Προειδοποιήσεις από τον διευθυντή του Νομικού Γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Κουσούλη, για την ανεξαρτησία και τον βαθμό εκτίμησης της κοινωνίας στις δικαστικές αρχές - Eως 5 φορές βραδύτερος ο χρόνος διεκπεραίωσης σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Με γκρίζα χρώματα περιέγραψε την κατάσταση στη Δικαιοσύνη ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) Κωνσταντίνος Κουσούλης, κάνοντας καίριες αναφορές για τις καθυστερήσεις, τον βαθμό εκτίμησης της κοινωνίας στη Δικαιοσύνη, τη δικαστική ανεξαρτησία κ.λπ.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ε.Ε. για το 2025, στοιχεία της οποίας παρουσίασε ο ομιλητής σε ημερίδα που διεξήχθη στο αμφιθέατρο του υπουργείου Δικαιοσύνης, «το επίπεδο της εκλαμβανόμενης ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα είναι χαμηλό για το ευρύ κοινό (38%) και εξακολουθεί να είναι μέτριο για τις επιχειρήσεις (49%), ενώ συγκριτικά με τις άλλες χώρες-μέλη, στην από το ευρύ κοινό εκλαμβανόμενη ανεξαρτησία η Ελληνική Δικαιοσύνη κατατάσσεται 23η και ως προς τις επιχειρήσεις 16η».
Ο κ. Κουσούλης, με τις ιδιότητες του διευθυντή του νομικού γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας, του εθνικού εκπρόσωπου στην Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) και του πρώην αντιπρόεδρου του ΣτΕ, στην ομιλία του, παρουσία του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, του υφυπουργού Ιωάννη Μπούγα, του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα και πλήθους πολιτικών, αναφέρθηκε σε μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη δικαστική ανεξαρτησία όπως την αντιλαμβάνονται οι πολίτες και ο επιχειρηματικός κόσμος.
«Η αποδοτικότητα στο δικαστικό μας σύστημα κατατάσσεται για σειρά ετών στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.», επεσήμανε ο Κωνσταντίνος Κουσούλης
H εικόνα αυτή, επεσήμανε ο ομιλητής, «σε ό,τι αφορά τη δικαστική ανεξαρτησία και την αποδοτικότητα, βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με την ποιότητα και τις ικανότητες των δικαστών, των εισαγγελέων και των δικαστικών υπαλλήλων της χώρας μας, αλλά είναι όμως υπαρκτή και εκθέτει τόσο την Ελληνική Δικαιοσύνη όσο και τη χώρα μας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της CEPEJ, η εικόνα των εκκρεμών υποθέσεων κατά το 1ο τρίμηνο του 2025 δεν είναι και τόσο θετική. Οι εκκρεμείς υποθέσεις στο Πρωτοδικείο Αθηνών (πολιτικές) είναι 248.019 και στο σύνολο των πρωτοδικείων της χώρας ο αριθμός ανέρχεται σε 413.279.
Στο Εφετείο Αθηνών οι εκκρεμείς πολιτικές υποθέσεις είναι 14.175 και σε όλα τα Εφετεία πανελλαδικά 28.641.
Ημέρες έκδοσης αποφάσεων
Ο εκπρόσωπος της CEPEJ έκανε ειδική αναφορά στον χρόνο που απαιτείται για τη διεκπεραίωση των δικαστικών υποθέσεων, καταλήγοντας ότι «ο χρόνος διεκπεραίωσης των υποθέσεων σε όλες τις δικαιοδοσίες και σε όλους τους βαθμούς υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο της Ε.Ε., μέχρι και 5 φορές».
Οπως διευκρίνισε, στα πολιτικά δικαστήρια απαιτούνται στον πρώτο βαθμό 771 ημέρες, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 247 ημέρες, στα Εφετεία είναι 673 ημέρες (Ε.Ε. 204 ημέρες), για τον Αρειο Πάγο δεν δόθηκαν στοιχεία, αλλά ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 234 ημέρες.
Στα ποινικά δικαστήρια χρειάζονται στον πρώτο βαθμό 460 ημέρες (μέσος όρος Ε.Ε. 134 ημέρες), στα Εφετεία 694 ημέρες (Ε.Ε. 148 ημέρες), στον Αρειο Πάγο 152 ημέρες (Ε.Ε. 108 ημέρες).
Στα Διοικητικά Δικαστήρια χρειάζονται στον πρώτο βαθμό 439 ημέρες (Ε.Ε. 322 ημέρες), στα Εφετεία 703 ημέρες (Ε.Ε. 288 ημέρες), στο Συμβούλιο της Επικρατείας 1.232 ημέρες (Ε.Ε. 220 ημέρες).
Συγκριτικά με τα ευρωπαϊκά στοιχεία, ο κ. Κουσούλης, τόνισε ότι «με βάση την εκτίμηση χρόνου περαίωσης των αστικών και εμπορικών διαφορών σε όλους τους βαθμούς για το 2023 η χώρα μας κατατάσσεται προτελευταία (πριν από την Ιταλία), ενώ αντίστοιχα για τις διοικητικές διαφορές κατατάσσεται τρίτη από το τέλος επί 25 χωρών της Ε.Ε.».
Δεν παρέλειψε μάλιστα να επισημάνει ότι «σε αποδοτικότητα το δικαστικό μας σύστημα κατατάσσεται για σειρά ετών στις τελευταίες θέσεις τόσο μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. όσο και των κρατών-μελών και παρατηρητών του Συμβουλίου της Ευρώπης». Ειδική αναφορά έκανε ο ομιλητής, για τις αναλογίες δικαστών, δικηγόρων, κ.λπ. ανά 100.000 κατοίκους σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ετσι, σύμφωνα με στοιχεία του 2023, στην Ελλάδα ανά 100.000 κατοίκους η αναλογία δικαστών είναι 37,2, ενώ ο μέσος όρος στο Συμβούλιο της Ευρώπης είναι 21,9. Η αναλογία δικηγόρων ανά 100.000 κατοίκους στη χώρα μας είναι 441,5, έναντι 189 στην Ε.Ε. και η αναλογία δικαστικών υπαλλήλων ανά 100.000 κατοίκους στην Ελλάδα είναι 1,2, ενώ στην Ευρώπη είναι 4,12. Τελευταία είναι η χώρα μας στην κατάταξη των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. στη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας από τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες.
Προαγωγές δικαστών
Με αφορμή τις επικείμενες συνταγματικές αλλαγές, ο κ. Κουσούλης πρότεινε την αναμόρφωση του θεσμού της σύνθεσης των Ανωτάτων Δικαστικών Συμβουλίων τα οποία αποφασίζουν για τις προαγωγές των δικαστών. Ειδικότερα, πρότεινε «να καταστούν συλλογικά όργανα με επαρκή χρονικά θητεία (5 ή και 6 ετών), αποκλειστική απασχόληση των μελών και εκπροσώπηση όλων των βαθμών και να είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό, τον καθορισμό στόχων ανά δικαιοδοσία, τη λογοδοσία, τις υπηρεσιακές μεταβολές, την αξιολόγηση των δικαστών και των δικαστηρίων, το πειθαρχικό δίκαιο, την εκπαίδευση και την κατάρτιση των υποψηφίων δικαστών και την επιμόρφωση των υπηρετούντων».
Παναγιώτης Τσιμπούκης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