Κατατέθηκε στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της 23ης Οκτωβρίου 2025 (Α' 183), με τίτλο «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και την αντιμετώπιση της ζωονόσου της ευλογιά».
Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου θεσπίζει ένα πλέγμα επειγουσών παρεμβάσεων για τη στήριξη των παραγωγών και των κτηνοτρόφων που πλήττονται, καθώς και μέτρα άμεσης διαχείρισης υγειονομικών κρίσεων στον αγροτικό τομέα.
«Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που καταθέτουμε, αποδεικνύουμε έμπρακτα ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στο πλευρό των κτηνοτρόφων. Ενεργοποιούμε άμεσα όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα, να προστατεύσουμε το ζωικό μας κεφάλαιο και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα χαθεί καμία εκμετάλλευση λόγω της ευλογιάς», ανέφερε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.
«Η αντιμετώπιση της κρίσης αυτής απαιτεί συντονισμό, ταχύτητα, ενότητα και διαφάνεια — και αυτό ακριβώς πράττουμε», πρόσθεσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Μεταξύ των βασικών ρυθμίσεων, προβλέπεται η διάθεση στρατιωτικών κτηνιάτρων για την ενίσχυση των ελέγχων στις Περιφερειακές Ενότητες, η χορήγηση αφορολόγητων, ακατάσχετων και ανεκχώρητων ενισχύσεων προς τους παραγωγούς, καθώς και η δυνατότητα ταχείας σύναψης συμβάσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων.
Ακόμα, θεσπίζονται διαδικασίες για την αποζημίωση των πληγέντων, τη διαχείριση νεκρών ζώων και την πρόσληψη έκτακτου προσωπικού για την αντιμετώπιση των επειγουσών αναγκών.
Συγκεκριμένα:
- Μέρος Α' - Επείγουσες ρυθμίσεις για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα
* Άρθρο 1 - Διαχείριση έκτακτων επιδημιολογικών κρίσεων: Όλοι οι αρμόδιοι φορείς του Δημοσίου υποχρεούνται να εφαρμόζουν άμεσα τα μέτρα και τους ελέγχους που προβλέπονται στα σχέδια έκτακτης ανάγκης του ΥΠΑΑΤ, διαθέτοντας προσωπικό και μέσα για την αντιμετώπιση κρίσεων.
* Άρθρο 2 - Διάθεση στρατιωτικών κτηνιάτρων: Επιτρέπεται η διάθεση έως τριών (3) στρατιωτικών κτηνιάτρων ανά Περιφερειακή Ενότητα για έως έξι (6) μήνες, με απόφαση του Αρχηγού του οικείου Γενικού Επιτελείου. Οι στρατιωτικοί κτηνίατροι ασκούν καθήκοντα πλήρους αρμοδιότητας, όπως οι πολιτικοί κτηνίατροι των Περιφερειών. Δύναται να προβλεφθεί αποζημίωση και αύξηση του αριθμού με κοινή υπουργική απόφαση.
* Άρθρο 3 - Αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες ενισχύσεις: Οι ενισχύσεις που καταβάλλονται βάσει των ΚΥΑ 208989/1.8.2025 (Β' 4202) και 208982/1.8.2025 (Β' 4203) είναι αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες, δεν υπόκεινται σε φόρους, τέλη ή εισφορές, δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία και δεν λαμβάνονται υπόψη σε εισοδηματικά κριτήρια για κοινωνικές παροχές.
- Μέρος Β' - Έκτακτες ρυθμίσεις για την πρόληψη, τον έλεγχο και την αντιμετώπιση της ευλογιάς
* Άρθρο 2 - Έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση των κτηνοτρόφων: Προβλέπεται αποζημίωση για τα θανατωθέντα ζώα και την οικονομική επιβάρυνση των κτηνοτρόφων. Εξαιρούνται όσοι έκαναν παράνομο εμβολιασμό ή δεν τήρησαν μέτρα βιοασφάλειας. Οι αποζημιώσεις είναι αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες, δεν συμψηφίζονται και δεν υπολογίζονται σε εισοδηματικά όρια.
