γράφει ο Γιάννης Δασκαρόλης
Μετά από μια πενταετία μελέτης και έρευνας στην περίοδο του Μεσοπολέμου, παρουσιάζω μια αναθεωρημένη και συμπληρωμένη version των Δημοκρατικών Ταγμάτων. Στην πενταετία που διέρρευσε, η ανά χείρας μελέτη εκτιμώ ότι έγινε θετικά αποδεκτή από την ιστορική κοινότητα και το αναγνωστικό κοινό, βιβλιογραφήθηκε από πολλούς έγκυρους ιστορικούς και συντέλεσε εποικοδομητικά στην συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων για την Μικρασιατική Καταστροφή και τον Μεσοπόλεμο.
Η ανά χείρας έκδοση είναι πιο συμπαγής και περισσότερο επικεντρωμένη στο κυρίως θέμα της μελέτης μου, επενδυμένη με νέο υλικό και στοιχεία που έχω βρει στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα. Έχω συμπεριλάβει όλες τις νέες σχετικές μελέτες που κυκλοφόρησαν στο ενδιάμεσο διάστημα, υπάρχουν διορθώσεις λαθών που είτε ανακάλυψα είτε μου επισημάνθηκαν. Επίσης έχω ελαττώσει και τυποποιήσει τα σχόλια, ενώ στο τέλος υπάρχει ευρετήριο ονομάτων κάτι που μου επισημάνθηκε από πολλούς αναγνώστες ως σοβαρή έλλειψη της πρώτης έκδοσης.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εκδότη μου Αλέξανδρο Παπαζήση και την ομάδα των εκδόσεών του, για την ευκαιρία που μου έδωσαν να ανανεώσω την αρχική έκδοση της μελέτης μου.
Συνολική αναδιάταξη της μελέτης.
- Τυποποίηση όλων των υποσημειώσεων, αλλά και μείωσή τους χωρίς κατά το δυνατόν να θίγεται η τεκμηρίωση του υλικού.
- Νέα παρουσίαση του υλικού με μικρότερες θεματικές ενότητες για ευχερέστερη παρακολούθησή του.
- Άντληση πρόσθετου υλικού από όλες τις σχετικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν την τελευταία πενταετία.
- Αναδιάταξη της βιβλιογραφίας σε ενότητες και καλύτερη παρουσίασή της.
- Νέο φωτογραφικό υλικό.
- Ευρετήριο ονομάτων των κυριότερων πρωταγωνιστών της πλοκής.
- Νέο εξώφυλλο.
- Νέος σύντομος πρόλογος για την 4ης έκδοση.
Νέες προσθήκες.
- Πρόσθετες πληροφορίες για τις συνομωσίες των βενιζελικών αξιωματικών στην Μικρά Ασία πριν την πτώση του μετώπου.
- Η κυβέρνηση Τριανταφυλλάκου είχε ενημερωθεί από τον διοικητή του νησιού Αντώνιο Σπηλιωτόπουλο για τις συνομωσίες στη Λέσβο.
- Νέες λεπτομέρειες για τις εκκαθαρίσεις της Επανάστασης του 1922 εις βάρος των αντιβενιζελικών στο πρώτο εξάμηνο θητείας της.
- Επένδυση με αποσπάσματα από τον απόηχο της περιόδου στο λογοτεχνικό έργο των Αντώνη Τραυλαντώνη (Η λεηλασία μιας ζωής) και Γιώργου Θεοτοκά (Τα πολυβόλα του Παύλου Σκινά κ.α.).
- Δύο αναφορές του Γεώργιου Σεφέρη για τις προεδρικές εκλογές του 1926 και την πτώση της δικτατορίας του Πάγκαλου.
- Τα οργανογράμματα των Δημοκρατικών Ταγμάτων και του Λόχου Τεθωρακισμένων όπως περιέχονταν στον οργανισμό του ελληνικού Στρατού το 1925 (πηγή ο δικηγόρος και ιστοριοδίφης Κωνσταντίνος Σταματόπουλος).
- Συμπλήρωση με νέα στοιχεία της ενότητας για την δίκη των Έξι από τους Διαμαντόπουλο, Ζορμπά και την Κα Χαρίκλεια Δημακοπούλου.
