Η συμφωνία για προμήθεια των ευρωπαϊκών μαχητικών δεν ανησυχεί την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, καθώς είναι υποδεέστερα των F-35 και των Rafale - Η Αγκυρα, ακόμη κι αν προμηθευτεί τους Meteor, θα εξακολουθήσει να υστερεί έναντι της χώρας μας, που ήδη κινείται για απόκτηση πιο εξελιγμένων πυραύλων
Σε ένα πυραυλικό μπρα ντε φερ μεταξύ Eλληνικής και Tουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας οδηγεί η αγορά από την Τουρκία 20+24 (καινούριων και μεταχειρισμένων) μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter. Εάν η τουρκική πλευρά καταφέρει να παραλάβει, όπως εμφανίζεται βέβαιη, τα μαχητικά με τους αντιαεροπορικούς πυραύλους μεγάλης εμβέλειας Meteor, τότε αφαιρεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα από την Eλληνική Πολεμική Αεροπορία.
Παρά το γεγονός ότι στην Π.Α. δεν εκφράζεται καμία ανησυχία σχετική με ανατροπή των ισορροπιών, στελέχη της ήδη εξετάζουν την απόκτηση άλλων πυραύλων -πλην των Meteor- για τα Rafale. Και αυτό γιατί εάν τα Rafale και τα F-16 Viper έχουν πλεονέκτημα έναντι των Eurofighter σε ό,τι αφορά την ακτίνα δράσης και τα μέτρα ηλεκτρονικού πολέμου, ο Meteor (τον οποίο διαθέτει ήδη η Ελλάδα με το Rafale) με την ακτίνα του στα 120 μίλια μπορεί να αλλάξει αυτά τα δεδομένα. Ως απάντηση οι Eλληνικές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν ήδη απευθυνθεί στις ΗΠΑ, ζητώντας την αποδέσμευση του παρόμοιων επιδόσεων Amraam AIM 120 D3 (με ακτίνα δράσης τα 112 μίλια ή 180 χιλιόμετρα), εισπράττοντας μια πρώτη άρνηση.
Στρατιωτικές πηγές αναφέρουν ότι το «όχι» της Ουάσινγκτον αναμένεται να μετατραπεί σε «ναι» όταν αρχίσουν οι παραλαβές των F-35, ενώ πλέον η ελληνική πλευρά στρέφεται στην εξέταση διαφορετικών λύσεων. Τέτοιες παρέχουν δύο χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει πολύ στενή συμμαχία, το Ισραήλ και η Ινδία, με τον ισραηλινό SkySting (με μέγιστο βεληνεκές τα 250 χιλιόμετρα), που είναι κατάλληλος και σε περιβάλλον ηλεκτρονικού πολέμου και πιστοποιημένος και σε F-16, να προκρίνεται του ινδικού Astra MK-3 (με εμβέλεια 210 μιλίων ή 340 χιλιομέτρων).
Διαθεσιμότητες και βεληνεκές
Διαθεσιμότητες και βεληνεκές
Η Τουρκία, έστω και με τη λύση των μεταχειρισμένων από το Κατάρ και το Ομάν Eurofighter, την οποία ειρωνευόταν βέβαια ο Χουλουσί Ακάρ όταν την επέλεγε η Ελλάδα με τα Rafale, λύνει το πρόβλημα της έλλειψης σύγχρονων αεροσκαφών - εάν εξαιρέσει κανείς τον μικρό αριθμό Viper. Τα 24 μαχητικά που θα παραλάβει είναι της έκδοσης Tranche 3A, η οποία είναι υποδεέστερη τεχνολογικά από τα Rafale που έχει στη διάθεσή της η Πολεμική Αεροπορία.
Το γαλλικής κατασκευής αεροσκάφος διαθέτει τη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου Spectra, η οποία παρέχει ανίχνευση, αναγνώριση και ακριβή εντοπισμό σε μεγάλες αποστάσεις για ηλεκτρομαγνητικές, υπέρυθρες και απειλές λέιζερ και βλημάτων, διαθέτοντας τους κατάλληλους δέκτες για τον έγκαιρο εντοπισμό τους, ενώ διαθέτει παρεμβολέα ραντάρ και έναν διανομέα δολωμάτων και αντίμετρων. Αντίστοιχο σύστημα το Eurofighter δεν διαθέτει.
