Μετά την πρώτη μελέτη για την ελληνική Διασπορά στο Ηνωμένο Βασίλειο από κοινού με το SEESOX στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (2021), η νέα δημοσίευση της διαΝΕΟσις εστιάζει στην ελληνική Διασπορά στη Γερμανία. H έρευνα περιλαμβάνει την πρώτη ποσοτική έρευνα πεδίου για τους Έλληνες στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια, καθώς και μια αναλυτική έκθεση με τα αποτελέσματά της.
Σχεδιάστηκε και υπογράφεται από τον Μανώλη Πρατσινάκη, από το Χαροκόπειο και την Οξφόρδη, τη Γιούλη Α. Παναγιωτοπούλου από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, τη Μαριλένα Αναστασοπούλου από το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Δουβλίνου και την Οξφόρδη, και τον Όθωνα Αναστασάκη, επίσης από την Οξφόρδη. Οι συγγραφείς εξετάζουν βασικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων από διαφορετικά μεταναστευτικά κύματα, με πιο πρόσφατο αυτό της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 2010, που ζουν στη Γερμανία.
Ακολουθεί μια σύντομη παρουσίαση των βασικών ευρημάτων της μελέτης.
Ελληνίδες και Έλληνες στη Γερμανία
- 500.000 άτομα
- Ο πληθυσμός της ελληνικής Διασποράς στη Γερμανία το 2019. Από αυτούς, οι 3 στους 5 είναι μετανάστες πρώτης γενιάς και οι υπόλοιποι δεύτερης ή τρίτης.
- 3 στους 4 διαμένoυν σε τρία ομόσπονδα κρατίδια: Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Βάδη-Βυρτεμβέργη, Βαυαρία
- 62% των Ελληνίδων και Ελλήνων της Γερμανίας εργάζονται
- 11% είναι συνταξιούχοι
- 11% είναι φοιτητές
- Μόνο 2% δηλώνουν άνεργοι
- 30 ελληνικά σχολεία λειτουργούν στη χώρα, ενώ σε διάφορες περιοχές λειτουργούν τάξεις εκμάθησης ελληνικών.
Η έρευνα
Οι συγγραφείς σχεδίασαν ένα εκτενές ερωτηματολόγιο δεκάδων ερωτήσεων για πολλά θέματα.
Αξιοποίησαν δίκτυα (Respondent-Driven Sampling) και έβαλαν διαφημίσεις στα social media (Online Convenience Sampling), ώστε να συμπληρωθεί ένα δείγμα 855 ατόμων.
Στάθμισαν τα δεδομένα κατάλληλα (post-stratification) ώστε αυτά να αντανακλούν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά ολόκληρης της ελληνικής Διασποράς στη Γερμανία. Η τελική ανάλυση μπορεί να γενικευθεί στον πληθυσμό (έως 70 ετών) της ελληνικής Διασποράς στη Γερμανία.
Γιατί έφυγαν;
- 7 στους 10 μετανάστες πρώτης γενιάς δήλωσαν ότι έφυγαν από την Ελλάδα από ανάγκη ή από συνδυασμό ανάγκης και επιλογής.
- 1 στους 5 χαρακτήρισαν τη μετανάστευση καθαρά ως προσωπική επιλογή.
- 1 στους 3 λέει ότι διάλεξε τη Γερμανία επειδή είχε εκεί φίλους ή συγγενείς.
- 30% των μεταναστριών δηλώνουν ότι επέλεξαν τη Γερμανία, γιατί εκεί θεώρησαν ότι θα βρουν δουλειά (έναντι 19% των ανδρών).
- 18% των αρρένων μεταναστών λένε ότι επέλεξαν τη Γερμανία ως προορισμό σπουδών (έναντι 8% των γυναικών).
Η ζωή στη Γερμανία
Συναισθήματα για τη χώρα
- 44% αναφέρουν την «ευγνωμοσύνη» ως απάντηση στην ερώτηση «Τι αισθάνεστε όταν σκέφτεστε τη Γερμανία;», ενώ 3 στους 10 αναφέρουν το «ενδιαφέρον» και 1 στους 4 την «ελπίδα».
- 1 στους 3 συνδέει τη Γερμανία με αισθήματα μοναξιάς. Αυτά είναι εντονότερα στους νεότερους, σε εκείνους με χαμηλό εισόδημα και σε όσους δεν μιλούν καλά γερμανικά.