* Άρθρο 3 - Αναγκαίο προσωπικό: Παρέχεται δυνατότητα μετακίνησης κτηνιάτρων και εποπτών κυκλοφορίας ζωοτροφών για τέσσερις (4) μήνες, με δυνατότητα παράτασης. Προβλέπεται αποζημίωση και κίνητρα για ιδιώτες κτηνιάτρους, κτηνιάτρους εκτροφής και εκδοροσφαγείς. Επιπλέον, μπορεί να προσληφθεί έκτακτο προσωπικό ορισμένου χρόνου για την κάλυψη επειγουσών αναγκών.
* Άρθρο 4 - Υγειονομική ταφή νεκρών ζώων και ζωικών υποπροϊόντων: Οι δήμοι ορίζουν και λειτουργούν χώρους υγειονομικής ταφής. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμοι, η ταφή γίνεται σε ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η μη συμμόρφωση εντός 24 ωρών αποτελεί σοβαρή παράβαση καθήκοντος του δημάρχου. Για την ευλογιά, η ταφή πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 72 ωρών από τη διάγνωση.
* Άρθρο 5 - Έκτακτες διαδικασίες συμβάσεων: Παρέχεται δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση, ανεξαρτήτως ποσού, για προμήθειες και υπηρεσίες απολύτως αναγκαίες για την πρόληψη και καταπολέμηση της νόσου. Προβλέπεται ανάρτηση πρόσκλησης στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΑΤ για τουλάχιστον τρεις (3) ημέρες.
Επιπλέον, το ΥΠΑΑΤ μπορεί να αναθέτει εκστρατείες ενημέρωσης των κτηνοτρόφων έως 30.6.2026 και να αναθέτει στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. την ωρίμανση και παρακολούθηση των σχετικών συμβάσεων.
- Μέρος Γ' - Εξουσιοδοτικές και τελικές διατάξεις
* Άρθρο 6: Με κοινές υπουργικές αποφάσεις καθορίζονται:
- το ύψος, οι δικαιούχοι και η διαδικασία αποζημιώσεων,
- ο φορέας καταβολής (ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛΓΑ ή Περιφέρειες),
- τα κίνητρα για ιδιώτες κτηνιάτρους, κτηνιάτρους εκτροφής και εκδοροσφαγείς
- καθώς και οι λεπτομέρειες για τις υπηρεσίες επικοινωνίας και ενημέρωσης.
Πρύτανης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την ευλογιά στα αιγοπρόβατα: Στόχος να μη χαρακτηριστεί η χώρα ενδημική -Τι ισχύει με το εμβόλιο
Σε φάση εντατικής μελέτης των στοιχείων που έχει παραλάβει από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης βρίσκεται η Επιστημονική Επιτροπή για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων.
Τα παραπάνω σημείωσε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής Ιολογίας - Ιογενών Νοσημάτων του Τμήματος Κτηνιατρικής και Πρόεδρος της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη Διαχείριση και Ελέγχου της Ευλογιάς των ζώων, Χαράλαμπος Μπιλλίνης.
«Έχουμε λάβει όλα ή σχεδόν όλα τα στοιχεία από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα μελετούμε και προσπαθούμε να εντοπίσουμε πού εμφανίζεται το πρόβλημα, σε ποιες περιοχές και υπό ποιους παράγοντες κινδύνου. Στόχος μας είναι να δούμε γιατί το νόσημα επανεμφανίζεται σε ορισμένες περιοχές και να καταλήξουμε στα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης. Βρισκόμαστε πολύ κοντά στο να κάνουμε τις πρώτες ανακοινώσεις, αφού εξειδικεύσουμε περαιτέρω τα δεδομένα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η Επιστημονική Επιτροπή, όπως σημείωσε, αναμένεται το επόμενο διάστημα να ανακοινώσει τα πρώτα εξειδικευμένα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του νοσήματος, επιδιώκοντας να προστατευθεί τόσο το ζωικό κεφάλαιο όσο και η εμπορική φήμη των ελληνικών προϊόντων ΠΟΠ.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, ο αριθμός των νεκρών ζώων ξεπερνά τις 357.000, ενώ οι περιοχές με το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζονται στην Αχαΐα, τη Θεσσαλία, τις Σέρρες και σε μικρότερο βαθμό στον Έβρο.
