Γιατί έμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι μέχρι την άνοιξη θα παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, χωρίς όμως οι δύο πλευρές να μπαίνουν στον σκληρό πυρήνα των συζητήσεων. Αθήνα και Άγκυρα επιθυμούν να διατηρηθεί το ήρεμο κλίμα ενόψει της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κυπριακό και της διακυβερνητικής συνάντησης Ελλάδας -Τουρκίας τον Φεβρουάριο. Τι θα συζητήσει ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στα δύο ραντεβού που θα έχει με τον Τούρκο ομόλογό του την ερχόμενη εβδομάδα.
Σε ρηχά νερά κινείται πλέον ο διάλογος με την Τουρκία, καθώς μετά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στην Αθήνα έγινε σαφές και στις δύο πλευρές ότι δύσκολα θα βρεθεί κοινή βάση για να ξεκινήσει συζήτηση για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Αυτή την πραγματικότητα αναγνώρισαν στην Αθήνα με δηλώσεις τους ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, ενώ εμπράκτως το ίδιο έκανε και ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, επιδιδόμενος σε μια προκλητική ρητορική απέναντι στην Ελλάδα. Πάντως και παρά την έλλειψη προόδου στην ουσία των ελληνοτουρκικών, ούτε η Αθήνα αλλά ούτε και η Άγκυρα θέλουν να δημιουργηθεί ένταση στις διμερείς σχέσεις. Στόχος είναι πλέον η διατήρηση του ήρεμου κλίματος για το επόμενο διάστημα και τουλάχιστον έως την επικείμενη άτυπη διάσκεψη κορυφής για το Κυπριακό (σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews προγραμματίζεται για το τέλος Ιανουαρίου) αλλά και τη διακυβερνητική της Άγκυρας, τη διεξαγωγή της οποίας ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χ. Φιντάν τοποθετεί χρονικά τους πρώτους μήνες του νέου έτους.
Είναι, μάλιστα, ενδεικτικό πως ενώ θεωρείται δεδομένο ότι οι Γ. Γεραπετρίτης και Χ. Φιντάν θα συναντηθούν δύο φορές αυτή την εβδομάδα -την πρώτη στο περιθώριο της έκτακτης υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες (3-4 Δεκεμβρίου) και τη δεύτερη στο περιθώριο της Διάσκεψης του ΟΑΣΕ στη Μάλτα (4-5 Δεκεμβρίου)- διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως οι δύο πλευρές δεν έχουν ετοιμάσει κάποια συγκεκριμένη ατζέντα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιβεβαίωσε, με συνέντευξη που παραχώρησε την περασμένη εβδομάδα στον Alpha, ότι η διερεύνηση για την οποία έλαβαν εντολή οι δύο υπουργοί Εξωτερικών δεν έχει φέρει αποτελέσματα. «H Τουρκία επιμένει στις θέσεις της και εμείς επιμένουμε στις δικές μας θέσεις. Άρα, αυτή τη στιγμή περιθώριο να συζητήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος τη μία διαφορά, από τη στιγμή που η Τουρκία θέλει να συζητήσουμε και άλλα πράγματα τα οποία εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε, σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή στον τομέα αυτόν δεν έχει επιτευχθεί καμία ουσιαστική πρόοδος», σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος όμως επέμεινε ότι το ήπιο κλίμα με την Τουρκία θα πρέπει να διατηρηθεί και οι δίαυλοι του διαλόγου θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί: «Εγώ επιμένω. Εμείς θα εξακολουθούμε να συζητούμε με την Τουρκία. Θα εξακολουθούμε να επιδιώκουμε ήρεμα νερά με την Τουρκία. Και έχω ξαναπεί: μπορούμε να συμφωνούμε και ότι διαφωνούμε. Αυτό είναι ενδεχομένως και το πιο πιθανό σενάριο αυτή τη στιγμή. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε μονίμως σε καθεστώς έντασης, να μη συζητούμε άλλες πτυχές των σχέσεών μας και να είμαστε μονίμως με το “δάχτυλο στη σκανδάλη” και με τον φόβο ενός θερμού επεισοδίου. Δεν νομίζω ότι οι Ελληνες θέλουν αυτό».
