08 Δεκεμβρίου 2025

Eurovision: Ποιες χώρες ψήφισαν υπέρ της συμμετοχής του Ισραήλ - «Ήταν ένας μικρός, διπλωματικός πόλεμος»


Η απόφαση της παραμονής και συμμετοχής του Ισραήλ στον διαγωνισμό της Eurovisιon 2026, που θα γίνει τον ερχόμενο Μάιο στη Βιέννη, οδήγησε στην αποχώρηση της Ισπανίας, της Ολλανδίας, της Ιρλανδίας και της Σλοβενίας από την επικείμενη διοργάνωση. 

Στην ψηφοφορία της 4ης Δεκεμβρίου, τα μέλη της EBU, της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ραδιοτηλεοπτικών Φορέων που διοργανώνει τον διαγωνισμό, αποφάσισαν με 738 «ναι» και 264 «όχι» τη συμμετοχή του Ισραήλ, εγκρίνοντας επίσης νέους κανόνες που αποσκοπούν στο «να αποθαρρύνουν κυβερνήσεις από το να επηρεάζουν τον διαγωνισμό».

Από την ψηφοφορία απείχαν 120 μέλη

χαρτης eurovision

Η εκπρόσωπος του φορέα ΚΑΝ (της  Ισραηλινής Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης) στη Γενική Συνέλευση της EBU, δικηγόρος Αγιέλα Μιζράχι, περιέγραψε σε ραδιοφωνική συνέντευξη ένα σκηνικό έντασης και πολιτικής αντιπαράθεσης, που δοκίμασε τα όρια της Eurovision. 

Μάλιστα, σύμφωνα με το eurovisionfun.com, έκανε  ιδιαίτερη αναφορά στις χώρες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην παραμονή του Ισραήλ στο διαγωνισμό, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Κύπρος.

«Ήταν ένας μικρός διπλωματικός πόλεμος»

Η Μιζράχι ανέφερε ότι η ισραηλινή αποστολή έφτασε μία ημέρα πριν την κρίσιμη συζήτηση, παρότι επί μήνες υπήρχαν επαφές με άλλα δημόσια μέσα. «Η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη, σχεδόν εχθρική», είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την ίδια, η ένταση κορυφώθηκε όταν το Ισραήλ πήρε τον λόγο. 

Εκπρόσωποι αραβικών χωρών αποχώρησαν από την αίθουσα, στέλνοντας μήνυμα αποδοκιμασίας. «Νιώσαμε σαν τον ελέφαντα στο δωμάτιο· η συζήτηση αφορούσε ξεκάθαρα εμάς», ανέφερε.

χαρτης eurovision

Οι χώρες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο

Παρά τους αυστηρότερους κανόνες που τελικά υιοθετήθηκαν για τον διαγωνισμό, η Μιζράχι χαρακτήρισε την έκβαση «δραματική νίκη» για το Ισραήλ.

Αποκάλυψε επίσης συγκεκριμένες χώρες, τις οποίες ευχαρίστησε ιδιαίτερα για την στάση τους, λέγοντας πως προσέφεραν ισχυρή, που έκριναν και το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

- Αυστρία και Γερμανία υποδέχθηκαν το Ισραήλ «με θέρμη, όπως πάντα».

- Ελλάδα, Μάλτα και Κύπρος προσέφεραν ισχυρή στήριξη, με τη Μιζράχι να τις περιγράφει ως «παλιούς και αξιόπιστους» συνεργάτες.

χαρτης eurovision

Πηγή: skai.gr

📺WSJ: Ο Πούτιν ήθελε υπεροχή στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης - Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική


Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει συχνά δηλώσει ότι η Ρωσία πρέπει να ηγηθεί στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η χώρα του έχει μείνει πίσω, ενώ άλλες χώρες προχωρούν μπροστά.

Καθώς οι ΗΠΑ και η Κίνα ανταγωνίζονται για την κυριαρχία στα μοντέλα και τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και οι χώρες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής επενδύουν κεφάλαια στον κλάδο, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ανατρέψει τις κάποτε υψηλές φιλοδοξίες της Ρωσίας.

Στη ρωσόφωνη έκδοση της πλατφόρμας LM Arena, όπου οι χρήστες αξιολογούν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, το καλύτερο ρωσικό μοντέλο κατατάσσεται μόλις στην 25η θέση, πίσω ακόμη και από παλαιότερες εκδόσεις του ChatGPT και του Gemini της Google. Σύμφωνα με το Global AI Vibrancy Tool του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, το οποίο κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο και υπολογίζει τη δύναμη των οικοσυστημάτων τεχνητής νοημοσύνης των χωρών, η Ρωσία κατατάσσεται στην 28η θέση μεταξύ 36 χωρών.

Οι δυτικές κυρώσεις έκοψαν την πρόσβαση της Ρωσίας σε κρίσιμα υλικά, όπως ημιαγωγοί, και παρέλυσε τις εγχώριες παραγωγικές της δυνατότητες. Οι ρωσικές εταιρείες εξαρτώνται πλέον από μεσάζοντες σε τρίτες χώρες για να εξασφαλίσουν τα πάντα, από τσιπ υψηλής τεχνολογίας έως και μια απλή συνδρομή στο ChatGPT. Η Μόσχα έχει επίσης στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα, εμβαθύνοντας περαιτέρω αυτό που οι αναλυτές περιγράφουν ήδη ως οικονομική υποτέλεια προς τη γείτονά της.

Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το brain drain, με τα κορυφαία ταλέντα να εγκαταλείπουν τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Αποκομμένες από τις διεθνείς αγορές, οι ρωσικές εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης προσέλκυσαν περίπου 30 εκατ. δολάρια σε κεφάλαια πέρυσι. Μόνο η OpenAI συγκέντρωσε περισσότερα από 6 δισ. δολάρια πέρυσι.

Η Ρωσία υστερεί εδώ και χρόνια στην ανάπτυξη της δικής της τεχνητής νοημοσύνης», δήλωσε ο Γιούρι Ποντορόζνι, πρώην στέλεχος της ρωσικής τεχνολογικής βιομηχανίας. Ο Ποντορόζνι έχει παρακολουθήσει από πρώτο χέρι την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης στη Ρωσία, έχοντας αφιερώσει χρόνια στην ανάπτυξη των εγχώριων αντίστοιχων Google Maps και Netflix. Λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου το 2022, επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο και εγκατέλειψε τη Ρωσία μαζί με την έγκυο σύζυγό του. «Η Ρωσία έχει ήδη χάσει στον ανταγωνισμό και είναι αδύνατο να καλύψει τη διαφορά», δήλωσε ο Ποντορόζνι, ο οποίος ζει πλέον στο Λονδίνο και είναι διευθυντής τεχνητής νοημοσύνης στην εταιρεία χρηματοοικονομικής τεχνολογίας Finom.

Ένας διευθυντής τεχνητής νοημοσύνης με έδρα τη Μόσχα συμφώνησε με αυτή την εκτίμηση και δήλωσε ότι η οικονομική και γεωπολιτική απομόνωση της Ρωσίας εμποδίζει τις εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση και να αποκτήσουν τη δυνατότητα να επεκταθούν πέρα από τη σχετικά μικρή εγχώρια αγορά τους. 

Με την τεχνητή νοημοσύνη να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια οικονομία, οι χώρες αγωνίζονται να επιβάλουν τον έλεγχό τους στις υποδομές, τα δεδομένα και τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να αποφύγουν τη στρατηγική εξάρτηση. Και στον στρατιωτικό τομέα, η ετοιμότητα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης, από τα εργαλεία υποστήριξης λήψης αποφάσεων στο πεδίο της μάχης έως τα αυτόνομα αμυντικά συστήματα.

Για τη Μόσχα, αυτή η ανάγκη είναι ιδιαίτερα επιτακτική, δεδομένης της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης με τη Δύση. 

«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την εξάρτηση από ξένα συστήματα», δήλωσε ο Πούτιν σε συνέδριο για την τεχνητή νοημοσύνη τον περασμένο μήνα. «Για τη Ρωσία, αυτό είναι θέμα κρατικής, τεχνολογικής και αξιακής κυριαρχίας». 

Οι ρωσικές αρχές έχουν αναγνωρίσει τις ελλείψεις, αλλά υποστηρίζουν ότι τα εγχώρια μοντέλα ανταγωνίζονται τα ξένα και βελτιώνονται με γρήγορους ρυθμούς. Άλλοι όμως είναι πιο αυστηροί. «Η συντριπτική πλειοψηφία των βιομηχανιών μας απέχει εκατομμύρια έτη φωτός από την τεχνητή νοημοσύνη», δήλωσε νωρίτερα φέτος ο Χέρμαν Γκρεφ, διευθύνων σύμβουλος της κρατικής τράπεζας Sberbank, η οποία ηγείται των προσπαθειών της Ρωσίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Δεν είναι μόνο τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης της Ρωσίας που υστερούν.

Σε μια τεχνολογική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα τον Νοέμβριο, το πρώτο ανθρωποειδές ρομπότ της χώρας εξοπλισμένο με τεχνητή νοημοσύνη, με το όνομα AIDOL, βγήκε στη σκηνή, προσπάθησε να χαιρετήσει και αμέσως έπεσε. Οι διοργανωτές διέκοψαν την επίδειξη και απομάκρυναν το ρομπότ. Οι διοργανωτές δήλωσαν ότι το ρομπότ θα μάθει από τις «συνέπειες των δικών του ενεργειών». 


Ακόμη και πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε ξένη τεχνολογία για τον σχεδιασμό τσιπ και είχε περιορισμένες δυνατότητες παραγωγής τσιπ. Μερικά από τα κορυφαία τσιπ ρωσικού σχεδιασμού συναρμολογούνταν από την Taiwan Semiconductor Manufacturing.

Το 2022, οι ΗΠΑ επέβαλαν απαγόρευση πώλησης προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών, στη Ρωσία, με την απαγόρευση να επεκτείνεται σε ορισμένα ξένα προϊόντα που παράγονται με εξοπλισμό, λογισμικό ή σχέδια των ΗΠΑ. Η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν, που κυριαρχούν στον τομέα των υψηλής τεχνολογίας τσιπ, και η Ιαπωνία, που είναι ισχυρή στον τομέα των υλικών και των εργαλείων κατασκευής τσιπ, απαγόρευσαν επίσης αμέσως τις εξαγωγές τέτοιων προϊόντων. Η TSMC σταμάτησε την εξαγωγή ημιαγωγών στη Ρωσία.

Η Ρωσία ξαφνικά δεν μπορούσε να αγοράσει απευθείας μονάδες επεξεργασίας γραφικών υψηλής απόδοσης, ή GPU, που είναι απαραίτητες για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων τσιπ της Nvidia. Μια ανάλυση της Wall Street Journal σχετικά με τα εμπορικά δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών δείχνει ότι οι εισαγωγές της Ρωσίας πέρυσι σε GPU και άλλα τσιπ που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης έχουν μειωθεί κατά 84% σε σχέση με πριν τον πόλεμο.

«Υπάρχει μεγάλη έλλειψη GPU στη Ρωσία και αυτές που διαθέτουν δεν επαρκούν ούτε καν για τις τρέχουσες ανάγκες», δήλωσε ο Ποντορόζνι, ο οποίος εξακολουθεί να διατηρεί επαφή με ειδικούς στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης στη Ρωσία.

Ενώ οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι είναι δυνατό να αγοραστούν τσιπ μέσω της Κίνας ή των γειτονικών χωρών της Κεντρικής Ασίας, ο Ποντορόζνι σημείωσε ότι «το κρίσιμο πρόβλημα είναι η αγορά τους σε μεγάλη κλίμακα».

Οι κυρώσεις έκοψαν επίσης την πρόσβαση της Ρωσίας σε υλικά και εξαρτήματα που απαιτούνται για την αναπαραγωγή της παραγωγής τέτοιων ειδών σε τοπικό επίπεδο. Οι ρωσικοί κατασκευαστές τσιπ στοχεύουν πλέον στην παραγωγή τσιπ 28 νανομέτρων σε εγχώρια εργοστάσια έως το 2030. Οι αμερικιανικοί κατασκευαστές τσιπ βρίσκονται επί του παρόντος σε φάση μετάβασης σε τσιπ 2 νανομέτρων.

Ακόμη και η πληρωμή για ξένα μοντέλα όπως το ChatGPT είναι μια ταλαιπωρία, τώρα που οι ρωσικές κάρτες δεν λειτουργούν πλέον στο εξωτερικό. Ρωσικοί ιστότοποι προωθούν λύσεις που κυμαίνονται από τη χρήση τραπεζικών καρτών που έχουν εκδοθεί στο Καζακστάν, την Αρμενία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τα κανάλια Telegram είναι γεμάτα με χρήστες που ανταλλάσσουν συμβουλές και μεσάζοντες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

Οι κυρώσεις έχουν καταστήσει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στη Ρωσία βαθιά εξαρτημένη από την Κίνα, αντανακλώντας την κατάσταση που επικρατεί σε ολόκληρη τη ρωσική οικονομία.

