Πώς έφτασε στην απόλυτη παρακμή μετά από τρεις διαδοχικές εκλογικές νίκες - Τα σκάνδαλα που «ξεθώριασαν» τη λάμψη του
Τους τελευταίους μήνες, ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, άκουγε συνεχώς το ίδιο ερώτημα: «Πότε θα παραιτηθείτε;»
Στα 53 του χρόνια και μετά από 9 χρόνια στην εξουσία, ο Τριντό ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία και την ηγεσία του φιλελεύθερου κόμματός, το οποίο αφήνει σε ελεύθερη κάθοδο.
Κατά τους πολιτικούς αναλυτές, αυτή η «αποχώρηση με ψηλά το κεφάλι» του Τριντό αποτελούσε μονόδρομο, εάν ήθελε να αποφύγει μια ταπεινωτική, συντριπτική ήττα στις επόμενες εκλογές.
Τα ποσοστά του Τριντό χαρακτηρίζονται από πολλούς «θλιβερά», καθώς είναι μετά βίας διψήφια και σίγουρα καθόλου σε συμφωνία με το γεγονός ότι είναι ένας από τους μακροβιότερους ηγέτες στην ιστορία του Καναδά - ο μακροβιότερος των G7 σήμερα - και ο μοναδικός που απέμεινε σε θέση εξουσίας από τη «γενιά» των πολιτικών που εξελέγησαν την ίδια περίπου εποχή με αυτόν, δηλαδή από τον Μπαράκ Ομπάμα μέχρι την Άνγκελα Μέρκελ, τον Σίνζο Άμπε και τον Ντέιβιντ Κάμερον.
Ο Τριντό, ένας καθηγητής Λυκείου που γοήτευσε τους Καναδούς, βλέπει σήμερα αυτή τη λάμψη που εξέπεμπε στο εκλογικό σώμα να έχει εν πολλοίς ξεθωριάσει. Αυτό οφείλεται σε έναν βαθμό τόσο στο ότι αφενός δεν κατάφερε να προσαρμοστεί με τις επιταγές της εποχής, αλλά και αφετέρου - σε έναν μεγαλύτερο βαθμό- στο ότι η θητεία σκιάστηκε από ένα… σερί σκανδάλων και ερευνών για διαφθορά εις βάρος του, με χαρακτηριστικότερο αυτό των πολυτελών ταξιδιών για διακοπές στις Μπαχάμες. Μαζί του, έφθινε και το κόμμα, το οποίο -όπως παραδέχθηκε- σπαράσσεται από έναν «εμφύλιο». Ήξερε και ο ίδιος, λοιπόν, ότι δεν υπήρχε μπροστά του κανένας άλλος δρόμος για τη διεκδίκηση μιας τέταρτης θητείας στον Καναδά, παρά μόνο αυτός της υποχώρησης, ή της συντριβής…
Ο Τριντό θα παραμείνει στη θέση του πρωθυπουργού μέχρι να επιλεγεί νέος ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος, σε ημερομηνία που δεν έχει οριστεί ακόμη, ενώ ζήτησε να ανασταλεί- η λειτουργία του κοινοβουλίου του Καναδά έως τις 24 Μαρτίου, ώστε να δοθεί χρόνος στο κόμμα να βρει νέο ηγέτη- μια διαδικασία η οποία θα κρίνει το μέλλον ή την κατάρρευση του κόμματος που μέχρι σήμερα κυβερνούσε σχεδόν… μόνιμα τη χώρα. «Αυτή η χώρα», λέει ο Τριντό, «χρειάζεται μια πραγματική επιλογή για τις επόμενες εκλογές και έχει γίνει σαφές σε εμένα ότι εάν πρέπει να πολεμήσω εσωτερικές μάχες, δεν μπορώ να είμαι η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις εκλογές».
Από το σχολείο στο… ρινγκ και την ηγεσία
Όταν ο Τζάστιν Τριντό κατήλθε στις εκλογές ως ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος, αυτό ήταν περιορισμένο στην τρίτη θέση στις έδρες του κοινοβουλίου. Με τη φρεσκάδα της νιότης του, το χάρισμα της επικοινωνίας, τη διαφορετικότητα και το ελπιδοφόρο πολιτικό μήνυμα που κόμιζε, ο Τριντό κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές.
