Σε λίγα 24ωρα, φτάνοντας στην Άγκυρα, ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς θα επισφραγίσει με κάθε επισημότητα την αγορά των μεταχειρισμένων και καινούριων Eurofighter Typhoon από την Τουρκία. Περιχαρής, θα γυρίσει μια νέα σελίδα στις σχέσεις Γερμανίας- Τουρκίας, μετά από μια συμφωνία, η οποία κρατά και την… πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο.
Από τη μία, η Άγκυρα διασώζει την Πολεμική της Αεροπορία, η οποία κινδύνευε να μείνει χωρίς μαχητικά και, από την άλλη, το κονσόρτιουμ χωρών που συμμετέχουν στην κατασκευή του Eurofighter, διασώζουν το πρόγραμμα των μαχητικών το οποίο όδευε προς «λουκέτο», ελλείψει πελατών, αφού όλοι επενδύουν στο F-35.
Όχι τυχαία, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ο οποίος έσπευσε στην Τουρκία (όπου ο Ταγίπ Ερντογάν τον υποδέχθηκε ενθουσιωδώς) «φορτωμένος» με δύο μαχητικά (τα οποία προορίζονταν για το Κατάρ, το οποίο δεν τα θέλει πια), στην ανακοίνωσή του για το deal των 10,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την εξαγορά 20 Eurofighter (θα διατεθούν πιθανότατα άλλα 20 μεταχειρισμένα από Κατάρ και Ομάν), δίνει έμφαση στο ότι «20.000 θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο διατηρούνται με τις (σ.σ. ανοιχτές) γραμμές παραγωγής στο Εδιμβούργο, το Γουόρτον, το Σάλμεσμπέρι και το Μπρίστολ, (…) τη μεγαλύτερη συμφωνία για μαχητικά αυτής της γενιάς» και ότι «αυτή η συμφωνία- σταθμός με την Τουρκία, είναι μια νίκη για τους Βρετανούς εργαζόμενους, μια νίκη για την αμυντική μας βιομηχανία και μια νίκη για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ».
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία η οποία στο παρελθόν είχε απορρίψει προτάσεις να συμμετέχει στο κονσόρτιουμ των κατασκευαστών του Eurofighter, βρίσκει λύση στο τεράστιο πρόβλημα της έλλειψης αεροσκαφών για την πολεμική της αεροπορία. Μετά από την έξοδό της από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400 και το γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είδε… φως στο Λευκό Οίκο ούτε στην τελευταία του επίσκεψη, η Τουρκία αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με τις διαθεσιμότητες των -παρωχημένων- F-16 της.
Το πρόβλημα και η λύση
Καθώς αντιμετωπίζει ζήτημα με τις αναβαθμίσεις των F-16 (ένας μεγάλος αριθμός τους παραμένει στο επίπεδο Block 30, ενώ η Ελλάδα διαθέτει ήδη Viper που η Τουρκία αναμένει μετά το 2030) συμβαίνει το ίδιο και με τα ανταλλακτικά που δεν αποδεσμεύονται από την Ουάσινγκτον. Κάπως έτσι, η Τουρκία έμενε με τα ηλικίας τουλάχιστον 15 ετών F-16 και τα F-4 Phantom τα οποία έκλεισαν 50 χρόνια υπηρεσίας και βρίσκονται σε κακή κατάσταση, άρα οδεύουν προς απόσυρση άμεσα. Για το δε εγχώριας κατασκευής μαχητικό ΚΑΑΝ, φως δεν υπάρχει επίσης, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμοι κινητήρες για εισαγωγή.
Τη λύση έρχονται να δώσουν τα Eurofighter που κατασκευάζονται από ένα κονσόρτιουμ που περιλαμβάνει Βρετανία, Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία, με τη βρετανική BAE Systems να διατηρεί το μεγαλύτερο μερίδιο. Το μαχητικό που παίρνει η Τουρκία, το αεροσκάφος- «αδερφάκι» του Rafale που έχει προμηθευτεί η ελληνική Πολεμική Αεροπορία (έχουν ίδια βάση, αλλά η Γαλλία αποχώρησε και το εξελίσσει μόνη της, με το Rafale να είναι 4,5 γενιάς) αναμένεται να είναι έκδοσης Tranche 4 ή Tranche 5 που είναι οι τελευταίες, πιο εξελιγμένες τεχνολογικά γενιές.
Η Τουρκία θα αρχίσει να παραλαμβάνει τα πρώτα της Eurofighter τελευταίας γενιάς το 2031, εξοπλισμένα με πυραύλους αέρος- αέρος Meteor. Μέχρι τότε, βέβαια, το κενό στις διαθεσιμότητές της θα είναι τεράστιο, ενώ η ψαλίδα με την ελληνική Πολεμική Αεροπορία που θα έχει στη διάθεσή της F-16 Viper, Rafale, αλλά και F-35, θα είναι αδύνατο να κλείσει.
