γεωπολιτικά ρίσκα υπάρχουν και τα αναγνωρίζει πρώτος ο ΑΔΜΗΕ. Ο ΑΔΜΗΕ ανήκει κατά 51% στο ελληνικό δημόσιο. Ε, δεν μπορώ να δεκτώ ως Κύπριος, η Ελλάδα, με το 51% του ΑΔΜΗΕ, να ζητά να εγγυηθεί το έργο η Κύπρος, επειδή το έργο μπορεί να μην γίνει ποτέ με ευθύνη της Τουρκίας. Και αν δεν γίνει, τα 2-3 δισ. ευρώ να τα πληρώσει ο Κύπριος, με κίνδυνο να μην δει όφελος ποτέ. Θα περίμενα η Ελλάδα να πει στον ΑΔΜΗΕ ότι «εγώ εγγυούμαι για τον γεωπολιτικό κίνδυνο και ας τολμήσει η Τουρκία να παρεμποδίσει το έργο!»…
- Είμαστε υπέρ του έργου, επί της αρχής. Αλλά ο ΑΔΜΗΕ, μετά τις αρχικές ρυθμιστικές αποφάσεις (όταν φορέας υλοποίησης ήταν άλλος) θέτει τώρα νέες απαιτήσεις. Αρχικά η ΡΑΕΚ είχε πει (στη EuroAsia) ότι λόγω της σημασίας, της δυσκολίας και του γεωπολιτικού ρίσκου του έργου, αντί απόδοση 4.6% που παίρνει για τα δικά της έργα η ΑΗΚ, θα της δώσει… πουπανωπροίτζιν άλλο 3.7%, ώστε να πληρώνεται συνολικά –για 12 χρόνια- με 8.3% για το κόστος της, μετά τη λειτουργία του έργου. Και έρχεται τώρα ο ΑΔΜΗΕ και ζητά να πληρώνουμε από τώρα και, επίσης, ζητά τα 12 χρόνια για απόδοση 8.3% να γίνουν 17. Και ζητά και περαιτέρω εγγυήσεις-εξασφαλίσεις για τα γεωπολιτικά ρίσκα.
- Τέλειωσε οποιοδήποτε έργο στην Κύπρο στην ώρα του; Άρα, πιθανώς να ξεκινήσουμε να πληρώνουμε από 1/1/25 τον ΑΔΜΗΕ και η διασύνδεση να πάρει 7, 8, 10 χρόνια να τελειώσει και… αν τελειώσει. Ο ανάδοχος μεταφέρει όλα τα ρίσκα στον Κύπριο καταναλωτή, αλλά η πολιτεία καλείται να αναλάβει να του δώσει εγγυημένα έσοδα, με εγγυημένη απόδοση.
- Σπίτι να φτιάξεις, φωνάζεις μελετητή για να υπολογίσει το κόστος και να αποφασίσεις. Δεν μπορεί ο ΑΔΜΗΕ να ζητά να του τα εγγυηθούμε όλα, αλλά ο ίδιος να μην εγγυηθεί το τελικό κόστος! Δεν αναλαμβάνει κανένα ρίσκο, ούτε για τους τεχνικούς κινδύνους (βυθός, μήκος-κόστος καλωδίου, κλπ), ούτε για ενδεχόμενη επέμβαση της Τουρκίας.
- Η ηλεκτρική σύνδεση Κρήτης – Αττικής (από τον ΑΔΜΗΕ) προϋπολογίστηκε 700 εκατ, χωρίς τα τεχνικά και γεωπολιτικά θέματα της Κύπρου. Και είχε 70% μεγαλύτερο κόστος.
- Η ΕΤΕπ (EIB) επέδειξε παλαιότερα ενδιαφέρον να επενδύσει στο έργο. Και το ’23 πήρε μια μελέτη από έναν οίκο και είπε «δεν μπορώ, το έργο δεν είναι βιώσιμο». Τη μελέτη είχε κάνει ηταν η Exergia. Κατέληγε η μελέτη πως το έργο θα ήταν ζημιογόνο κατά μισό δις. Και τον Ιούλιο του ’24 μαθαίνουμε πως υπάρχει μελέτη -από την exergia- για κέρδος 8 δις. από το καλώδιο…
- Ένιωσα ανακούφιση ως βουλευτής και ως πολίτης, γιατί στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας το ΥΠΟΙΚ ήγειρε όλα τα θέματα. Δεν έχουμε, είπε, όλα τα στοιχεία και τίποτε δεδομένο. Και δεν μπορούμε να πάρουμε απόφαση για τα 100 εκατ. Και ρωτώ: Αν δεν μπορούμε να βάλουμε 100 εκατ., γιατί να εγγυηθούμε δισεκατομμύρια;
- Αν δεν βάλουμε όρους ότι αν δεν γίνει το έργο ή δεν λειτουργήσει δεν θα φορτωθούμε το κόστος και ότι δεν θα πληρώνουμε από τώρα και ότι θα τεθεί οροφή στο τελικό κόστος, δεν μπορούμε να πάρουμε τη σωστή απόφαση.
- Πολιτική μου εκτίμηση: Με άλυτο το Κυπριακό, όχι μόνο αυτό το έργο αλλά κανένα άλλο ενεργειακό έργο δεν θα ολοκληρωθεί. Παράδειγμα, από το ’10-11 έχουμε το κοίτασμα Αφροδίτη και από τότε κάναμε 100 σχεδιασμού, αλλά…
- Στην ερώτηση της δημοσιογράφου ότι όλα είναι σε προχωρημένο στάδιο, ο ΑΔΜΗΕ έχει συμβόλαιο με τη Nexans για εκατομμύρια, κλπ, ο κ. Νεοφύτου απάντησε: Δικό του το πρόβλημα!