Αμερικανικό fund που μπήκε στη Pfizer με $1 δισ. ζητάει το κεφάλι του Μπουρλά κατηγορώντας τον για τεράστια επενδυτικά λάθη - Πώς το success story του CEO που λάνσαρε το πρώτο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού κατέληξε σε ναυάγιο
Ο Αλβέρτος (Αλμπερτ) Μπουρλά έκανε την επωνυμία της Pfizer ταυτόσημη με την αναχαίτιση της πανδημίας COVID-19 - κι αυτό είναι το κομμάτι της Ιστορίας που του ανήκει οριστικά, αντικειμενικά και πέραν οποιασδήποτε αντίρρησης ή επιφύλαξης. Ομως, σε ένα πεδίο ακραία ανταγωνιστικό και διαρκώς εξελισσόμενο όπως αυτό της φαρμακοβιομηχανίας, κάθε επιτυχία μετρά μόνο ως πρόδρομος της επόμενης. Αν στην τρέχουσα φάση η Pfizer δεν πρωταγωνιστεί φερ’ ειπείν στον τομέα των σκευασμάτων αδυνατίσματος τύπου Ozempic, ελάχιστη και μόνο εγκυκλοπαιδική σημασία έχει το ότι υπήρξε πρωτοπόρος στην παραγωγή των εμβολίων για τον κορωνοϊό μερικά χρόνια πριν.
Σε ό,τι αφορά δε προσωπικά τον κ. Μπουρλά, τον πρόεδρο και CEO της Pfizer από το 2019, έναν πολυεκατομμυριούχο (οι τρέχουσες ετήσιες απολαβές του είναι 21,5 εκατ. δολάρια) ο οποίος μετακινείται ανά τον πλανήτη με ιδιωτικό τζετ, ο χθεσινός ήρωας μπορεί πολύ εύκολα να γίνει ο σημερινός υπαίτιος της υστέρησης και της αποτυχίας, το εξιλαστήριο θύμα.
Το μέλλον του, για πρώτη φορά στη λαμπρή σταδιοδρομία του στην Pfizer επί 31 χρόνια, εξαρτάται πλέον από την απάντησή του σε μια φαινομενικά απλοϊκή ερώτηση: πώς γίνεται η Pfizer επί πανδημίας να είχε έσοδα 40 δισ. δολάρια και σήμερα να έχει χάσει 20 δισ. δολάρια από την αγοραία αξία της; Αν λοιπόν δεν παράσχει μια εύλογη και πειστική εξήγηση, η εκπαραθύρωσή του φαντάζει ρεαλιστικό και καθ’ όλα πιθανό ενδεχόμενο.
Το fund
Οι νυν εχθροί του είναι οι εκπροσώποι της Starboard Value, μιας αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων η οποία πριν από μερικές εβδομάδες απέκτησε μερίδιο της Pfizer αντί 1 δισ. δολαρίων, και θέλουν το κεφάλι του επί πίνακι. Είναι, δε, αποφασισμένοι να το πάρουν. Από τη δική τους άποψη, δεν μετρά καθόλου ότι χάρη στις στρατηγικές κινήσεις του κ. Μπουρλά, που ήταν αυτές που έπρεπε, ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε, η Pfizer πρώτη από οποιονδήποτε άλλον ανταγωνιστή της βρέθηκε σε μια εξαιρετικά πλεονεκτική θέση.
Εφηύρε, δοκίμασε και παρασκεύασε σε δισεκατομμύρια δόσεις το πλέον περιζήτητο εμβόλιο στη σύγχρονη Ιστορία της ανθρωπότητας. Επιπλέον, λίγο αργότερα το εμβόλιο συνοδεύτηκε από το χάπι Paxlovid, επίσης για την COVID-19. Προφανώς, τα κέρδη που απέσπασε η Pfizer από τη διάθεση των φαρμάκων για τον κορωνοϊό ήταν ευθέως αντίστοιχα των ποσοτήτων τους.
Ο ίδιος, ένας 63χρονος διδάκτωρ Κτηνιατρικής από τη Θεσσαλονίκη, απόγονος Εβραίων που επέζησαν του Ολοκαυτώματος, παντελώς άγνωστος στο ευρύτερο κοινό προ πανδημίας, αίφνης έγινε πανδήμως διάσημος. Η φυσιογνωμία του, ως ο χαρισματικός διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του κόσμου, σχεδόν ηρωοποιήθηκε - και όχι αδίκως. Φυσικά, εφάμιλλη της διασημότητάς του ήταν και η πραγματική ισχύς της επιρροής του, εφόσον με εκείνον ήταν υποχρεωμένοι να διαπραγματεύονται την αγορά εμβολίων για τον λαό τους όλοι ανεξαιρέτως οι ανά την υφήλιο πολιτικοί ηγέτες.
Μια μικρή ένδειξη για το πόσο σημαντικός ήταν και παραμένει ο ρόλος του στη διεθνή πολιτική σκηνή αποτελεί η υπόθεση των μηνυμάτων που είχε ανταλλάξει μαζί του το 2021 η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σχετικά με την προμήθεια εμβολίων για την Ε.Ε.
Σύμφωνα με ορισμένους, οι όροι της συμφωνίας περιβάλλονται από μια αχλή αδιαφάνειας ή ακόμη και σκανδάλου. Mάλιστα αυτό το «Pfizergate» προκάλεσε έντονους τριγμούς στην προεκλογική εκστρατεία της Φον ντερ Λάιεν εν όψει ανανέωσης της θητείας της στην προεδρία της Κομισιόν. Και ο παράγοντας-κλειδί στην υπόθεση ήταν και πάλι ο κ. Μπουρλά.
