Η Ουάσινγκτον θέτει περιορισμούς στο αζερικό φυσικό αέριο που διέρχεται από την Ελλάδα προς την Ουκρανία, προωθώντας το αμερικανικό LNG έναντι του ανταγωνιστικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν
Οι ΗΠΑ φαίνεται να επιδιώκουν μονοπωλιακό έλεγχο στις παραδόσεις φυσικού αερίου προς την Ουκρανία μέσω της ελληνικής επικράτειας, εστιάζοντας τις αντιρρήσεις τους στο ανταγωνιστικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν που εισέρχεται στη χώρα μας διαμέσου του αγωγού TAP. Η ενεργειακή στρατηγική της Ουάσινγκτον στοχεύει στην προώθηση του αμερικανικού LNG έναντι άλλων πηγών ενέργειας.
Αμερικανικές πιέσεις για περιορισμό του αζερικού αερίου
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής», κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, μετά την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ της Atlantic See LNG Trade και της ουκρανικής Naftogaz στην Αθήνα, παρουσία του προέδρου Ζελένσκι, η αμερικανική πλευρά επέβαλε περιορισμούς στη μεταφορά αζερικού αερίου προς την Ουκρανία μέσω της Ελλάδας και του Κάθετου Διαδρόμου.
Το ζήτημα, που έφτασε μέχρι το Μαξίμου, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, επιλύθηκε όταν η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύθηκε ότι η χρήση αζερικού αερίου θα αποτελεί την τελευταία επιλογή. Αυτή η δέσμευση διασφαλίζει την απρόσκοπτη υλοποίηση των συμβάσεων για παραδόσεις αμερικανικού LNG κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2025 έως Μαρτίου 2026.
Τεχνικές προκλήσεις και εναλλακτικές λύσεις ενέργειας
Σε περιπτώσεις καθυστέρησης φορτίων αμερικανικού LNG ή τεχνικών προβλημάτων στην αεριοποίηση, η ελληνική εταιρεία θα πρέπει να καλύψει τις συμβατικές υποχρεώσεις της προς τη Naftogaz χρησιμοποιώντας το «καλάθι» αερίου της ΔΕΠΑ. Αυτό το απόθεμα περιλαμβάνει:
- Αζερικό φυσικό αέριο από τον αγωγό TAP
- Εισαγωγές LNG από διάφορες πηγές
- Εγχώριες και περιφερειακές προμήθειες ενέργεια
Η ελληνική πλευρά χαρακτηρίζει το επεισόδιο ως παρεξήγηση που πλέον έχει διευθετηθεί.
Επιπτώσεις στο διασυνοριακό προϊόν Route 3
Οι αμερικανικές ενστάσεις εγείρουν ερωτήματα για τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στο νέο διασυνοριακό έργο Route 3. Το έργο αυτό σχεδιάζεται από τους διαχειριστές συστημάτων των Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας, σε συνεργασία με τον ICGB. Το Route 3 προβλέπει παραδόσεις αζερικού αερίου στην Ουκρανία μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, από το σημείο διασύνδεσης του ICGB με τον αγωγό TAP. Από το ίδιο σημείο η Βουλγαρία προμηθεύεται 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αζερικού αερίου ετησίως, ενώ η ΔΕΠΑ έχει εξασφαλίσει αντίστοιχες ποσότητες.
Στρατηγική σημασία του αγωγού TAP για την Ευρώπη
Ο αγωγός TAP, που κατασκευάστηκε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής διαφοροποίησης από τη Ρωσία, αποτελεί κρίσιμη πηγή ενέργειας για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσδοκά στον διπλασιασμό της δυναμικότητας του αγωγού, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής. Ωστόσο, στην προσπάθεια πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, ορισμένα κράτη-μέλη εκφράζουν ανησυχίες για τον TAP. Οι υποψίες αυτές προκύπτουν από το γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν εισάγει ρωσικό αέριο, αν και σε μειωμένες ποσότητες μετά το 2023.
Τεχνικές διαβεβαιώσεις και ενεργειακή διπλωματία
Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ διαβεβαιώνουν ότι ακόμη και εάν το Αζερμπαϊτζάν εισάγει ρωσικό αέριο, ο αγωγός μεταφοράς προς την Ευρώπη δεν συνδέεται με το εγχώριο δίκτυο. Τεχνικά, δεν είναι δυνατή η ανάμειξη των δύο πηγών ενέργειας.
Το Μπακού από την πλευρά του συνδέει τις ρωσικές εισαγωγές με τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς. Χωρίς αυτές τις εισαγωγές, θα προέκυπταν ελλείμματα που θα επηρέαζαν τις εξαγωγικές ροές προς την Ευρώπη, υπονομεύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.