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Real FM και τον Νίκο Χατζηνικολάου. Ο υπουργός επανέλαβε ότι οι θέσεις Ελλάδας και Τουρκίας σε σχέση με το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης αφίστανται και προσέθεσε ότι ακόμα δεν έχει καταστεί δυνατόν να συμφωνήσουμε στο πλαίσιο, χαρακτήρισε όμως «καλό να υπάρχει μια συζήτηση γύρω από τα θέματα στα οποία μπορούμε να έχουμε έναν κοινό τόπο».
Ο Γ. Γεραπετρίτης υπερασπίστηκε, όμως, την αναγκαιότητα του διαλόγου, λέγοντας ότι «η Ελλάδα δεν πίστεψε ποτέ ότι θα ήταν δυνατό από τη μία ημέρα στην άλλη η Τουρκία να αναιρέσει θέσεις οι οποίες έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Οι θέσεις για τη “Γαλάζια Πατρίδα”, οι μαξιμαλιστικές θέσεις για τις θαλάσσιες ζώνες, η αποστρατιωτικοποίηση, οι γκρίζες ζώνες είναι όλες θεωρίες τουρκικές, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες. Και για τον λόγο αυτόν κάναμε μία βασική επιλογή: να προχωρήσουμε στη βάση μιας θετικής ατζέντας. Δηλαδή να χτίσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κυβερνήσεων και των δύο λαών, πρωτίστως στα κεφάλαια εκείνα τα οποία μπορούν να μας ενώνουν και στη συνέχεια να κάνουμε την απόπειρα να λύσουμε και τα πολύ μεγαλύτερα διαρκή θέματα, τα οποία μας ταλανίζουν».
Σημαντικές συμφωνίες
Όπως είπε ο Γ. Γεραπετρίτης, η επιλογή αυτή προς ώρας έχει δουλέψει: «Εχουμε μια σειρά από συμφωνίες, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές. Αφορούν το διμερές εμπόριο, αφορούν τον τουρισμό, ιδίως αφορούν το κομμάτι του συντονισμού στο μεταναστευτικό, με σημαντική μείωση των μεταναστευτικών ροών και, κυρίως, με έλεγχο των κυκλωμάτων διακινητών με τη δημιουργία ενός πλαισίου που μπορούμε επιτέλους να αποσυμπιέζουμε εντάσεις για να μην παράγουν κρίσεις. Εχουμε μια διαρκή επικοινωνία με την Τουρκία και αυτό έχει λειτουργήσει πολλές φορές στη διάρκεια των τελευταίων 16 μηνών αποσυμπιεστικά».
Η Τουρκία δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποδεχθεί τις μαξιμαλιστικές προτάσεις που βάζει στο τραπέζι και ότι ως εκ τούτου ο διάλογος δεν μπορεί να προχωρήσει. Ο Χ. Φιντάν επανέλαβε τις τουρκικές θέσεις και τα ζητήματα που η Τουρκία θέλει να βάλει στο τραπέζι, τάχθηκε υπέρ της μυστικής διπλωματίας και επέρριψε ευθύνες στην Ελλάδα για την έλλειψη προόδου, την οποία απέδωσε στην «υπερπολιτικοποίηση» του ελληνικού δημοσίου διαλόγου σε ό,τι αφορά την Τουρκία. «Εμείς προτιμούμε να τα εξετάζουμε ως πακέτο, όλα μαζί, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων στο Αιγαίο, των ζητημάτων στην ανατολική Μεσόγειο και των ζητημάτων που αφορούν την “τουρκική” μειονότητα. Προτιμούμε να τα εξετάζουμε όλα μαζί και, εάν είναι δυνατόν, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας», ανέφερε ο Φιντάν και προσέθεσε: «Δεν βρίσκουμε σωστό να υπερπολιτικοποιούμε τα θέματα. Ωστόσο, όπως γνωρίζετε, ειδικά στην εσωτερική πολιτική της Ελλάδας τα θέματα που σχετίζονται με την Τουρκία μπορούν να πολιτικοποιηθούν σε υπερβολικό βαθμό».