Το Eurofighter είναι πολύ ταχύ και ευέλικτο (περισσότερο από Rafale, F-16, F-35), κάτι που το κάνει ιδανικό για τις αερομαχίες του Αιγαίου, λόγω των πανίσχυρων κινητήρων του μπορεί να επιχειρήσει σε διάφορες καιρικές συνθήκες και να κουβαλήσει αρκετό οπλισμό. Είναι, όμως, παρωχημένο τεχνολογικά για ένα σύγχρονο πεδίο μάχης, αφού έχει μηδενικές δυνατότητες stealth, ελάχιστες ηλεκτρονικού πολέμου και μικρό βεληνεκές σε σχέση με το Rafale. Είναι, δε, ένας επιχειρησιακός εφιάλτης, καθώς η συντήρηση και το κόστος πτήσης είναι μεγαλύτερα από οποιουδήποτε άλλου αεροσκάφους.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το κόστος ωριαίας πτήσης για το Eurofighter κυμαίνεται από 60.000 έως 100.000 ευρώ την ώρα, ενώ τα αντίστοιχα κόστη του Rafale και του F-16 υπολογίζονται περίπου στα 20.000 ευρώ. Το κόστος και την περιπλοκότητα της συντήρησης του Eurofighter μεγαλώνει το γεγονός ότι τα ανταλλακτικά προέρχονται από κονσόρτσιουμ χωρών, με ό,τι αυτή η βαβέλ μπορεί να συνεπάγεται...
Eurofighter
Κατά πληροφορίες που μεταδίδουν εξειδικευμένα ΜΜΕ, όπως το περιοδικό «Military Watch», αυτό το αυξημένο κόστος και η χαμηλή διαθεσιμότητα (κοντά στο 40%), σε συνδυασμό με την απογοήτευση για τις δυνατότητες και επιδόσεις του μαχητικού αεροσκάφους, ώθησαν το Κατάρ να πουλήσει όλα τα Eurofighter που είχε προμηθευτεί μόλις τρία χρόνια μετά την αγορά τους. Κατά κάποιους, το Κατάρ προτίμησε να ξεφορτωθεί γρήγορα τα Eurofighter, καθώς ακόμα πιάνουν καλή τιμή, μάλλον πανικόβλητο από το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία οδήγησε για σκραπ όλο τον στόλο των Eurofighter Tranche 1, με την τρέχουσα εκτίμηση ότι θα παραμείνουν σε υπηρεσία έως το 2040.
Η Τουρκία, καθώς έλυσε το πρόβλημα που της προκάλεσε η έξοδος από το πρόγραμμα των F-35, με την απόκτηση του Eurofighter, ποντάρει στην απόκτηση των καινούριων Tranche 4 και Tranche 4+ ή 5, που θα είναι πιο εξελιγμένα τεχνολογικά. Οι παραδόσεις τους αναμένεται να ξεκινήσουν το 2030 από τη Βρετανία, χρονιά που η Ελλάδα ήδη θα έχει παραλάβει τα πρώτα της F-35, που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος, ή, καλύτερα, ως... ισχύς από μόνα τους. Ετσι, ακόμα και με αυτό τον τρόπο, η Eλληνική Πολεμική Αεροπορία θα βρίσκεται τουλάχιστον μισή γενιά μπροστά από την τουρκική, εφαρμόζοντας λύσεις από ΑΙ εργαλεία που μοιάζουν με ταινία sci-fi.
Στο Αιγαίο
Κατά πληροφορίες που μεταδίδουν εξειδικευμένα ΜΜΕ, όπως το περιοδικό «Military Watch», αυτό το αυξημένο κόστος και η χαμηλή διαθεσιμότητα (κοντά στο 40%), σε συνδυασμό με την απογοήτευση για τις δυνατότητες και επιδόσεις του μαχητικού αεροσκάφους, ώθησαν το Κατάρ να πουλήσει όλα τα Eurofighter που είχε προμηθευτεί μόλις τρία χρόνια μετά την αγορά τους. Κατά κάποιους, το Κατάρ προτίμησε να ξεφορτωθεί γρήγορα τα Eurofighter, καθώς ακόμα πιάνουν καλή τιμή, μάλλον πανικόβλητο από το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία οδήγησε για σκραπ όλο τον στόλο των Eurofighter Tranche 1, με την τρέχουσα εκτίμηση ότι θα παραμείνουν σε υπηρεσία έως το 2040.
Η Τουρκία, καθώς έλυσε το πρόβλημα που της προκάλεσε η έξοδος από το πρόγραμμα των F-35, με την απόκτηση του Eurofighter, ποντάρει στην απόκτηση των καινούριων Tranche 4 και Tranche 4+ ή 5, που θα είναι πιο εξελιγμένα τεχνολογικά. Οι παραδόσεις τους αναμένεται να ξεκινήσουν το 2030 από τη Βρετανία, χρονιά που η Ελλάδα ήδη θα έχει παραλάβει τα πρώτα της F-35, που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος, ή, καλύτερα, ως... ισχύς από μόνα τους. Ετσι, ακόμα και με αυτό τον τρόπο, η Eλληνική Πολεμική Αεροπορία θα βρίσκεται τουλάχιστον μισή γενιά μπροστά από την τουρκική, εφαρμόζοντας λύσεις από ΑΙ εργαλεία που μοιάζουν με ταινία sci-fi.
