Η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εγκαταλείπει τον παραδοσιακό κεντρώο συνασπισμό της και αναζητά στήριξη από την ακροδεξιά για να περιορίσει τις υποχρεώσεις των εταιρειών σε θέματα περιβαλλοντικής διαφάνειας.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), η ισχυρότερη πολιτική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιλέγει να κάνει στροφή προς τα δεξιά, επιδειόκοντας συνεργασία με τις συντηρητικές και ακροδεξιές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, όπως οι Δεξιοί Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), οι «Πατριώτες για την Ευρώπη» και την Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών (ESN), για να προωθήσει αλλαγές στους οικολογικούς κανόνες που διέπουν τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
Η κίνηση αυτή αναμένεται να κορυφωθεί την επόμενη εβδομάδα με μια κρίσιμη ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο για το λεγόμενο «νομοσχέδιο απλούστευσης», το οποίο έχει στόχο να μειώσει τις υποχρεώσεις των εταιρειών για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εταιρική βιωσιμότητα. Αν περάσει το νομοσχέδιο , οι κανόνες για τη διαφάνεια και την περιβαλλοντική λογοδοσία θα χαλαρώσουν σημαντικά, μειώνοντας την πίεση προς τις επιχειρήσεις να δημοσιοποιούν το περιβαλλοντικό τους δεδομένα.
Γιατί το EPP πήρε αυτή την απόφαση
Οι λόγοι για τους οποίους η κεντροδεξιά πτέρυγα του κοινοβουλίου πήρε αυτή την απόφαση είναι πολλοί. Η μετατόπιση της πολιτικής ισορροπίας στο Ευρωκοινοβούλιο προς τα δεξιά μετά τις ευρωεκλογές του 2024, στις οποίες οι ακροδεξιές και εθνικιστικές ομάδες ενισχύθηκαν, περιορίζοντας τη δύναμη των Σοσιαλιστών και των Πρασίνων, ήταν ένας βασικός λόγος για αυτή την αλλαγή . Σε αυτό το νέο πλαίσιο, το ΕΛΚ φαίνεται να επιλέγει να ακολουθήσει μια πιο ρεαλιστική στρατηγική, ώστε να εξασφαλίζει πλειοψηφίες ακόμη και με τη στήριξη κομμάτων που μέχρι πρότινος θεωρούνταν πολιτικά «τοξικά».
Η κόπωση από τους πράσινους κανονισμούς και τη γραφειοκρατία, καθώς και το αφήγημα της “μείωσης της γραφειοκρατίας” έχει ισχυρή απήχηση, ιδίως μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των συντηρητικών ψηφοφόρων που θεωρούν πως η «Πράσινη Συμφωνία» της ΕΕ έχει γίνει υπερβολικά απαιτητική και δαπανηρή. Το ΕΛΚ επιχειρεί να εμφανιστεί ως υπερασπιστής της «κοινής λογικής» απέναντι σε αυτό που περιγράφει ως υπερβολική περιβαλλοντική ρύθμιση.
Η άνοδος νέων ακροδεξιών κομμάτων, ασκεί πίεση στο ΕΛΚ να μην αφήσει πολιτικό χώρο ανεκμετάλλευτο. Η στρατηγική του Μάνφρεντ Βέμπερ που ηγήται της όλης προσπάθεις από την πλευρά του (EPP), δείχνει ότι το κόμμα προτιμά να «οδηγεί» τη δεξιά ατζέντα, παρά να την αφήσει να το παρασύρει. Τέλος οι εσωτερικές διαφωνίες και η απώλεια της κεντρώας συνοχής, μετά την αποτυχία συμπόρευσης με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους έδειξε τα όρια της παραδοσιακής κεντρώας συμμαχίας. Το ΕΛΚ φαίνεται πλέον πρόθυμο να αναζητήσει πιο “εύκολες” πλειοψηφίες στρεφόμενο προς τα δεξιά του, έστω κι αν αυτό σημαίνει εγκατάλειψη της μακροχρόνιας στρατηγικής συνεργασίας του με τις άλλες φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις.
Η απόφαση του ΕΛΚ να στραφεί προς την ακροδεξιά για την προώθηση της πολιτικής του ενδέχεται να προκαλέσει ρωγμές στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής. Οι αντίπαλοι του, κυρίως οι Πράσινοι και οι Σοσιαλιστές, ήδη κατηγορούν την ομάδα ότι υπονομεύει τη φιλοευρωπαϊκή ενότητα και τα περιβαλλοντικά επιτεύγματα της τελευταίας δεκαετίας. Από την άλλη πλευρά, το EPP ελπίζει, ότι οι ψηφοφόροι θα επιβραβεύσουν μια πιο «ρεαλιστική» στάση απέναντι στους κανόνες της ΕΕ, ιδιαίτερα σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας.
Η αναθεώρηση των στόχων της Πράσινης Ατζέντας
Η στροφή του EPP δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά εντάσσεται σε μια γενικότερη αλλαγή πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην πράσινη ατζέντα. Την Τετάρτη το βράδυ, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών συμφώνησαν σε νέους, αποδυναμωμένους στόχους για τη μείωση των εκπομπών ρύπων έως το 2040, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρήση «πιστώσεων άνθρακα» αντί για περικοπές. Η απόφαση συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την αυξανόμενη επιρροή των δεξιών και λαϊκιστικών δυνάμεων, καθώς και την πίεση από χώρες όπως η Ιταλία και η Πολωνία, που ζητούν αναστολή ή καθυστέρηση των πράσινων μεταρρυθμίσεων.
Η νέα ευρωπαϊκή στάση σηματοδοτεί το τέλος μιας εξαετίας πράσινης μετάβασης και την αρχή μιας περιόδου όπου η πολιτική για το κλίμα θα διαμορφώνεται περισσότερο από τις οικονομικές και κοινωνικές ανησυχίες παρά από τους περιβαλλοντικούς στόχους
Ελενη Γεννητσεφτση
ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