Στην αρχή του έτους, ο Πούτιν έδωσε εντολή στη ρωσική κυβέρνηση και στη Sberbank να συνεργαστούν με την Κίνα στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης. Ήταν μια αναγνώριση της τάσης που έχει ενταθεί από την εισβολή στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με την ανάλυση των εμπορικών δεδομένων, το 2021 περίπου το 22% των GPU και άλλων προηγμένων εξαρτημάτων της Ρωσίας προήλθε από την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ. Πέρυσι, το μερίδιό τους στις εισαγωγές της Ρωσίας αυξήθηκε στο 92%.

Ορισμένα κορυφαία ρωσικά μοντέλα, εν τω μεταξύ, βασίζονται σε κινεζικά μοντέλα ανοιχτού κώδικα.

Ακόμα και αν οι ρωσικές εταιρείες βρουν τρόπους για να εισάγουν τεχνολογία ή υλικό, η χώρα χάνει έναν άλλο βασικό πόρο: Τα ταλέντα. 

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι τουλάχιστον 100.000 ειδικοί στον τομέα της πληροφορικής έφυγαν μόνο το 2022 και δεν έχουν επιστρέψει. Το Υπουργείο Εργασίας έχει προβλέψει ότι, μέχρι το 2030, η Ρωσία θα έχει έλλειψη περισσότερων από 400.000 εργαζομένων στον τομέα της πληροφορικής. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος. 

Πηγή: skai.gr

ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ THN ANIKANOTHTA TOY ΦΙΓΟΥΡΑΤΖΗ ΓΛΟΜΠΟΥ🤡🤡Το τελεσίγραφο στην Ελλάδα για το SAFE και ο κίνδυνος να χαθούν 800 εκ. ευρώ (Έγγραφο)


Όπως προκύπτει, από την Ευρώπη δεν ήταν και τόσο... ενθουσιασμένοι από τα έργα που έστειλε η χώρα μας για να ενταχθούν στο πρόγραμμα SAFE, με την ανάγκη για άμεσες ενέργειες να είναι ξεκάθαρη, όπως γράφει το Big Mouth

Διάφορα ζητήματα φαίνεται πως υπάρχουν με κάποιους περίεργους του Πενταγώνου πίσω από την κεντρική κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό, Νίκο Δένδια και ένα επιχείρημα περί αυτού έχει να κάνει με το SAFE: Ειδικότερα, στη στήλη Big Mouth του Powergame.gr έφτασε μια επιστολή από τους Ευρωπαίους που μοιάζει με τελεσίγραφο. Σε αυτό αναφέρεται πως η χώρα μας είναι υποχρεωμένη μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου να επανυποβάλει ένα κανονικό πλάνο για έργα ύψους 780 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα. Όπως προκύπτει από το επίμαχο σημείωμα, οι Ευρωπαίοι που ελέγχουν όσα τους στέλνουν οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών, δεν ήταν και τόσο... ενθουσιασμένοι από τα υπό ένταξη έργα που τους στείλαμε, προκειμένου τελικά να ενταχθούν στο SAFE.

Φαίνεται, δε, πως ζητείται να βεβαιωθούμε για κάτι μεμονωμένες προμήθειες, οι οποίες δεν είναι και τόσο εναρμονισμένες με τον κανονισμό του SAFE. Επειδή, λοιπόν, υπάρχει ο σοβαρός κίνδυνος να χαθούν πολλά λεφτά, κοντά στα 800 εκατ. ευρώ, αφού αυτά που τους στείλαμε φαίνεται πως είναι για... γέλια, επιβάλλεται να γίνει αυτό που πρέπει και όχι όσα «μαγειρεύουν» οι ανωτέρω αναφερθέντες περίεργοι.

Νέα στοιχεία για τους πυροβολισμούς μεταξύ ΓΥΦΤΩΝ στο Ίλιον: Πεθερός προσπάθησε να βιάσει τη 17χρονη νύφη του


Νέα στοιχεία έρχονται στο φως για το περιστατικό με τους πυροβολισμούς μεταξύ ΓΥΦΤΩΝ που έγινε το βράδυ της Κυριακής (7/12) στο Ίλιον.

Σύμφωνα με πληροφορίες όλα συνέβησαν όταν ο 40χρονος πεθερός μίας 17χρονης (άπαντες ΓΥΦΤΟΙ) της επιτέθηκε και αποπειράθηκε να την βιάσει. Η κοπέλα κατάφερε να διαφύγει και ενημέρωσε σχετικά την οικογένειά της.

Τότε μέλη της οικογένειάς της 17χρονης πήγαν στο σπίτι να ζητήσουν τον λόγο και δέχθηκαν πυροβολισμούς από τον πεθερό της ανήλικης και από τον κουνιάδο του, χωρίς ευτυχώς να τραυματιστεί κανείς.

Στη συνέχεια η οικογένεια της 17χρονης απευθύνθηκε στις Αρχές και κατήγγειλε το περιστατικό. Αστυνομικοί έσπευσαν στο σπίτι του πεθερού της ανήλικης και συνέλαβαν τον σύζυγό της, τον πεθερό της καθώς και τον κουνιάδο του τελευταίου.

Στο σημείο οι αστυνομικοί εντόπισαν πέντε κάλυκες, ενώ οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν οι συλληφθέντες είναι -κατά περίπτωση- απόπειρα βιασμού, παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία, σωματική βλάβη και απειλή.

Επιπλέον, οι αστυνομικοί πέρασαν χειροπέδες και σε ακόμη τέσσερα άτομα και συγκεκριμένα στη θεία της ανήλικης, στην πεθερά της, στον θείο της και στη μητέρα της.

Λαφαζάνης: Ο Τσίπρας έκανε τον επικήδειο του ΣΥΡΙΖΑ - Τελούν σε κατάσταση πανικού


Στον απόηχο της παρουσίασης της "Ιθάκης" του Αλέξη Τσίπρα, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης μίλησε για τον πρώην πρωθυπουργό, αλλά και για την παραίτηση του διευθυντή της Αυγής

Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης προχώρησε σε νέες δηλώσεις για τον Αλέξη Τσίπρα, μετά την παρουσίαση της «Ιθάκης» του πρώην πρωθυπουργού.

Ειδικότερα, ο κ. Λαφαζάνης τόνισε πως ο Αλέξης Τσίπρας θα διαλύσει περαιτέρω τον χώρο που υποτίθεται πως θέλει να ενώσει, ενώ ανέφερε πως ο Τσίπρας έκανε τον επικήδειο του ΣΥΡΙΖΑ με την εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου του, προσθέτοντας πως το κόμμα πλέον τελεί υπό διάλυση.

Παναγιώτης Λαφαζάνης για ΣΥΡΙΖΑ: Δεν έχει ποσοστά, διαλύονται

«Τελούν σε κατάσταση πανικού και όλα τους φταίνε», είπε για τον ΣΥΡΙΖΑ και την υποχρέωση σε παραίτηση του διευθυντή της «Αυγής» Σπύρου Σουρμελίδη, ενώ διερωτήθηκε πώς «Είναι δυνατόν για ένα πρωτοσέλιδο να διώξεις τον διευθυντή;». Ο κ. Λαφαζάνης υπογράμμισε χαρακτηριστικά ότι «είναι ΣΥΡΙΖΑ αυτό; Δεν έχει ποσοστά, δεν έχει τίποτα, διαλύονται».

"Ο Τσίπρας φέρει το βάρος ενός τρίτου μνημονίου"

«Ό,τι αρνητικό λέει ο Τσίπρας για εμένα, είναι για εμένα θετικό», δήλωσε ο κ. Λαφαζάνης σε ό,τι αφορά τις αναφορές που γίνονται στο όνομά του μέσα στην «Ιθάκη», ενώ επισήμανε ότι ο πρώην πρωθυπουργός δεν μπορεί να ενώσει τον κόσμο της Αριστεράς, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «όχι, γιατί ο Τσίπρας φέρει το βάρος ενός τρίτου μνημονίου και ακόμη και αν ξεχνάει ο κόσμος, υπάρχουν κάποιοι που θα το θυμίζουν». Ακόμη ζούμε στις συνέπειες του τρίτου μνημονίου, «οι αγρότες ζουν το δράμα τώρα, εξαιτίας των μέτρων που ψήφισε η κυβέρνηση Τσίπρα», όπως είπε χαρακτηριστικά.

"Εγώ είμαι ο τίμιος ΣΥΡΙΖΑ"

Εάν ο Τσίπρας μπορέσει να διαμορφώσει δυναμική επιρροής με αυτούς που έχει μαζέψει γύρω του, εάν μπορέσει να υπερφαλαγγίσει το ΠΑΣΟΚ και δημιουργήσει τάση ισχυρή, τότε θα προβληματιστούν όλοι. Αλλά, δεν μπορεί, διότι δεν έχει καμία αξιοπιστία, επισήμανε. «Ξέρει ότι είναι ένοχος και αν σταθώ δίπλα του, θα πάθει συγκοπή, διότι γνωρίζει ότι εγώ είμαι ο τίμιος ΣΥΡΙΖΑ», κατέληξε ο κ. Λαφαζάνης.

Μύλος οι σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα μετά τον εξώστη: Η διαρροή της Αμαλίας, η ρεβάνς της «Αυγής» και η παραίτηση του διευθυντή της


'Οσο περνούν οι μέρες, γίνεται ολοένα και πιο αντιληπτό το χάσμα που χωρίζει τον πρώην πρωθυπουργό από τους άλλοτε κομματικούς συντρόφους του

Δεν λένε να κοπάσουν οι αλυσιδωτές αντιδράσεις από την εκδήλωση της παρουσίασης του νέου βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, «Ιθάκη», καθώς όσο περνούν οι μέρες, γίνεται ολοένα και πιο αντιληπτό το χάσμα που χωρίζει τον πρώην πρωθυπουργό από τους άλλοτε κομματικούς συντρόφους του.

Κορύφωση της ψυχικής και πολιτικής απόστασης αποτέλεσε ο... εξώστης του θεάτρου Παλλάς, όπου έλαβε χώρα η παρουσίαση της «Ιθάκης», με το πολιτικό προσωπικό, ιδίως του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και της Νέας Αριστεράς, τοποθετημένο στα θεωρεία και μακριά από την πλατεία, δηλαδή την... κοινωνία.

Μόνο που ο Αλέξης Τσίπρας δεν φέρεται να είχε άλλο τρόπο για να κωδικοποιήσει όσα δήλωνε εμφατικά από τη δήλωση κιόλας της παραίτησής του από το βουλευτικό αξίωμα και σε κάθε δημόσια παρέμβασή του έκτοτε, ότι δηλαδή αποποιήθηκε τη βουλευτική έδρα και τα όποια προνόμιά της, για να συναντηθεί με την κοινωνία και όχι με τα...θεωρεία.

Για το λόγο αυτό, από την ημέρα της παραίτησής του μέχρι την «Ιθάκη» ο κ. Τσίπρας προτάσσει την οργάνωση από τα κάτω, κινηματικά και μοναχικά. Μόνο που μέχρι την συντριπτική εικόνα του... εξώστη λίγοι είχαν αντιληφθεί τα πραγματικά του σχέδια (και σίγουρα όχι οι πάντες στον ΣΥΡΙΖΑ), σχέδια τα οποία δεν συμπεριλαμβάνουν αναγκαστικά το σύνολο του στελεχιακού δυναμικού της Κουμουνδούρου. Και όσοι, ωστόσο, από τους παλιούς του συνοδοιπόρους πλαισιώσουν τον πρώην πρωθυπουργό στην επόμενη πολιτική του φάση, φαίνεται πως θα επιλεγούν κατά μόνας και κατά περίπτωση, αλλά σίγουρα πάντως χωρίς οφίτσια που κουβαλούν από το παρελθόν, όπως για παράδειγμα ο τίτλος του Τομεάρχη κτλ.

Αυτό το νόημα είχαν όλες οι τελευταίες παρεμβάσεις του κ. Τσίπρα και έσπευσε χθες να υπογραμμίζει εκ νέου το επιτελείο του, εκπέμποντας μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση, προαναγγέλλοντας παράλληλα νέο κύκλο περιοδειών του πρώην πρωθυπουργού για την «Ιθάκη» και «όχι μόνο», αφού δεν αποκλείεται να πυκνώσει τις παρεμβάσεις του συνομιλώντας με κοινωνικούς φορείς και για ζητήματα πέραν του συγγραφικού του έργου.

Η πρώτη διαρροή της πλευράς Τσίπρα μετά το Παλλάς

Πάντως, με τη γνωστή φράση του Γαλιλαίου, «και όμως γυρίζει!», όταν το ιερατείο τον απειλούσε να τον ρίξει στην πυρά επειδή έλεγε το ορθό, σχολίασαν στην Αμαλίας τις αντιδράσεις, αλλά και την κινητικότητα, που προκάλεσε και εξακολουθεί να προκαλεί η Ιθάκη και η παρέμβαση Τσίπρα στο Παλλάς.

Όχι γιατί πιστεύουν ότι μπορεί να αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη το φθαρμένο και αναξιόπιστο πολιτικό σύστημα. Αλλά γιατί, επιτέλους όπως λένε, η «πέτρα» που έριξε ο Τσίπρας έβαλε τέλος στη στασιμότητα του πολιτικού βάλτου, ανοίγοντας τη συζήτηση για μια νέα μεταπολίτευση, κομβικό στοιχείο της οποίας είναι η επανίδρυση, η ανασύνθεση, η επιστροφή, της μεγάλης προοδευτικής παράταξης, όχι με όρους συναλλαγής και συγκολλήσεων, αλλά «από τα κάτω».