Στο Αιγαίο
Αυτή η «μισή» είναι που παίζει σημαντικότερο ρόλο απ’ ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Η χώρα μας φαίνεται πως σχεδιάζει να εκμεταλλευτεί τη λειτουργία σμήνους με τα νεοαποκτηθέντα αμερικανικά drones V-BAT που διαθέτουν link-16 και μπορούν να συνεργάζονται με τα F-35. Κατά πολλούς, η απόκτηση των δύο V-BAT, που είναι ιδανικά για νησιά λόγω της δυνατότητας κάθετης απογείωσης-προσγείωσης, άνοιξε την πόρτα για την απόκτηση των X-BAT που δοκιμάζει η ίδια εταιρεία αυτό το διάστημα.
Πρόκειται για υπερηχητικά stealth drones τα οποία μπορούν να φέρουν βαρύ οπλισμό (όπως πυραύλους Amraam) και να εκτελούν αποστολές για λογαριασμό των F-35. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι δυνατότητες της Πολεμικής Αεροπορίας με τα Rafale, F-16 Viper, Mirage, και F-35, αλλά και τις διαπιστωμένες, διεθνώς αναγνωρισμένες ικανότητες του προσωπικού της είναι τόσο τρομακτικές που δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης ως προς το ποιος είναι το αφεντικό στο Αιγαίο και όχι μόνο...
Τρεις φορές ο Ερντογάν είπε όχι στα Eurofighter
Οχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις φορές είχε αρνηθεί η Τουρκία το πρόγραμμα των Eurofighter, το οποίο τώρα της έρχεται περίπου ως σωτηρία της Πολεμικής της Αεροπορίας. Ηταν η πίστη πως θα μετέχει στα αμερικανικά προγράμματα με αποκορύφωμα το F-35 που την έκανε «σνομπ» απέναντι στο ευρωπαϊκό μαχητικό. Και σήμερα είναι αυτό που έχει η Τουρκία στο πίσω μέρος του μυαλού της, που την ωθεί στο να πληρώσει τρελά λεφτά, σχεδόν 10 δισ. ευρώ, για να αποκτήσει τα Eurofighter.
Ο βρετανικός ενθουσιασμός για το deal που διασώζει περισσότερες από 20.000 θέσεις εργασίας στη Μ. Βρετανία δεν έχει μεταδοθεί ακριβώς στις υπόλοιπες χώρες του κονσόρτσιουμ που κατασκευάζει το Eurofighter, δείχνοντας τη διαφορετική οπτική που το βλέπει η καθεμία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, έχουν καταλάβει όλοι ότι πρόκειται για μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για μπίζνες, αλλά και έναν τεράστιο κίνδυνο για την ευρωπαϊκή βιομηχανία που φλερτάρει με το να δώσει τα κλειδιά της στον Ερντογάν και τη γνωστή για την ικανότητά της να αντιγράφει και να παράγει ως δικά της στη συνέχεια τουρκική βιομηχανία.
Είναι πλέον σαφές ότι η Τουρκία, μετά το αμερικανικό «όχι» και τη γενικότερη δυσκολία στο να βρει κινητήρες και ανταλλακτικά για την κατασκευή/συναρμολόγησή τους για το ΚΑΑΝ (το μαχητικό που εξελίσσει η γειτονική μας χώρα), προσβλέπει σε μια ευρύτερη συνεργασία με τις χώρες του κονσόρτσιουμ, από τις οποίες προσδοκά ότι θα καταφέρει τελικά να βάλει μπροστά το πρόγραμμα για τον κινητήρα του ΚΑΑΝ.
Κρυφές επιδιώξεις
Διαβάζοντας πίσω από τις λέξεις, μπορεί κανείς να καταλάβει τον λόγο για τον οποίο Τούρκοι αξιωματούχοι υπόσχονται ότι το ΚΑΑΝ μπορεί να είναι «καλύτερο από το F-35». Παρά το γεγονός ότι η δήλωση αυτή φαίνεται υπερβολικά αστεία, όταν μιλάμε για το με διαφορά πιο εξελιγμένο μαχητικό του πλανήτη, έχει τον λόγο της... Η Τουρκία προσβλέπει σε συνεργασία με την κοινοπρακτική εταιρεία Eurojet Turbo GmbH που κατασκευάζει τους κινητήρες του Eurofighter Typhoon, EJ200, έναν από τους ισχυρότερους σήμερα σε μαχητικό αεροσκάφος.