Η ευθύνη του θριάμβου
Με έναν όρο δανεισμένο από το μπάσκετ, ο κ. Μπουρλά είναι ο αδιαφιλονίκητος MVP της πανδημίας. Ο πιο πολύτιμος παίκτης στη μάχη ενάντια στον δαιμόνιο και ύπουλο κορωνοϊό. Τα λογιστικά φύλλα με την κερδοφορία της Pfizer εν μέσω της πανδημικής κρίσης ήταν αρκετά για να αποστομώσουν οποιονδήποτε θα τολμούσε να ασκήσει κριτική στους χειρισμούς του. Ωστόσο, αυτό που ήταν αδιανόητο μέχρι πρότινος έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται: εν ολίγοις, απαιτείται η καθαίρεσή του. Οι υπεύθυνοι της Starboard Value βάλλουν κατά ριπάς και ανελέητα εναντίον του, χρησιμοποιώντας ένα όπλο που συνήθως αποδεικνύεται ακαταμάχητο: τους αριθμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα.
Ετσι, ο κ. Μπουρλά, ο οποίος -υπεραπλουστεύοντας έστω- νίκησε τον κορωνοϊό, καλείται τώρα να δώσει την ύστατη μάχη της επαγγελματικής επιβίωσης κόντρα σε έναν ακόμη πιο επικίνδυνο αντίπαλο, τη στεγνή λογιστική αξιολόγηση των επιλογών του ως CEO.
Ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος είχε τη διορατικότητα και την τόλμη να επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στη γερμανική εταιρεία BioNTech και τη βιοτεχνολογία mRNA, τώρα καλείται να απολογηθεί στους μετόχους της εταιρείας να παρουσιάσει πειστικές δικαιολογίες, σχέδιο ανάκαμψης κ.ο.κ. για τον καθ’ όλα υπαρκτό χρηματιστηριακό κατήφορο της Pfizer. Εξάλλου, η Starboard Value εκταμίευσε 1 δισ. δολάρια προκειμένου να αποκτήσει ένα ικανό μετοχικό μερίδιο της Pfizer και θα φτάσει μέχρις εσχάτων προκειμένου να προστατεύσει την επένδυσή της. Ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται την καρατόμηση του νυν CEO.
Η ειρωνεία της μοίρας για τον κ. Μπουρλά έγκειται στο παράδοξο ότι ο θρίαμβος που κατήγαγε -τηρουμένων των αναλογιών πάντα- επί του κορωνοϊού δεν ήταν το τέλος και το πανηγυρικό επιστέγασμα της κούρσας, αλλά απλώς η αφετηρία της. Διότι η Pfizer έθεσε αυτομάτως στον εαυτό της ακόμη υψηλότερους στόχους, ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις για το άμεσο μέλλον, στις οποίες ο επικεφαλής της έπρεπε να ανταποκριθεί εξίσου αποτελεσματικά όπως και με το εμβόλιο της COVID-19. Τα πραγματικά μεγέθη, όμως, δείχνουν ότι το σενάριο που εκτυλίσσεται στην Pfizer στην περίοδο μετά την πανδημία απέχει πολύ από το ιδανικό και το προσδοκώμενο για τους μετόχους της, όπως είναι η Starboard Value.
Η αρνητική αυτή εικόνα για την οικονομική απόδοση, τις προοπτικές, γενικώς την αποτίμηση της Pfizer από επενδυτικής πλευράς αποτυπώνεται με τη μέγιστη δυνατή ευκρίνεια στην τιμή της μετοχής της, η οποία σήμερα βρίσκεται πιο χαμηλά σε σύγκριση με το 2019, παρά τα κέρδη που συσσωρεύτηκαν επί COVID-19. Και ο κ. Μπουρλά είναι, εξ ορισμού, ο πρώτος υπόλογος γι’ αυτό το δυσμενές αποτέλεσμα.
Οι νυν εχθροί του είναι οι εκπροσώποι της Starboard Value, μιας αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων η οποία πριν από μερικές εβδομάδες απέκτησε μερίδιο της Pfizer αντί 1 δισ. δολαρίων, και θέλουν το κεφάλι του επί πίνακι. Είναι, δε, αποφασισμένοι να το πάρουν. Από τη δική τους άποψη, δεν μετρά καθόλου ότι χάρη στις στρατηγικές κινήσεις του κ. Μπουρλά, που ήταν αυτές που έπρεπε, ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε, η Pfizer πρώτη από οποιονδήποτε άλλον ανταγωνιστή της βρέθηκε σε μια εξαιρετικά πλεονεκτική θέση.
Εφηύρε, δοκίμασε και παρασκεύασε σε δισεκατομμύρια δόσεις το πλέον περιζήτητο εμβόλιο στη σύγχρονη Ιστορία της ανθρωπότητας. Επιπλέον, λίγο αργότερα το εμβόλιο συνοδεύτηκε από το χάπι Paxlovid, επίσης για την COVID-19. Προφανώς, τα κέρδη που απέσπασε η Pfizer από τη διάθεση των φαρμάκων για τον κορωνοϊό ήταν ευθέως αντίστοιχα των ποσοτήτων τους.
Ο ίδιος, ένας 63χρονος διδάκτωρ Κτηνιατρικής από τη Θεσσαλονίκη, απόγονος Εβραίων που επέζησαν του Ολοκαυτώματος, παντελώς άγνωστος στο ευρύτερο κοινό προ πανδημίας, αίφνης έγινε πανδήμως διάσημος. Η φυσιογνωμία του, ως ο χαρισματικός διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του κόσμου, σχεδόν ηρωοποιήθηκε - και όχι αδίκως. Φυσικά, εφάμιλλη της διασημότητάς του ήταν και η πραγματική ισχύς της επιρροής του, εφόσον με εκείνον ήταν υποχρεωμένοι να διαπραγματεύονται την αγορά εμβολίων για τον λαό τους όλοι ανεξαιρέτως οι ανά την υφήλιο πολιτικοί ηγέτες.
Μια μικρή ένδειξη για το πόσο σημαντικός ήταν και παραμένει ο ρόλος του στη διεθνή πολιτική σκηνή αποτελεί η υπόθεση των μηνυμάτων που είχε ανταλλάξει μαζί του το 2021 η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σχετικά με την προμήθεια εμβολίων για την Ε.Ε.
Σύμφωνα με ορισμένους, οι όροι της συμφωνίας περιβάλλονται από μια αχλή αδιαφάνειας ή ακόμη και σκανδάλου. Mάλιστα αυτό το «Pfizergate» προκάλεσε έντονους τριγμούς στην προεκλογική εκστρατεία της Φον ντερ Λάιεν εν όψει ανανέωσης της θητείας της στην προεδρία της Κομισιόν. Και ο παράγοντας-κλειδί στην υπόθεση ήταν και πάλι ο κ. Μπουρλά.
