Οι Σύροι αντάρτες άρχισαν να σχεδιάζουν τη στρατιωτική επίθεση που ανέτρεψε το καθεστώς Άσαντ πριν από ένα χρόνο.
Επρόκειτο για μια εξαιρετικά πειθαρχημένη επιχείρηση κατά την οποία αναπτύχθηκε μια νέα μονάδα drone και όπου υπήρχε στενός συντονισμός μεταξύ των ομάδων της αντιπολίτευσης σε όλη τη χώρα, του ανώτατου στρατιωτικού διοικητή του κύριου αντάρτικου, όπως αποκάλυψε στον Guardian ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής της κύριας ομάδας ανταρτών.
Στην πρώτη του συνέντευξη σε ξένα μέσα ενημέρωσης μετά την πτώση της διακυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ, ο Αμπού Χασάν αλ Χάμουι, επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), μίλησε για το πώς η ομάδα του, η οποία είχε την έδρα της στα βορειοδυτικά της χώρας, επικοινωνούσε με αντάρτες στο νότο για να δημιουργήσει μία ενιαία στρατιωτική διοίκηση με στόχο να περικυκλώσει τελικά τη Δαμασκό και από τις δύο κατευθύνσεις.
Είπε ότι αν και ο σχεδιασμός για την επιχείρηση ανατροπής του Άσαντ, που ονομάστηκε «αποτρεπτική επιθετικότητα», είχε ξεκινήσει πριν από ένα χρόνο, η ομάδα προετοιμαζόταν εδώ και χρόνια.
Η στρατηγική και η οργάνωση
Από το 2019, η HTS ανέπτυξε ένα στρατιωτικό δόγμα το οποίο χρησιμοποίησε για να μετατρέψει μαχητές που προέρχονται από ανοργάνωτες ομάδες της αντιπολίτευσης και των τζιχαντιστών σε μια πειθαρχημένη μαχητική δύναμη.
«Μετά την τελευταία εκστρατεία [Αύγουστος 2019], κατά την οποία χάσαμε σημαντικά εδάφη, όλες οι επαναστατικές φατρίες συνειδητοποίησαν τον κρίσιμο κίνδυνο: Το θεμελιώδες πρόβλημα ήταν η απουσία ενοποιημένης ηγεσίας και ελέγχου στη μάχη» είπε ο αλ Χάμουι, 40 ετών, ο οποίος επέβλεπε την στρατιωτική πτέρυγα για πέντε χρόνια.
Το συριακό καθεστώς ξεκίνησε μια επιχείρηση κατά των δυνάμεων της αντιπολίτευσης στη βορειοδυτική Συρία το 2019, απωθώντας με επιτυχία τις χαλαρά συνδεδεμένες φατρίες στην επαρχία Ιντλίμπ. Μετά από μια τελική μάχη μετά την οποία η Τουρκία διαπραγματεύτηκε μια εκεχειρία εκ μέρους των δυνάμεων της αντιπολίτευσης την άνοιξη του 2020, οι αντάρτες περιορίστηκαν σε μια μικρή περιοχή γης στη βορειοδυτική Συρία – όπου θα παρέμεναν σε αδιέξοδο με τις δυνάμεις του καθεστώτος μέχρι αυτόν τον μήνα.
Εάν ήλπιζε να νικήσει το καθεστώς, η HTS συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να βάλει τάξη στη συμμαχία των φατριών της αντιπολίτευσης που είχαν απωθηθεί στην Ιντλίμπ. Πρόσφερε σε άλλες ομάδες να συγχωνευθούν υπό την αιγίδα της, και όταν αρνήθηκαν, τις καθοδηγούσε. Πολέμησε ενάντια σε ομάδες όπως η θυγατρική της Αλ Κάιντα, η Χουρας αλ-Ντιν, η οποία απέρριψε την πιο ρεαλιστική ισλαμιστική προσέγγιση της HTS. Σύντομα, η HTS έγινε η κυρίαρχη δύναμη στη βορειοδυτική Συρία.
Με την πολιτική διοίκηση να ενώνεται σιγά σιγά, ο αλ Χάμουι ξεκίνησε να εργάζεται για την εκπαίδευση των μαχητών της ομάδας και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου στρατιωτικού δόγματος: «Μελετήσαμε διεξοδικά τον εχθρό, αναλύοντας τις τακτικές του, τόσο μέρα όσο και νύχτα, και χρησιμοποιήσαμε αυτές τις ιδέες για να αναπτύξουμε τις δικές μας δυνάμεις».
Η ομάδα, που αποτελούνταν από αντάρτες, έγινε σιγά σιγά μια πειθαρχημένη μαχητική δύναμη. Δημιουργήθηκαν στρατιωτικοί κλάδοι, μονάδες και δυνάμεις ασφαλείας.
Η HTS άρχισε επίσης να παράγει δικά της όπλα, οχήματα και πυρομαχικά. Δημιουργήθηκε μια μονάδα drone στην οποία συμμετείχαν μηχανικοί και χημικοί. «Ενοποιήσαμε τις γνώσεις τους και θέσαμε σαφείς στόχους: χρειαζόμασταν drones αναγνώρισης, drones επίθεσης και drones αυτοκτονίας, με έμφαση στην εμβέλεια και την αντοχή», είπε ο αλ Χάμουι, προσθέτοντας ότι η παραγωγή drone ξεκίνησε το 2019.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της HTS ήταν ένα νέο μοντέλο drone αυτοκτονίας, που ονομάστηκε «Σαχίν», δηλαδή γεράκι, «συμβολίζοντας την ακρίβεια και τη δύναμή τους». Το drone «Σαχίν» αναπτύχθηκε για πρώτη φορά εναντίον των καθεστωτικών δυνάμεων αυτόν τον μήνα, με αποτελεσματικότητα.
