Σε πολύ λίγα χρόνια από σήμερα αυτό το οποίο συνέβη την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή στο Ζάππειο Μέγαρο πιθανότατα θα μνημονεύεται ως ο θεμέλιος λίθος μιας νέας ενεργειακής και γεωστρατηγικής εποχής για ολόκληρη την Ευρώπη. Μιας εποχής, στην οποία η Ελλάδα θα έχει, αναντίρρητα, πρωταγωνιστικό ρόλο. Στο 6ο συνέδριο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας (Partnership for Transatlantic Energy Cooperastion – P-TEC), οι συμφωνίες που υπεγράφησαν επηρεάζουν άμεσα οκτώ χώρες και έμμεσα άλλες 16.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
O συνολικός αντίκτυπος όμως είναι παγκόσμιος. Για πρώτη φορά από το 2007, όταν στην Ε.Ε. ξεκίνησε η συζήτηση για τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, παρουσιάστηκε μια απτή λύση. Πρόκειται για το υγροποιημένο αέριο από τις ΗΠΑ, το οποίο η κυβέρνηση Τραμπ σκοπεύει να μετατρέψει σε κυρίαρχο καύσιμο στη Γηραιά Ηπειρο.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει επιλεγεί ως η πύλη εισόδου για το αμερικανικό LNG τη φέρνει στο επίκεντρο των εξελίξεων. Κατά την επόμενη δεκαετία η δημιουργία νέων αγωγών και η εγκατάσταση των νέων υποδομών στην ελληνική επικράτεια θα μονοπωλεί το ενδιαφέρον διεθνών ομίλων, ακόμη και κρατικών κυβερνήσεων. Στον αντίποδα, η νέα αρχιτεκτονική της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης περιορίζει σημαντικά την επιρροή της Τουρκίας. Η επιλογή για πλήρη αποκλεισμό του ρωσικού αερίου σχεδόν ενταφιάζει μεγαλόσχημα ενεργειακά έργα που είχαν παρουσιαστεί από την Αγκυρα τα προηγούμενα χρόνια με κίνδυνο να θέσει ακόμα και σε πλήρη αχρηστία τους αγωγούς με διεθνείς διασυνδέσεις, οι οποίοι περνούν σήμερα από τουρκικό έδαφος.
«Λιμάνια» ενέργειας
Μαζί με τις υφιστάμενες υποδομές επαναεριοποίησης LNG της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, η Ελλάδα αναμένεται μέσα στην επόμενη δεκαετία να έχει αποκτήσει συνολικά τρεις νέες εγκαταστάσεις, οι οποίες θα μπορούν να υποδέχονται, να αποθηκεύουν και να διαχειρίζονται υγροποιημένο αέριο.
Ενα ακόμη σημείο εισόδου ενδέχεται να εγκατασταθεί στον Βόλο, όπου σχεδιάζεται να δημιουργηθεί πλωτή πλατφόρμα επαναεριοποίησης φυσικού αερίου, όμοια με αυτήν που υπάρχει στην Αλεξανδρούπολη. Από το 2022, η εταιρεία που διαχειρίζεται το υπό σχεδιασμό έργο έχει λάβει άδεια ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου, γεγονός που της επιτρέπει να εισάγει, να αποθηκεύει και να επαναεριοποιεί LNG στον Παγασητικό. Οι πληροφορίες της Realnews αναφέρουν ότι το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα υπάρξουν σημαντικές ανακοινώσεις για τον νέο σταθμό στον Βόλο, που θα φέρει την επωνυμία «Αργώ».