F-35
Η Eurojet, η οποία είναι ένα κονσόρτσιουμ της βρετανικής Rolls-Royce (κατασκευάζει το 37% του EJ200), της γερμανικής MTU Aero Engines που κατασκευάζει τους συμπιεστές και την ψηφιακή μονάδα ελέγχου, την ισπανική ITP Aero που είναι υπεύθυνη για την εξέλιξη, παραγωγή, συντήρηση και την τελική συναρμολόγηση του κινητήρα και την ιταλική Avio Aero η οποία συναρμολογεί τον κινητήρα.
Υπάρχουν πολλοί δεσμοί και πολλά κοινά μεταξύ των δύο πλευρών. Εν πρώτοις, στην Τουρκία είχε προταθεί να συμμετέχει ως ισότιμος εταίρος στο πρόγραμμα των Eurofighter. Την πρώτη φορά, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν εξέταζε την αγορά των γερμανοβρετανικών αεροσκαφών Tornado με την οψιόν εισδοχής στο τότε μελλοντικό πρόγραμμα των Eurofighter, αλλά προτίμησε την αγορά των αμερικανικών F-16.
Αλλες δύο φορές, το 2000 και το 2002, το κονσόρτσιουμ πρότεινε στην Τουρκία να συμμετάσχει στο πρόγραμμα των Eurofighter ως κατασκευάστρια, αλλά η χώρα το απέρριψε χωρίς περαιτέρω διαπραγμάτευση, καθώς είχε αγγίξει το όνειρο: είχε καταφέρει να μπει στο πρόγραμμα του αμερικανικού μαχητικού F-35 κατασκευάζοντας μέρος της ατράκτου.
Νέα ευκαιρία
Η Eurojet, ωστόσο, δεν είχε κόψει ποτέ τους δεσμούς με την Τουρκία. Η κατασκευάστρια του κινητήρα του Eurofighter επρόκειτο να είναι ο κύριος προμηθευτής για το εθνικό μαχητικό της Τουρκίας, TFX, έχοντας μάλιστα υπογράψει MoU τον Ιανουάριο του 2015 με την τουρκική εταιρεία Aselsan.
Και αν τότε προκρίθηκε τελικά η General Electric, σήμερα προκύπτει μια νέα ευκαιρία για την Τουρκία, η οποία χτίζεται καιρό τώρα, μεθοδικά και με πρόγραμμα, με ιδιωτικές και κρατικές εταιρείες της γείτονος να χτίζουν σχέσεις με ευρωπαϊκές για εθνικούς σκοπούς. Η Τουρκία διατηρεί δεσμούς με την ισπανική ITP Aero, η οποία έχει συνεργαστεί με την TAI (Turkish Aerospace Industries) στην εξέλιξη του EJ200, αλλά και τη γερμανική MTU Aero, που είναι εταίρος με την τουρκική Tusas Engine Industries, ενώ έχει ισχυρή παρουσία στη χώρα με συμβόλαια συντήρησης με τις Τουρκικές Αερογραμμές.
Από το 2024 η Τουρκία συζητά με τη Rolls-Royce «τρόπους να πολλαπλασιάσει το αποτύπωμά της στην τουρκική αεροπορική αγορά», καταλήγοντας σε μια σειρά συμφωνιών, με πιο ξεχωριστή τα εγκαίνια, τον περασμένο Μάιο, της εγκατάστασης της RR στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για τη συντήρηση του στόλου των Airbus A350 της Turkish Airlines (τα οποία παραγγέλθηκαν με την οψιόν των βρετανικών κινητήρων).
Καθόλου τυχαία, η τουρκική εταιρεία Baykar -του γαμπρού του Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, και κατασκευάστρια των ομώνυμων drones- εξαγόρασε πέρυσι την ιταλική Piaggio Aerospace, η οποία έχει μακρύ ιστορικό συνεργασίας με την -επίσης ιταλική- Avio Aero, μέτοχο της Eurojet. Η Avio παρέχει κινητήρες για αεροσκάφη της Piaggio, όπως το P180, και είναι σαφές τώρα ότι η Τουρκία προσέβλεπε στη δημιουργία ενός συμμάχου μέσα στην κοινοπραξία για τους κινητήρες του ΚΑΑΝ. Θα ευοδωθεί το σχέδιό της;
Γιώργος Καραγιάννης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