Η ευθύνη του θριάμβου
Με έναν όρο δανεισμένο από το μπάσκετ, ο κ. Μπουρλά είναι ο αδιαφιλονίκητος MVP της πανδημίας. Ο πιο πολύτιμος παίκτης στη μάχη ενάντια στον δαιμόνιο και ύπουλο κορωνοϊό. Τα λογιστικά φύλλα με την κερδοφορία της Pfizer εν μέσω της πανδημικής κρίσης ήταν αρκετά για να αποστομώσουν οποιονδήποτε θα τολμούσε να ασκήσει κριτική στους χειρισμούς του. Ωστόσο, αυτό που ήταν αδιανόητο μέχρι πρότινος έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται: εν ολίγοις, απαιτείται η καθαίρεσή του. Οι υπεύθυνοι της Starboard Value βάλλουν κατά ριπάς και ανελέητα εναντίον του, χρησιμοποιώντας ένα όπλο που συνήθως αποδεικνύεται ακαταμάχητο: τους αριθμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα.
Ετσι, ο κ. Μπουρλά, ο οποίος -υπεραπλουστεύοντας έστω- νίκησε τον κορωνοϊό, καλείται τώρα να δώσει την ύστατη μάχη της επαγγελματικής επιβίωσης κόντρα σε έναν ακόμη πιο επικίνδυνο αντίπαλο, τη στεγνή λογιστική αξιολόγηση των επιλογών του ως CEO.
Ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος είχε τη διορατικότητα και την τόλμη να επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στη γερμανική εταιρεία BioNTech και τη βιοτεχνολογία mRNA, τώρα καλείται να απολογηθεί στους μετόχους της εταιρείας να παρουσιάσει πειστικές δικαιολογίες, σχέδιο ανάκαμψης κ.ο.κ. για τον καθ’ όλα υπαρκτό χρηματιστηριακό κατήφορο της Pfizer. Εξάλλου, η Starboard Value εκταμίευσε 1 δισ. δολάρια προκειμένου να αποκτήσει ένα ικανό μετοχικό μερίδιο της Pfizer και θα φτάσει μέχρις εσχάτων προκειμένου να προστατεύσει την επένδυσή της. Ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται την καρατόμηση του νυν CEO.
Η ειρωνεία της μοίρας για τον κ. Μπουρλά έγκειται στο παράδοξο ότι ο θρίαμβος που κατήγαγε -τηρουμένων των αναλογιών πάντα- επί του κορωνοϊού δεν ήταν το τέλος και το πανηγυρικό επιστέγασμα της κούρσας, αλλά απλώς η αφετηρία της. Διότι η Pfizer έθεσε αυτομάτως στον εαυτό της ακόμη υψηλότερους στόχους, ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις για το άμεσο μέλλον, στις οποίες ο επικεφαλής της έπρεπε να ανταποκριθεί εξίσου αποτελεσματικά όπως και με το εμβόλιο της COVID-19. Τα πραγματικά μεγέθη, όμως, δείχνουν ότι το σενάριο που εκτυλίσσεται στην Pfizer στην περίοδο μετά την πανδημία απέχει πολύ από το ιδανικό και το προσδοκώμενο για τους μετόχους της, όπως είναι η Starboard Value.
Η αρνητική αυτή εικόνα για την οικονομική απόδοση, τις προοπτικές, γενικώς την αποτίμηση της Pfizer από επενδυτικής πλευράς αποτυπώνεται με τη μέγιστη δυνατή ευκρίνεια στην τιμή της μετοχής της, η οποία σήμερα βρίσκεται πιο χαμηλά σε σύγκριση με το 2019, παρά τα κέρδη που συσσωρεύτηκαν επί COVID-19. Και ο κ. Μπουρλά είναι, εξ ορισμού, ο πρώτος υπόλογος γι’ αυτό το δυσμενές αποτέλεσμα.
Στον Λευκό Οίκο το 2021 προκειμένου να ενημερώσει τον πρόεδρο Μπάιντεν για τα αποτελέσματα του εμβολίου της Pfizer κατά του κορωνοϊού
Το κατηγορητήριο
Επί του παρόντος, το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας εκφράζει την αμέριστη υποστήριξή του στον κ. Μπουρλά και αποκρούει τη δριμύτατη κριτική που ασκούν εις βάρος του οι υπεύθυνοι της Starboard Value. Οσο για τον ίδιο, μολονότι μέχρι στιγμής δεν έχει καταθέσει δημοσίως τη δική του άποψη για την πορεία της Pfizer και ενώ εκκρεμεί μια συνάντησή του με τους εξαγριωμένους ιθύνοντες της Starboard Value, τα βιβλία της εταιρείας δείχνουν ότι με δική του πρωτοβουλία και ήδη από το 2020 επενδύθηκαν σχεδόν 70 δισ. δολάρια σε εξαγορές μικρότερων εταιρειών προηγμένης και εξειδικευμένης βιοτεχνολογίας, με πλέον χαρακτηριστική την περίπτωση της Seagen.
Η Pfizer την ενέταξε στον όμιλό της αντί 43,4 δισ. δολαρίων, με την προσδοκία ότι οι έρευνες της Seagen σε διάφορες μορφές καρκίνου ήταν τόσο προχωρημένες ώστε θα καθιστούσαν εφικτή την παραγωγή θεραπευτικών σκευασμάτων τάχιστα. Στην πράξη, εντούτοις, αποδείχθηκε ότι η Seagen θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο απ’ όσο είχε αρχικά προβλεφθεί, γεγονός που μεταθέτει την παρασκευή φαρμάκων στο απώτερο μέλλον - δυστυχώς όμως και την κερδοφορία της Pfizer, την παρεπόμενη άνοδο της μετοχής της στη Wall Street κ.λπ. Επίσης, μετά το εμβόλιο της COVID-19, η Pfizer φαίνεται να μην έχει παρόμοια προσήλωση σε κάποιο συγκεκριμένο νόσημα ή τομέα.