Άλλωστε στην κοινωνία, στους πολίτες που σηκώνουν τα βάρη της σημερινής πολιτικής και όχι στις ηγεσίες των κομμάτων, απευθύνεται η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα, όπως επισημαίνουν από την Αμαλίας. Μια πρόταση βαθιά και ουσιαστικά ενωτική, έξω από συμβατικούς υπολογισμούς κορυφών, που μπορεί να δώσει ελπίδα και προοπτική στη χειμαζόμενη προοδευτική πλειοψηφία. Και που η τοποθέτηση απέναντί της θα κρίνει πολλά για πολλούς.

Πίσω από την αντιφατική προπαγάνδα που τη μια μιλούσε για «reunion του παλιού ΣΥΡΙΖΑ», και την άλλη για «εξορία του παλιού ΣΥΡΙΖΑ στον εξώστη», κρύβεται η αμηχανία όσων επιμένουν και επενδύουν σε ένα σύστημα διαφθοράς και μια πολιτική φθοράς και κοινωνικής παράλυσης, όπως περιγράφουν οι ίδιες πηγές.

Απογοητευτική εικόνα

Η προπαγανδιστική κατασκευή, που αγνοεί τις δεκάδες χιλιάδες των πολιτών που συμμετείχαν στην εκδήλωση του Παλλάς, ζωντανά ή από τα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο, και επιμένει να εστιάζει σε προσωπικές στρατηγικές και ιδιοτέλειες, δεν είναι παρά μια ακόμη αγωνιώδης προσπάθεια να πετάξουν «τη μπάλα στην εξέδρα». Να ευτελίσουν τη συζήτηση σε κουτσομπολιό και μίζερη διεκδίκηση θέσεων -αυτά δηλαδή ακριβώς που για τον Τσίπρα παράγουν και αναπαράγουν τη σημερινή απογοητευτική εικόνα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Και απομακρύνουν τους πολίτες από την πολιτική, συνεχίζουν οι πηγές της Αμαλίας.

Το πιο σημαντικό όμως, κατά την Αμαλίας, δεν είναι η προβλεπόμενη εμπαθής και στην πεπατημένη της συκοφαντίας αντίδραση του Μαξίμου και των κύκλων της συντήρησης. Είναι οι αντιδράσεις στον αριστερό και προοδευτικό χώρο, που μέσα στην αντιφατικότητα, την ανάγνωση της συγκυρίας με κριτήρια ξεπερασμένα, ακόμα και την εμπάθεια σε κάποιες περιπτώσεις, παραμερίζουν θέλοντας και μη τα προσχήματα και αποκαλύπτουν τις προθέσεις του καθενός με γνώμονα την προοπτική της χώρας. Κι αυτή η συζήτηση, όσο δύσκολη κι αν είναι, πρέπει να γίνει, όχι με όρους καταγγελίας, αλλά με όρους πολιτικής, συναίσθησης της κατάστασης και ενσυναίσθησης. Και θα γίνει έτσι κι αλλιώς στις εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα για την παρουσίαση της Ιθάκης και όχι μόνο, με ομιλητή τον Αλέξη Τσίπρα.

Ενεργά παρών στη... βάση

Σε κάθε περίπτωση, στην Αμαλίας επιμένουν ότι δεν πρόκειται να «φυλακίσουν» σε καμιά περίπτωση τη συζήτηση που άνοιξε σε αψιμαχίες, ή αντιπαραθέσεις κορυφής. Το θέμα για τον Τσίπρα, δεν είναι οι όποιες κομματικές ηγεσίες. Ούτε έχει πρόθεση και διάθεση να απαξιώσει, να νουθετήσει, και πολύ περισσότερο να επιβάλει σ’ αυτές τις απόψεις του. Δηλώνει ηχηρά απών σε διεργασίες κορυφής και ενεργά παρών στη δύσκολη προσπάθεια για κινητοποίηση των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων, είτε ανήκουν σε συγκεκριμένους κομματικούς σχηματισμούς, είτε έχουν γυρίσει την πλάτη τους σ’ αυτούς. Στην προσπάθεια αφύπνισης, εντέλει, της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας που σηκώνει τα βάρη της σημερινής πολιτικής και αναζητά μια διέξοδο από το βάλτο, θα κριθεί η προοπτική της επανίδρυσης της προοδευτικής παράταξης αλλά και το όραμα μιας νέας μεταπολίτευσης που θα αποκαταστήσει τη χαμένη αξιοπιστία των πολιτών στο πολιτικό σύστημα και στη δημοκρατία.

Το πρωτοσέλιδο και η παραίτηση

Σε κάθε περίπτωση, η νέα στρατηγική του Αλέξη Τσίπρα δεν επηρεάζεται από... απρόοπτα, για αυτό και το χθεσινό πρωτοσέλιδο της «Αυγής» δεν πτόησε το επιτελείο του, ακόμη και αν προκάλεσε την παραίτηση του Διευθυντή της εφημερίδας, Σπύρου Σουρμελίδη.

Πηγές του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ έσπευσαν να εξηγήσουν πως «το πρωτοσέλιδο της Κυριακάτικης Αυγής δεν απηχεί τις απόψεις και τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ όπως αυτές έχουν εκφραστεί από τον πρόεδρο, Σωκράτη Φάμελλο», καθώς ο κεντρικός τίτλος ήταν «ΣΥΡΙΖΑ-Τσίπρας βίοι παράλληλοι», κάνοντας λόγο παράλληλα για «ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου από Φάμελλο-Χαρίτση» και «Κινήσεις συνεργασίας από το ΠΑΣΟΚ».

Ως συνοδευτικό σχόλιο αναφερόταν πως «το πολιτικό τοπίο αλλάζει και κανείς δεν μπορεί να κάνει ότι δεν βλέπει ή ότι θα αποφύγει τις αλλαγές των καιρών. Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την ξεκάθαρη επιλογή για την αποκλειστικά δική του πορεία, χωρίς να συναποφασίζει με άλλους», με την “Ιθάκη” να παρουσιάζεται ως “προάγγελος κόμματος”.

Για την Κουμουνδούρου, η παραίτηση του Διευθυντή της ιστορικής εφημερίδας υπήρξε μονόδρομος, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ επιμένει στη συνεργασία όλων των προοδευτικών δυνάμεων συμπεριλαμβανομένου δηλαδή και του Αλέξη Τσίπρα, ενώ ο τελευταίος φερόταν εκτός της σχετικής συζήτησης στο πρωτοσέλιδο της “Αυγής”.

Ακόμη, όμως, και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN το Σαββατοκύριακο, εξήγησε πως παρά τη διαφορετική οπτική που υπάρχει ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και τον κ. Τσίπρα αυτή την περίοδο, ο πρώην πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι μέρος και της προσπάθειας και του διαλόγου για κοινό προοδευτικό πρόγραμμα, σύμφωνα με τον κ. Φάμελλο.

Ωστόσο, η παραίτηση Σουρμελίδη δεν συμπαρέσυρε και το σχετικό editorial, το οποίο εμφανιζόταν χθες μέχρι αργά το βράδυ στην ιστοσελίδα avgi.gr, περιγράφοντας πως «οι βίοι του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα από εδώ και μπρος θα είναι παράλληλοι. Με την ελπίδα ότι οι πορείες δεν θα στραβώσουν για να γίνουν συγκρουσιακές». «Η σύμπλευση και η συμπόρευση είναι πάντα θετικές επιλογές. Δεν είναι οι μόνες, και κυρίως χρειάζονται περισσότεροι από ένας για να γίνουν πραγματικότητα» κατέληγε το σχετικό άρθρο, χωρίς αυτό να σημαίνει ο πρώην πρωθυπουργός θα κοιτάξει το δρόμο πίσω του, αναζητώντας με...φόρα αυτήν την περίοδο τη μέγιστη γείωσή του στην κοινωνία.

📺Σοκαριστικές εικόνες στις ΗΠΑ: Κάμερες καταγράφουν τη στιγμή που αστυνομικοί "εξουδετερώνουν" έναν ένοπλο (Βίντεο)


Τη στιγμή που αστυνομικοί "εξουδετερώνουν" έναν ένοπλο άνδρα στις ΗΠΑ κατέγραψαν οι κάμερες των στολών τους - Τον είχαν προειδοποιήσει έξι φορές να πετάξει μακριά το όπλο του

Σοκαριστικές είναι οι εικόνες της «εξουδετέρωσης» ενός ένοπλου άνδρα στις ΗΠΑ, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στις κάμερες των στολών των αστυνομικών.

Ειδικότερα, το περιστατικό προκλήθηκε μετά από τηλεφωνήματα πολιτών για άνδρα που περπατούσε στους δρόμους του Σιάτλ των ΗΠΑ κρατώντας ένα όπλο. Όταν οι αστυνομικοί τον εντόπισαν, του φώναξαν έξι φορές «πέτα κάτω το όπλο», ωστόσο ο ένοπλος δεν συμμορφώθηκε με τις κινήσεις των αστυνομικών. Αντιθέτως, ο άνδρας έκανε μια κίνηση σαν να σημαδεύει τους αστυνομικούς, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η «εξουδετέρωση» του.

ΗΠΑ: Τι δήλωσε ο Αρχηγός της Αστυνομίας του Σιάτλ

Όπως ανακοίνωσε η αστυνομία του Σιάτλ ο άνδρας έχασε τη ζωή του στο σημείο. Η αστυνομία γνωστοποίησε, επίσης, ότι θα υπάρξει εξωτερική έρευνα από το Γραφείο του Σερίφη της Κομητείας Κινγκ.

«Η συμμόρφωση είναι πάντα η καλύτερη λύση, η αποκλιμάκωση είναι πάντα η καλύτερη λύση, αλλά μερικές φορές δεν έχεις το πλεονέκτημα του χρόνου όταν κάποιος φέρει όπλο και περπατά προς το μέρος σου ή προς αθώους ανθρώπους», δήλωσε ο αρχηγός της Αστυνομίας του Σιάτλ.



«Καμιά επιείκεια απέναντι σε δολοφόνους» – Συγκλονιστική δέηση στη μνήμη του Γιώργου Λυγγερίδη


Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης τελέστηκε χθες, Κυριακή, επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του αδικοχαμένου αστυνομικού Γιώργου Λυγγερίδη, με πρωτοβουλία της ΠΟΑΣΥ, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα κατά της οπαδικής βίας και υπέρ της θωράκισης του αστυνομικού έργου.

Στο σημείο βρέθηκαν τα μέλη της οικογένειας του εκλιπόντος, στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας, εκπρόσωποι της Πολιτείας, συνδικαλιστικοί φορείς και πλήθος συναδέλφων του. Οι γονείς του αστυνομικού, σε ιδιαίτερα δυσκολοψυχική κατάσταση, συγκλόνισαν πάνω από τον τάφο του παιδιού τους, υπενθυμίζοντας με την παρουσία τους το ανθρώπινο κόστος πίσω από κάθε στολή.

Ο Γιώργος Λυγγερίδης τραυματίστηκε θανάσιμα από ναυτική φωτοβολίδα που δέχθηκε κατά τη διάρκεια του αγώνα βόλεϊ Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός στις 7 Δεκεμβρίου 2023 και κατέληξε στις 27 Δεκεμβρίου 2023, έχοντας δώσει μέχρι τέλους τη μάχη για τη ζωή του.

Η ΠΟΑΣΥ, με ανακοίνωσή της, τόνισε ότι «καμιά επιείκεια απέναντι σε δολοφόνους» δεν μπορεί να γίνει ανεκτή, ζητώντας ο πέλεκυς της δικαιοσύνης να είναι αμείλικτος για όσους δεν σέβονται τους θεσμούς, διαταράσσουν την κοινωνική ειρήνη και υπονομεύουν το μέλλον της κοινωνίας.

Η δέηση τελέστηκε στη φερώνυμη οδό ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΥΓΓΕΡΙΔΗ (πρώην Παπαδιαμάντη) στου Ρέντη, μπροστά στο Μνημείο που ανεγέρθηκε πριν από έναν χρόνο σε συνεργασία με τον Δήμο Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη. Εκεί δεσπόζει η επιγραφή:

«Αθλητισμός σημαίνει άμιλλα, ευγένεια και αξίες. Αυτά καλούμαστε να υπερασπιστούμε, ως κοινωνία και ως άνθρωποι».


Ο πρόεδρος της ΠΟΑΣΥ, Γρηγόρης Γερακαράκος, μίλησε για το διαχρονικό χρέος της Πολιτείας απέναντι στους πέσοντες στο καθήκον και υπογράμμισε ότι η Ομοσπονδία θα συνεχίσει να τιμά και να στηρίζει τις οικογένειες των αστυνομικών που χάνουν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την ασφάλεια των πολιτών. Τόνισε ότι η θυσία του Γιώργου Λυγγερίδη δεν πρέπει να ξεχαστεί και ότι η κοινωνία δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τη βία και τη βαρβαρότητα στα γήπεδα.