Ωστόσο, τα πλοία με το υγροποιημένο αέριο φτάνουν ήδη στη χώρα μας. Το 2024, 11 φορτία με αμερικανικό LNG είχαν καταλήξει στη Ρεβυθούσα. Τους πρώτους εννέα μήνες του 2025, η Ρεβυθούσα είχε δεχθεί συνολικά 50 τέτοια πλοία από τις ΗΠΑ. Ετσι, με τα νέα συμβόλαια μεταφοράς να κλείνονται το ένα μετά το άλλο, εκτιμάται η Ελλάδα θα είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα έχουν υλοποιήσει τη δέσμευση της Ε.Ε. για εκμηδενισμό των εισαγωγών αερίου από τη Ρωσία μέχρι το 2028. Αντίστοιχες ροές αναμένεται να καταγραφούν και στην Αλεξανδρούπολη. Μόλις στις 12 Σεπτεμβρίου, ανακοινώθηκε ο διπλασιασμός της δυναμικότητας επαναεριοποίησης από 45,4 Gwh/ημέρα σε 90,8 Gwh/ημέρα. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης δέχθηκε το πρώτο φορτίο LNG μόλις τον Οκτώβριο του 2024, οι προοπτικές για την υποδομή της Θράκης φαντάζουν εξαιρετικά ευοίωνες, ειδικά λόγω της εγγύτητάς της με χώρες στις οποίες πρόκειται να προωθηθεί το εναλλακτικό καύσιμο.
Κάθετος Διάδρομος
Τον Ιανουάριο του 2024 υπεγράφη η συμφωνία για την κατασκευή του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου. Ο νέος αγωγός θα συνδέεται με τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, θα ξεκινά από τη Βουλγαρία, θα διέρχεται από τη Ρουμανία και έπειτα έχει σχεδιαστεί να έχει δύο οδεύσεις. Στα ανατολικά θα φτάνει μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία, παρέχοντας αμερικανικό αέριο στην «μπροστινή αυλή» της Ρωσίας. Στα δυτικά θα κατευθύνεται στην Ουγγαρία και έπειτα στη Σλοβακία.
Ισως η σημαντικότερη συμφωνία που υπεγράφη στην P-TEC της Αθήνας αφορά την τροφοδοσία του Κάθετου Διαδρόμου. Ο ελληνικός ΔΕΣΦΑ και οι αντίστοιχοι διαχειριστές συστημάτων αερίου από τις άλλες χώρες διέλευσης του νέου αγωγού υπέγραψαν κοινή επιστολή προς τις εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας, ζητώντας έγκριση για την έναρξη δύο νέων διασυνοριακών προϊόντων δυναμικότητας, το Route 2 και το Route 3. Με απλά λόγια, αυτές είναι οι «πορείες» που θα διαγράφει το αέριο μέσω των αγωγών. Το Route 2 ξεκινά από την Αμφιτρίτη, που είναι το σημείο εισόδου του αερίου από τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης. Το Route 3 ξεκινά από το σημείο εισόδου του υφιστάμενου ελληνικού αγωγού ΤΑΡ με τον ΙGB. Σημειώνεται πως το Route 1 αφορά την παροχή αερίου προς τη Βουλγαρία από τη Ρεβυθούσα και έχει ήδη ξεκινήσει δοκιμαστικές μεταφορές του καυσίμου.
Ολα πλέον περνούν από την Ελλάδα. Ετσι, οι οκτώ χώρες που επηρεάζονται άμεσα από τις συμφωνίες που κλείστηκαν στην Αθήνα είναι οι ΗΠΑ, από τις οποίες θα προέρχεται το LNG, και οι επτά ευρωπαϊκές στις οποίες θα εγκατασταθεί το σύστημα αγωγών του Κάθετου Διαδρόμου. Ομως, οι επίγειοι αγωγοί είναι ένα εύκολο κατασκευαστικό έργο. Οπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου της ενέργειας, χρειάζεται απλώς μια πολιτική απόφαση για να συνδεθούν με τον Κάθετο Διάδρομο άλλες 16 χώρες από τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη, την κεντρική Ευρώπη, μέχρι και τη Γερμανία ή την Αυστρία.
