Η ομάδα «κρούσης», τα τηλεφωνήματα Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη, το δείπνο με Βέμπερ και τα ταξίδια - αστραπή του Πιερρακάκη
Μπορεί το τελικό ομόφωνο αποτέλεσμα στο «κολέγιο» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης να δείχνει ότι η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup ήταν εύκολη, ωστόσο τα φαινόμενα απατούν. Και αυτό γιατί η διαδρομή μέχρι την ιστορική νίκη για την χώρα μας (που αποτυπώθηκε στην αρχική ψηφοφορία της συνεδρίασης με σκορ 16-4) ήταν ιδιαίτερα δύσκολη και σύνθετη. Όλα ξεκίνησαν στα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου, όταν ο τότε επικεφαλής του Eurogroup, Ιρλανδός Πασκάλ Ντόνιαχου, αποφάσισε να παραιτηθεί άμεσα από την ευρωπαϊκή θέση του (και του υπουργού Οικονομικών της Ιρλανδίας), προκειμένου να αναλάβει ανώτερο ρόλο στην Παγκόσμια Τράπεζα και συγκεκριμένα τα καθήκοντα του Διευθύνοντος Συμβούλου.
Γιατί οι συνθήκες ήταν ιδανικές για μία Ελληνική υποψηφιότητα
Η αιφνιδιαστική αυτή πολιτική εξέλιξη, έδωσε το έναυσμα για έντονες διεργασίες και ζυμώσεις στις Βρυξέλλες, αλλά και μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, προκειμένου να βρεθεί ο διάδοχος του κ. Ντόνιαχου. Ο τελευταίος πριν αναλάβει καθήκοντα στην Παγκόσµια Τράπεζα, επικοινώνησε µε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε να προτείνει τον Ελληνα υπουργό για τη διαδοχή του, εκτιµώντας πως τα χαρακτηριστικά του Κυριάκου Πιερρακάκη «κουµπώνουν» για το προφίλ του προέδρου του Eurogroup. Η ιδέα αυτή, να διεκδικήσει η χώρα μας για πρώτη φορά μία τόσο υψηλή θέση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, άρεσε στο εσωτερικό του Μεγάρου Μαξίμου, ενώ σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, οι συνθήκες ήταν οι ιδανικές: Η Ελλάδα αποτελεί το success story της ευρωπαϊκής οικονοµίας, μακριά από τους χαλεπούς καιρούς της δηµοσιονοµικής κρίσης και του σεναρίου του Grexit, έχοντας ανακτήσει την επενδυτική βαθµίδα, με ρυθµούς ανάπτυξης υψηλότερους από πολλούς Ευρωπαίους εταίρους της, ούσα από τα λίγα κράτη-µέλη της Ε.Ε. που καταγράφουν δηµοσιονοµικά πλεονάσµατα. Επιπλέον, το β' εξάµηνο του 2027 η χώρα μας αναλαµβάνει την προεδρία της Ε.Ε.
Η ομάδα που «έτρεξε»
Η απόφαση για την υποψηφιότητα ελήφθη, ενώ άμεσα συγκροτήθηκε μία ισχυρή ομάδα προκειμένου να κινηθεί γρήγορα και αποτελεσματικά. Σε αυτήν συμμετείχαν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αντιπρόεδρος του ΕΛΚ, Κωστής Χατζηδάκης, ο βουλευτής Σερρών και γραµµατέας ∆ιεθνών Σχέσεων της Ν.∆., Τάσος Χατζηβασιλείου, που αποτελεί τον συνδετικό κρίκο Αθήνας - Βρυξελλών και έχει αναπτύξει ευρύ δίκτυο επαφών µε Ευρωπαίους αξιωµατούχους και κυβερνητικούς της Κεντροδεξιάς, έχοντας διαύλους επικοινωνίας και µε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις άλλων χώρων και ο ευρωβουλευτής της Ν.∆. Βαγγέλης Μεϊµαράκης, ο οποίος αξιοποίησε την εµπειρία του και τις διασυνδέσεις του στην Ε.Ε. Ενεργό ρόλο ανέλαβε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, επικοινωνώντας προσωπικά με ομολόγους τους σε χώρες της ευρωζώνης.