Το πόσο «μεγάλο» ήταν αυτό, καταδεικνύεται από το γεγονός ότι αυτό το επίτευγμα, το τρίτο κόμμα να κερδίσει τις εκλογές, συνέβη για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία του Καναδά.
Τα επόμενα χρόνια, ακολούθησε η άνοδος του στην παγκόσμια σκηνή ως πολιτικός αστέρας, έχοντας καταφέρει να πλοηγηθεί με επιτυχία στην ταραχώδη εποχή της πανδημίας, να επαναδιαπραγματευθεί τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την τελευταία κυβέρνηση Τραμπ και να φέρει στη χώρα ένα επίδομα για παιδιά που θεωρείται ευρέως ότι συμβάλλει στην ανακούφιση της φτώχειας.
Πώς έφτασε από εκεί, στην απόλυτη παρακμή;
Η αλήθεια είναι πως τίποτα δεν είναι τυχαίο. Όπως και η πολιτική του παρακμή δεν ήρθε μόνη της, το ίδιο συνέβη και με την ακμή. Λίγοι ξέρουν ότι στην πραγματικότητα, ο Τριντό ήταν ένας σταρ από την ημέρα που ήρθε στον κόσμο, ανήμερα των Χριστουγέννων του 1971. Η γέννησή του ήταν το γεγονός της χρονιάς, αφού επρόκειτο για τον γιο που αποκτούσαν ο τότε πρωθυπουργός του Καναδά, Πιέρ Έλιοτ Τριντό και η glamorous σύζυγός του, Μάργκαρετ. Και, κατά έναν περίεργο τρόπο, ο Τζάστιν ήρθε στο φως της δημοσιότητας, 28 χρόνια αργότερα, το 2000, όταν έλεγε το τελευταίο αντίο του. Εκείνη η φράση του, μαζευτήκαμε από κάθε ακτή της χώρας, από τον έναν ωκεανό ως τον άλλο, ενωμένοι στη θλίψη μας για να πούμε αντίο. Αλλά αυτό δεν είναι το τέλος, συγκίνησε τους Καναδούς.
Θα πέρναγαν άλλα οκτώ χρόνια από τότε μέχρι ο -ήδη celebrity, πάντως- Τριντό να αποφασίσει να εγκαταλείψει τη διδασκαλία σε ένα ιδιωτικό Λύκειο του Καναδά και να εκλεγεί στο Κοινοβούλιο της χώρας, σε ηλικία μόλις 36 ετών.
Μικρή παρένθεση εδώ: Τα τελευταία χρόνια, αυτή η ξαφνική απόφαση του Τριντό να αφήσει -στα μέσα της σχολικής χρονιάς- τη θέση του και να ασχοληθεί με την πολιτική, έγινε αντικείμενο μεγάλης συζήτησης και διακίνησης fake news. Πολλοί πολιτικοί του αντίπαλοι διακίνησαν την «πληροφορία» ότι είχε εκδιωχθεί λόγω σεξουαλικού σκανδάλου στο σχολείο, αν και κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται από πουθενά. Το γιατί έφυγε από το ιδιωτικό σχολείο, πάντως, παραμένει ένα ερώτημα.
Το 2001, η δικηγορική εταιρεία Heenan Blaikie που είχε προσλάβει ο Τριντό για την επικοινωνία του, διέψευσε δημοσίευμα που ανέφεραν ότι παραιτήθηκε για να αρχίσει να ασχολείται με την πολιτική και ακολούθησαν άλλα δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι αποδέχθηκε μια θέση διδασκαλίας σε δημόσιο σχολείο. Στην αυτοβιογραφία του το 2014, ο ίδιος αναφέρει ότι έφυγε από το σχολείο μετά από μια διαμάχη με τη διοίκηση για ένα άρθρο που γράφτηκε στη σχολική εφημερίδα. Για την ακρίβεια, ότι έπεισε έναν μαθητή να γράψει ένα άρθρο στο οποίο επέκρινε το γεγονός ότι τα κορίτσια του σχολείου δεν δέχονταν ποτέ επίπληξη για τον τρόπο που ντύνονταν. Το άρθρο αυτό θεωρήθηκε ασεβές από τη διεύθυνση του σχολείου. Το 2019, ο Τριντό δήλωσε ότι έφυγε από το σχολείο «επειδή προχωρούσε με τη ζωή του». Την ίδια ημέρα, ο πρώην διευθυντής του σχολείου δήλωνε ότι ο Τριντό είχε φύγει από το σχολείο επειδή επρόκειτο να σπουδάσει μηχανικός.