- Η παρουσία των Δημοκρατικών Ταγμάτων στα μνημόσυνα των Γούναρη και Στράτου το 1924.
- Πληροφορίες από τις αναμνήσεις του πρόσφυγα Βασίλη Δρακόπουλου του οποίου ο αδερφός ήταν στρατιώτης στα Δημοκρατικά Τάγματα.
- Νέα στοιχεία και εμβάθυνση στους σκοπούς και το περιεχόμενο του Κατοχυρωτικού Νόμου από την μελέτη του Θανάση Διαμαντόπουλου για την Αβασίλευτη.
- Οι διεθνείς αποστολές βενιζελικών στρατιωτικών μετά το δημοψήφισμα το 1924 ως ανταμοιβή για τις «υπηρεσίες τους».
- Νέες πληροφορίες για την σύγκρουση Γεώργιου Παπανδρέου – Δημήτρη Λαμπράκη το 1924.
- Οι απόψεις και η σχετική αρθρογραφία του Γεώργιου Βλάχου της Καθημερινής για τα Δημοκρατικά Τάγματα.
- Τα δημοσιεύματα της Καθημερινής του 1924 υπέρ της αποκατάστασης των προσφύγων!
- Η ίδρυση και η δράση της Ειδικής Ασφάλειας επί Πάγκαλου (Γκίνος, Φεσσόπουλος). Το πόρισμα για την οικονομική διαχείριση της υπηρεσίας.
- Δύο πολύ σημαντικά τεκμήρια από το αρχείο Κονδύλη: Η διάλυσις των Δημοκρατικών Ταγμάτων (δακτυλογραφημένη αφήγηση του Γεώργιου Κονδύλη) και μια επιστολή του Ζέρβα προς τον Κονδύλη στις 11 Νοεμβρίου 1926.
- Πρόσθετες επεξεργασμένες βιογραφικές πληροφορίες για Σκεύο Ζερβό, Παντελή Καρασεβδά, Πτολεμαίο Σαρηγιάννη, Δημήτριο Αιγινίτη, Αντώνιο Ζηλήμωνα και Πολύβιο Κορύλο.
- Ξεχωριστή ενότητα για την κατάρρευση των ελληνοαγγλικών διαπραγματεύσεων για τα ελληνικά πολεμικά χρέη (επιστολή Τζων Θεοτόκη προς Πάγκαλο με κοινοποίηση σε Παναγή Τσαλδάρη από το αρχείο του τελευταίου, αναφορές και υπομνήματα του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τους Άγγλους από το αρχείο του).
- Επιστολή διαμαρτυρίας Λοχαγού Ν. Δαούλη προς Ελευθέριο Βενιζέλο για τον παραγκωνισμό του.
- Χρήση τεκμηρίων από το αρχείο του διευθυντή των Φιλελευθέρων Νικόλαο Αποστολόπουλο, για την άνοδο των Ελευθεροφρόνων το 1923 και την στάση του Παπαναστασίου ως Πρωθυπουργού το 1924.
- Σωστή αποτίμηση των εξοπλιστικών προσπαθειών της κυβέρνησης Μιχαλακόπουλου που μέρος της βιβλιογραφίας (Βερέμης, Δαφνής) έτεινε να αποδίδει στην δικτατορία του Πάγκαλου.
- Περισσότερες πληροφορίες για το Σύνταγμα Παπαναστασίου του 1925 που δεν ίσχυσε ποτέ.
- Προσθήκες στο ζήτημα του σχηματισμού κυβέρνησης Ζαβιτσάνου με συμμετοχή του Κυριάκου Βενιζέλου (Αρχείο Ελευθέριου Βενιζέλου).
- Αιτήσεις αποστρατείας Ζέρβα – Ντερτιλή το 1926 (αρχείο Ελευθέριου Βενιζέλου).
Τι έχει αφαιρεθεί – συντμηθεί.
- Έγινε πολύ συνοπτικότερη η αναφορά στο αιματηρό αντιβενιζελικό συλλαλητήριο της 9ης Δεκεμβρίου 1923, καθώς κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο αυτοτελής μου μελέτη για το ζήτημα αυτό.