Σκεφτείτε το: Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, η Ελλάδα θα διαθέτει ήδη τα πρώτα της αεροσκάφη 5ης Γενιάς, με τα υπόλοιπα να είναι 4,5, οι ΗΠΑ θα αναπτύσσουν ή διαθέτουν 6ης Γενιάς αεροσκάφη και η Τουρκία θα αποκτά 4ης ή 4,5. Αυτός είναι και ο λόγος που το πρόγραμμα των Eurofighter όδευε προς κλείσιμο, με την Ιταλία, πχ, να επιλέγει F-35 αντί για Eurofighter και το Κατάρ να ψάχνει να πουλήσει τα Eurofighter μόλις 3 χρόνια μετά από την αγορά τους καθώς διαπιστώνει πως είναι παρωχημένα τεχνολογικά σε σχέση με το F-35 που επιλέγει.
Το πρόβλημα αυτό, λύνει τίνι τρόπω ο Ερντογάν, με την προμήθεια 20 μεταχειρισμένων Eurofighter από Κατάρ και Ομάν. Σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για Eurofighter έκδοσης Tranche 3A, αρκετά παρωχημένης σε σχέση με τα πλέον σύγχρονα αεροσκάφη, αλλά με εξαιρετικές ικανότητες στις αερομαχίες. Και εδώ υπάρχει μια περίπτωση «καζάν-καζάν», καθώς και η Τουρκία αποκτά αμέσως καινούριο μαχητικό αεροσκάφος, ενώ και οι χώρες του Κόλπου βρίσκονται στη βολική θέση να «ξεφορτωθούν» το παρωχημένο γι’ αυτές μαχητικό που έχει υψηλό κόστος κτήσης, υψηλό κόστος συντήρησης και πολύ υψηλό κόστος χρήσης (περίπου τριπλάσιο από ένα F-16V). Έτσι, οι ισορροπίες στον ουρανό του Αιγαίου μπορεί να μην αλλάζουν, αλλά τουλάχιστον η Τουρκία θα έχει… κάτι να πετάει.
Η πραγματικότητα στους αιθέρες
Δικαίως ανησυχούν οι Τούρκοι αναλυτές ότι μέχρι να παραλάβει τα 4,5 γενιάς Eurofighter Typhoon και F-16 V, τα ελληνικά Rafale και Viper θα κάνουν «πάρτι» στο Αιγαίο, αλλά και πως όταν τα παραλάβει, θα έχει γίνει game over με τα F-35. Κι αυτό γιατί μέχρι τότε η Τουρκία έχει για να επιχειρεί 97 F-16 C/D Block 40 TM, 69 C/D Block 50 TM, 29 Block 50+, 35 Block 30 και 13 F-4/E2020.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα απ’ ό,τι φαίνονται. Τα F-4 βρίσκονται σε τόσο κακή κατάσταση που πιθανότατα θα αποσυρθούν άμεσα, ενώ 35 από τα 230 F-16 που διαθέτει συνολικά η Τουρκία δεν βρίσκονται σε ενεργό υπηρεσία, υποφέροντας από τη χρόνια έλλειψη ανταλλακτικών λόγω του αμερικανικού εμπάργκο.
Η Άγκυρα γνωρίζει πως το να προμηθευτεί το Eurofighter που η ίδια «σνόμπαρε» προ λίγων ετών, είναι υποβάθμιση σε σχέση με το F-35, ένα όνειρο το οποίο βλέπει να σβήνει μάλλον οριστικά (και ας διαδίδει τα περί του αντιθέτου η Άγκυρα), ειδικά τώρα που το, «πάντα κοντά» στην Ουάσινγκτον, Ισραήλ, έχει περισσότερους σοβαρούς λόγους να εκφράζει αντιρρήσεις στις ΗΠΑ για την επανεισδοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα του μαχητικού 5ης Γενιάς.
Τώρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας λύσει αυτό το πρόβλημα, θα υποδεχθεί πιο… άνετος, τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς. Το Βερολίνο ενέδωσε στις πιέσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ να αποσύρει το βέτο (λόγω της θέσης της Τουρκίας σχετικά με τη Χαμάς) και να επιτρέψει τελικά την πώληση των Eurofighter στην Τουρκία, τονίζοντας ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ενήμερος από την αρχή και έλαβε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις ότι τα μαχητικά αυτά θα χρησιμοποιηθούν αυστηρά στο πλαίσιο που ορίζει το ΝΑΤΟ και «ποτέ εναντίον ενός άλλου μέλους της Συμμαχίας».
Γιώργος Καραγιάννης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