Το 2012, ήταν η χρονιά που ο Τριντό θα έλαμπε. Όχι όμως με τον τρόπο που θα περίμενε κανείς. Ο νεαρός τότε, με τα μακριά μαλλιά Τζάστιν, θα αποφάσιζε να μπει στο ρινγκ -κυριολεκτικά- και να χτυπηθεί με τον (επίσης μακρυμάλλη) Συντηρητικό γερουσιαστή Πατρικ Μπραζό. Οι δύο πολιτικοί αντίπαλοι, έβαλαν στοίχημα να παίξουν έναν αγώνα μποξ, με τον χαμένο να κόβει τα μαλλιά του και να τα δωρίζει, όπως και τα έσοδα από τον αγώνα, στη μάχη κατά του καρκίνου. Στον αγώνα, ο Τριντό ήταν το αουτσάιντερ, αφού τα στοιχήματα έδιναν 3 προς 1 τον Μπραζό, όμως κατάφερε να ρίξει νοκ άουτ τον αντίπαλό του. Εκτός από το ότι οι Καναδοί απόλαυσαν δύο πολιτικούς να χτυπιούνται αληθινά στο ρινγκ, είδαν τον Φιλελεύθερο να παίρνει ψαλίδι και να κουρεύει τον Συντηρητικό γερουσιαστή. Λογικό ήταν ο αγώνας να μαζέψει 230.000 δολάρια σε έσοδα και να πάρει μεγάλη δημοσιότητα.
Έτσι, ως σούπερ σταρ, την επόμενη χρονιά, ο Τριντό εξελέγη στη «φυσική θέση» (όπως λεγόταν τότε) του κόμματος των Φιλελεύθερων του οποίου η “φυσική θέση” ήταν να κυβερνά τη χώρα. Οι Φιλελεύθεροι υπήρξαν η ισχυρότερη και σταθερότερη πολιτική δύναμη στην ιστορία του Καναδά -ιδιαίτερα στην περίοδο της 15ετούς διακυβέρνησης της χώρας από τον πατέρα του Τζάστιν- που υπέφεραν από μια δεκαετία «αφλογιστίας» και σκανδάλων. Ο Τριντό ήρθε λαμπερός, με όρεξη και όραμα, να φέρει στο κόμμα τη φρεσκάδα που του έλειπε.
Το 2015, οι ψηφοφόροι του Καναδά έδειξαν ότι ήταν ενθουσιασμένοι μαζί του, εκλέγοντάς τον πρωθυπουργό, ενώ ο Τριντό έγινε γρήγορα γνωστός σε όλο τον πλανήτη. Όχι μόνο επειδή ήταν πολύ νέος, αλλά και επειδή το υπουργικό του συμβούλιο ήταν απόλυτα ισορροπημένο σε αριθμό ανδρών και γυναικών και με εξειδικευμένους υπουργούς σε κάθε θέση. Και όταν τον ρώτησαν γιατί είχε τόση σημασία να είναι ίσος ο αριθμός των γυναικών και των ανδρών στις υπουργικές θέσεις, απάντησε εκείνο το ιστορικό «επειδή έχουμε 2015», χτίζοντας μια διεθνή καριέρα ενός πολύ φιλελεύθερου πολιτικού. Στο προφίλ του, ο Τριντό πρόσθεσε πολύ γρήγορα τις «ταυτότητες» του φεμινιστή, του προστάτη του περιβάλλοντος, του προστάτη των δικαιωμάτων των προσφύγων, αλλά και των ντόπιων.
Το 2017, με την εκλογή Τραμπ, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα από ορισμένες μουσουλμανικές χώρες, ο Τριντό απάντησε με ένα ποστάρισμα στα social media: «Σε αυτούς που τρέχετε να φύγετε από διώξεις, τρόμο και πόλεμο, οι Καναδοί θα σας καλωσορίσουμε, ανεξάρτητα από την πίστη σας. Η διαφορετικότητα είναι η δύναμή μας».