Η ομάδα έστελνε μηνύματα στους αντάρτες στο νότο πριν από ένα χρόνο και άρχισε να τους συμβουλεύει για το πώς να δημιουργήσουν μία ενιαία στρατιωτική διοίκηση. Η νότια Συρία βρισκόταν υπό τον έλεγχο του καθεστώτος από το 2018, και παρά τις συνεχείς μάχες, οι αντάρτικες ομάδες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Μεγάλο μέρος της στρατιωτικής ηγεσίας της νότιας αντιπολίτευσης ήταν εξόριστο στην Ιορδανία, όπου διατηρούσε επαφή με τις αντίστοιχες ομάδες τους.
Με τη βοήθεια της HTS, στήθηκε μια αίθουσα επιχειρήσεων, που συγκέντρωνε τους διοικητές περίπου 25 ομάδων ανταρτών στον Νότο. Κάθε ένας από αυτούς θα συντόνιζε τις κινήσεις των μαχητών μεταξύ τους και όλων αυτών με το HTS στον Βορρά. Στα τέλη Νοεμβρίου, η ομάδα αποφάσισε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή.
Η ομάδα πρώτα και κύρια ήθελε να σταματήσει την τάση των περιφερειακών δυνάμεων, υπό την ηγεσία χωρών όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, για εξομάλυνση των σχέσεών τους με το καθεστώς Άσαντ μετά από χρόνια διπλωματικής απομόνωσης. Ήθελε επίσης να σταματήσει τις εντεινόμενες αεροπορικές επιθέσεις στη βορειοδυτική Συρία και τους κατοίκους της. Τέλος, το HTS είδε ότι οι διεθνείς σύμμαχοι του Άσαντ ήταν απασχολημένοι, δημιουργώντας μια στρατηγική ευκαιρία.
Η ομάδα ήθελε πρωτίστως να σταματήσει την τάση των περιφερειακών δυνάμεων, με επικεφαλής χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το καθεστώς Άσαντ μετά από χρόνια διπλωματικής απομόνωσης. Ήθελε επίσης να σταματήσει την εντατικοποίηση των αεροπορικών επιθέσεων στη βορειοδυτική Συρία και τους κατοίκους της. Τέλος, η HTS είδε ότι οι διεθνείς σύμμαχοι του Άσαντ ήταν απασχολημένοι, δημιουργώντας ένα στρατηγικό άνοιγμα.
Η HTS ξεκίνησε την επιχείρηση, μπαίνοντας στο Χαλέπι στις 29 Νοεμβρίου. Οι μαχητές της Χεζμπολάχ προσπάθησαν να υπερασπιστούν την πόλη, αλλά σύντομα υποχώρησαν. Η ταχεία πτώση της πόλης, της δεύτερης μεγαλύτερης στη Συρία, που χρειάστηκε τέσσερα χρόνια στο καθεστώς Άσαντ για να απελευθερωθεί από τον έλεγχο των ανταρτών το 2016, εξέπληξε την ομάδα.
«Είχαμε μια πεποίθηση, υποστηριζόμενη από ιστορικό προηγούμενο, ότι "η Δαμασκός δεν μπορεί να πέσει μέχρι να πέσει το Χαλέπι"», είπε ο αλ Χάμουι. Μετά την πτώση του Χαλεπιού, η προέλαση των ανταρτών στο βορρά φαινόταν ασταμάτητη. Τέσσερις ημέρες αργότερα, η αντιπολίτευση κατέλαβε τη Χάμα, Στις 7 Δεκεμβρίου, οι αντάρτες ξεκίνησαν την επίθεσή τους στη Χομς. Κατέλαβαν την πόλη μέσα σε λίγες ώρες.
Οι αντάρτες στο νότο υποτίθεται ότι θα περίμεναν μέχρι να πέσει η Χομς για να ξεκινήσουν τη δική τους εξέγερση στο νότο, σύμφωνα με τον Αμπού Χαμζέχ, ηγέτη της αίθουσας επιχειρήσεων για την απελευθέρωση της Δαμασκού, αλλά από ενθουσιασμό ξεκίνησαν νωρίτερα. Οι αντάρτες εκτόπισαν γρήγορα τον συριακό στρατό από τη Νταράα και έφτασαν στη Δαμασκό πριν από τον HTS. Στις 8 Δεκεμβρίου, ο Μπασάρ αλ Άσαντ εγκατέλειψε τη χώρα.
Η επόμενη μέρα
Ο Χάμουι, τόνισε την ανάγκη για εθνική ενότητα και προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Παρά τις ανησυχίες για πιθανή επιβολή θρησκευτικής ιδεολογίας, δεσμεύτηκε για μια διακυβέρνηση που θα γεφυρώσει τις διαφορές και θα προωθήσει την ανοικοδόμηση της χώρας.