- Σχεδόν απάλειψα όλες τις σχετικές αναφορές στον αντιβενιζελισμό της περιόδου αφού κυκλοφορεί η σχετική μου μελέτη Μεταξάς εναντίον Τσαλδάρη, που είναι λεπτομερής και τολμώ να πω ότι εξαντλεί το ζήτημα.
- Συνέπτυξα το χρονικό της σύγκρουσης Βενιζέλου – Δημοκρατικών λίγο πριν την πτώση τα κυβέρνησής του το 1924. Ήταν υπερβολικά λεπτομερές και λίγο άσχετο με το κυρίως θέμα.
- Αφαίρεσα τις περισσότερες αναφορές για τον Καρυωτάκη. Θα επανέλθω το 2028 στο ζήτημα με αυτοτελή μελέτη.
- Συνέπτυξα την λεπτομερή ανάλυση για την διακυβέρνηση Παπαναστασίου, την παροχολογία και τον επιψηφιστικό της ίλιγγο.
- Συνέπτυξα τις σχετικές ενότητες για το ναυτικό κίνημα Κολιαλέξη και γενικά όλες τις αναφορές στο Ναυτικό.
Σκοπός της νέας έκδοσης.
- Μια συνεκτικότερη αφήγηση γύρω από το κυρίως θέμα.
- Επικαιροποίηση του παρουσιαζόμενου υλικού.
- Διόρθωση λαθών και ελλείψεων που κατά καιρούς μου επεσήμαναν οι φίλοι αναγνώστες μου (Αποσυμφόρηση του υποσελίδιου χώρου των υποσημειώσεων, διόρθωση παροραμάτων και όσων λαθών επισημάνθηκαν, ευρετήριο κύριων ονομάτων).
- Επένδυση νέου υλικού που βρήκα την τελευταία πενταετία.
- Εν πολλοίς μια καλύτερη αναγνωστική εμπειρία για τον αναγνώστη της μελέτης μου, χωρίς να θίγεται το στρατιωτικό σύμπαν των Δημοκρατικών Ταγμάτων όπως το αφηγήθηκα το 2019.
Μετά από μια πενταετία μελέτης και έρευνας στην περίοδο του Μεσοπολέμου, παρουσιάζω μια αναθεωρημένη και συμπληρωμένη version των Δημοκρατικών Ταγμάτων. Στην πενταετία που διέρρευσε, η ανά χείρας μελέτη εκτιμώ ότι έγινε θετικά αποδεκτή από την ιστορική κοινότητα και το αναγνωστικό κοινό, βιβλιογραφήθηκε από πολλούς έγκυρους ιστορικούς και συντέλεσε εποικοδομητικά στην συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων για την Μικρασιατική Καταστροφή και τον Μεσοπόλεμο.
Η ανά χείρας έκδοση είναι πιο συμπαγής και περισσότερο επικεντρωμένη στο κυρίως θέμα της μελέτης μου, επενδυμένη με νέο υλικό και στοιχεία που έχω βρει στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα. Έχω συμπεριλάβει όλες τις νέες σχετικές μελέτες που κυκλοφόρησαν στο ενδιάμεσο διάστημα, υπάρχουν διορθώσεις λαθών που είτε ανακάλυψα είτε μου επισημάνθηκαν. Επίσης έχω ελαττώσει και τυποποιήσει τα σχόλια, ενώ στο τέλος υπάρχει ευρετήριο ονομάτων κάτι που μου επισημάνθηκε από πολλούς αναγνώστες ως σοβαρή έλλειψη της πρώτης έκδοσης.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εκδότη μου Αλέξανδρο Παπαζήση και την ομάδα των εκδόσεών του, για την ευκαιρία που μου έδωσαν να ανανεώσω την αρχική έκδοση της μελέτης μου.
Συνολική αναδιάταξη της μελέτης.
- Τυποποίηση όλων των υποσημειώσεων, αλλά και μείωσή τους χωρίς κατά το δυνατόν να θίγεται η τεκμηρίωση του υλικού.
- Νέα παρουσίαση του υλικού με μικρότερες θεματικές ενότητες για ευχερέστερη παρακολούθησή του.