Το δείπνο Μητσοτάκη με Βέμπερ
Το ζήτημα συζητήθηκε διεξοδικά και στο δείπνο που παρέθεσε στις 27 Νοεμβρίου το βράδυ σε εστιατόριο της Αθήνας ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Μάνφρεντ Βέμπερ, παρόντος και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης –και αντιπροέδρου του ΕΛΚ–, Κωστή Χατζηδάκη, και του γραμματέα διεθνών σχέσεων της ΝΔ, Τάσου Χατζηβασιλείου. Ο κ. Μητσοτάκης, ως πρόεδρος της ΝΔ και αρχηγός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε στηρίξει την υποψηφιότητα Βέμπερ το 2019 για την προεδρία της Κομισιόν και είχε παίξει μάλιστα ενεργό ρόλο στην προεκλογική του καμπάνια, που δεν τελεσφόρησε τελικά. Έκτοτε διατηρούν μια σχετικά τακτική επικοινωνία και μια καλή προσωπική σχέση. Ο Βέμπερ, βαθύς γνώστης της «πολιτικής κουζίνας» των Βρυξελλών, όπου βρίσκεται εδώ και 21 χρόνια ως ευρωβουλευτής, εξήγησε ποια είναι η δυναμική πίσω από κάθε υποψηφιότητα. Φέρεται μάλιστα να συμβούλευσε και τον κ. Μητσοτάκη ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να επικοινωνήσει με τον πρωθυπουργό του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, και να συζητήσουν πάνω στο επίμαχο ζήτημα του επόμενου προέδρου του Eurogroup.
Τα ταξίδια Πιερρακάκη και τα τηλεφωνήματα Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη
Το μόνο που απαιτείτο ήταν η απλή πλειοψηφία, δηλαδή 11 στους συνολικά 20 υπουργούς Οικονομικών των κρατών-μελών της ευρωζώνης, με το ΕΛΚ να «ελέγχει» τους επτά. Γι’ αυτό και το μεσοδιάστημα από την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του ο κ. Πιερρακάκης προχώρησε σε στοχευμένες επισκέψεις σε ομολόγους-κλειδιά για να εξασφαλίσει την εκλογή του. Ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου συναντήθηκε με τον Γάλλο υπουργό Οικονομίας, Οικονομικών, Βιομηχανικής, Ενεργειακής και Ψηφιακής Κυριαρχίας, Ρόλαντ Λεσκύρ, (που δεν ανήκει στο ΕΛΚ) παρέθεσε γεύμα στην Αθήνα σε όλους τους πρέσβεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισκέφθηκε τη Ρώμη, όπου συνομίλησε με τον Ιταλό ομόλογό του, Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, (που δεν ανήκει στο ΕΛΚ) και πήγε στην Ιρλανδία, όπου συνάντησε τον διοικητή της Τράπεζας της Ιρλανδίας, Γκαμπριέλ Μακλούφ, που έχει ελληνικές ρίζες, κάνοντάς του και δώρο μία φανέλα της ομάδας ποδοσφαίρου του Πανιωνίου, ενώ συνομίλησε και με τον αντιπρόεδρο της ιρλανδικής κυβέρνησης και υπουργό Οικονομικών, Σιμόν Χάρις. Την ίδια ώρα ο κ. Μητσοτάκης επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους περισσότερους ομολόγους του για να εκφράσει το έντονο ενδιαφέρον του για την εκλογή του κ. Πιερρακάκη στο Εurogroup.
Γενικά, στους ομολόγους του, ο κ. Πιερρακάκης έχει θετικό προφίλ, καθώς εκπροσωπεί τη νέα γενιά πολιτικών που υποστηρίζουν την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Προωθεί ενεργά την πλήρη υλοποίηση της Ένωσης Επενδύσεων και Αποταμιεύσεων, θεωρώντας ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της χωρίς ενοποίηση των αγορών και μείωση του χρηματοδοτικού κόστους. Υπερασπίζεται με συνέπεια τα συμπεράσματα της Έκθεσης Ντράγκι: κατάργηση ενδοευρωπαϊκών δασμών, άρση ρυθμιστικών φραγμών και δημιουργία πραγματικά ενιαίου οικονομικού χώρου. Όπως έλεγαν ευρωπαίοι αξιωματούχοι, στην Ευρώπη, η παρουσία του συνδέεται με την έννοια της θεσμικής αξιοπιστίας και της μετριοπάθειας.
