Τα φυσικά εμπόδια και συγκεκριμένα οι βάλτοι μπορούν να αποτελέσουν μια νέα γραμμή άμυνας για την Ευρώπη απέναντι στην ρωσική επιθετικότητα.
Οι βάλτοι, οι τυρφώνες, συνολικά οι υγρότοποι, αποτελούν πραγματική παγίδα για
βαριά οχήματα. Από τις γερμανικές φυλές που προκάλεσαν την ήττα στις ρωμαϊκές
λεγεώνες παγιδεύοντάς τες δίπλα σε ένα βάλτο το 9 μ.Χ., τα σύνορα της
Φινλανδίας που παγίδευσαν τους Σοβιετικούς τη δεκαετία του 1940, μέχρι τους
ύπουλους βάλτους βόρεια του Κιέβου που αποτέλεσαν τρομερή πρόκληση για τους
στρατούς και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, μια φυσική γραμμή άμυνας μπορεί
να είναι μέρος της απάντησης για την ευρωπαϊκή άμυνα.
From Kyiv to the Suwałki Gap, bogs have returned as Europe’s defensive shield.https://t.co/851eo0jTpL
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) August 26, 2025
Οι βάλτοι της Ουκρανίας στην άμυνα κατά της Ρωσίας
Το 2022, η Ουκρανία το απέδειξε ξανά, Τον Φεβρουάριο του 2022, καθώς οι
ρωσικές δυνάμεις προέλαυναν προς το Κίεβο, ο Ολεξάντρ Ντμίτριεφ, ένας Ουκρανός
σύμβουλος άμυνας, θυμήθηκε καλά τη γεωγραφία της πατρίδας του. Είχε περάσει
χρόνια διοργανώνοντας αγώνες ανώμαλου δρόμου κοντά στον ποταμό Ιρπίν και
γνώριζε τη δύναμη του υγρού εδάφους.
Η πρότασή του προς τον ουκρανικό στρατό ήταν η ανατίναξη του φράγματος που
κρατούσε μακριά τα νερά και η επαναφορά της παλιάς βαλτώδους πεδιάδας. Ρωσικά
τανκ παγιδεύτηκαν στους υγρότοπους, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στην Μόσχα.
Στην πραγματικότητα, οι βάλτοι αναγκάζουν τις εχθρικές δυνάμεις να
κατευθυνθούν σε στενότερα και πιο προβλέψιμα περάσματα, τα οποία μπορούν να
οχυρωθούν ευκολότερα ενώ τα διερχόμενα μέσα και προσωπικό γίνονται ευκολότερος
στόχος.
Αυτό το χαρακτηριστικό αναγνωρίζεται τώρα ως πολύτιμο εργαλείο άμυνας για
κράτη όπως η Φινλανδία και η Πολωνία, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή
απέναντι στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, αναφέρει το Politico σε εκτενές του
δημοσίευμα.
Κλιματικό όφελος
Πέρα από τη στρατηγική τους αξία, οι βάλτοι αποτελούν έναν από τους
σημαντικότερους φυσικούς αποθηκευτές διοξειδίου του άνθρακα. Αν και καλύπτουν
μόλις το 3% της ξηράς του πλανήτη, δεσμεύουν περίπου το ένα τρίτο του άνθρακα
του εδάφους, διπλάσιο από τα δάση. Όταν όμως αποξηραίνονται, όχι μόνο χάνουν
αυτή την ικανότητα αλλά μετατρέπονται σε πηγή εκπομπών.
Στην Ευρώπη, οι μισοί τυρφώνες έχουν αποξηρανθεί, κυρίως για αγροτική χρήση.
Το αποτέλεσμα είναι περίπου 124 εκατομμύρια τόνοι εκπομπών ετησίως, ισοδύναμο
με τις συνολικές εκπομπές της Ολλανδίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του νέου
Κανονισμού για την Αποκατάσταση της Φύσης, υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να
επαναφέρουν το 30% των υποβαθμισμένων τυρφώνων ως το 2030.
Έτσι, η αποκατάσταση των βάλτων στις ανατολικές παρυφές του ΝΑΤΟ μπορεί να
προσφέρει διπλό κέρδος τόσο με την θωράκιση συνόρων όσο και με την μείωση των
εκπομπών.
Πολωνία, Φινλανδία, Βαλτική
Η Πολωνία έχει ήδη ανακοινώσει το σχέδιο «Ανατολική Ασπίδα», ύψους 10 δισ.
ζλότι, που περιλαμβάνει έργα οχύρωσης αλλά και δημιουργία νέων τυρφώνων και
δασών κατά μήκος των συνόρων.
Στη Φινλανδία, ο βουλευτής Παούλι Άαλτο-Σετέλα, πρώην αξιωματικός αρμάτων,
κατέθεσε πρόταση για την αποκατάσταση τυρφώνων με σκοπό τόσο την προστασία του
κλίματος όσο και την αποτροπή εισβολής. Το φθινόπωρο αναμένονται οι πρώτες
πιλοτικές δράσεις.
Στις χώρες της Βαλτικής, οι κυβερνήσεις προς το παρόν διστάζουν. Παρ’ όλα
αυτά, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία διαθέτουν σημαντικές εκτάσεις
τυρφώνων (περίπου 10% της έκτασής τους).
Δεν λείπουν, ωστόσο, οι αντιστάσεις. Στην Εσθονία, μια προσπάθεια
αποκατάστασης σταμάτησε λόγω αντιδράσεων κατοίκων που φοβήθηκαν πλημμύρες. Ο
μεγαλύτερος «αντίπαλος» είναι η γεωργία. Στην Πολωνία, το 85% των τυρφώνων
έχει αποξηρανθεί για καλλιέργειες. Οι επιστήμονες ζητούν οικονομικά κίνητρα
για τους αγρότες ώστε να δεχτούν την επαναφορά των υγροτόπων.