03 Ιουνίου 2025

Τέλος στη «συμβίωση» του Μασκ με τον Τραμπ-Τον έκανε M.A.G.A. και φεύγει-Πόσα λεφτά έχασε


Απομακρύνθηκε από τον Λευκό Οίκο έπειτα από θητεία 130 ημερών ο Mr Tesla, ο οποίος, βάζοντας $300 εκατ. και το X, συνέβαλε καθοριστικά στην εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ - Η αντισυστημική δράση, οι λεκτικές υπερβάσεις και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι

Ενας από τους κομβικότερους στα σύγχρονα πολιτικά χρονικά των ΗΠΑ δεσμούς έλαβε και επίσημα τέλος. Έλον Μασκ και Ντόναλντ Τραμπ πήραν χωριστούς δρόμους μετά από ένα εξάμηνο στο οποίο έγιναν ο ένας το alter ego του άλλου ή ίσως κάτι περισσότερο. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία -μετά τα όσα έχει δηλώσει ανοιχτά και ο Τραμπ- πως ο Μασκ υπήρξε καταλύτης και κομβικός παράγοντας προκειμένου ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ να γίνει και 47ος.

Ο μεγιστάνας και πολυσχιδής επιχειρηματίας Μασκ στήριξε σε μια κρίσιμη καμπή τον Τραμπ προεκλογικά, όταν τα ποσοστά του μέχρι τότε υποψηφίου των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν άρχισαν να ανακάμπτουν και η διψήφια διαφορά μειώθηκε σημαντικά. Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, με διαδοχικές κινήσεις, αφού έκανε γνωστό πως θα στηρίξει τον Τραμπ και θα διαβεί τον Ρουβίκωνα περνώντας στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων, έθεσε στην υπηρεσία του υποψήφιου προέδρου αρχικά το Χ (πρώην Twitter). Αμεσα ο Μασκ προχώρησε σε σημαντικές ενέσεις αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων στην καμπάνια του Τραμπ, ενέσεις που μετατράπηκαν σε πακτωλό εκατομμυρίων όταν ο Μπάιντεν τέθηκε στο περιθώριο και τα ηνία για τους Δημοκρατικούς ανέλαβε η Κάμαλα Χάρις.

Τα χρήματα του Μασκ ίσως να διαδραμάτισαν πολύ κομβικό ρόλο, καθώς η Χάρις μπορεί να ηττήθηκε κατά κράτος από τον Τραμπ, αλλά προεκλογικά κυριολεκτικά έσπασε όλα τα ρεκόρ χορηγιών και μοιραία και δυναμικής και προβολής...

Ο Μασκ με τη δυναμική των χρημάτων αλλά και του Χ κατάφερε όχι απλώς να διατηρήσει στον αφρό τη δημοτικότητα του Τραμπ, αλλά από τη στιγμή της ανακοίνωσης της σύμπραξής του με τον πρόεδρο της χώρας η συσπείρωση των Ρεπουμπλικάνων εκτοξεύτηκε. Υπάρχουν στοιχεία και δεδομένα τα οποία σταδιακά κάνουν την εμφάνισή τους στη δημοσιότητα και δείχνουν ότι η νίκη Τραμπ σε τέσσερις από τις Πολιτείες-κλειδιά (flip States) ήταν εν πολλοίς έργο του Μασκ.



Η αρχή του τέλουςΠαρά τη διατήρηση στενών σχέσεων με τον πρόεδρο Τραμπ, η αποχώρηση του Μασκ από τον κυβερνητικό μηχανισμό έρχεται έπειτα από μια σταδιακή, αλλά σταθερή υποχώρηση της επιρροής του.

Μετά την ορκωμοσία Τραμπ, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας είχε αναδειχθεί σε εξέχουσα φιγούρα στον κύκλο του προέδρου -προβεβλημένος, προκλητικός και απρόθυμος να ακολουθήσει τις καθιερωμένες πολιτικές νόρμες. Στην ετήσια συνδιάσκεψη των Συντηρητικών (CPAC) τον Φεβρουάριο, κρατώντας ένα κόκκινο μεταλλικό αλυσοπρίονο, προκάλεσε ενθουσιασμό, δηλώνοντας: «Αυτό είναι το αλυσοπρίονο για τη γραφειοκρατία».