Αντιθέτως, η επενδυτική πολιτική του κ. Μπουρλά μοιάζει κατακερματισμένη και ασαφής, με εξαγορές εταιρειών που ποικίλλουν από τη θεραπεία του καρκίνου, τις αιματολογικές παθήσεις μέχρι τη νευροεπιστήμη κ.ά.
Βέβαια, το μεγαλύτερο πρόβλημά του επί του παρόντος είναι η σφοδρή επίθεση που υφίσταται από την πλευρά της Starboard Value. Τα στελέχη της έχουν συμπεριλάβει στις 74 σελίδες ενός αρχείου PowerPoint όλα όσα θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τη θέση του κ. Μπουρλά και να καταστήσουν επισφαλή -έως ανέφικτη- την παραμονή του στην κορυφή της Pfizer. Το συγκεκριμένο έγγραφο είναι μια ακτινοσκόπηση των πεπραγμένων του από την οπτική γωνία ενός στρατηγικού επενδυτή, όπως η Starboard Value.
Η παρουσίαση ξεκινά από τα αδιαμφισβήτητα επιτεύγματα, καθώς προτάσσεται η εκτίμηση ότι «υπό την καθοδήγηση του Μπουρλά η Pfizer υπήρξε η πρώτη φαρμακοβιομηχανία στον κόσμο που κατόρθωσε να διαθέσει στην πραγματική αγορά ένα εμβόλιο, καθώς και ένα από του στόματος χορηγούμενο φάρμακο, το Paxlovid, για τη θεραπεία της COVID-19».
Στην επόμενη σελίδα η Starboard Value πλέκει τον διθύραμβο στην Pfizer και προσωπικά στον «δρα» Μπουρλά, όπως τον προσφωνεί, σε πανηγυρικό τόνο: «Χειροκροτούμε την εξέχουσα συμβολή της εταιρείας και του δρος Μπουρλά στον τερματισμό της πανδημίας. Πιστεύουμε ότι η συνεισφορά τους ήταν κολοσσιαία» κ.λπ. Πίσω από τους επαίνους, όμως, υπάρχει μια σκηνοθεσία, μια δραματική οικονομία: πρώτα η εξύψωση, κατόπιν η κατεδάφιση. Αλλά για να εκτελέσουν το σενάριο της τελειωτικής αποδόμησής του, οι υπεύθυνοι της Starboard Value παραθέτουν κάποια σημαντικά οικονομικά μεγέθη. Επισημαίνουν, φερ’ ειπείν, ότι η ρευστότητα της Pfizer λόγω του εμβολίου για την COVID-19 εκτοξεύτηκε από τα 8 δισ. δολάρια το 2020 στα 40 δισ. δολάρια για το 2021 και το 2022 συνολικά.
Παρ’ όλα αυτά, το σχετικό διάγραμμα δείχνει ότι η απόδοση της Pfizer ήταν «δραματικά κατώτερη» του ανταγωνισμού, όπως καταγράφεται στους κύριους χρηματιστηριακούς δείκτες. Το αποτέλεσμα είναι ότι η αξία της μειώθηκε κατά 20-60 δισ. δολάρια στο διάστημα των τελευταίων 6 ετών. Πιο συγκεκριμένα, η τιμή για κάθε μετοχή της Pfizer στις 31/12/2018 ήταν 41,38 δολάρια και στις 4/10/2024 είχε πέσει στα 28,58 δολάρια με μια υποτίμηση που αγγίζει το 31%.
Σερί αστοχιών
Η ανάλυση της Starboard Value διακρίνει τέσσερις άξονες εσφαλμένων επιλογών εκ μέρους της Pfizer. Εξυπακούεται πως όλες καταλογίζονται στον Μπουρλά και αφορούν: α) την έλλειψη καινοτομίας εσωτερικά, στους κόλπους της ίδιας της εταιρείας, κατά το διάστημα 2019-2023, β) την απουσία αξιόλογων μελλοντικών καινοτομιών, γ) τη διαχείριση των διαθέσιμων κεφαλαίων και τις επενδύσεις σε εξαγορές άλλων επιχειρήσεων του κλάδου, δ) τις προβλέψεις για το μέλλον και τον προϋπολογισμό της Pfizer.
Στην πρώτη ενότητα θανάσιμων σφαλμάτων του, κατά τη Starboard Value, συγκαταλέγονται διάφορα φάρμακα τα οποία ενώ παρουσιάστηκαν ως καινοτόμα και φαβορί για να εισφέρουν τεράστια κέρδη στην εταιρεία, εν τέλει απογοήτευσαν. Είτε επειδή οι πωλήσεις τους ήταν κατώτερες των προγνώσεων είτε, ακόμη χειρότερα, επειδή δεν πέρασαν ποτέ το στάδιο των δοκιμών πριν από τη μαζική παραγωγή τους.
Η Starboard Value αποφαίνεται ότι η Pfizer απέτυχε με το Ibrance για τον καρκίνο του στήθους, το δερματολογικό Cibinqo, το Litfulo για τη θεραπεία της σοβαρής γυροειδούς αλωπεκίας, το Rivipansel για τη δρεπανοκυτταρική αναιμία, το παυσίπονο για την οστεοαρθρίτιδα Tanezumab κ.ά. Ισως όμως η μεγαλύτερη και οικονομικά πιο οδυνηρή αποτυχία που χρεώνεται ο κ. Μπουρλά έχει να κάνει με το χάπι κατά της παχυσαρκίας.
Η Starboard Value επικαλείται αναλυτές της Wall Street οι οποίοι έχουν μειώσει την προσδοκώμενη απόδοση του σκευάσματος κατά 66% σε σχέση με την αρχική τους εκτίμηση, εκφράζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη βεβαιότητά τους ότι η Pfizer έχει χάσει τον δρόμο προς την επιτυχία στον εν λόγω τομέα - παρότι ο κ. Μπουρλά είχε υποσχεθεί ότι η Pfizer θα επιτύγχανε πωλήσεις ύψους 10 δισ. δολαρίων τα επόμενα χρόνια μόνο χάρη στο χάπι αδυνατίσματος. Εν τω μεταξύ, ενώ η Pfizer αναδιατάσσει εσωτερικά τις δυνάμεις της ύστερα από τα προβλήματα δυσανεξίας που παρατηρήθηκαν κατά τη β’ φάση των πειραματικών δοκιμών για το Danuglipron, αρκετοί από τους άμεσους ανταγωνιστές της εξαργυρώνουν την προπορεία τους στα σκευάσματα αδυνατίσματος.