Παράλληλα, αναφέρθηκε στον αγώνα που δίνουν οι αστυνομικοί για τον περιορισμό της οπαδικής βίας και την αύξηση των συλλήψεων για τέτοιου τύπου εγκληματικές συμπεριφορές, σημειώνοντας πως «ο δρόμος παραμένει ανηφορικός» και ότι απαιτείται συνεργασία όλων των θεσμών και ουσιαστική ανάληψη ευθύνης από την Πολιτεία και την κοινωνία.

Στο μνημόσυνο απηύθυναν λόγο, μεταξύ άλλων, ο Δήμαρχος Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Τάξης, ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και ο πατέρας του αδικοχαμένου αστυνομικού, Αθανάσιος Λυγγερίδης, που με λόγια γεμάτα πόνο και αξιοπρέπεια θύμισε ότι πίσω από κάθε στολή υπάρχει ένας άνθρωπος, μια οικογένεια, ένα ολόκληρο βιογραφικό ζωής που κόβεται βίαια.

Το σημερινό μνημόσυνο δεν ήταν μόνο μια πράξη τιμής και μνήμης, αλλά και μια ηχηρή υπενθύμιση ότι η οπαδική τυφλή βία δεν μπορεί να έχει θέση ούτε στα γήπεδα, ούτε στην κοινωνία. Και πως η θωράκιση του αστυνομικού έργου δεν είναι συντεχνιακό αίτημα, αλλά όρος για να μπορούν όλοι οι πολίτες να ζουν ασφαλείς και ειρηνικά.

📺Καταδρομική επίθεση με μολότοφ στο Αστυνομικό Τμήμα Κυψέλης - 14 οι προσαγωγές - Δείτε βίντεο


Καταδρομική επίθεση με βόμβες μολότοφ εξαπέλυσαν άγνωστοι την Κυριακή εναντίον του Αστυνομικού Τμήματος Κυψέλης,

Περίπου στις 7.50 το βράδυ, ομάδα τουλάχιστον έξι ανδρών πλησίασε το Α.Τ, στην οδό Θήρας, και εκτόξευσε επτά κοκτέιλ μολότοφ, προκαλώντας φθορές σε ένα υπηρεσιακό αυτοκίνητο με συμβατικές πινακίδες. Κατόπιν κατευθύνθηκαν προς την πλατεία Κυψέλης.

Επίσης υπήρξε και εμπρησμός κάδου απορριμμάτων στην οδό Δροσοπούλου και Θήρας που σχετίζεται με την καταδρομική επίθεση.

Σε εξέλιξη είναι έρευνα της ΕΛΑΣ για τον εντοπισμό των δραστών, ενώ προσήχθησαν 14 άτομα σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες. 


Επιστρέφει αύριο το Μετρό Θεσσαλονίκης – Το πρόγραμμα των δρομολογίων


Το μετρό Θεσσαλονίκης επιστρέφει αύριο (08/12) στην καθημερινότητα των πολιτών έπειτα από σχεδόν 1 μήνα «απουσίας».

Η βασική γραμμή του νέου συγκοινωνιακού μέσου της πόλης ανοίγει τρεις ημέρες νωρίτερα από το προβλεπόμενο, όπως αποφασίστηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό τον Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών Νίκο Ταχιάο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Ελληνικό Μετρό Α.Ε. Νίκο Κουρέτα, εκπροσώπων της Τhema – Εταιρείας Λειτουργίας και Συντήρησης Μετρό Θεσσαλονίκης και των αναδόχων κατασκευής στο Αμαξοστάσιο του Μετρό Θεσσαλονίκης.

Η επαναλειτουργία της βασικής γραμμής, τρεις ημέρες νωρίτερα από τον αρχικά προγραμματισμένο χρόνο, κατέστη δυνατή χάρη στην επιτυχή και ταχύτερη ολοκλήρωση του πρώτου μεγάλου κύκλου δοκιμών συστημάτων και συρμών του ενιαίου πλέον δικτύου, συμπεριλαμβανομένης και της επέκτασης προς Καλαμαριά.

Παρότι οι δοκιμές θα συνεχιστούν και μετά την επαναλειτουργία της βασικής γραμμής, αποφασίστηκε η λειτουργία του μετρό να πραγματοποιείται με πλήρες ωράριο κατά την εορταστική περίοδο, εξασφαλίζοντας καλύτερη εξυπηρέτηση για το επιβατικό κοινό και ομαλή μετακίνηση στην πόλη.

Στο πλαίσιο της σταδιακής εξέλιξης των δοκιμών στην επέκταση προς Καλαμαριά, το πρόγραμμα δρομολογίων της βασικής γραμμής θα αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με τα παρακάτω:

Δευτέρα έως Παρασκευή
06:30-23:00

Σάββατο & Κυριακή
08:00-23:00

Ενώ μεταξύ 21/12/2025 και 04/01/2026 το πρόγραμμα θα είναι:

Δευτέρα έως Πέμπτη
05:30-00:30

Παρασκευή & Σάββατο
05:30-02:00

Κυριακή
05:30-00:30

Προς νέα ρεκόρ η βραχυχρόνια μίσθωση – Η ακτινογραφία της ελληνικής αγοράς


Ανοδικά κινείται η ελληνική αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης η οποία συνεχίζει να ενισχύεται σε αριθμό καταλυμάτων, διαθέσιμων κλινών και γεωγραφική διασπορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η ανοδική τάση στις διαθέσιμες κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης διατηρήθηκε ισχυρή και το γ’ τρίμηνο του 2025, συνεχίζοντας την έντονη αύξηση που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος, με τις κλίνες να ξεπερνούν το όριο του 1 εκατ.

Στον ξενοδοχειακό κλάδο επικρατεί προβληματισμός. Μιλώντας στο πλαίσιο του 8ου περιφερειακού συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων που έγινε πρόσφατα στα Γιάννενα, ο πρόεδρος της ΠΟΞ Γιάννης Χατζής επέκρινε τον ανταγωνισμό από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που πιέζει τιμολογιακά την ελληνική τουριστική αγορά χαμηλότερα, με αποτέλεσμα – σε συνδυασμό με την έλλειψη τραπεζικών χρηματοδοτήσεων – να καθίσταται δύσκολη η αναβάθμιση μικρών, μεσαίων και οικογενειακών μονάδων. Ωστόσο, αναγνώρισε ότι το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή της διαμόρφωσης ίσων όρων ανταγωνισμού τόσο σε φορολογικό όσο και σε ρυθμιστικό επίπεδο μεταξύ ξενοδοχείων και βραχυχρόνιων μισθώσεων.

«Ο ελληνικός τουρισμός στηρίζεται σε μια πολύ συγκεκριμένη επιχειρηματική γεωγραφία: χιλιάδες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η βιωσιμότητα αυτού του επιχειρηματικού μοντέλου έχει άμεση επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα ολόκληρου του τουριστικού οικοσυστήματος» τόνισε ο κ. Χατζής. Συνεπώς, συνέχισε, κάθε στρατηγική κατεύθυνση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τρία κρίσιμα δεδομένα: Πρώτον, τη δυσκολία πρόσβασης στη τραπεζική χρηματοδότηση για μεγάλο μέρος του κλάδου. Δεύτερον, τη σημασία των υποδομών και της συνοχής των τοπικών κοινωνιών. Τρίτον, την ανάγκη θεσμικής ισονομίας. Όλες οι μορφές τουριστικής διαμονής, όσο και να προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από την οικονομία διαμοιρασμού, οφείλουν να λειτουργούν με ισοδύναμους κανόνες σε ζητήματα φορολόγησης, αδειοδότησης, ασφάλειας και εργασίας».

Την ίδια ώρα, η ελληνική αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης εισέρχεται σε φάση εξορθολογισμού. Η εφαρμογή του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, η καταγραφή των ακινήτων στο μητρώο βραχυχρόνιας μίσθωσης καθώς και οι αυξανόμενες απαιτήσεις συμμόρφωσης δημιουργούν συνθήκες διαφάνειας και επαγγελματισμού. Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο του 2025 θεσμοθετήθηκαν λειτουργικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφαλείας, για τα ακίνητα που μισθώνονται βραχυχρόνια ενώ για πρώτη φορά, από την 1η Οκτωβρίου, ξεκίνησαν έλεγχοι τήρησης των προδιαγραφών αυτών, με πρόβλεψη προστίμων σε ευρήματα παραβάσεων, είτε από μεικτά κλιμάκια των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΤΟΥ και της ΑΑΔΕ, είτε αυτοτελώς.

«Ποιοτικός τουρισμός σημαίνει κανόνες, σημαίνει μέτρο, ισορροπία και τήρηση νομιμότητας» ανέφερε πρόσφατα η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη. «Το νέο θεσμικό πλαίσιο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων, στοχεύει σε αναβάθμιση της τουριστικής προσφοράς και συμβάλλει στην κάλυψη της ανάγκης για την αξιοπρεπή και προσιτή στέγαση» σημείωσε. Στην κατεύθυνση αυτή, για το τρέχον έτος καθώς και για το 2026 δεν επιτρέπεται νέα εγγραφή στο μητρώο ακινήτων βραχυχρόνιας διαμονής, στο 1ο, στο 2ο και το 3ο δημοτικό διαμέρισμα της Αθήνας.

Σύμφωνα με τα βασικά σημεία του νέου νομοθετικού πλαισίου τα ακίνητα που ιδιοκτήτες και διαχειριστές ακινήτων μισθώνονται βραχυχρόνια υποχρεούνται πλέον να πληρούν ελάχιστες προδιαγραφές ανάμεσα στις οποίες: Να αποτελούν χώρους κύριας χρήσης βάσει του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, να διαθέτουν φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό, να διαθέτουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής ευθύνης, που καλύπτει τυχόν ζημιές ή ατυχήματα καθώς και υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου και πιστοποιητικό μυοκτονίας . Επιπλέον προβλέπονται έλεγχοι συμμόρφωσης από το υπουργείο Τουρισμού και την ΑΑΔΕ αλλά και κυρώσεις και πρόστιμα αντίστοιχα με αυτά που ισχύουν για τα τουριστικά καταλύματα.

Η βραχυχρόνια μίσθωση σε αριθμούς

Η εξέλιξη του αριθμού των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 παρουσιάζει, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΣΤΕΤΕ, συνεχιζόμενη άνοδο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, εδραιώνοντας την τάση που ξεκίνησε το 2023 και ενισχύθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Το α’ τρίμηνο του 2025 ξεκίνησε ιδιαίτερα δυναμικά. Τον Ιανουάριο καταγράφηκαν 213 χιλ. καταλύματα, αυξημένα κατά +23 χιλ. σε σχέση με τα 190 χιλ. του Ιανουαρίου 2024. Τον Φεβρουάριο τα καταλύματα ανήλθαν σε 216 χιλ., παρουσιάζοντας αύξηση +20 χιλ. έναντι των 196 χιλ. του αντίστοιχου μήνα. Τον Μάρτιο, ο αριθμός διαμορφώθηκε σε 222 χιλ., σημειώνοντας άνοδο +18 χιλ. από τα 204 χιλ. του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο συνέχισε με σταθερά θετικό ρυθμό. Τον Απρίλιο καταγράφηκαν 228 χιλ. καταλύματα, αυξημένα κατά +16 χιλ. έναντι των 212 χιλ. του Απριλίου 2024. Τον Μάιο τα καταλύματα ανήλθαν σε 236 χιλ., κατά +18 χιλ. περισσότερα από τα 218 χιλ. του Μαΐου 2024. Τον Ιούνιο σημειώθηκε νέα άνοδος στα 242 χιλ., αυξημένα κατά +17 χιλ. από τα 225 χιλ. του Ιουνίου 2024. Το γ’ τρίμηνο συνέχισε επίσης με θετικό ρυθμό. Τον Ιούλιο τα διαθέσιμα καταλύματα ανήλθαν σε 246 χιλ., υπερβαίνοντας τα 232 χιλ. του Ιουλίου 2024 (+14 χιλ.). Τον Αύγουστο σημειώθηκε νέο ιστορικό υψηλό με 247 χιλ., αυξημένα κατά +14 χιλ. έναντι των 233 χιλ. του Αυγούστου 2024. Τον Σεπτέμβριο παρατηρείται οριακή αποκλιμάκωση στα 245 χιλ. καταλύματα, παραμένοντας ωστόσο +13 χιλ. υψηλότερα σε σχέση με τα 232 χιλ. του Σεπτεμβρίου 2024. Τον Οκτώβριο, όπως κάθε χρόνο, καταγράφεται εποχική υποχώρηση, με τα καταλύματα να διαμορφώνονται σε 234 χιλ., παραμένοντας όμως υψηλότερα κατά +9 χιλ. έναντι των 225 χιλ. του Οκτωβρίου 2024.