Κατά την προεκλογική περίοδο ο Μασκ είχε διακηρύξει ότι το πρόγραμμα DOGE μπορούσε να περικόψει τουλάχιστον 2 τρισ. δολάρια από τις ομοσπονδιακές δαπάνες. Σύμφωνα με το DOGE, οι εξοικονομήσεις μέχρι στιγμής ανέρχονται σε 175 δισ. - νούμερο που είναι ακόμη αδύνατο να επιβεβαιωθεί. Ο Μασκ δεν έκρυψε ποτέ την απέχθειά του για το ομοσπονδιακό προσωπικό, τους δημοσίους υπαλλήλους. Χαρακτηριστικά, είχε προβλέψει ότι η κατάργηση της «προνομιακής τηλεργασίας επί COVID» θα οδηγούσε σε «κύμα εθελοντικών παραιτήσεων, τις οποίες καλωσορίζουμε».

Ωστόσο, καθώς περνούσε ο καιρός, αρκετά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που αρχικά είχαν εντυπωσιαστεί από την «αντισυστημική» δράση του Μασκ, άρχισαν να εκφράζουν επιφυλάξεις για τις πρακτικές του. Οπως αναφέρουν πηγές, απέκτησαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση να αντιστέκονται στις πιέσεις του για περικοπές προσωπικού, ενισχυμένοι από την παρέμβαση του Τραμπ στις αρχές Μαρτίου, ο οποίος υπενθύμισε ότι τις τελικές αποφάσεις στελέχωσης τις λαμβάνουν οι υπουργοί, όχι ο Μασκ. Οι συγκρούσεις του με κορυφαίους υπουργούς δεν άργησαν να έρθουν.

Ο Μασκ φέρεται να ήρθε σε ρήξη με τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Μεταφορών Σον Ντάφι και τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ. Δεν δίστασε μάλιστα να αποκαλέσει τον εμπορικό σύμβουλο Πίτερ Ναβάρο «ηλίθιο» και «πιο χαζό κι από σακί με τούβλα». Ο ίδιος ο Ναβάρο, πάντως, υποβάθμισε τα σχόλια λέγοντας: «Μου έχουν πει και χειρότερα». Τους τελευταίους μήνες ο Μασκ είχε αρχίσει να προαναγγέλλει το τέλος της παρουσίας του στον δημόσιο τομέα, δηλώνοντας απογοητευμένος από την αδυναμία του να προχωρήσει σε πιο δραστικές περικοπές δαπανών. Κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης της Tesla στις 22 Απριλίου ο ίδιος ξεκαθάρισε πως θα περιορίσει σημαντικά τη συμμετοχή του στα κυβερνητικά ζητήματα, δίνοντας έμφαση στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.

Το DOGE παραμένει

Η θητεία 130 ημερών του Μασκ ως ειδικού κυβερνητικού συμβούλου ήταν προαποφασισμένο, αναφέρει μέσω διαρροών ο Λευκός Οίκος στις 30 Μαΐου. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι το DOGE για την αναδιάρθρωση και τη συρρίκνωση της ομοσπονδιακής διοίκησης θα παραμείνει και θα συνεχίσει το έργο που ο Μασκ «εμπνεύστηκε».

Ηδη αρκετοί υπουργοί βρίσκονται σε διαβουλεύσεις με τον Λευκό Οίκο για τα επόμενα βήματα, με στόχο να μην αποξενωθούν περαιτέρω οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου. Αν και οι επικεφαλής των υπουργείων θα διατηρήσουν ορισμένα εργαλεία και μηχανισμούς του DOGE, αναμένεται να κινηθούν προς την κατεύθυνση της ανάκτησης του ελέγχου επί των προϋπολογισμών και της στελέχωσης που ο Μασκ τούς είχε στερήσει. «Η αποστολή του DOGE θα ενισχύεται με τον καιρό, καθώς θα μετατραπεί σε έναν νέο τρόπο λειτουργίας για ολόκληρη τη διοίκηση», δήλωσε ο ίδιος ο Μασκ στην τελευταία του συνέντευξη.