Γενικώς, η Starboard Value επικαλείται παλαιότερες υπερβολικά αισιόδοξες, όπως αποδεικνύεται τώρα, εξαγγελίες του κ. Μπουρλά, ο οποίος το 2019 υποσχόταν ένα χαρτοφυλάκιο «με τουλάχιστον 15 καινοτόμα φάρμακα που θα σπάσουν ταμεία για λογαριασμό της Pfizer». Σήμερα, όμως, η Starboard Value δυσκολεύεται να βρει έστω και ένα.
Ιδιαίτερα δυσοίωνη είναι επίσης η πρόγνωση της Starboard Value για το μέλλον της Pfizer, παραπέμποντας στην εκτίμηση των αναλυτών της Wall Street ότι έως το 2030 τα έσοδα της εταιρείας θα βαίνουν μειούμενα - εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Επειδή όμως τα μεγέθη είναι συγκοινωνούντα, η μείωση των εσόδων θα επιβάλει νομοτελειακά περικοπές στα κονδύλια για την έρευνα και την εξέλιξη νέων σκευασμάτων, άρα συρρίκνωση του συνολικού κύκλου εργασιών, δηλαδή χαμηλότερα κέρδη κ.ο.κ.
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, οι επενδύσεις που έχει ήδη υλοποιήσει η Pfizer με τα κέρδη της πανδημίας υποτίθεται πως θα απέφεραν έσοδα πάνω από 20,5 δισ. δολάρια ως το 2030, μια πρόγνωση που φαίνεται πλέον εκτός πραγματικότητας. Ενας από τους λόγους αυτής της επερχόμενης κακοδαιμονίας, πάντα κατά τη Starboard Value, σχετίζεται με το τίμημα των εξαγορών που πραγματοποίησε η Pfizer και το οποίο θεωρείται υψηλότερο της πραγματικής αξίας των εταιρειών οι οποίες αποκτήθηκαν. Το κόστος αυτών των κινήσεων υπολογίζεται σε 20 δισ. δολάρια οικονομικής ζημίας για την Pfizer.
Επιπλέον, η Pfizer υπό την ηγεσία Μπουρλά, όπως επισημαίνει η Starboard Value, αποτυγχάνει συστηματικά να πιάσει τους στόχους της ανά τρίμηνο - και μάλιστα σε ποσοστό 50% κατά τη μεταπανδημική περίοδο. Και το χειρότερο είναι ότι ακόμη και στον τομέα όπου κατεξοχήν διέπρεψε, τη διάθεση εμβολίων για την COVID-19, ο κ. Μπουρλά φαίνεται να έχει πέσει τραγικά έξω στις προσδοκίες του: ανέμενε πωλήσεις για τα σκευάσματα της Pfizer υψηλότερες κατά 9 δισ. δολάρια απ’ όσες καταγράφονται πραγματικά στην παρούσα φάση, κατά την οποία η απειλή για την ανθρωπότητα από τον κορωνοϊό είναι σημαντικά περιορισμένη.
Επί του παρόντος, το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας εκφράζει την αμέριστη υποστήριξή του στον κ. Μπουρλά και αποκρούει τη δριμύτατη κριτική που ασκούν εις βάρος του οι υπεύθυνοι της Starboard Value. Οσο για τον ίδιο, μολονότι μέχρι στιγμής δεν έχει καταθέσει δημοσίως τη δική του άποψη για την πορεία της Pfizer και ενώ εκκρεμεί μια συνάντησή του με τους εξαγριωμένους ιθύνοντες της Starboard Value, τα βιβλία της εταιρείας δείχνουν ότι με δική του πρωτοβουλία και ήδη από το 2020 επενδύθηκαν σχεδόν 70 δισ. δολάρια σε εξαγορές μικρότερων εταιρειών προηγμένης και εξειδικευμένης βιοτεχνολογίας, με πλέον χαρακτηριστική την περίπτωση της Seagen.
Η Pfizer την ενέταξε στον όμιλό της αντί 43,4 δισ. δολαρίων, με την προσδοκία ότι οι έρευνες της Seagen σε διάφορες μορφές καρκίνου ήταν τόσο προχωρημένες ώστε θα καθιστούσαν εφικτή την παραγωγή θεραπευτικών σκευασμάτων τάχιστα. Στην πράξη, εντούτοις, αποδείχθηκε ότι η Seagen θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο απ’ όσο είχε αρχικά προβλεφθεί, γεγονός που μεταθέτει την παρασκευή φαρμάκων στο απώτερο μέλλον - δυστυχώς όμως και την κερδοφορία της Pfizer, την παρεπόμενη άνοδο της μετοχής της στη Wall Street κ.λπ. Επίσης, μετά το εμβόλιο της COVID-19, η Pfizer φαίνεται να μην έχει παρόμοια προσήλωση σε κάποιο συγκεκριμένο νόσημα ή τομέα.
Αντιθέτως, η επενδυτική πολιτική του κ. Μπουρλά μοιάζει κατακερματισμένη και ασαφής, με εξαγορές εταιρειών που ποικίλλουν από τη θεραπεία του καρκίνου, τις αιματολογικές παθήσεις μέχρι τη νευροεπιστήμη κ.ά.
Βέβαια, το μεγαλύτερο πρόβλημά του επί του παρόντος είναι η σφοδρή επίθεση που υφίσταται από την πλευρά της Starboard Value. Τα στελέχη της έχουν συμπεριλάβει στις 74 σελίδες ενός αρχείου PowerPoint όλα όσα θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τη θέση του κ. Μπουρλά και να καταστήσουν επισφαλή -έως ανέφικτη- την παραμονή του στην κορυφή της Pfizer. Το συγκεκριμένο έγγραφο είναι μια ακτινοσκόπηση των πεπραγμένων του από την οπτική γωνία ενός στρατηγικού επενδυτή, όπως η Starboard Value.