Το παρασκήνιο της ψηφοφορίας
Ωστόσο, στην ψηφοφορία, ο Κυριάκος Πιερρακάκης είχε να ανταγωνιστεί τον Βέλγο Βίνσεντ φαν Πετέγκεμ, που αποτελούσε έναν εξαιρετικά δυνατό αντίπαλο, ο οποίος είναι επικεφαλής κόµµατος στη χώρα του και αναπληρωτής πρωθυπουργός, ενώ προέρχεται από µια χώρα της Κεντρικής Ευρώπης, στην «καρδιά» της Ε.Ε., µε διαχρονική παράδοση στην ανάληψη υψηλών αξιωµάτων και θέσεων ευθύνης στην Ε.Ε. Ωστόσο, η υποψηφιότητα αυτή είχε ένα αρνητικό. Την αντίθεση της βελγικής κυβέρνησης στη χρήση των «παγωµένων» ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηµατοδότηση δανείου ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία. Αντιλαμβανόμενος ότι αυτό αποτελεί και το «αγκάθι» της υποψηφιότητας του προσερχόμενος στην κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup για την εκλογή προχώρησε σε δηλώσεις για να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του. Ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει συμφωνία στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 18 Δεκεμβρίου, σημειώνοντας ότι «σε κάποιο σημείο, αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν». Ωστόσο, ξεκαθάρισε πως το Βέλγιο «δεν θα δεχθεί κανέναν απερίσκεπτο συμβιβασμό» στο θέμα. Τόνισε, επίσης, ότι η κυβέρνησή του εξετάζει προσεκτικά τους «νομικούς και οικονομικούς κινδύνους» που συνεπάγεται μια τέτοια απόφαση και επιδιώκει «ουσιαστικές και εποικοδομητικές λύσεις». Υπογράμμισε, τέλος, ότι «η Ρωσία πρέπει να πληρώσει για τον πόλεμό της. Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία πρέπει να χρησιμοποιηθούν γι' αυτό τον σκοπό». Ωστόσο, η δήλωση αυτή, θόλωσε περισσότερο την υποψηφιότητα του, παρά τις έδωσε δυναμική. Την ίδια ώρα προστέθηκε και η ξεκάθαρη ισχυρή στήριξη του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, ο οποίος πριν από την συνεδρίαση, δήλωσε εμφατικά ότι «κατέστησα σαφές σε προσωπικές συνομιλίες με τους Βέλγους και Έλληνες συναδέλφους μου ότι, ως Γερμανός υπουργός Οικονομικών, σε συνεννόηση με τον καγκελάριο, θα ψηφίσω σήμερα υπέρ του Έλληνα συναδέλφου μου». Η κίνηση αυτή «έγειρε» οριστικά τους 7 υπουργούς του ΕΛΚ προς την πλευρά του κ. Πιερρακάκη, συμπαρασύροντας και υπουργούς από το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Η εκλογική διαδικασία στο «κολέγιο» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης για τον επικεφαλής έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Της ψηφοφορίας προηγείται μία διαδικασία που ονομάζεται «πρόθεση ψήφου». Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Βέλγος υπουργός έλαβε μόλις 4 ψήφους, αντίθετα με τον κ. Πιερρακάκη που συγκέντρωσε μία άνετη πλειοψηφία. Το αποτέλεσμα αυτό «ανάγκασε» τον κ. Πετέγκεμ να «αποσυρθεί» και ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών να εκλεγεί ομόφωνα πρόεδρος του Eurogroup. Σύμφωνα με πληροφορίες, αλλά και εκτιμήσεις εκείνων που γνωρίζουν καλά τα ευρωπαϊκά παρασκήνια, οι τέσσερις που δεν επέλεξαν αρχικά την υποψηφιότητα Πιερρακάκη ήταν εκτός του Βέλγου, οι υπουργοί της Σλοβακίας, της Ολλανδίας, και πιθανόν της Ιταλίας, καθώς η κ. Μελόνι ανήκει στην ίδια πολιτική ομάδα με τον Βέλγο πρωθυπουργό. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν που έγραψε «ιστορία» για την χώρα μας, με τον κ. Πιερρακάκη να αναλαμβάνει καθήκοντα προέδρου του Eurogroup.
Οι υποχρεώσεις του προέδρου του Eurogroup και οι δύσκολες αποστολές
Ο πρόεδρος του Eurogroup δεν «κινείται» μόνο στα όρια των Βρυξελλών ή της Ευρώπης. Η θέση αυτή λειτουργεί ως διεθνής φωνή της Ευρωζώνης, με τον εκάστοτε πρόεδρο να συμμετέχει σε παγκόσμια φόρα, να διατηρεί απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους διεθνείς οργανισμούς, αλλά και να βρίσκεται στο τραπέζι των G20 και G7 – εκεί όπου λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη. Πέρα από τις τακτικές συνεδριάσεις του Eurogroup και του Ecofin, ο πρόεδρος συνοδεύει τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τους ηγέτες της Ευρωζώνης στις συνόδους κορυφής, διατηρώντας στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) – τον γνωστό από την περίοδο των μνημονίων στην Ελλάδα και μεγαλύτερο σήμερα δανειστή της χώρας. Την ίδια στιγμή, ο κ. Πιερρακάκης καλείται να διαχειριστεί μια σειρά από σύνθετες και καθοριστικές προκλήσεις. Ανάμεσά τους, η Γαλλία που παλεύει με υψηλά ελλείμματα και αναζητά νέα δημοσιονομική ισορροπία, η Γερμανία που παραμένει εγκλωβισμένη σε περιβάλλον οικονομικής στασιμότητας, η ενεργειακή ανασφάλεια που συνεχίζει να ταλανίζει την Ευρώπη και οι πληθωριστικές πιέσεις που απαιτούν στενό συντονισμό με την ΕΚΤ. Με άλλα λόγια, η θητεία του προμηνύεται ως μία από τις πιο απαιτητικές της τελευταίας δεκαετίας.
Δημητρης Κουνιας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