Ο Τραμπ και το DOGE έχουν καταφέρει να μειώσουν σχεδόν κατά 12% -ήτοι 260.000 θέσεις- το πολιτικό προσωπικό των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, το οποίο αριθμούσε περίπου 2,3 εκατομμύρια εργαζομένους, κυρίως μέσω απειλών απόλυσης, αποζημιώσεων αποχώρησης και προσφορών για πρόωρη συνταξιοδότηση. Ωστόσο, η πορεία του DOGE δεν ήταν χωρίς εμπόδια. Σε αρκετές περιπτώσεις ομοσπονδιακά δικαστήρια ανέστειλαν αποφάσεις κατάργησης υπηρεσιών λίγο μετά την παρέμβαση του DOGE. Παράλληλα, οι περικοπές σε προσωπικό και χρηματοδότηση έχουν προκαλέσει καθυστερήσεις σε προμήθειες, αύξηση κόστους και διαρροή «εγκεφάλων» από τον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Η πιο πρόσφατη πηγή τριβών σημειώθηκε την περασμένη Τρίτη, όταν ο Μασκ άσκησε δριμεία κριτική στο φορολογικό και προϋπολογιστικό νομοσχέδιο των Ρεπουμπλικάνων, που βρίσκεται υπό συζήτηση στο Κογκρέσο. «Με απογοήτευσε βαθιά αυτό το τεράστιο πακέτο δαπανών, το οποίο στην πραγματικότητα αυξάνει το δημοσιονομικό έλλειμμα αντί να το μειώνει, υπονομεύοντας το έργο που επιτελεί η ομάδα του DOGE» δήλωσε στο CBS News. Σύμφωνα με πηγή, η τηλεοπτική κριτική του Μασκ για το νομοσχέδιο του Τραμπ εξόργισε ανώτατα στελέχη του Λευκού Οίκου.

Η πολιτική του δράση έχει προκαλέσει αντιδράσεις: διαδηλώσεις, επικρίσεις και πιέσεις από επενδυτές που ζητούν να αποχωρήσει από τον ρόλο του ως συμβούλου του Τραμπ και να επικεντρωθεί περισσότερο στη διαχείριση της Tesla, η οποία έχει δεχτεί πιέσεις με πτώση σε πωλήσεις και μετοχική αξία. Ο Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, υπερασπίστηκε τον ρόλο του ως μη εκλεγμένου αξιωματούχου, ο οποίος απολάμβανε άνευ προηγουμένου εξουσία από τον Τραμπ για να αποδομήσει μέρη του αμερικανικού κρατικού μηχανισμού. Εχοντας δαπανήσει σχεδόν 300 εκατ. δολάρια για τη στήριξη της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ και άλλων Ρεπουμπλικάνων το προηγούμενο έτος, ο Μασκ δήλωσε τον προηγούμενο μήνα ότι θα μειώσει σημαντικά τις πολιτικές του δαπάνες. «Νομίζω ότι έκανα αρκετά», ανέφερε σε οικονομικό φόρουμ στο Κατάρ.

Η ουσιαστική ρήξη

Σε απόσπασμα συνέντευξής του στην εκπομπή «Sunday Morning» του καναλιού CBS, που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη, ο Μασκ εξέφρασε την απογοήτευσή του για το «τεράστιο πακέτο δαπανών».

Σύμφωνα με τον ίδιο, το ευρείας κλίμακας νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό -γνωστό και ως «Μεγάλο όμορφο νομοσχέδιο»- αυξάνει το δημοσιονομικό έλλειμμα και υπονομεύει το έργο του στο DOGE.

«Πιστεύω πως ένα νομοσχέδιο μπορεί να είναι μεγάλο ή μπορεί να είναι όμορφο. Αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι μπορεί να είναι και τα δύο. Προσωπική μου άποψη», δήλωσε ο Μασκ στον δημοσιογράφο Ντέιβιντ Πόουγκ.

Το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό εκτείνεται σε πάνω από χίλιες σελίδες και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα στόχων εσωτερικής πολιτικής που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ.

Στο πλαίσιο των προβλέψεων του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται μέτρα που παρατείνουν τις φορολογικές μειώσεις που θεσπίστηκαν κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ το 2017. Επιπλέον, το νομοσχέδιο προβλέπει αυξημένη χρηματοδότηση για την πρωτοβουλία «μαζικών απελάσεων» που έχει προτείνει ο Τραμπ, καθώς και για την ενίσχυση των μέτρων ασφάλειας κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού. Η διαφωνία σχετικά με το φορολογικό και δημοσιονομικό νομοσχέδιο αποτελεί μία από τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετώπισε ο Μασκ κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στον Λευκό Οίκο.