Ο κ. Μπιλλίνης υπογράμμισε ότι γίνονται όλες οι προσπάθειες αποφυγής του «lockdown πάση θυσία, ωστόσο τα μέτρα θα εξαρτηθούν από την ανάλυση των δεδομένων».
Κεντρικός στόχος, όπως διευκρίνισε, είναι να μην χαρακτηριστεί η χώρα ενδημική, καθώς κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη διαχείριση του νοσήματος όσο και στο εμπόριο των ελληνικών προϊόντων. «Η Ελλάδα θα χαρακτηριστεί ενδημική μόνο εφόσον το νόσημα εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα ή αν προχωρήσουμε σε εμβολιασμό», εξήγησε.
Το ζήτημα του εμβολίου
Ο επικεφαλής της Επιτροπής ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για την ευλογιά των αιγοπροβάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η Ευρώπη και ο ΕΟΦ έχουν απαντήσει επίσημα πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει διαθέσιμο εγκεκριμένο εμβόλιο. Υπάρχουν μόνο κάποιες δόσεις -περίπου 300.000- ενός ιορδανικού εμβολίου που διατηρούνται ως εφεδρεία, ενώ βρίσκονται σε παραγωγή άλλες 1,7 εκατομμύρια δόσεις. Ωστόσο, η Ε.Ε. προορίζει αυτά τα αποθέματα για έκτακτες περιπτώσεις και ως έσχατο μέτρο, όταν μια χώρα δεν μπορεί πλέον να ελέγξει τη νόσο με εξυγίανση», σημείωσε.
Παράλληλα, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως ο εμβολιασμός ενδέχεται να έχει σοβαρές εμπορικές συνέπειες: «Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό, όπου εφαρμοστεί εμβολιασμός, επιβάλλονται αυτόματα περιοριστικά μέτρα στη διακίνηση προϊόντων Επιπλέον, επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα διάκρισης μεταξύ εμβολιασμένων και φυσικά μολυσμένων ζώων, όλα τα εμβολιασμένα θεωρούνται μολυσμένα». Κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την αναγκαστική σφαγή όλων των ζώων.
Ο ίδιος προειδοποίησε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν έχει επιβεβαιωθεί σε μεγάλη κλίμακα και «δεν υπάρχουν δεδομένα για το πώς αντιδρούν τα ζώα και πόση ανοσία παρέχεται. Η βιβλιογραφία αναφέρει αποτελεσματικότητα 60-65%, γεγονός που σημαίνει ότι ένα ποσοστό 30-35% των εμβολιασμένων θα μπορούσε να νοσήσει».
Αναφερόμενος στη σύγχυση με το εμβόλιο της οζώδους δερματίτιδας, υπογράμμισε ότι «πρόκειται για διαφορετικά νοσήματα, αν και ανήκουν στο ίδιο γένος ιών. Το εμβόλιο της οζώδους δερματίτιδας επιτρέπει τη διάκριση εμβολιασμένων και μολυσμένων ζώων, κάτι που δεν ισχύει για την ευλογιά».
Τέλος, σχετικά με την Τουρκία, ανέφερε ότι «εφαρμόζει εμβολιασμό εδώ και δέκα χρόνια, χωρίς να έχει απαλλαγεί από την ευλογιά», προσθέτοντας ότι σε περίπτωση που ένα Κράτος-Μέλος προχωρήσει σε εμβολιασμό αυτόματα θα τεθούν σε περιορισμούς διακίνησης τα προϊόντα του. Κάτι το οποίο όπως ανέφερε ο κ. Μπιλλίνης, τόνισε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας, Κριστόφ Χάνσεν κατά την επίσκεψή του στη Βουλγαρία τις προηγούμενες ημέρες.