Η παρουσίαση ξεκινά από τα αδιαμφισβήτητα επιτεύγματα, καθώς προτάσσεται η εκτίμηση ότι «υπό την καθοδήγηση του Μπουρλά η Pfizer υπήρξε η πρώτη φαρμακοβιομηχανία στον κόσμο που κατόρθωσε να διαθέσει στην πραγματική αγορά ένα εμβόλιο, καθώς και ένα από του στόματος χορηγούμενο φάρμακο, το Paxlovid, για τη θεραπεία της COVID-19».
Στην επόμενη σελίδα η Starboard Value πλέκει τον διθύραμβο στην Pfizer και προσωπικά στον «δρα» Μπουρλά, όπως τον προσφωνεί, σε πανηγυρικό τόνο: «Χειροκροτούμε την εξέχουσα συμβολή της εταιρείας και του δρος Μπουρλά στον τερματισμό της πανδημίας. Πιστεύουμε ότι η συνεισφορά τους ήταν κολοσσιαία» κ.λπ. Πίσω από τους επαίνους, όμως, υπάρχει μια σκηνοθεσία, μια δραματική οικονομία: πρώτα η εξύψωση, κατόπιν η κατεδάφιση. Αλλά για να εκτελέσουν το σενάριο της τελειωτικής αποδόμησής του, οι υπεύθυνοι της Starboard Value παραθέτουν κάποια σημαντικά οικονομικά μεγέθη. Επισημαίνουν, φερ’ ειπείν, ότι η ρευστότητα της Pfizer λόγω του εμβολίου για την COVID-19 εκτοξεύτηκε από τα 8 δισ. δολάρια το 2020 στα 40 δισ. δολάρια για το 2021 και το 2022 συνολικά.
Παρ’ όλα αυτά, το σχετικό διάγραμμα δείχνει ότι η απόδοση της Pfizer ήταν «δραματικά κατώτερη» του ανταγωνισμού, όπως καταγράφεται στους κύριους χρηματιστηριακούς δείκτες. Το αποτέλεσμα είναι ότι η αξία της μειώθηκε κατά 20-60 δισ. δολάρια στο διάστημα των τελευταίων 6 ετών. Πιο συγκεκριμένα, η τιμή για κάθε μετοχή της Pfizer στις 31/12/2018 ήταν 41,38 δολάρια και στις 4/10/2024 είχε πέσει στα 28,58 δολάρια με μια υποτίμηση που αγγίζει το 31%.
Σερί αστοχιών
Η ανάλυση της Starboard Value διακρίνει τέσσερις άξονες εσφαλμένων επιλογών εκ μέρους της Pfizer. Εξυπακούεται πως όλες καταλογίζονται στον Μπουρλά και αφορούν: α) την έλλειψη καινοτομίας εσωτερικά, στους κόλπους της ίδιας της εταιρείας, κατά το διάστημα 2019-2023, β) την απουσία αξιόλογων μελλοντικών καινοτομιών, γ) τη διαχείριση των διαθέσιμων κεφαλαίων και τις επενδύσεις σε εξαγορές άλλων επιχειρήσεων του κλάδου, δ) τις προβλέψεις για το μέλλον και τον προϋπολογισμό της Pfizer.
Στην πρώτη ενότητα θανάσιμων σφαλμάτων του, κατά τη Starboard Value, συγκαταλέγονται διάφορα φάρμακα τα οποία ενώ παρουσιάστηκαν ως καινοτόμα και φαβορί για να εισφέρουν τεράστια κέρδη στην εταιρεία, εν τέλει απογοήτευσαν. Είτε επειδή οι πωλήσεις τους ήταν κατώτερες των προγνώσεων είτε, ακόμη χειρότερα, επειδή δεν πέρασαν ποτέ το στάδιο των δοκιμών πριν από τη μαζική παραγωγή τους.
Η Starboard Value αποφαίνεται ότι η Pfizer απέτυχε με το Ibrance για τον καρκίνο του στήθους, το δερματολογικό Cibinqo, το Litfulo για τη θεραπεία της σοβαρής γυροειδούς αλωπεκίας, το Rivipansel για τη δρεπανοκυτταρική αναιμία, το παυσίπονο για την οστεοαρθρίτιδα Tanezumab κ.ά. Ισως όμως η μεγαλύτερη και οικονομικά πιο οδυνηρή αποτυχία που χρεώνεται ο κ. Μπουρλά έχει να κάνει με το χάπι κατά της παχυσαρκίας.
Η Starboard Value επικαλείται αναλυτές της Wall Street οι οποίοι έχουν μειώσει την προσδοκώμενη απόδοση του σκευάσματος κατά 66% σε σχέση με την αρχική τους εκτίμηση, εκφράζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη βεβαιότητά τους ότι η Pfizer έχει χάσει τον δρόμο προς την επιτυχία στον εν λόγω τομέα - παρότι ο κ. Μπουρλά είχε υποσχεθεί ότι η Pfizer θα επιτύγχανε πωλήσεις ύψους 10 δισ. δολαρίων τα επόμενα χρόνια μόνο χάρη στο χάπι αδυνατίσματος. Εν τω μεταξύ, ενώ η Pfizer αναδιατάσσει εσωτερικά τις δυνάμεις της ύστερα από τα προβλήματα δυσανεξίας που παρατηρήθηκαν κατά τη β’ φάση των πειραματικών δοκιμών για το Danuglipron, αρκετοί από τους άμεσους ανταγωνιστές της εξαργυρώνουν την προπορεία τους στα σκευάσματα αδυνατίσματος.
Γενικώς, η Starboard Value επικαλείται παλαιότερες υπερβολικά αισιόδοξες, όπως αποδεικνύεται τώρα, εξαγγελίες του κ. Μπουρλά, ο οποίος το 2019 υποσχόταν ένα χαρτοφυλάκιο «με τουλάχιστον 15 καινοτόμα φάρμακα που θα σπάσουν ταμεία για λογαριασμό της Pfizer». Σήμερα, όμως, η Starboard Value δυσκολεύεται να βρει έστω και ένα.