Η ανοδική τάση στις διαθέσιμες κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης διατηρήθηκε ισχυρή και το γ’ τρίμηνο του 2025, συνεχίζοντας την έντονη αύξηση που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος. Το α’ τρίμηνο ξεκίνησε θετικά, με τον Ιανουάριο να καταγράφει 947 χιλ. κλίνες, αυξημένες κατά +102 χιλ. έναντι των 845 χιλ. του Ιανουαρίου 2024. Τον Φεβρουάριο οι διαθέσιμες κλίνες ανήλθαν σε 961 χιλ., παρουσιάζοντας άνοδο +84 χιλ. σε σχέση με τις 877 χιλ. του 2024 ενώ τον Μάρτιο έφτασαν τις 981 χιλ., αυξημένες κατά +76 χιλ. έναντι των 907 χιλ. του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο χαρακτηρίστηκε από περαιτέρω ενίσχυση. Τον Απρίλιο οι κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,008 εκατ., αυξημένες κατά +73 χιλ. από τις 935 χιλ. του Απριλίου 2024. Τον Μάιο ανήλθαν σε 1,038 εκατ. (+76 χιλ. έναντι 962 χιλ.). Τον Ιούνιο καταγράφηκαν 1,061 εκατ. κλίνες, αυξημένες κατά +70 χιλ. περισσότερες από τις 991 χιλ. του αντίστοιχου μήνα 2024. Το γ’ τρίμηνο κορυφώθηκε με διαδοχικά ιστορικά υψηλά. Τον Ιούλιο καταγράφηκαν 1,078 εκατ. κλίνες, αυξημένες κατά +57 χιλ. από τις 1,021 εκατ. του Ιουλίου 2024. Τον Αύγουστο σημειώθηκε νέο ρεκόρ με 1,081 εκατ., δηλαδή +58 χιλ. σε σχέση με τις 1,023 εκατ. του Αυγούστου 2024 — η υψηλότερη τιμή της περιόδου. Τον Σεπτέμβριο οι διαθέσιμες κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,075 εκατ., παραμένοντας σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο και αυξημένες κατά +56 χιλ. από τις 1,019 εκατ. του Σεπτεμβρίου 2024. Τέλος. τον Οκτώβριο οι διαθέσιμες κλίνες διαμορφώθηκαν σε 1,030 εκατ., σημειώνοντας εποχική αποκλιμάκωση, ωστόσο παραμένοντας υψηλότερες κατά +38 χιλ. έναντι των 992 χιλ. του Οκτωβρίου 2024.

Μέση διάρκεια παραμονής και προέλευση ταξιδιώτη

Η μέση διάρκεια παραμονής σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης το α’ τρίμηνο του 2025 παρουσίασε γενικευμένη μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, συνεχίζοντας την ήπια καθοδική τάση που είχε παρατηρηθεί προς το τέλος του προηγούμενου έτους. Τον Ιανουάριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,1 διανυκτερεύσεις, μειωμένη κατά -3,1% σε σχέση με τις 3,2 του 2024. Τον Φεβρουάριο ανήλθε σε 3,2 διανυκτερεύσεις, καταγράφοντας μείωση -11,1% από τις 3,6 του αντίστοιχου μήνα το 2024 ενώ τον Μάρτιο διαμορφώθηκε σε 3,4 διανυκτερεύσεις, παρουσιάζοντας μείωση -2,9% σε σύγκριση με τις 3,5 του Μαρτίου 2024. Το β’ τρίμηνο κατέγραψε σταθεροποίηση τον Απρίλιο και ήπια ανάκαμψη τους επόμενους μήνες, αντιστρέφοντας εν μέρει τη μείωση του πρώτου τριμήνου. Τον Απρίλιο η μέση διάρκεια παραμονής ήταν 3,7 διανυκτερεύσεις, στα ίδια επίπεδα με τον Απρίλιο του 2024. Τον Μάιο σημειώθηκε η πρώτη αύξηση για το 2025, με τη μέση διάρκεια να διαμορφώνεται σε 3,6 διανυκτερεύσεις, αυξημένη κατά +5,9% έναντι των 3,4 του Μαΐου 2024 ενώ τον Ιούνιο αυξήθηκε περαιτέρω σε 3,8 διανυκτερεύσεις, κατά +2,7% σε σύγκριση με τις 3,7 του Ιουνίου 2024. Το γ’ τρίμηνο διατήρησε τη θετική δυναμική, επιβεβαιώνοντας τη σταθεροποίηση της μέσης διάρκειας στα υψηλά επίπεδα της τελευταίας διετίας. Τον Ιούλιο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 4,1 διανυκτερεύσεις, ίδια με τον Ιούλιο του 2024. Τον Αύγουστο καταγράφηκε νέα άνοδος στις 4,2 διανυκτερεύσεις, αυξημένη κατά +2,4% σε σχέση με τις 4,1 του Αυγούστου 2024 — επίδοση που αποτέλεσε την υψηλότερη τιμή της περιόδου. Τον Σεπτέμβριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,8 διανυκτερεύσεις, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα με τον Σεπτέμβριο του 2024. Τον Οκτώβριο η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε σε 3,8 διανυκτερεύσεις, διατηρούμενη στα ίδια επίπεδα με τον Σεπτέμβριο και καταγράφοντας σταθερότητα μετά την κορύφωση του θέρους.

Η διάρθρωση των ταξιδιωτών στη βραχυχρόνια μίσθωση κατά το α’ τρίμηνο του 2025 αναδεικνύει μια ενισχυμένη παρουσία αλλοδαπών επισκεπτών, συνεχίζοντας την ανοδική τάση που παρατηρείται από τα μέσα του 2024. Τον Ιανουάριο οι αλλοδαποί αποτελούσαν το 60% του συνόλου, έναντι 40% ημεδαπών. Τον Φεβρουάριο το ποσοστό των αλλοδαπών αυξήθηκε στο 64%, με τους ημεδαπούς να υποχωρούν στο 36% ενώ τον Μάρτιο οι αλλοδαποί ανήλθαν στο 69%, με τους ημεδαπούς στο 31%, επιβεβαιώνοντας την ενίσχυση της διεθνούς ζήτησης από την αρχή της χρονιάς. Το β’ τρίμηνο ενίσχυσε περαιτέρω την κυριαρχία των αλλοδαπών επισκεπτών. Τον Απρίλιο οι αλλοδαποί αντιπροσώπευαν το 86% του συνόλου (14% ημεδαποί). Τον Μάιο η παρουσία των αλλοδαπών διατηρήθηκε σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα στο 92% (8% ημεδαποί), επίδοση που συγκαταλέγεται στις υψηλότερες της περιόδου 2019-2025. Τον Ιούνιο η συμμετοχή των αλλοδαπών παρέμεινε στο 92%, καταδεικνύοντας σταθεροποίηση της διεθνούς υπεροχής στο τέλος του πρώτου εξαμήνου. Το γ’ τρίμηνο ξεκίνησε με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αλλοδαπών ταξιδιωτών. Τον Ιούλιο οι αλλοδαποί ανήλθαν στο 91% (9% ημεδαποί) ενώ τον Αύγουστο διαμορφώθηκαν στο 89%, με τους ημεδαπούς στο 11%. Τον Σεπτέμβριο καταγράφηκε η υψηλότερη τιμή της περιόδου 2019-2025, με τους αλλοδαπούς να αντιπροσωπεύουν το 94% των επισκεπτών και τους ημεδαπούς μόλις το 6%. Τον Οκτώβριο η κυριαρχία των αλλοδαπών παρέμεινε ισχυρή, με τη συμμετοχή τους να διαμορφώνεται στο 88%, έναντι 12% ημεδαπών.

07 Δεκεμβρίου 2025

Πρετεντέρης: Κοράκια


"'Εχουμε ένα σκάνδαλο διαπιστωμένο και αδιαμφισβήτητο που έχει κριθεί από τη δικαιοσύνη. Αλλά όσοι έστησαν τη δουλειά κυκλοφορούν ελεύθεροι" γράφει στα ΝΕΑ ο Γ. Πρετεντέρης:



Ο ΜΕΤΑΞΆΣ ΤΑ ΕΦΕΡΕ ΚΙ ΑΥΤΑ😜😝H ιστορία των τρόλεϊ στην Ελλάδα: Το πρώτο δρομολόγιο, οι «τραμβαγέρηδες» και η κατάργηση του εισπράκτορα


Τα πρώτα τρόλεϊ ήταν πράσινα όταν βγήκαν στους δρόμους και όχι πορτοκαλί - Σήμερα ξεκίνησε και επίσημα το ξήλωμα τους, μιας και αναμένεται να αντικατασταθούν από ηλεκτρικά λεωφορεία

«Περπάτα να προλάβουμε το… τρόλεϊ το τελευταίο», θα μπορούσε να λέει η παραλλαγή του νοσταλγικού τραγουδιού, τώρα που τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία με τα χαρακτηριστικά καλώδια οδεύουν προς απόσυρση.

Και θα εμπεριείχε κάμποση ειρωνεία, αφού τα τρόλεϊ ήρθαν στις αρχές της δεκαετίας του ’50 για να αντικαταστήσουν το τραμ, οι γραμμές των οποίων ξηλώνονταν για να περάσουν αυτές των τρόλεϊ, οι οποίες ξηλώνονται τώρα με τη σειρά τους, για να περάσουν τα ηλεκτρικά -ως επί το πλείστον- λεωφορεία.

Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης κατέληξε στην απόφαση να αποσυρθούν σταδιακά τα τρόλεϊ καθώς είναι παρωχημένα στην εποχή που η ηλεκτροκίνηση χωρίς καλώδια επελαύνει και θα χρειάζονταν γενναίες επενδύσεις για να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία κάνουν.

Θα απελευθερωθεί η θέα προς τον αττικό ουρανό, αλλά και η κίνηση, που επιβαρύνεται λόγω των συχνών βλαβών τους, λένε οι υποστηρικτές της πρότασης αυτής.

Ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, απαντούν ότι τα συγκεκριμένα μέσα είναι πιο βιώσιμα καθώς έχουν υψηλότερη ενεργειακή απόδοση, χαμηλότερη κατανάλωση και σειρά άλλων πλεονεκτημάτων, όπως ότι δεν υπάρχει ανάγκη για φόρτιση.

Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν να διατηρηθούν όχι μόνο ένα-δύο τρόλεϊ για μουσειακούς σκοπούς, αλλά μία-δύο γραμμές για λόγους νοσταλγίας - ιδέα πάντως που δεν φαίνεται να προκρίνεται.

Σχεδόν… αρχαία

Το 2027 αναμένεται, λοιπόν, τα τρόλεϊ να έχουν βγει εντελώς από τη ζωή μας μετά την εφαρμογή των δύο φάσεων απόσυρσης: της πρώτης, που θέλει το ξήλωμα των καλωδίων από το κέντρο της Αθήνας και είναι ήδη σε εξέλιξη και της δεύτερης, που αφορά την ολική απόσυρση και κατάργηση του μέσου.

Κάπως έτσι, ο γνώριμος ήχος του ηλεκτροκινητήρα και των πεντάλ που πατά ο οδηγός, το χαρακτηριστικό σφύριγμα από τον παντογράφο που ακουμπά στα εναέρια καλώδια και η θέα του κίτρινου (ή, μπλε, τα τελευταία χρόνια) οχήματος που γλιστρά σχεδόν αθόρυβα στις λεωφόρους της πόλης, σύντομα θα είναι παρελθόν.

Μετά από 72 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, το ηλεκτρικό σύστημα συγκοινωνίας που γενιές Αθηναίων αγάπησαν, ή και μίσησαν, φτάνει στον τερματικό σταθμό του.


Το πρώτο τρόλεϊ που κυκλοφόρησε το 1948 στη γραμμή Πειραιάς - Καστέλλα ήταν της FIAT και διασώζεται

Ο ΟΑΣΑ έχει ήδη εκπονήσει σχέδιο απόσυρσης 130 παλαιών οχημάτων και την αντικατάστασή τους με 100 νέα, πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία, με ορίζοντα 250 οχημάτων έως το τέλος της δεκαετίας.

Η μετάβαση αυτή προκρίνεται ως αναγκαία για λόγους βιωσιμότητας, κόστους και ευελιξίας. Τα σημερινά τρόλεϊ, πολλά εκ των οποίων έχουν ξεπεράσει τα 20 χρόνια ζωής, απαιτούν δυσανάλογο κόστος συντήρησης, το εναέριο δίκτυο θεωρείται παρωχημένο και επιβαρυντικό για την αισθητική και την ασφάλεια του αστικού τοπίου, ενώ τα νέα ηλεκτρικά λεωφορεία προσφέρουν ευελιξία, χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και καθαρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε μια σύγχρονη μητρόπολη.

FIAT, Alfa Romeo και Lancia

Η Αθήνα διαθέτει σήμερα περίπου 210 τρόλεϊ που καλύπτουν 19 γραμμές και εξυπηρετούν περίπου 247 στάσεις, διατρέχοντας συνολικά 390 χιλιόμετρα γραμμών.

Τα περισσότερα οχήματα είναι παρτίδες που αγοράστηκαν μεταξύ 1999-2004 και περιλαμβάνουν μοντέλα κυρίως από τη Neoplan και τη Van Hool, ενώ η Solaris είναι περισσότερο γνωστή για τα συμβατικά ηλεκτρικά λεωφορεία της και όχι τα τρόλεϊ.

Οι παλαιότεροι ίσως θυμούνται και τα θρυλικά ιταλικά μοντέλα των Fiat, Alfa Romeo και Lancia, που κυριάρχησαν από τη δεκαετία του ’50 έως και τα τέλη του ’80, όπως και τα σοβιετικής κατασκευής Energoma Chexport της περιόδου 1972-1992.