- Άντληση πρόσθετου υλικού από όλες τις σχετικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν την τελευταία πενταετία.
- Αναδιάταξη της βιβλιογραφίας σε ενότητες και καλύτερη παρουσίασή της.
- Νέο φωτογραφικό υλικό.
- Ευρετήριο ονομάτων των κυριότερων πρωταγωνιστών της πλοκής.
- Νέο εξώφυλλο.
- Νέος σύντομος πρόλογος για την 4ης έκδοση.
Νέες προσθήκες.
- Πρόσθετες πληροφορίες για τις συνομωσίες των βενιζελικών αξιωματικών στην Μικρά Ασία πριν την πτώση του μετώπου.
- Η κυβέρνηση Τριανταφυλλάκου είχε ενημερωθεί από τον διοικητή του νησιού Αντώνιο Σπηλιωτόπουλο για τις συνομωσίες στη Λέσβο.
- Νέες λεπτομέρειες για τις εκκαθαρίσεις της Επανάστασης του 1922 εις βάρος των αντιβενιζελικών στο πρώτο εξάμηνο θητείας της.
- Επένδυση με αποσπάσματα από τον απόηχο της περιόδου στο λογοτεχνικό έργο των Αντώνη Τραυλαντώνη (Η λεηλασία μιας ζωής) και Γιώργου Θεοτοκά (Τα πολυβόλα του Παύλου Σκινά κ.α.).
- Δύο αναφορές του Γεώργιου Σεφέρη για τις προεδρικές εκλογές του 1926 και την πτώση της δικτατορίας του Πάγκαλου.
- Τα οργανογράμματα των Δημοκρατικών Ταγμάτων και του Λόχου Τεθωρακισμένων όπως περιέχονταν στον οργανισμό του ελληνικού Στρατού το 1925 (πηγή ο δικηγόρος και ιστοριοδίφης Κωνσταντίνος Σταματόπουλος).
- Συμπλήρωση με νέα στοιχεία της ενότητας για την δίκη των Έξι από τους Διαμαντόπουλο, Ζορμπά και την Κα Χαρίκλεια Δημακοπούλου.
- Η παρουσία των Δημοκρατικών Ταγμάτων στα μνημόσυνα των Γούναρη και Στράτου το 1924.
- Πληροφορίες από τις αναμνήσεις του πρόσφυγα Βασίλη Δρακόπουλου του οποίου ο αδερφός ήταν στρατιώτης στα Δημοκρατικά Τάγματα.
- Νέα στοιχεία και εμβάθυνση στους σκοπούς και το περιεχόμενο του Κατοχυρωτικού Νόμου από την μελέτη του Θανάση Διαμαντόπουλου για την Αβασίλευτη.
- Οι διεθνείς αποστολές βενιζελικών στρατιωτικών μετά το δημοψήφισμα το 1924 ως ανταμοιβή για τις «υπηρεσίες τους».
- Νέες πληροφορίες για την σύγκρουση Γεώργιου Παπανδρέου – Δημήτρη Λαμπράκη το 1924.
- Οι απόψεις και η σχετική αρθρογραφία του Γεώργιου Βλάχου της Καθημερινής για τα Δημοκρατικά Τάγματα.
- Τα δημοσιεύματα της Καθημερινής του 1924 υπέρ της αποκατάστασης των προσφύγων!
- Η ίδρυση και η δράση της Ειδικής Ασφάλειας επί Πάγκαλου (Γκίνος, Φεσσόπουλος). Το πόρισμα για την οικονομική διαχείριση της υπηρεσίας.
- Δύο πολύ σημαντικά τεκμήρια από το αρχείο Κονδύλη: Η διάλυσις των Δημοκρατικών Ταγμάτων (δακτυλογραφημένη αφήγηση του Γεώργιου Κονδύλη) και μια επιστολή του Ζέρβα προς τον Κονδύλη στις 11 Νοεμβρίου 1926.
- Πρόσθετες επεξεργασμένες βιογραφικές πληροφορίες για Σκεύο Ζερβό, Παντελή Καρασεβδά, Πτολεμαίο Σαρηγιάννη, Δημήτριο Αιγινίτη, Αντώνιο Ζηλήμωνα και Πολύβιο Κορύλο.