Προφανώς αυτό εννοούσε ο Αμερικανός υπουργός Εσωτερικών, Νταγκ Μπέργκαμ, όταν, από το βήμα της P-TEC, δήλωσε πως η Ουάσιγκτον μπορεί να στηρίξει τις ενεργειακές ανάγκες όλης της Ευρώπης. «Οι ΗΠΑ μπορούν μόνες τους να αντικαταστήσουν όλο το ρωσικό αέριο της Ευρώπης. Εχουμε τη δυνατότητα να αυξάνουμε διαρκώς τις εξαγωγές του υγροποιημένου φυσικού μας αερίου στους εταίρους μας στην Ευρώπη. Μπορείτε, λοιπόν, να στηριχθείτε πάνω μας και να μας θεωρήσετε ως έναν αξιόπιστο προμηθευτή. Μόλις αυξηθεί ο όγκος των εισαγωγών και ολοκληρωθούν οι υποδομές θα πέσουν οι τιμές και θα γίνει ακόμη πιο προσιτό», δήλωσε στο Ζάππειο ο Μπέργκαμ. Ηδη, σε αυτό το πλαίσιο, την Παρασκευή υπεγράφη συμφωνία για τη μεταφορά LNG από την αμερικανική Venture Capital και τη νεοσύστατη Αtlantic-SEE LNG TRADE, που δημιούργησαν ο AKTOR και η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Η συμφωνία αφορά τη μεταφορά 3,7 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου σε Ρουμανία και Ουκρανία, από το 2030.
«Στερεύει» ο Turkstream
Στη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία της Αθήνας έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι από 26 χώρες. Η Τουρκία δεν ήταν στη λίστα των προσκεκλημένων, καθώς είναι η μόνη χώρα της ευρύτερης περιοχής που εξακολουθεί να έχει το ενεργειακό της βλέμμα στραμμένο προς τη Μόσχα. Αυτό ωστόσο απειλεί να… αδειάσει τους αγωγούς της Τουρκίας. Ο αγωγός Transbalkan που λειτουργεί από το 1988 μεταφέρει ρωσικό αέριο προς Βουλγαρία και Ρουμανία. O αγωγός Turkstream, που εγκαινιάστηκε με πανηγυρισμούς από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Βλαντιμίρ Πούτιν το 2018, ξεκινά από το ρωσικό Κράσνονταρ, διασχίζει τον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, φτάνει στην επαρχία Κιρκαρέλι της ανατολικής Θράκης διοχετεύοντας αέριο επίσης στη Βουλγαρία. Στις αρχές του 2025, όταν η Ουκρανία έκλεισε εντελώς την παροχή ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη, ο Turkstream έσπασε όλα τα ρεκόρ, ξεπερνώντας το ανώτατο όριο παροχής αερίου. Το ερώτημα είναι πού θα καταλήγει όλο αυτό το αέριο όταν δημιουργηθούν οι υποδομές του Κάθετου Διαδρόμου στις αρχές του 2027. Η απάντηση είναι απλή, το ρωσικό αέριο θα πηγαίνει μόνο στην Τουρκία και οι τουρκικοί αγωγοί δεν θα πηγαίνουν πουθενά.
Η «πίσω πόρτα»
Η νέα κατάσταση που διαμορφώνεται εκφράστηκε στο Ζάππειο, ενδεχομένως με ασυνήθιστα ευθύ τρόπο για τέτοιες διεθνείς συνδιασκέψεις, από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Δεν μπορούμε να έχουμε φυσικό αέριο να μπαίνει στην Ευρώπη από την πίσω πόρτα, δηλαδή την Τουρκία», δήλωσε ο πρωθυπουργός απευθυνόμενος σε χώρες που λαμβάνουν ρωσικό αέριο μέσω των τουρκικών αγωγών. «Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον για τον Κάθετο Διάδρομο που θα περάσει από την Ελλάδα και θα πάει στη Βουλγαρία, στην Ουγγαρία, στη Σλοβακία και μέχρι την Ουκρανία. Η Ελλάδα είναι η πύλη εισόδου για το φυσικό αέριο που θα αντικαταστήσει τις εισαγωγές από τη Ρωσία», προσέθεσε, εξηγώντας και τον ρόλο που φιλοδοξεί να αποκτήσει η χώρα μας τα επόμενα χρόνια. «Εχουμε γίνει ένας πάροχος ενέργειας και παράγοντας ενεργειακής ασφάλειας για ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη και μια βασική χώρα για το φυσικό αέριο και τη μεταφορά του. Πριν από έξι χρόνια ήμασταν μια υποσημείωση στο θέμα της ενέργειας στην Ευρώπη και απλώς εισάγαμε φυσικό αέριο για να καλύπτουμε τις εσωτερικές ανάγκες μας σε ηλεκτρική ενέργεια. Το 2024 είχαμε κάνει στροφή με 17 δισ. κ.μ. αερίου που εξήχθησαν από την Ελλάδα», επεσήμανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός από τους υπουργούς Ενέργειας και τους κυβερνητικούς παράγοντες, στην P-TEC της Αθήνας έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι από δεκάδες εταιρείες, συζητώντας την επόμενη ημέρα της ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη, τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και την επαναξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας.