Η τεχνολογία των τρόλεϊ βασίζεται σε απλή αλλά αποτελεσματική ηλεκτροκίνηση: ρεύμα 600V DC διοχετεύεται στον κινητήρα μέσω των εναέριων καλωδίων και του διπλού παντογράφου (μηχανικό σύστημα που χρησιμοποιείται για τη σύνδεση του τρόλεϊ με το ηλεκτρικό δίκτυο).

Το τρόλεϊ έχει ηλεκτροκινητήρα, ο οποίος, σε αντίθεση με τα BEV και BEB οχήματα που έχουμε μάθει τα τελευταία χρόνια (δηλαδή τα μπαταριοκίνητα), τροφοδοτείται με ρεύμα από το δίκτυο.



Η απουσία ενσωματωμένων μπαταριών μεγάλης αυτονομίας σημαίνει ότι το όχημα εξαρτάται σχεδόν απολύτως από το δίκτυο, κάτι που έχει τα καλά του και τα κακά του.

Δεν υπάρχει το άγχος της φόρτισης και της αυτονομίας και η κατανάλωση είναι μικρότερη, καθώς το βάρος (λόγω της απουσίας μπαταρίας) είναι αισθητά μικρότερο. Σε συνθήκες αστικής συμφόρησης ή διακοπής ρεύματος, βέβαια, το μέσο ακινητοποιείται.

Η εικόνα, άλλωστε, του οδηγού του τρόλεϊ να έχει κατέβει από το όχημα και να προσπαθεί με το ειδικό μαρκούτσι να ξανασυνδέσει τον παντογράφο που αποσυνδέθηκε από τα καλώδια είναι πολύ συνηθισμένη για τις περιοχές στις οποίες κινούνται αυτά τα μέσα.

Από το 1953, όταν και κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά, τα τρόλεϊ συνδέθηκαν στενά με τη φυσιογνωμία της πόλης.

Συνέδεσαν την Κυψέλη με το Σύνταγμα, τα Πατήσια με την Ακαδημίας, τον Πειραιά με την Ομόνοια. Δρομολόγια όπως Ομόνοια - Κυνοσάργους έμειναν στην ιστορία με τους επιβάτες να μη γνωρίζουν ποια ήταν η περιοχή που αναφερόταν (Νέος Κόσμος) ως τερματικός σταθμός, ενώ κάποια οχήματα είχαν τα δικά τους παρατσούκλια, όπως αυτό που αποκαλούνταν «Φαλκονέρα».Ηταν τα ήσυχα, αξιόπιστα, αντιρρυπαντικά οχήματα που μετέφεραν τους Αθηναίους σε εποχές δύσκολες, φιλόξενες, μεταβατικές. Λίγοι ωστόσο ξέρουν ότι τα τρόλεϊ είναι σχεδόν αρχαία.

Το 1925 η Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (ΕΤΑΠΠ), οι Σιδηρόδρομοι Αττικής (Σ.Α.) και ο Σιδηρόδρομος Αθηνών - Πειραιώς (ΣΑΠ) συγχωνεύονται υπό την αιγίδα του βρετανικών συμφερόντων ομίλου Power and Traction Finance Company Ltd., γνωστού ως Πάουερ, οδηγώντας στη δημιουργία δύο νέων σχημάτων: της Ηλεκτρικής Εταιρείας Μεταφορών (ΗΕΜ), η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση των τραμ, των λεωφορειακών γραμμών και του σιδηροδρόμου Κηφισιάς, και των Ελληνικών Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (ΕΗΣ), που είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του αστικού ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και του τραμ της παραλίας Πειραιά.

Η ΗΕΜ επωμίζεται την ευθύνη για την αναδιάρθρωση και επέκταση του τροχιοδρομικού δικτύου, την ανανέωση του στόλου και τον εξηλεκτρισμό της γραμμής προς Κηφισιά, ενώ οι ΕΗΣ αναλαμβάνουν την κατασκευή της νέας γραμμής ελαφρού σιδηροδρόμου Πειραιά - Περάματος.

Το 1939 δώδεκα τρόλεϊ κατασκευασμένα από την ιταλική κοινοπραξία Fiat/CGE φτάνουν στο λιμάνι του Πειραιά και παραδίδονται στην ΗΕΜ.

Παρότι έτοιμα προς χρήση, παραμένουν ακινητοποιημένα στο αμαξοστάσιο του Νέου Φαλήρου, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση της εναέριας γραμμής, ενώ η έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναστέλλει κάθε περαιτέρω πρόοδο.

Μάλιστα το συγκεκριμένο αμαξοστάσιο χρησιμοποιείται από τους ναζί κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τα (πρωτόγονα, είναι η αλήθεια) τρόλεϊ που μπορούν να μεταφέρουν έως και 18 επιβάτες να μένουν ξεχασμένα εκεί.

Λεφτά για τη δημιουργία δικτύου, άλλωστε, δεν υπάρχουν στην κατεστραμμένη από τους Γερμανούς κατακτητές Ελλάδα.


Στις αρχές του ’50 ξηλώνονταν οι γραμμές των τραμ για να περάσουν αυτές των τρόλεϊ

Κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων δύο από τα δώδεκα οχήματα (με αριθμούς 708 και 710) κατάσχονται, με αποτέλεσμα η ΗΕΜ να θέσει σε κυκλοφορία μόνο τα δέκα εναπομείναντα, τα οποία αριθμήθηκαν από 701 έως 712.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα τρόλεϊ έχουν πράσινο χρώμα, όπως έχουν έρθει βαμμένα από το εργοστάσιο της Fiat δηλαδή, όμως μεταπολεμικά η ΗΕΜ τα βάφει σε κίτρινο/πορτοκαλί, ώστε να εναρμονιστούν αισθητικά με τα τραμ και τα λεωφορεία του ανανεωμένου στόλου της.

Πρώτο δρομολόγιο το ‘48

Κάπως έτσι, η ιστορική μέρα της λειτουργίας της πρώτης γραμμής τρόλεϊ στην Ελλάδα είναι η 27η Ιουλίου του 1948. Είναι το παλιό δρομολόγιο Σταθμός ΕΗΣ Πειραιά - Καστέλλα - Νέο Φάληρο, το οποίο μέχρι και σήμερα έχει τον αριθμό 20.

Πρόκειται για ιστορική γραμμή, καθώς είναι η πρώτη γραμμή τρόλεϊ στη χώρα, αλλά και η πρώτη στην οποία καταργείται η θέση του εισπράκτορα το 1976. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι μετακινήσεις με τα τρόλεϊ που γράφουν «χωρίς εισπράκτορα» είναι δωρεάν, αλλά ουσιαστικά ανοίγουν τον δρόμο για τα οχήματα με τα ακυρωτικά μηχανήματα εισιτηρίων που τίθενται σε εφαρμογή το 1989.

Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι στον υποδοχέα κερμάτων βρίσκονται στο τέλος της βάρδιας περισσότερα μεταλλικά αντικείμενα, όπως ψεύτικα δαχτυλίδια κ.ά., παρά κέρματα.

Για την Αθήνα, αυτή η μέρα έρχεται πολύ αργότερα, ως επακόλουθο της κατάργησης του τραμ. Το ξήλωμα των γραμμών του γραφικού μέσου ακολουθεί η δημιουργία του εναέριου δικτύου για τα τρόλεϊ, ένα σύγχρονο μέσο μεταφοράς, πιο ευέλικτο, που χρησιμοποιούν πολλές ευρωπαϊκές και μη πόλεις.

Τα πρώτα τρόλεϊ τσουλούν στους δρόμους της Αθήνας στις 27 Δεκεμβρίου του 1953, με πρώτη γραμμή Πατήσια - Αμπελόκηποι, αντικαθιστώντας τη γραμμή του τραμ 3-7. Η νέα γραμμή διατηρεί τον αριθμό 3, ενσωματώνοντας σταδιακά σύγχρονα ηλεκτροκίνητα οχήματα.

Τα πρώτα τρόλεϊ που τίθενται σε κυκλοφορία στη συγκεκριμένη γραμμή είναι 40 τριαξονικά οχήματα μεγάλου μεγέθους, κατασκευής των ιταλικών οίκων Alfa Romeo/CGE/Casaro, με αριθμούς κυκλοφορίας 1001 έως 1040. Στη συνέχεια, ο στόλος ενισχύεται με ακόμη 40 οχήματα ίδιας προέλευσης, αριθμημένα από 1041 έως 1080.

Οι Αθηναίοι μάλλον αργούν να τα αποδεχτούν ως τρόλεϊ, αφού για πολλά χρόνια ο κόσμος τα αποκαλεί «τραμ» και τους οδηγούς τους «τραμβαγέρηδες».

Επίσης, πολλοί δυσκολεύονται να προσαρμοστούν με εκείνο το «Απαγορεύεται το καπνίζειν» που γράφουν οι ταμπέλες των νέων οχημάτων.


Πατησίων και Αγίου Μελετίου το 1953

Κάποια τρόλεϊ όμως ξεχωρίζουν, όπως τα άγνωστα για τους Ελληνες δεξιοτίμονα, που κυκλοφορούν στην Αθήνα το 1982. Πρόκειται για οκτώ μεγάλου μεγέθους τριαξονικά οχήματα Alfa Romeo/CGE/Casaro κατασκευής του 1959, τα οποία όμως μετατρέπονται σε αριστεροτίμονα έως το 1987.

Νωρίτερα, το 1977, παραλαμβάνονται και τίθενται σε κυκλοφορία τα πρώτα 15 διαξονικά ρωσικά τρόλεϊ ZIU-9 από τον οίκο Energoma Chexport τα οποία φτάνουν στα 158 έως το 1983.

Η εποχή της ΗΛΠΑΠ

Το 1970 η άδεια λειτουργίας της ΗΕΜ ανακαλείται, με τη διαχείριση του δικτύου να περνά πια στη νέα κρατική εταιρεία Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών - Πειραιώς (ΗΛΠΑΠ).

Η ίδρυσή της σηματοδοτεί τη δεύτερη φάση επέκτασης του δικτύου τρόλεϊ, το οποίο αναπτύσσεται σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η πραγματικότητα έχει αλλάξει.

Η έλλειψη ανταλλακτικών, η οικονομική κρίση και η υποχρηματοδότηση του συστήματος έχουν οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα: καθυστερήσεις, βλάβες, οχήματα ακινητοποιημένα στους δρόμους.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: το 91% της αξιοπιστίας που διέθετε κάποτε το δίκτυο έχει μειωθεί σημαντικά. Η τεχνική υποστήριξη δεν επαρκεί και τα μέσα συγκοινωνίας παρουσιάζουν δυσλειτουργίες, επηρεάζοντας αρνητικά την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού.

Η «Φαλκονέρα» 1127

Η απόφαση κατάργησης του συγκεκριμένου μέσου μεταφοράς δεν περιλαμβάνει τη διατήρηση καμίας γραμμής τρόλεϊ μετά το 2027.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν προτάσεις να διατηρηθούν ένα-δύο οχήματα ως μουσειακά εκθέματα ή κινητές εκθέσεις, ενδεχομένως με πρωτοβουλία του Ελληνικού Μουσείου Λεωφορείου, αλλά ακόμη δεν υπάρχει επίσημη δέσμευση. Κάπως έτσι θα περάσει στη λήθη ένα κομμάτι της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας.

Όπως στη λήθη έχει περάσει πια και η «Φαλκονέρα», δηλαδή η ονομασία ενός τρόλεϊ που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της βιομηχανίας και των μεταφορών της χώρας.

Η «Φαλκονέρα» με τον αριθμό 1127 εκτελεί το δρομολόγιο Κυψέλη - Καισαριανή. Μεταφέρει επιβάτες που περήφανα αναφέρουν πως είναι ελληνικό δημιούργημα.

Το συγκεκριμένο τρόλεϊ παρουσιάζεται το 1967 στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης από τη Βιαμάξ, με μηχανικά μέρη από τις ιταλικές Lancia και CGE και αποτελεί πιλοτικό μοντέλο μιας σειράς ελληνικής κατασκευής τρόλεϊ.


Η «Φαλκονέρα», το μόνο ελληνικό τρόλεϊ που κατασκευάστηκε ποτέ, πρωταγωνίστησε και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου

Επειδή όμως δεν προχωρά το σχέδιο παραγωγής, η «Φαλκονέρα», που είναι και το μοναδικό ελληνικό όχημα του είδους, αποσύρεται το 1993 και έως σήμερα βρίσκεται παροπλισμένο να σαπίζει στο υπαίθριο αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στα Άνω Λιόσια, μαζί με άλλα, πιο παλιά και πιο καινούρια τρόλεϊ.

Η «Φαλκονέρα» μάλιστα είναι ένα από τα τρόλεϊ που πρωταγωνίστησαν και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, καθώς είναι ένα από τα τρόλεϊ που μεταφέρουν κόσμο προς το κέντρο της Αθήνας, αλλά και τοποθετούνται στη μέση της Πατησίων εν είδει οδοφράγματος.

Προηγουμένως, το 1965, τα τρόλεϊ τίθενται στο επίκεντρο πολιτικής διαμάχης, με τη λειτουργία τους να διακόπτεται και τον Δήμο Αθηναίων να απειλεί με μόνιμη και πλήρη κατάργηση αν δεν αναλάβει η κεντρική κυβέρνηση τη χρηματοδότηση των υποδομών.