Ιδιαίτερα δυσοίωνη είναι επίσης η πρόγνωση της Starboard Value για το μέλλον της Pfizer, παραπέμποντας στην εκτίμηση των αναλυτών της Wall Street ότι έως το 2030 τα έσοδα της εταιρείας θα βαίνουν μειούμενα - εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Επειδή όμως τα μεγέθη είναι συγκοινωνούντα, η μείωση των εσόδων θα επιβάλει νομοτελειακά περικοπές στα κονδύλια για την έρευνα και την εξέλιξη νέων σκευασμάτων, άρα συρρίκνωση του συνολικού κύκλου εργασιών, δηλαδή χαμηλότερα κέρδη κ.ο.κ.
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, οι επενδύσεις που έχει ήδη υλοποιήσει η Pfizer με τα κέρδη της πανδημίας υποτίθεται πως θα απέφεραν έσοδα πάνω από 20,5 δισ. δολάρια ως το 2030, μια πρόγνωση που φαίνεται πλέον εκτός πραγματικότητας. Ενας από τους λόγους αυτής της επερχόμενης κακοδαιμονίας, πάντα κατά τη Starboard Value, σχετίζεται με το τίμημα των εξαγορών που πραγματοποίησε η Pfizer και το οποίο θεωρείται υψηλότερο της πραγματικής αξίας των εταιρειών οι οποίες αποκτήθηκαν. Το κόστος αυτών των κινήσεων υπολογίζεται σε 20 δισ. δολάρια οικονομικής ζημίας για την Pfizer.
Επιπλέον, η Pfizer υπό την ηγεσία Μπουρλά, όπως επισημαίνει η Starboard Value, αποτυγχάνει συστηματικά να πιάσει τους στόχους της ανά τρίμηνο - και μάλιστα σε ποσοστό 50% κατά τη μεταπανδημική περίοδο. Και το χειρότερο είναι ότι ακόμη και στον τομέα όπου κατεξοχήν διέπρεψε, τη διάθεση εμβολίων για την COVID-19, ο κ. Μπουρλά φαίνεται να έχει πέσει τραγικά έξω στις προσδοκίες του: ανέμενε πωλήσεις για τα σκευάσματα της Pfizer υψηλότερες κατά 9 δισ. δολάρια απ’ όσες καταγράφονται πραγματικά στην παρούσα φάση, κατά την οποία η απειλή για την ανθρωπότητα από τον κορωνοϊό είναι σημαντικά περιορισμένη.
Ισως η μεγαλύτερη αποτυχία που χρεώνεται ο Αλβέρτος Μπουρλά έχει να κάνει με το χάπι κατά της παχυσαρκίας. Οι επικριτές του επικαλούνται αναλυτές της Wall Street, οι οποίοι έχουν μειώσει την προσδοκώμενη απόδοση του σκευάσματος κατά 66% σε σχέση με την αρχική τους εκτίμηση
Η κόντρα
Η Starboard Value κλιμακώνει την επίθεσή της εναντίον του σχεδόν από μέρα σε μέρα. Μία από τις μεθόδους «εφόδου» είναι οι στοχευμένες απόπειρες να διχάσει την ανώτατη διοίκηση της Pfizer και να στρέψει τουλάχιστον κάποια μέλη του Δ.Σ. εναντίον του κ. Μπουρλά. Η κόντρα Starboard Value vs Pfizer εικονογραφείται σαν μια μονομαχία ανάμεσα στους εκατέρωθεν επικεφαλής: τον διευθύνοντα σύμβουλο του επενδυτικού κεφαλαίου Τζέφρι Σμιθ από τη μία και τον Αλβέρτο Μπουρλά από την άλλη.
Ο Σμιθ διακηρύσσει ότι «είναι καθήκον μας να επιμείνουμε, με ζέση, στη λογοδοσία για το τι γίνεται στην Pfizer. Απαιτούμε να βελτιώσουν όσο πιο θεαματικά γίνεται την κατανομή των πόρων της εταιρείας τους έτσι ώστε να γίνονται προσοδοφόρες επενδύσεις, να χρηματοδοτούνται projects που πραγματικά μπορεί κανείς να εμπιστευτεί για την υψηλή τους απόδοση. Ωστόσο, σε παρόμοιες καταστάσεις, όταν μια επιχείρηση έχει τόσο κακή απόδοση σε σχέση με τις δυνατότητές της συνήθως βλέπεις αντικατάσταση του επικεφαλής».
Το «ακτιβιστικό» fund
Παράλληλα με τις κατά μέτωπον βολές, η Starboard Value ενορχήστρωσε θόρυβο στα αμερικανικά ΜΜΕ και στους επιχειρηματικούς κύκλους διαδίδοντας ότι η Pfizer κατ’ ουσίαν εκβιάζει δύο πρώην υψηλόβαθμα στελέχη της, τον προκάτοχο του Μπουρλά και μέντορά του Ιαν Ριντ και τον τέως διευθύνοντα οικονομικό σύμβουλο Φρανκ ντ’Αμέλιο. Υποτίθεται ότι η Pfizer τους έχει απειλήσει με μηνύσεις εάν συνεργαστούν με τη Starboard Value αντί να εκδηλώσουν δημοσίως τη στήριξή τους στον κ. Μπουρλά.
Ενα στοιχείο που επιτείνει την αίσθηση ότι το επενδυτικό κεφάλαιο ασκεί τη μέγιστη δυνατή πίεση στην Pfizer και δεν πρόκειται να υποχωρήσει παρά μόνο αν πάρει αυτό που θέλει -δηλαδή την αντικατάσταση του Μπουρλά με κάποιον που πιθανότατα θα είναι περισσότερο πρόθυμος να εναρμονιστεί με τη θέληση των εταίρων- έχει να κάνει με τον χαρακτήρα της Starboard Value.