Διακρίσεις
- 7 στους 10 δηλώνουν ότι έχουν δεχθεί υποτιμητικά σχόλια ή άδικη μεταχείριση λόγω της ελληνικής τους καταγωγής τουλάχιστον μία φορά.
- 1 στους 6 λέει ότι αυτό συνέβη «πολλές φορές».
- 7 στους 10 πρώτης γενιάς μετανάστες λένε ότι έχουν βιώσει αδικία στη δουλειά εξαιτίας της καταγωγής τους. Οι νεότερες γενιές (δεύτερη/τρίτη) αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα (45%).
Δίκτυα
- 34% βρίσκουν ή βρήκαν δουλειά μέσω φίλων ή συγγενών ελληνικής καταγωγής.
- 7 στους 10 λένε ότι έλαβαν βοήθεια και καθοδήγηση από συγγενείς ή φίλους όταν έφτασαν στη χώρα, είτε για δουλειά είτε για στέγη.
- Οι νεότερες γενιές (δεύτερη/τρίτη) δηλώνουν ότι συμμετέχουν πιο συχνά σε ελληνικούς συλλόγους: 12% δηλώνουν ότι έχουν πάει πολλές φορές σε σχετικές συναντήσεις (έναντι 6% στο σύνολο).
Γλώσσα
- Με μ,ό. 7,9 στα 10 στην ομιλία, και με 7,4 στη γραφή βαθμολογούν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες της Γερμανίας τα γερμανικά τους (πάνω από 9,6 σε ομιλία και γραφή για τη δεύτερη και τρίτη γενιά).
- Με μ.ό. 9,1 στην ομιλία και 8,4 στη γραφή βαθμολογούν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες της Γερμανίας τα ελληνικά τους (7,8 και 6,7 για τη δεύτερη και τρίτη γενιά).
Οι σχέσεις με την Ελλάδα
- Με μ.ό. 7 στα 10 βαθμολογούν οι περισσότεροι την εγγύτητά τους στην ελληνική κουλτούρα, έναντι 6,3 την εγγύτητά τους στη γερμανική.
- 7 στους 10 λένε ότι επικοινωνούν τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα με συγγενείς ή φίλους στην Ελλάδα.
- 6 στους 10 δηλώνουν ότι διαβάζουν ή παρακολουθούν καθημερινά ειδήσεις από την Ελλάδα.
- 84% δηλώνουν ότι επισκέφθηκαν την Ελλάδα τουλάχιστον μία φορά μέσα στον τελευταίο χρόνο, ενώ 1 στους 5 ταξίδεψε 3-5 φορές.
- 1 στους 2 απαντά ότι δεν θα ήθελε να συνεργαστεί επαγγελματικά με επιχειρήσεις ή φορείς στην Ελλάδα.
66% των Ελλήνων της Γερμανίας θεωρούν ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν αναπτύξει αρκετές δράσεις για τους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό. Τι θα μπορούσαν να κάνουν;
- Να διευκολύνουν τη συνεργασία των Ελλήνων του εξωτερικού με την Ελλάδα (43%).
- Να εφαρμόσουν δομικές αλλαγές στην Ελλάδα οι οποίες θα δώσουν τη δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να επιστρέψουν (39%).
- Να διευκολύνουν περαιτέρω τους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν από τον τόπο κατοικίας τους (31%).
- 22% των ερωτηθέντων (που πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις) δήλωσε ότι ψήφισε στις τελευταίες ελληνικές εκλογές.
- 1 στους 2 δηλώνει πρόθεση να ψηφίσει στις επόμενες εκλογές.
Θα επέστρεφαν;
- Μόνο 1 στους 10 σχεδιάζει να επιστρέψει στην Ελλάδα τα επόμενα τρία χρόνια.
- 7 στους 10 από τους υπόλοιπους λένε ότι θα ήθελαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα κάποια στιγμή στο πιο μακρινό μέλλον.
- Από αυτούς που δηλώνουν οποιαδήποτε πρόθεση επιστροφής:
- 53% σκέφτονται την Ελλάδα ως τόπο για τη συνταξιοδότησή τους.
- 42% θα επέστρεφαν αν έβρισκαν εργασία που θα τους ικανοποιούσε οικονομικά.
- 1 στους 3 θα επέστρεφε «για λόγους νοσταλγίας»
- 26% θα επέστρεφαν αν έβρισκαν εργασία αντίστοιχη με τα προσόντα τους.