Το 1984, πάλι, συμβαίνει το αντίθετο: οι φορείς αναζητούν περισσότερες γραμμές τρόλεϊ καθώς το νέφος κάνει την επέλασή του στο Λεκανοπέδιο πνίγοντας τους Αθηναίους. Τη χρονιά εκείνη γίνεται προσπάθεια να μετατραπούν παλαιά βενζινοκίνητα λεωφορεία σε τρόλεϊ, κάτι όμως που αποτυγχάνει λόγω κόστους και τεχνικών προβλημάτων.

Μολονότι σήμερα τα τρόλεϊ καταργούνται ως παρωχημένα, παλαιότερα πρωταγωνιστούσαν ως τεχνολογικά επιτεύγματα. Η γραμμή 15 Μήτηρ - Σύνταγμα, για παράδειγμα, είναι η πρώτη που εμπνέει ποιητές και συγγραφείς της πόλης των Αθηνών. Ο Κωστής Παλαμάς μιλάει για «τα ηλεκτρικά των δρόμων» ως ένδειξη εκσυγχρονισμού, ενώ ο Γιώργος Σεφέρης και η Ζωρζ Σαρρή αναφέρονται σε αυτή ως σύμβολο αστικής μετάβασης.

Η αξιοπιστία

Τελικά, πόσο αξιόπιστα είναι τα τρόλεϊ; Τα πρώτης γενιάς είναι Fiat, Alfa Romeo και Lancia. Πρόκειται για ιταλικές κατασκευές με στιβαρό σασί και ήσυχη λειτουργία, που μένουν στην ιστορία για την αξιοπιστία τους. Υπάρχει μάλιστα όχημα που λειτουργεί επί μισό αιώνα πραγματοποιώντας δρομολόγια καθημερινά!

Τις δεκαετίες 1970-1990 η χώρα κάνει εισαγωγές τρόλεϊ από την ΕΣΣΔ, που αποδεικνύονται φτηνά αλλά δύστροπα τεχνολογικά.

Τη δουλειά τους, ωστόσο, την κάνουν. Τα πρώτα ρωσικά τρόλεϊ της Energoma Chexport εισάγονται μεταξύ 1972-1980, ακολουθούμενα από νέες παρτίδες έως το 1992 (συνολικά 356), τα οποία όμως αποσύρονται σταδιακά έως το 2003. Εχουμε επίσης και κάποιες -πολύ λίγες- εισαγωγές τρόλεϊ από τη Γαλλία και από άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Σήμερα αυτά που κυκλοφορούν είναι κυρίως των εταιρειών Solaris, Neoplan και Van Hool. Τα περισσότερα έχουν αγοραστεί μεταξύ 1999-2004 και σήμερα παρουσιάζουν προβλήματα φθοράς, αναλώσιμων και ασφάλειας. Οχι επειδή είναι κακές κατασκευές - το αντίθετο μάλιστα.

Ωστόσο, τη δεκαετία της κρίσης η συντήρησή τους (ελλείψει πόρων και ανταλλακτικών) εγκαταλείπεται εντελώς, με αποτέλεσμα η κατάστασή τους σε πολλές περιπτώσεις να έχει φτάσει πλέον στο μη περαιτέρω. Και αυτό αφορά και τα οχήματα, αλλά και το δίκτυο.

Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, το παλαιότερο δίκτυο καλωδίων (Κολωνάκι - Νεάπολη) παραμένει λειτουργικό από το 1955, με ελάχιστες επεμβάσεις.

«Κρατήστε τα ζωντανά»

Αν και είχε δρομολογηθεί η εκτεταμένη συντήρηση του δικτύου και των οχημάτων (με προμήθεια νέων), τελικά επικρατεί η λογική ότι είναι προτιμότερο να απαλλαγούμε από τα καλώδια και να αποκτήσουμε πιο ευέλικτα από τα τρόλεϊ οχήματα.

Μάλιστα, παράγοντες του υπουργείου Μεταφορών επισημαίνουν ότι προς αυτή την κατεύθυνση τείνει και το επιβατικό κοινό, αφού τα τελευταία χρόνια το δίκτυο των τρόλεϊ παρουσιάζει σημαντική μείωση της δραστηριότητάς τους τόσο σε δρομολόγια όσο και σε διαθέσιμο στόλο.

Σύμφωνα με στοιχεία, μεταξύ 2016-2021 τα δρομολόγια μειώθηκαν κατά 28,7%, ενώ ο αριθμός των ενεργών οχημάτων περιορίστηκε από 286 το 2021 σε 209 το 2024.

Παράλληλα, έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου δείχνει ότι το κόστος συντήρησης νέων ηλεκτρικών είναι 40%-50% χαμηλότερο των παλαιών τρόλεϊ.



Δοκιμαστική διαδρομή τον Δεκέμβριο του 1953 στην Αθήνα

Υπάρχουν ωστόσο και αυτοί που υποστηρίζουν τη διαιώνιση της παρουσίας τους στους δρόμους της Αθήνας: για παράδειγμα, ορισμένοι πολίτες φοβούνται τις αλλαγές και ειδικά όσοι ζουν σε κεντρικές περιοχές πιστεύουν ότι οι γραμμές αυτές θα αφαιρεθούν χωρίς να αντικατασταθούν ικανοποιητικά.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των 18μετρων τρόλεϊ που κυκλοφορούν σήμερα (τα αποκαλούμενα «φυσαρμόνικες»): οι πολίτες φοβούνται πως θα αφαιρεθούν από τα δρομολόγια χωρίς να αντικατασταθούν με αντίστοιχα μεγάλα οχήματα, κάτι που θα συνεπάγεται μεγάλο στριμωξίδι.

Ηλεκτρικά χωρίς καλώδιο

Από την άλλη, ειδικοί επισημαίνουν την ύπαρξη νέας τεχνολογίας οχημάτων (In Motion Charging) με ενσωματωμένες μπαταρίες και σημαντική αυτονομία εκτός δικτύου, που κοστίζουν λιγότερο και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε σχέση με αυτή των ηλεκτρικών λεωφορείων.

Η ανταπάντηση από τον υπουργό είναι ότι η επόμενη γενιά των ηλεκτρικών λεωφορείων (αυτά που θα αγοραστούν δηλαδή) έχει εντυπωσιακές αυτονομίες. Άλλωστε, το δίκτυο καλωδίων καταναλώνει ρεύμα ακόμη κι όταν δεν κινούνται τρόλεϊ.

Ακόμη, απαιτεί σημαντικό αριθμό υποσταθμών, περιορίζει την κίνησή τους σε οδικό δίκτυο που διαθέτει τη σχετική υποδομή και παρουσιάζει πολύ συχνά βλάβες, με αποτέλεσμα την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Επίσης, τα περισσότερα τρόλεϊ είναι μεγάλης ηλικίας και χρειάζονται αντικατάσταση.



Η εικόνα του οδηγού που προσπαθεί να ξανασυνδέσει τον παντογράφο (οι «κεραίες» του τρόλεϊ) στα καλώδια ήταν πολύ οικεία τους Αθηναίους

Έπειτα, υπάρχουν πολλοί πολίτες και συγκοινωνιολόγοι που ζητούν να μην αντικατασταθούν τα τρόλεϊ από συμβατικά (όχι ηλεκτρικά) λεωφορεία, τα οποία προκαλούν ηχορύπανση και εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα, αν και κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στον σχεδιασμό.

Προς το παρόν, χωρίς να έχει αποφασιστεί ακόμα, υπάρχει σκέψη να ικανοποιηθεί η πρόταση που διατυπώνουν ορισμένοι φορείς (π.χ. Ελληνικό Μουσείο Λεωφορείου) προκειμένου να διατηρηθεί τουλάχιστον ένα τρόλεϊ ως μνημείο-κινητό έκθεμα. Και κάπως έτσι, δικαιολογείται αυτό που λέει ο ένας στον άλλον: «Περπάτα να προλάβουμε το τρόλεϊ το τελευταίο».

Γιώργος Καραγιάννης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 

Γλυπτά του Παρθενώνα: Αισιόδοξος δηλώνει ο Όσμπορν για μια συμφωνία με την Ελλάδα


Αισιόδοξος για την πιθανότητα συμφωνίας με την Ελλάδα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα εμφανίστηκε ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Όσμπορν, προτάσσοντας ότι οι απαιτήσεις της Αθήνας είναι απολύτως κατανοητές.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας δήλωσε στους Times ότι τα Γλυπτά είναι το πιο «δυσεπίλυτο πρόβλημα» του Βρετανικού Μουσείου εδώ και 200 χρόνια. Η λύση που αναζητείται θα πρέπει να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.

«Πάντα έλεγα ότι αυτό είναι το πιο δυσεπίλυτο πρόβλημα του Μουσείου εδώ και 200 χρόνια. Οπότε πρέπει να είσαι λίγο ταπεινός όταν εμφανίζεσαι και λες ότι θα το λύσεις. Αλλά εξακολουθώ να είμαι αρκετά αισιόδοξος», είπε.

Σύμφωνα με τον Όσμπορν, το ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ανοιχτό μυαλό, προσθέτοντας ότι εφόσον υπάρξει λύση, μερικά σπουδαία αντικείμενα θα οδηγηθούν στο Βρετανικό Μουσείο.

«Αν όλοι αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα με ανοιχτό μυαλό, υπάρχει μια ζώνη προσγείωσης που ικανοποιεί τις απολύτως κατανοητές απαιτήσεις του ελληνικού κράτους και τις δικές μας απαιτήσεις και νόμους. Και αν το πετύχουμε, θα έχουμε μερικά σπουδαία αντικείμενα να έρχονται εδώ», είπε.

Αναφερόμενος στη θητεία του, υποστηρίζει ότι η προεδρία του μουσείου είναι η καλύτερη δουλειά που έχει κάνει, ενώ υποστηρίζει ότι η πολιτική του εμπειρία είναι εφόδιο, που του επιτρέπει να διαχειρίζεται τη σχέση του μουσείου με την κυβέρνηση, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ανεξαρτησία του ιδρύματος.

Όταν ανέλαβε καθήκοντα, σημείωσε, το Μουσείο ήταν σε κακή κατάσταση λόγω Covid και του σκανδάλου κλοπής 2.000 αντικειμένων. Ωστόσο όπως είπε, το μουσείο έχει αρχίσει να ανεβαίνει σταδιακά.

Οικογενειακός εμφύλιος - Αγωγή του Ανδρέα Ψυχάρη στη χήρα του πατέρα του για 19 τεράστιας αξίας έργα τέχνης Λύτρα, Ντελακρουά, Νταλί και Πικάσο


Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σταύρου Ψυχάρη, ο γιος του Ανδρέας διεκδικεί τη συλλογή αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ που βρέθηκε στο σπίτι του εκδότη στο Κολωνάκι με έργα Πικάσο, Νταλί, Ντελακρουά, Μουνκ κ.ά., ισχυριζόμενος ότι την αγόρασε ο ίδιος και την παρέδωσε στον πατέρα του για φύλαξη. Η χήρα του πατέρα του Χριστίνα Τσούτσουρα αρνείται ότι του ανήκει και υποστηρίζει ότι ήταν του άνδρα της

Λένε πως η τέχνη ενώνει τους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, όμως, επειδή η τέχνη -και κυρίως η εικαστική- είναι ενταγμένη σε ένα άτυπο χρηματιστήριο αξιών, ενίοτε πυροδοτεί πάθη, μίση, καβγάδες, για τα οποία στο τέλος καλείται η Δικαιοσύνη να δώσει τη λύση.

Και αυτό γιατί όταν μιλάμε για έργα καταξιωμένων ζωγράφων - γλυπτών, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις αποτιμώνται σε μικρές ή και μεγάλες περιουσίες, το ιδιοκτησιακό και τα κληρονομικά δικαιώματα εύκολα μετατρέπονται σε μακροχρόνιο πεδίο μαχών με άδηλο τέλος. Μια τέτοια διαμάχη, που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, έρχεται τώρα στο φως και αφορά μια οικογένεια της οποίας ο εκλιπών πατριάρχης Σταύρος Ψυχάρης ήταν για πολλά χρόνια σημείο αναφοράς όχι μόνο στον χώρο του Τύπου και της πολιτικής, αλλά ευρύτερα στην κοινωνία, που παρακολουθεί με ενδιαφέρον τους ισχυρούς του τόπου.


O Σταύρος Ψυχάρης

Το επίδικο του ενδοοικογενειακού εμφυλίου, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σταύρου Ψυχάρη, αφορά τη διεκδίκηση 19 πινάκων γνωστών Ελλήνων και ξένων ζωγράφων του γιου του από τον πρώτο του γάμο Ανδρέα Ψυχάρη από τη δεύτερη σύζυγό του Χριστίνα Τσούτσουρα.


O Aνδρέας Ψυχάρης

Μια υπόθεση που μέχρι πριν από λίγα χρόνια θα φάνταζε αδιανόητη για τα ελληνικά media, εκτυλίσσεται πλέον στη σκηνή των πολιτικών δικαστηρίων. Ο Ανδρέας Ψυχάρης, πρώην βουλευτής της Ν.Δ. και γιος του εκλιπόντος εκδότη του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ), στρέφεται δικαστικά κατά της χήρας του πατέρα του Χριστίνας Τσούτσουρα. Αντικείμενο της αγωγής του, οι μεγάλης αξίας πίνακες που κατείχε και φιλοξενούσε στο σπίτι του ο μεγαλοεκδότης: πρόκειται για 19 έργα υψηλής καλλιτεχνικής και οικονομικής αξίας πολύ μεγάλων και διάσημων καλλιτεχνών, όπως οι Πικάσο, Ντελακρουά, Νταλί, Μουνκ, Λύτρας κ.ά., τους οποίους, όπως υποστηρίζει στην αγωγή του, απέκτησε αποκλειστικά ο ίδιος και έδωσε για φύλαξη στον πατέρα του κατά τα χρόνια που υπηρετούσε στο εξωτερικό.