Η οποία κατατάσσεται στα λεγόμενα «ακτιβιστικά» επενδυτικά κεφάλαια, δηλαδή σε οργανισμούς που αναμειγνύονται ενεργά στον τρόπο λειτουργίας της εκάστοτε επιχείρησης που ενσωματώνεται στο χαρτοφυλάκιό τους. Η Starboard Value, ως εκ της συστάσεώς της, δεν απαιτεί μόνο απόδοση κερδών για τις επενδύσεις της, αλλά και συμμόρφωση με τον σύγχρονο κώδικα εταιρικής ευθύνης, γνωστό και με το αρκτικόλεξο ESG (Environmental, Social, Governance), ήτοι φροντίδα για το περιβάλλον -το φυσικό και το κοινωνικό-, αλλά και χρηστή, ανθρωποκεντρική διοίκηση.
Πριν από την Pfizer η Starboard Value έχει παίξει παρομοίως στενό μαρκάρισμα με άλλες μεγάλες και ισχυρές εταιρείες (τη News Corp. του μεγιστάνα Ρούπερτ Μέρντοχ, τη μητρική εταιρεία της πλατφόρμας γνωριμιών Tinder, τον γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου Salesforce κ.ά.), οπότε διαθέτει ικανή «εμπειρία πολέμου» για να γκρεμίσει ακόμη και κάποιον με το status του Μπουρλά. Ωστόσο, όπως ισχύει σε κάθε σύγκρουση μεταξύ αντιπάλων, η πραγματική ισχύς και το οπλοστάσιο κάθε πλευράς κρίνεται στο πεδίο της μάχης. Και ο κ. Μπουρλά δεν έχει κάνει καν την εμφάνισή του εκεί.
Η Starboard Value κλιμακώνει την επίθεσή της εναντίον του σχεδόν από μέρα σε μέρα. Μία από τις μεθόδους «εφόδου» είναι οι στοχευμένες απόπειρες να διχάσει την ανώτατη διοίκηση της Pfizer και να στρέψει τουλάχιστον κάποια μέλη του Δ.Σ. εναντίον του κ. Μπουρλά. Η κόντρα Starboard Value vs Pfizer εικονογραφείται σαν μια μονομαχία ανάμεσα στους εκατέρωθεν επικεφαλής: τον διευθύνοντα σύμβουλο του επενδυτικού κεφαλαίου Τζέφρι Σμιθ από τη μία και τον Αλβέρτο Μπουρλά από την άλλη.
Ο Σμιθ διακηρύσσει ότι «είναι καθήκον μας να επιμείνουμε, με ζέση, στη λογοδοσία για το τι γίνεται στην Pfizer. Απαιτούμε να βελτιώσουν όσο πιο θεαματικά γίνεται την κατανομή των πόρων της εταιρείας τους έτσι ώστε να γίνονται προσοδοφόρες επενδύσεις, να χρηματοδοτούνται projects που πραγματικά μπορεί κανείς να εμπιστευτεί για την υψηλή τους απόδοση. Ωστόσο, σε παρόμοιες καταστάσεις, όταν μια επιχείρηση έχει τόσο κακή απόδοση σε σχέση με τις δυνατότητές της συνήθως βλέπεις αντικατάσταση του επικεφαλής».
Το «ακτιβιστικό» fund
Παράλληλα με τις κατά μέτωπον βολές, η Starboard Value ενορχήστρωσε θόρυβο στα αμερικανικά ΜΜΕ και στους επιχειρηματικούς κύκλους διαδίδοντας ότι η Pfizer κατ’ ουσίαν εκβιάζει δύο πρώην υψηλόβαθμα στελέχη της, τον προκάτοχο του Μπουρλά και μέντορά του Ιαν Ριντ και τον τέως διευθύνοντα οικονομικό σύμβουλο Φρανκ ντ’Αμέλιο. Υποτίθεται ότι η Pfizer τους έχει απειλήσει με μηνύσεις εάν συνεργαστούν με τη Starboard Value αντί να εκδηλώσουν δημοσίως τη στήριξή τους στον κ. Μπουρλά.
Ενα στοιχείο που επιτείνει την αίσθηση ότι το επενδυτικό κεφάλαιο ασκεί τη μέγιστη δυνατή πίεση στην Pfizer και δεν πρόκειται να υποχωρήσει παρά μόνο αν πάρει αυτό που θέλει -δηλαδή την αντικατάσταση του Μπουρλά με κάποιον που πιθανότατα θα είναι περισσότερο πρόθυμος να εναρμονιστεί με τη θέληση των εταίρων- έχει να κάνει με τον χαρακτήρα της Starboard Value.
Η οποία κατατάσσεται στα λεγόμενα «ακτιβιστικά» επενδυτικά κεφάλαια, δηλαδή σε οργανισμούς που αναμειγνύονται ενεργά στον τρόπο λειτουργίας της εκάστοτε επιχείρησης που ενσωματώνεται στο χαρτοφυλάκιό τους. Η Starboard Value, ως εκ της συστάσεώς της, δεν απαιτεί μόνο απόδοση κερδών για τις επενδύσεις της, αλλά και συμμόρφωση με τον σύγχρονο κώδικα εταιρικής ευθύνης, γνωστό και με το αρκτικόλεξο ESG (Environmental, Social, Governance), ήτοι φροντίδα για το περιβάλλον -το φυσικό και το κοινωνικό-, αλλά και χρηστή, ανθρωποκεντρική διοίκηση.
Πριν από την Pfizer η Starboard Value έχει παίξει παρομοίως στενό μαρκάρισμα με άλλες μεγάλες και ισχυρές εταιρείες (τη News Corp. του μεγιστάνα Ρούπερτ Μέρντοχ, τη μητρική εταιρεία της πλατφόρμας γνωριμιών Tinder, τον γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου Salesforce κ.ά.), οπότε διαθέτει ικανή «εμπειρία πολέμου» για να γκρεμίσει ακόμη και κάποιον με το status του Μπουρλά. Ωστόσο, όπως ισχύει σε κάθε σύγκρουση μεταξύ αντιπάλων, η πραγματική ισχύς και το οπλοστάσιο κάθε πλευράς κρίνεται στο πεδίο της μάχης. Και ο κ. Μπουρλά δεν έχει κάνει καν την εμφάνισή του εκεί.
Βασίλης Τσακίρογλου
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