Στην αποκατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας προσβλέπει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, λόγος για τον οποίο προσκάλεσε τον εκλεγμένο πρόεδρο να επισκεφθεί την Άγκυρα.
Στην τηλεφωνική επικοινωνία τους, στην οποία συμμετείχε και ο συνιδρυτής της Tesla Έλον Μασκ, μετά τις εκλογές της Τρίτης στις ΗΠΑ, ο Ερντογάν επαίνεσε τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ για την κατάκτηση ενός «μεγάλου αγώνα» κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας και σύμφωνα με τον ίδιο ο Τραμπ έκανε «καλές δηλώσεις» για τη χώρα του.
«Είχαμε ένα ειλικρινές τηλεφώνημα με τον κ. Τραμπ ενώ ήταν σε οικογενειακό δείπνο, όπου μετείχαν και ο Έλον Μασκ και το παιδί του Μασκ», είπε ο Ερντογάν.
«Τον προσκαλέσαμε στη χώρα μας. Ελπίζω ότι θα αποδεχθεί την πρόσκλησή μας, και έτσι θα ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι στο παρελθόν», δήλωσε ο Ερντογάν. Πρόσθεσε ότι ο Τραμπ «έδωσε πραγματικά έναν μεγάλο αγώνα ενάντια σε πολλές δυσκολίες κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης μιας απόπειρας δολοφονίας».
Ο Μασκ ήταν με τον Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα και όταν τηλεφώνησε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να συγχαρεί τον εκλεγμένο πρόεδρο την επομένη των εκλογών. Ο Τραμπ τον έβαλε σε ανοιχτή ακρόαση και τότε ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Μασκ για τη βοήθειά του στην παροχή επικοινωνιών στην Ουκρανία μέσω της διαδικτυακής υπηρεσίας Starlink του δισεκατομμυριούχου.
Τι περιμένει η Τουρκία του Ερντογάν για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ μετά την επανεκλογή Τραμπ
Ειδικοί συμφωνούν ότι η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο πιθανώς να οδηγήσει σε βελτίωση των αμερικανικο-τουρκικών σχέσεων, αλλά προειδοποιούν ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος μπορεί να είναι απρόβλεπτος αν κρίνει κανείς από την πρώτη θητεία του, που δεν ήταν ομαλή για τις σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας.
Για την Nτεφνέ Αρσλάν, ανώτερη διευθύντρια του Atlantic Council στην Τουρκία, η κύρια απειλή στις σχέσεις των δύο χωρών είναι η Συρία, όπως αναφέρει το Al Moniter. «Η πρόσφατη επίθεση του PKK στην Άγκυρα έχει επιβαρύνει περαιτέρω τις ήδη εύθραυστες σχέσεις τους», δήλωσε αναφερόμενη στη φονική επίθεση δύο μελών του PKK σε συγκρότημα αμυντικής βιομηχανίας στην τουρκική πρωτεύουσα. Το PKK πολεμά την τουρκική κυβέρνηση για κουρδική ανεξαρτησία και αυτονομία από τη δεκαετία του 1980 και θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις ΗΠΑ και τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
«Ένα βασικό ζήτημα είναι η υποστήριξη των ΗΠΑ προς το κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) και τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), που η Τουρκία θεωρεί ως συριακό παρακλάδι του PKK, στη μάχη κατά του ISIS», πρόσθεσε η Αρσλάν. Το PYD και οι YPG αποτελούν την ηγετική συνιστώσα των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, του υποστηριζόμενου από τις ΗΠΑ συνασπισμού ομάδων που πολεμούν την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. «Η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα όπλα που προμηθεύουν οι ΗΠΑ σε αυτή την κουρδική πολιτοφυλακή καταλήγουν να χρησιμοποιούνται εναντίον τουρκικών στόχων».
«Η νέα κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να λάβει μια θέση πιο ευνοϊκή για την Τουρκία σε αυτή τη διαμάχη», είπε, προειδοποιώντας όμως ότι «η ρητή υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Χαμάς στη σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας είναι επίσης απίθανο να αρέσει στην κυβέρνηση Τραμπ, η οποία κλίνει προς την κυβέρνηση Νετανιάχου».
Η «χημεία» Ερντογάν-Τραμπ
Πρόσθετους κινδύνους για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις δημιουργούν, σύμφωνα με τον Ταρίκ Ογκουζλού, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Aydin της Κωνσταντινούπολης, οι προηγούμενες ενέργειες του Τραμπ αναφορικά με το Ιράν, όπως η αποχώρηση από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, η επιβολή πρόσθετων κυρώσεων στο Ιράν και η στοχοποίηση ιρανικών στρατιωτικών διοικητών στη Συρία και στο Ιράκ.
«Το αντι-ιρανικό αίσθημα που είδαμε στη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις Τουρκίας-Ιράν. Η Άγκυρα δεν βλέπει την Τεχεράνη ως εχθρό και δεν θα την αντιμετώπιζε ως τέτοιο, οπότε αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή έντασης», δήλωσε.
Στο μεταξύ, η προσωπική σχέση Ερντογάν και Τραμπ πιθανώς να είναι θετική για τις διμερείς σχέσεις. «Η πιο σημαντική βελτίωση στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ θα είναι η προεδρική χημεία. Ο πρόεδρος Ερντογάν προσπάθησε πολύ σκληρά να φλερτάρει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, χωρίς επιτυχία. Αυτό θα αλλάξει, διότι γνωρίζουμε από την προηγούμενη φορά ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν είχαν αρκετά καλή χημεία», λέει στο Al Monitor ο Σονέρ Τσαγαπτάι, διευθυντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Washington Institute for Near East Policy.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος που μίλησε στο ίδιο μέσο ανέφερε μια άλλη συνιστώσα της προσωπικής οπτικής γωνίας: «Ο Τραμπ είναι συναλλακτικός. Δεν τον ενδιαφέρει η ιδεολογία. Μπορούμε να κάνουμε δουλειές πιο εύκολα».
Για τον Ογκουζλού η «χημεία» μπορεί να συνεπάγεται κινδύνους στην εποχή Τραμπ. «Η απρόβλεπτη ψυχολογία του Τραμπ και η συνεχής ανάγκη για επαίνους μπορεί να γίνει βάρος για τους Τούρκους πολιτικούς κάποια στιγμή», είπε. «Ειλικρινά δεν νομίζω ότι ο Ερντογάν θα το απολάμβανε αυτό».
Και οι τρεις ειδικοί είναι της άποψης ότι, εφόσον οι ΗΠΑ αποσύρουν τις δυνάμεις από τη Συρία υπό τον Τραμπ και με τρόπο που δεν θα φέρει την Τουρκία σε μειονεκτική θέση έναντι του Ιράν, της Ρωσίας και του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ, αυτό θα ωφελήσει τους αμερικανο-τουρκικούς δεσμούς. Η Αρσλάν είπε από την πλευρά της: «Παρά τις διαφορές σε ορισμένα πολύπλοκα ζητήματα, η Τουρκία αναμένει να συμμετάσχει σε λύσεις περιφερειακών συγκρούσεων ως σύμμαχος των ΗΠΑ. Νομίζω ότι θα είναι σημαντικό για τη νέα κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία και να επωφεληθεί από τη γεωστρατηγική δύναμη της Τουρκίας».