Ακριβό σπορ η πολιτική

Οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια, αλλά σίγουρα δεν λένε και ποτέ ψέματα. Ο Μασκ δαπάνησε εκατοντάδες εκατομμύρια αλλά και σημαντικό χρόνο μακριά από τις άκρως επικερδείς επιχειρήσεις του για να αφοσιωθεί σε αυτό που ο ίδιος χαρακτήριζε «έργο ζωής». Αναλυτικά, ο Μασκ στην εκστρατεία Τραμπ έχει δώσει:

Συνολικές δωρεές: Οι συνεισφορές του στις προεκλογικές προσπάθειες υπέρ του Τραμπ ξεπέρασαν τα 290 εκατ. δολάρια κατά τον εκλογικό κύκλο του 2024 (πηγή: CNN International).

America PAC: Δώρισε περίπου 238 εκατ. δολάρια στο America PAC, ένα super PAC που ίδρυσε για να υποστηρίξει την εκστρατεία του Τραμπ, εστιάζοντας κυρίως στην αύξηση της συμμετοχής των ψηφοφόρων σε κρίσιμες Πολιτείες.

RBG PAC: Ο Μασκ ήταν ο μοναδικός δωρητής του RBG PAC συμβάλλοντας με 20,5 εκατ. δολάρια. Αυτό το PAC προέβαλλε αμφιλεγόμενες διαφημίσεις που συνέδεαν τη στάση του Τραμπ στο ζήτημα των αμβλώσεων με εκείνη της αείμνηστης δικαστού Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ.

Αλλες συνεισφορές: Επιπλέον, δώρισε 3 εκατ. δολάρια στη MAHA Alliance, ένα super PAC που προωθεί υποστηρικτές του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ υπέρ της στήριξης του Τραμπ, καθώς και 1 εκατ. δολάρια στην Επιτροπή Trump 47, μια κοινή επιτροπή συγκέντρωσης χρημάτων για την εκστρατεία του Τραμπ και την Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικάνων.

Επιπτώσεις για τον Μασκ

Tesla Inc.: Η μετοχή της Tesla παρουσίασε διακυμάνσεις τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Στις 29 Μαΐου η τιμή της μετοχής ήταν 363,13 δολάρια, με πρόσφατη αύξηση 1,75%. Η πολιτική εμπλοκή του Μασκ, ιδιαίτερα η συσχέτισή του με τον Τραμπ, έχει προκαλέσει ανησυχίες μεταξύ των επενδυτών. Ορισμένοι τον έχουν παροτρύνει να επανεστιάσει στον βασικό τομέα δραστηριότητας της Tesla, φοβούμενοι ότι οι πολιτικές διασπάσεις ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την απόδοση της εταιρείας.

X (πρώην Twitter): Υπό την ιδιοκτησία του Μασκ, η αξία της πλατφόρμας X έχει σημειώσει σημαντική πτώση. Η Fidelity εκτίμησε τον Οκτώβριο του 2024 ότι η αξία της εταιρείας είχε μειωθεί κατά 79% σε σχέση με την αρχική τιμή αγοράς από τον Μασκ. Η πλατφόρμα αντιμετώπισε διάφορα προβλήματα, όπως αλλαγές στις πολιτικές διαχείρισης περιεχομένου και ανησυχίες διαφημιζομένων, που συνέβαλαν στη μείωση της αξίας της.

SpaceX: Παρόλο που τα συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία για τη SpaceX τους τελευταίους τέσσερις μήνες είναι περιορισμένα, η εταιρεία συνεχίζει να εξασφαλίζει κρατικές συμβάσεις και να προωθεί τις διαστημικές πρωτοβουλίες της. Ισως μετά τις τεράστιες επενδύσεις του Μασκ σε χρήμα και χρόνο να υπάρξει τελικώς «ανταποδοτικότητα» από την πλευρά του «γαλαντόμου» με τους φίλους του Τραμπ.

Γιάννης Χαραμίδης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