Μπαίνει «τρυπάνι» στο Ιόνιο το 2027
Το χρονοδιάγραμμα των γεωτρήσεων από την ExxonMobil και οι προσδοκίες για νέα κοιτάσματα στον ελλαδικό χώρο
Ενα χρονικό διάστημα που μπορεί να μην ξεπεράσει τους 12 μήνες απαιτείται ώστε να ξεκινήσει η ερευνητική γεώτρηση στο Block 2, βορειοδυτικά της Κέρκυρας. Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες της «R», μετά τη συμφωνία που υπεγράφη στο Ζάππειο, αυτό που απαιτείται είναι η κατάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η διαδικασία της εξέτασης και της έγκρισης της μελέτης αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026, ενώ η υλοποίησή της, με την αξιολόγηση των επιπτώσεων στον θαλάσσιο χώρο, θα πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του επόμενου έτους. Ετσι, πηγές από την κοινοπραξία των εταιρειών τονίζουν ότι οι προκαταρκτικές εργασίες μπορούν να ξεκινήσουν σε περίπου έναν χρόνο από τώρα, ενώ το έργο της ερευνητικής γεώτρησης εκτιμάται ότι θα έχει ξεκινήσει μέχρι τις αρχές του 2027. Η συμφωνία που υπεγράφη στην P-Tec της Αθήνας αφορούσε τη δημιουργία νέου κοινοπρακτικού σχήματος για την εκμετάλλευση του Block 2. Στην κοινοπραξία, που συμμετείχαν η HELLENiQ ENERGY και η Energean, εισήλθε με πλειοψηφικό ποσοστό 60% ο αμερικανικός κολοσσός της ExxonMobil, που θα αναλάβει το έργο της γεώτρησης.
Βάσει των ερευνών που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, το κοίτασμα στο Block 2 έχει μια δυναμική που μπορεί να φτάνει ακόμα και τα 200 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Αν επιβεβαιωθεί αυτή η πρόβλεψη, θα πρόκειται για το τρίτο μεγαλύτερο κοίτασμα που έχει ανακαλυφθεί μετά το Ζορ της Αιγύπτου και το Λεβιάθαν του Ισραήλ. Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει τις εταιρείες είναι η μορφολογία του βυθού και οι άλλοι παράγοντες που μπορεί να πολλαπλασιάσουν το κόστος της γεώτρησης, καθώς τα βάθη στο Block 2 κυμαίνονται από τα 500 έως και τα 1.500 μέτρα. Σε κάθε περίπτωση, η υπογραφή της συμφωνίας είναι ιστορική για την Ελλάδα, καθώς σηματοδοτεί την πρώτη γεώτρηση στη χώρα μας μετά τη δεκαετία του 1980 και τις γεωτρήσεις στο κοίτασμα του Πρίνου. Ο Κρις Ράιτ, υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, χαρακτήρισε τη συμφωνία ιστορική και για τις ΗΠΑ. «Σήμερα, η ExxonMobil υπέγραψε μια ιστορική συμφωνία για την επανέναρξη των υπεράκτιων γεωτρήσεων φυσικού αερίου στο Ιόνιο Πέλαγος, για πρώτη φορά έπειτα από περισσότερα από 40 χρόνια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπερήφανες που συνεργάζονται με την Ελλάδα, καθώς επαναφέρουμε τη λογική και απελευθερώνουμε προσιτή, αξιόπιστη και ασφαλή ενέργεια», ανέφερε σε ανάρτησή του το βράδυ της Πέμπτης. Από τον χώρο του συνεδρίου, λίγα λεπτά μετά τη συμφωνία, ο Κρ. Ράιτ πήρε το μικρόφωνο και ενθουσιασμένος φώναξε: «Αυτό είναι που θέλει ο Πρόεδρος Τραμπ. Ειρήνη στο εξωτερικό, ευημερία στο εσωτερικό».
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΗ – ΠΗΓΗ: Realnews