- Ξεχωριστή ενότητα για την κατάρρευση των ελληνοαγγλικών διαπραγματεύσεων για τα ελληνικά πολεμικά χρέη (επιστολή Τζων Θεοτόκη προς Πάγκαλο με κοινοποίηση σε Παναγή Τσαλδάρη από το αρχείο του τελευταίου, αναφορές και υπομνήματα του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τους Άγγλους από το αρχείο του).
- Επιστολή διαμαρτυρίας Λοχαγού Ν. Δαούλη προς Ελευθέριο Βενιζέλο για τον παραγκωνισμό του.
- Χρήση τεκμηρίων από το αρχείο του διευθυντή των Φιλελευθέρων Νικόλαο Αποστολόπουλο, για την άνοδο των Ελευθεροφρόνων το 1923 και την στάση του Παπαναστασίου ως Πρωθυπουργού το 1924.
- Σωστή αποτίμηση των εξοπλιστικών προσπαθειών της κυβέρνησης Μιχαλακόπουλου που μέρος της βιβλιογραφίας (Βερέμης, Δαφνής) έτεινε να αποδίδει στην δικτατορία του Πάγκαλου.
- Περισσότερες πληροφορίες για το Σύνταγμα Παπαναστασίου του 1925 που δεν ίσχυσε ποτέ.
- Προσθήκες στο ζήτημα του σχηματισμού κυβέρνησης Ζαβιτσάνου με συμμετοχή του Κυριάκου Βενιζέλου (Αρχείο Ελευθέριου Βενιζέλου).
- Αιτήσεις αποστρατείας Ζέρβα – Ντερτιλή το 1926 (αρχείο Ελευθέριου Βενιζέλου).
Τι έχει αφαιρεθεί – συντμηθεί.
- Έγινε πολύ συνοπτικότερη η αναφορά στο αιματηρό αντιβενιζελικό συλλαλητήριο της 9ης Δεκεμβρίου 1923, καθώς κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο αυτοτελής μου μελέτη για το ζήτημα αυτό.
- Σχεδόν απάλειψα όλες τις σχετικές αναφορές στον αντιβενιζελισμό της περιόδου αφού κυκλοφορεί η σχετική μου μελέτη Μεταξάς εναντίον Τσαλδάρη, που είναι λεπτομερής και τολμώ να πω ότι εξαντλεί το ζήτημα.
- Συνέπτυξα το χρονικό της σύγκρουσης Βενιζέλου – Δημοκρατικών λίγο πριν την πτώση τα κυβέρνησής του το 1924. Ήταν υπερβολικά λεπτομερές και λίγο άσχετο με το κυρίως θέμα.
- Αφαίρεσα τις περισσότερες αναφορές για τον Καρυωτάκη. Θα επανέλθω το 2028 στο ζήτημα με αυτοτελή μελέτη.
- Συνέπτυξα την λεπτομερή ανάλυση για την διακυβέρνηση Παπαναστασίου, την παροχολογία και τον επιψηφιστικό της ίλιγγο.
- Συνέπτυξα τις σχετικές ενότητες για το ναυτικό κίνημα Κολιαλέξη και γενικά όλες τις αναφορές στο Ναυτικό.
Σκοπός της νέας έκδοσης.
- Μια συνεκτικότερη αφήγηση γύρω από το κυρίως θέμα.
- Επικαιροποίηση του παρουσιαζόμενου υλικού.
- Διόρθωση λαθών και ελλείψεων που κατά καιρούς μου επεσήμαναν οι φίλοι αναγνώστες μου (Αποσυμφόρηση του υποσελίδιου χώρου των υποσημειώσεων, διόρθωση παροραμάτων και όσων λαθών επισημάνθηκαν, ευρετήριο κύριων ονομάτων).
- Επένδυση νέου υλικού που βρήκα την τελευταία πενταετία.
- Εν πολλοίς μια καλύτερη αναγνωστική εμπειρία για τον αναγνώστη της μελέτης μου, χωρίς να θίγεται το στρατιωτικό σύμπαν των Δημοκρατικών Ταγμάτων όπως το αφηγήθηκα το 2019.