«Μικρές» Πανελλαδικές Εξετάσεις αποκτά η ελληνική εκπαίδευση. Με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση των υποψηφίων μαθητών και την αποφυγή λαθών και αστοχιών στην επιλογή θεμάτων, όπως συνέβη στις περυσινές εξετάσεις, το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τη Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (ΔΕΠΠΣ) σχεδιάζουν ριζικές αλλαγές στο σύστημα των εξετάσεων για την εισαγωγή στα Πρότυπα σχολεία.
Οι αλλαγές, τις οποίες παρουσιάζει η εφημερίδα «Καθημερινή», εφαρμόζονται ήδη στις Πανελλήνιες Εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ειδικότερα, οι εξετάσεις οργανώνονται για την εισαγωγή στην Α΄ Τάξη των Προτύπων Γυμνασίων και των Προτύπων Λυκείων. Βέβαια, η μεγάλη ζήτηση είναι για τα Πρότυπα Γυμνάσια, καθώς στα Πρότυπα Λύκεια οι εξετάσεις γίνονται μόνο για τις θέσεις που έμειναν κενές από τους αποφοίτους του συνδεδεμένου Πρότυπου Γυμνασίου. Οι υποψήφιοι θα συνεχίσουν να εξετάζονται σε Γλώσσα και Μαθηματικά.
Αλλά στον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων προωθούνται οι εξής αλλαγές:
- Θα υπάρχει μία Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (ΚΕΕ) που θα εποπτεύει τη συνολική διαδικασία. Τα μέλη της θα συγκεντρώνονται σε συνθήκες μυστικότητας σε χώρο του υπουργείου Παιδείας για την επιλογή θεμάτων.
- Θα συγκροτείται επιτροπή θεματοδοτών με ανοιχτή πρόσκληση προς εκπαιδευτικούς του Γυμνασίου και του Δημοτικού, οι οποίοι διδάσκουν τα δύο μαθήματα.
- Θα υπάρχει «λύτης». Πρόκειται για εκπαιδευτικό που διδάσκει το εξεταζόμενο μάθημα και θα λύνει τα προτεινόμενα θέματα, δηλαδή θα τα «τεστάρει», μπαίνοντας στη θέση των 12χρονων και των 15χρονων υποψηφίων λίγες ώρες πριν φθάσουν τα θέματα στα χέρια τους. Ο «λύτης» καθιερώθηκε από το 1994 στις Πανελλαδικές Εξετάσεις για τα ΑΕΙ, μετά την παταγώδη αποτυχία στη Φυσική λόγω της τεράστιας δυσκολίας των θεμάτων το 1993.
- Τα θέματα θα συνεχίσουν να είναι πολλαπλής επιλογής (multiple choice), αλλά το νέο στοιχείο είναι ότι θα είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας. Έως τώρα οι υποψήφιοι έπαιρναν σε κάθε μάθημα 50 ερωτήσεις που βαθμολογούνται με 2 μονάδες. Ωστόσο, αυτό το σύστημα κρίνεται ότι δεν διευκολύνει τη διάκριση των αρίστων από τους καλούς υποψηφίους, καθώς επιτρέπει να παρεισφρήσει ο παράγοντας τύχη. Έτσι, με το νέο σύστημα οι ερωτήσεις θα βαθμολογούνται ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας τους (όπως στις Πανελλαδικές Εξετάσεις). Οι υποψήφιοι θα γνωρίζουν τις μονάδες που θα παίρνει κάθε σωστή απάντηση.
- Θα υπάρχει κεντρική επιτροπή που θα εποπτεύει τη διαδικασία, ενώ «λύτης» θα καλείται να απαντήσει στα θέματα τα οποία θα είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας.
- Το «άριστα» για κάθε μάθημα θα συνεχίσει να είναι το 100. Αλλά καθώς οι μονάδες για κάθε θέμα θα είναι με βάση τον βαθμό δυσκολίας, ο αριθμός των θεμάτων θα είναι μικρότερος.
Στη φράση «βάλτε όσο πιο μεστά, αλλά χωρίς παγίδες – και προφανώς όχι θέματα που δεν διδάχθηκαν οι μαθητές στο σχολείο» θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν οι οδηγίες που έχει λάβει η ΔΕΠΠΣ από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, μετά και τις περυσινές αντιδράσεις γονέων για θέματα, και δη για τρεις ερωτήσεις της Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού. Τι συνέβη πέρυσι; Αρκετοί γονείς διαμαρτυρήθηκαν καθώς θεώρησαν ότι τρεις ερωτήσεις είτε ήταν εκτός του γνωστικού επιπέδου των παιδιών είτε ότι υπήρχε αστοχία στη διατύπωση ή την απάντησή τους.
Οι αντιδράσεις των γονιών ήταν δικαιολογημένες, αλλά ευρύτερα είναι σαφές ότι υποδηλώνουν το άγχος τους για μια θέση σε ένα Πρότυπο, με αποτέλεσμα οι εξετάσεις για τα Πρότυπα να έχουν πάρει χαρακτηριστικά Πανελλαδικών Εξετάσεων για τα ΑΕΙ. Δηλαδή, να έχουν μετατραπεί σε πρόωρες… Πανελλαδικές.
Άλλωστε, η ζήτηση για μια θέση στα Πρότυπα σχολεία είναι τόσο μεγάλη, και κατά συνέπεια και ο ανταγωνισμός, με αποτέλεσμα η προετοιμασία των μαθητών να είναι κατά τα πρότυπα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Πέρυσι κατατέθηκαν 9.454 αιτήσεις συμμετοχής στις εξετάσεις για μία εκ των συνολικά 1.794 θέσεων στα Πρότυπα Γυμνάσια και Λύκεια. Το 2021 για τις 1.494 θέσεις στα Πρότυπα είχαν κατατεθεί 6.231 αιτήσεις, ενώ το 2023 ο αριθμός των αιτήσεων ήταν 9.276 για 1.696 θέσεις.