«Τορπίλη»
Από την πλευρά του ο Γ. Γκιουλέρ θεώρησε σκόπιμο να τορπιλίσει εντελώς τον ελληνοτουρκικό διάλογο, εμπλουτίζοντας ακόμα περισσότερο την ατζέντα με την προσθήκη της «απειλής» της Αλεξανδρούπολης στα όσα λένε κατά καιρούς οι Τούρκοι για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, αλλά και με την επίκληση στο πρακτικό της Βέρνης, βάσει του οποίου κατηγόρησε την Ελλάδα ότι διενεργεί παράνομα έρευνες στη δυνητική υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας. Η σημαντικότερη πρόκληση του Γ. Γκιουλέρ, όμως, ήταν ο ισχυρισμός του σε σχέση με το περιστατικό της Κάσου, τον περασμένο Αύγουστο, ότι το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume» προχώρησε με τις έρευνές του, αφού πήρε άδεια από την Αγκυρα.
Και στις τρεις αιτιάσεις του Γκιουλέρ απάντησε ο Γ. Γεραπετρίτης στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Real FM. Σε ό,τι αφορά την αποστρατιωτικοποίηση και την Αλεξανδρούπολη, ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε ότι «η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ ούτε να συζητήσει ούτε να δεχθεί συμβουλές και παραινέσεις σε ό,τι αφορά την άσκηση της κυριαρχίας της. Και αυτό αφορά τόσο τα νησιά μας και τη δομή δυνάμεων, όσο βεβαίως και τα μεγάλα έργα, τα οποία γίνονται αυτή τη στιγμή στον Εβρο». Σε ό,τι αφορά το πρακτικό της Βέρνης, είπε ότι η συγκεκριμένη Σύμβαση της Βέρνης αφορούσε ένα πολύ συγκεκριμένο πεδίο και δεν παράγει τα αποτελέσματα τα οποία θεωρεί η Τουρκία. «Αυτά έχουν απαντηθεί επανειλημμένως. Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση η Ελλάδα να απεμπολήσει τα δικαιώματά της, τα οποία απορρέουν και από την κυριαρχία της αλλά και από τα δυνητικά κυριαρχικά της δικαιώματα». Σε ό,τι αφορά το επεισόδιο με το ιταλικό πλοίο στην Κάσο, ο Γ. Γεραπετρίτης ήταν κατηγορηματικός: «Δεν υπήρξε καμία άδεια του πλοίου, δεν ζητήθηκε ποτέ από την ελληνική κυβέρνηση άδεια και δεν δόθηκε ποτέ. Δεν υπήρξε καμία αναγνώριση κυριαρχικού δικαιώματος της Τουρκίας. Το πλοίο συνέχισε κανονικά σύμφωνα με τον προγραμματισμό του την έρευνα».
Ο υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε ότι η Ελλάδα θέλει να ακολουθήσει την οδό του διαλόγου με την Τουρκία και, μολονότι εκφράζονται μεταξύ μας διαφωνίες, να μπορούμε να συνεργαζόμαστε για να προλαμβάνουμε κρίσεις. H διαδικασία του δομημένου διαλόγου θα συνεχιστεί με συνάντηση σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών για τον Πολιτικό Διάλογο στις 2/12 και συνάντηση για τα ΜΟΕ στις 3/12.
Ηλεκτρική διασύνδεση
Είναι πιθανόν και το επόμενο επεισόδιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να προκύψει από τις διαδικασίες έρευνας για την πόντιση του καλωδίου GSI, καθώς το «Ievoli Relume» πρόκειται το επόμενο διάστημα να επιστρέψει σε διεθνή ύδατα. Το πρόγραμμα ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου συζητήθηκε και στη διακυβερνητική διάσκεψη Ελλάδας – Κύπρου που έγινε την Τετάρτη στη Λευκωσία, όπου διαπιστώθηκε σημαντική πρόοδος στην προώθηση της υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, Great Sea Interconnector, και εκφράστηκε ικανοποίηση για το ενδιαφέρον που έχει επιδειχθεί για συμμετοχή στο έργο από επενδυτικά ταμεία διαφόρων χωρών.
Του Παναγή Γαλιατσάτου – Πηγή: Realnews