Τα σκάνδαλα που «ξεθώριασαν» τη λάμψη του
Εκείνη τη χρονιά, το προφίλ του Τριντό θα δεχόταν το πρώτο πλήγμα, καθώς μια ειδική επιτροπή θα διαπίστωνε ότι είχε αποκρύψει πολυτελείς διακοπές που είχε κάνει -με πληρωμένα τα έξοδα.
Και, το 2018, κατηγορήθηκε ότι είχε θωπεύσει μια δημοσιογράφο, κατηγορία την οποία αρνήθηκε, ενώ τον επόμενο χρόνο, ομοσπονδιακός επίτροπος δεοντολογίας αποφάνθηκε ότι ο Τριντό προσπάθησε να παρακάμψει, να υπονομεύσει και να δυσφημίσει τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης και γενικό εισαγγελέα του σε σχέση με μια ποινική υπόθεση κατά της SNC-Lavalin, μιας πολυεθνικής εταιρείας μηχανικών και κατασκευών με έδρα το Μόντρεαλ.
Και, λες και αυτό το σκάνδαλο της SNC- Lavalin δεν ήταν αρκετό, ξέσπασε το σκάνδαλο του blackface. Στη δημοσιότητα, εκείνη τη χρονιά, ήρθαν φωτογραφίες του Τριντό να είναι βαμμένος μαύρος, ή Ινδός, στη διάρκεια γιορτής στο ιδιωτικό σχολείο που δίδασκε, στο Βανκούβερ. Μιας και αυτή η πρακτική, το βάψιμο του προσώπου, θεωρήθηκε ρατσιστική, το πλήγμα στο προφίλ του Τριντό ήταν τόσο μεγάλο που μπορεί να κέρδισε τις εκλογές που έρχονταν, όμως οι Φιλελεύθεροι έχασαν την πλειοψηφία τους.
Αυτό το σκηνικό, της απώλειας δύναμης των Φιλελεύθερων θα το παρατηρούσε ο Τριντό και στις πρόωρες εκλογές του 2021, με τον Καναδό να θέλει να εκμεταλλευθεί την καλή διαχείριση που είχε κάνει στην περίοδο του Covid-19, όταν ήταν ο πρώτος από τους ηγέτες της G7 που είχε απομονωθεί μαζί με τη σύζυγό του -σήμερα πρώην- Σόφι.
Το 2022 ήταν η πρώτη φορά που ο Τριντό θα αναγκαζόταν να κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στη χώρα, λόγω διαδηλώσεων σχετικά με τις προϋποθέσεις εμβολιασμών στην Οτάβα και, το 2023 θα δήλωνε δημοσίως ότι «τα πράγματα είναι χάλια για τους ανθρώπους, ακόμα και στον Καναδά. Εδώ που υποτίθεται ότι είμαστε ευγενικοί και καλοί, οι άνθρωποι έχουν τρελαθεί».
Ταυτόχρονα προσπαθούσε να διασκεδάσει τις γκρίνιες για το κόστος στέγασης και την ανεργία που κάλπαζε, άνοιγε μια κόντρα με την Ινδία, κατηγορώντας μυστικούς της πράκτορες ότι δολοφόνησαν έναν ηγέτη των Σιχ στη Βρετανική Κολούμπια. Η παραίτηση, την επόμενη χρονιά, της υπουργού Οικονομικών, Κρίστια Φρίλαντ, εν μέσω επικρίσεων για τα εκατομμύρια προσφύγων που δέχθηκε ο Καναδάς και την κατάρρευση του συστήματος Υγείας λόγω αυτού, ήταν το τελευταίο «καρφί στο φέρετρο».
Όχι αδίκως, λοιπόν, τώρα που οι πιέσεις από το κόμμα εντείνονται και ο ίδιος βλέπει τη λάμψη του να έχει ξεθωριάσει, ο Τριντό να αντιλαμβάνεται ότι, όπως λέει, «ήρθε η ώρα για μια επανεκκίνηση» και για να «πέσει η θερμοκρασία» στην καναδική πολιτική σκηνή...