Η εικόνα της ανοιχτής σύγκρουσης δείχνει ότι η κατάρρευση του ΔΟΛ το 2017 και ο θάνατος του Σταύρου Ψυχάρη πέντε χρόνια μετά δεν παρέσυραν μόνο το ιστορικό εκδοτικό οικοδόμημα, αλλά και την ενότητα της οικογένειας που το διοικούσε.
Στα απόνερα εκείνης της οικονομικής και ηθικής διάλυσης, αναδύονται σήμερα προσωπικές και περιουσιακές διεκδικήσεις, απομυθοποιώντας οριστικά μια δυναστεία που άλλοτε κυριαρχούσε στη δημόσια ζωή.

Στην αγωγή του ο Ανδρέας Ψυχάρης περιγράφει με λεπτομέρεια τη ζωή του στο εξωτερικό από το 1995 έως το 2003, οπότε υπηρετούσε ως διπλωματικός υπάλληλος σε Λονδίνο, Λευκωσία και Ουάσινγκτον.



Την περίοδο εκείνη, όπως υποστηρίζει στην αγωγή του (τότε που δεν υπήρχε η υποχρέωση υποβολής «πόθεν έσχες», ούτε απαιτούνταν αποδείξεις για την προέλευση των χρημάτων), αγόραζε ως πλειοδότης από τους οίκους Sotheby’s και Christie’s έργα τέχνης που συγκέντρωναν το προσωπικό του ενδιαφέρον. Η αναφορά του σε αυτούς τους διεθνείς οίκους υποδηλώνει επιπλέον τη γνησιότητα των έργων και τα πιστοποιητικά που τα συνοδεύουν κάθε αγορά.

«Λόγω της σταθερής απουσίας μου στο εξωτερικό και της αξίας των έργων που καθιστά αναγκαία την ασφαλή φύλαξή τους, έδωσα προς φύλαξη τα έργα στον πατέρα μου Σταύρο Ψυχάρη, ο οποίος διέμενε με την εναγόμενη σύζυγό του και τις ετεροθαλείς αδελφές μου σε ιδιόκτητη κατοικία/μεζονέτα επί της οδού Λυκαβηττού 30 στο Κολωνάκι, διαθέτοντας τα αναγκαία μέτρα ασφάλειας, αλλά και φρουρά ως εκ της ιδιότητάς του, του εκδότη των ιστορικών εφημερίδων “Βήμα” και “Νέα”», αναφέρει στην αγωγή του ο γιος του Ανδρέας.

Το πορτρέτο του Σαίξπηρ από τον Πάμπλο Πικάσο (1964) κοσμούσε το γραφείο του Σταύρου Ψυχάρη στην οικία του, στην οδό Λυκαβηττού 30

Πρόκειται για την πολυτελή κατοικία με την άπλετη θέα προς την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό, για την οποία ένιωθε υπερήφανος ο εκλιπών εκδότης και την επεδείκνυε με καμάρι στα στελέχη του ΔΟΛ και τους πολιτικούς του φίλους όταν τους καλούσε στις γνωστές προεκλογικές δεξιώσεις. Μια κατοικία επίδειξης δύναμης και ισχύος, με τα δεκάδες έργα τέχνης να κοσμούν τους τοίχους της και τον οικοδεσπότη σε ρόλο ξεναγού να μιλά για τους πίνακες, την τεχνοτροπία, την ιστορία τους, αλλά και το γενικότερο έργο καλλιτεχνών όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ο Ευγένιος Ντελακρουά, ο Εντβαρντ Μουνκ και ο Νικηφόρος Λύτρας. Εργα που θα ζήλευαν οι μεγαλύτεροι συλλέκτες, αλλά και βαθύπλουτοι Ελληνες, των οποίων η γνησιότητα και η καλλιτεχνική αξία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, καθώς επιστήθιος φίλος του τότε ήταν ο γνωστός συλλέκτης και εκτιμητής έργων Παναγιώτης Κουβουτσάκης, ο οποίος είχε διατελέσει και σύμβουλος Διοίκησης στον ΔΟΛ.


Τα έργα «Ariadne» του Γκέοργκ Κόλμπε και «Portrait de garçonnet» του Ντελακρουά ήταν μέρος της συλλογής

Πάντως, ο γιος του διεκδικεί με τιμολόγια αγοράς στο όνομά του μόνο 19 πίνακες από τους δεκάδες που εμφάνιζε ο πατέρας του.
Απορία όμως στον αναγνώστη της λίστας των έργων προκαλούν οι αναγραφόμενες τιμές αγοράς, καθώς τα έργα αυτών των καλλιτεχνών κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.

Κατά τους ισχυρισμούς του Ανδρέα Ψυχάρη και βάσει των παραστατικών που έχει στη διάθεσή του, δαπάνησε 346.312,40 λίρες και επιπλέον 8.804,11 ευρώ, φτάνοντας στο συνολικό ποσό των 421.499,18 ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς τέχνης, η πραγματική αξία των 19 έργων που περιλαμβάνονται στη συλλογή του εκτιμάται σήμερα σε πολλαπλάσια ποσά. Αρκεί να αναφερθεί ότι στην εικαστική αγορά υπολογίζεται ότι ακόμα και κάποιο μικρό έργο των Πικάσο, Νταλί, Μουνκ, Ντελακρουά εκτιμάται 2 εκατ. ευρώ και άνω.


Στη συλλογή Ψυχάρη υπήρχε και ένα έργο του Σαλβαδόρ Νταλί

Οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν επίσης ότι το χρηματικό ύψος που εμφανίζεται ως αρχικό κόστος απόκτησης δεν αντανακλά με κανέναν τρόπο την εμπορική τους αξία, ειδικά εφόσον πρόκειται για πίνακες που αποδίδονται σε δημιουργούς παγκόσμιου κύρους, οι οποίοι σπάνια εμφανίζονται σήμερα στην αγορά κάτω από εξαψήφιες τιμές. Ωστόσο, αξίζει να δούμε την εξέλιξη αυτού του εμφυλίου μέσα από την κατατεθείσα αγωγή του Ανδρέα Ψυχάρη κατά της χήρας του πατρός του, Χριστίνας Τσούτσουρα.

«Το φθινόπωρο του 2017 απέκτησα για πρώτη φορά ιδιόκτητη κατοικία επί της οδού Λυκαβηττού 34 και έκτοτε διαμένω εκεί οικογενειακώς. Ζήτησα τα έργα μου από τον πατέρα μου, ο οποίος ασφαλώς μου είπε να τα παραλάβω όποτε επιθυμώ. Η εναγόμενη, πληροφορηθείσα την επικείμενη παραλαβή των έργων μου και εκμεταλλευόμενη την κακή σωματική και ψυχολογική κατάσταση του πατέρα μου και συζύγου της, μου διεμήνυσε ότι οι πίνακες είναι δικοί της, αρνούμενη έκτοτε οιαδήποτε επαφή και επικοινωνία μαζί μου».

«Σταθμίζοντας την υγεία του πατέρα μου», συνεχίζει ο Ανδρέας Ψυχάρης στην αγωγή του, «και την αφόρητη στενοχώρια που θα του προκαλούσε η έριδα με την εναγόμενη, δεν έσπευσα να παραλάβω τους πίνακες και απέφυγα δικανικές ενέργειες που κατ’ ανάγκη εμπλέκουν επιδόσεις, επιμελητές κ.λπ. Αλλωστε η υγεία του πατέρα μου έβαινε επιδεινούμενη καθώς έπασχε από Πάρκινσον, ενώ απώλεσε σταδιακά από το 2018 έως λίαν προσφάτως άπασα την κινητή και ακίνητη περιουσία του (πλην των έργων μου ασφαλώς, καθώς δεν του ανήκαν) προς εξόφληση δανειακών υποχρεώσεων που είχε εγγυηθεί ατομικώς».
Στη συνέχεια αναφέρεται στη μετακόμιση του πατέρα του στο Πόρτο Ράφτη μετά την έξωση από την κατοικία του στο Κολωνάκι, η οποία πωλήθηκε από τη δανείστρια τράπεζα Alpha Bank χωρίς πλειστηριασμό. Την περίοδο εκείνη και μέχρι τον θάνατο του μεγαλοεκδότη (2/8/2022) ο ενάγων υποστηρίζει ότι δεν είχε καμία επαφή με τον πατέρα του, καθώς φρουρούνταν από την εναγόμενη και δεν επικοινωνούσε μαζί του.



Στις 20/7/2020 μέσω πληρεξούσιου δικηγόρου γίνεται μια ύστατη προσπάθεια ειρηνικής επίλυσης της διαφοράς και αποστέλλεται επιστολή στον δικηγόρο της Χριστίνας Τσούτσουρα, η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Ο Ανδρέας μού έθεσε υπόψη τον κατάλογο έργων που έχει αγοράσει προ 20ετίας σε δημοπρασίες του οίκου Sotheby’s και είχε παραδώσει προς φύλαξη στον πατέρα του. Αντιλαμβάνομαι ότι λόγω της κατάστασης της υγείας του πατέρα του η σύζυγός του Χριστίνα αρνείται την παράδοσή τους στον Ανδρέα, πράγμα που έχει προκαλέσει σοβαρές τριβές μεταξύ τους ήδη από το 2017. Η άρνηση της Χριστίνας είναι ακατανόητη ενόσω ακόμα και οι επιμελείς πιστωτές του πατέρα του έχουν αναγνωρίσει τη συλλογή ως ιδιοκτησία του Ανδρέα. Προς αποφυγή και μόνο των σχετικών δικαστικών ενεργειών, ο Ανδρέας θα ήταν πρόθυμος να δωρίσει συμβολαιογραφικώς ορισμένα έργα εκ της συλλογής του στις ετεροθαλείς αδελφές του, κατά την απόλυτη κρίση του».

Ωστόσο, και αυτή η προσπάθεια έπεσε στο κενό καθώς μέχρι σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, η Χριστίνα Τσούτσουρα υποστηρίζει ότι τα συγκεκριμένα έργα αγοράστηκαν με χρήματα που δαπάνησε ο εκλιπών σύζυγός της, και ως εκ τούτου της ανήκουν. Η θέση αυτή αποτελεί και τον πυρήνα της διαφωνίας, καθώς στην αγωγή του ο Ανδρέας Ψυχάρης επιμένει ότι τα έργα αποκτήθηκαν αποκλειστικά με δικά του κεφάλαια κατά την περίοδο που εργαζόταν στο εξωτερικό και ουδέποτε μεταβίβασε τα δικαιώματα ή την κατοχή τους.

Η συλλογή που έγινε μήλον της Εριδος

Αν κάποιος αναζητήσει την αιτία της έντασης, θα τη βρει μέσα στις ίδιες τις επιλογές του Ανδρέα Ψυχάρη. Η συλλογή δεν αποτελείται από διακοσμητικά έργα, αλλά από ονόματα που φιγουράρουν σε διεθνείς δημοπρασίες και μουσεία. Σύμφωνα με τα παραστατικά της αγωγής, η αρχή έγινε με το έργο υψηλής τεχνικής και ιστορικής σημασίας, υδατογραφία «Ακρόπολη» από τον Αγγελο Γιαλλινά, αξίας 8.804 ευρώ. Ακολούθησαν δύο έργα του Old Master School, το ένα αποδιδόμενο στον Αλεξάντερ Κέιρινξ, αγορασμένο στις δημοπρασίες του 1997 με τίμημα 8.804 ευρώ, και το δεύτερο, της αυστριακής σχολής, σε αξία 4.890 ευρώ. Η συλλογή εμπλουτίστηκε με τον εντυπωσιακό πίνακα λάδι «Σκηνή Εκκλησίας» του Χοσέ Γαλιέγος ι Αρνόσα του 19ου αιώνα, που απέκτησε με 23.293 ευρώ, και το «Shop assistant» του Νικηφόρου Λύτρα, έργο χαρακτηριστικό της ελληνικής ηθογραφικής σχολής.

Ακολουθεί ο πίνακας «Visite inattendue» του Απόστολου Γεραλή με τίμημα 13.870 ευρώ και στη συνέχεια ένα από τα πιο ιδιαίτερα έργα της συλλογής: το λάδι του Ρίχαρντ Μίλερ, αγορασμένο προς 27.033 ευρώ, με τη δραματικότητα και την οξυδερκή λεπτομέρεια που χαρακτήριζε τον Γερμανό ζωγράφο.

Στη λίστα με τα διεκδικούμενα έργα αναγράφεται το «In the church» του Ελληνοαιγυπτιώτη ζωγράφου Θεόδωρου Ράλλη, που αποκτήθηκε αντί 41.924 ευρώ. Ακολουθεί το έργο «Καραβάνι» του Ιβάν Αϊβαζόφσκι, ενός από τους κορυφαίους θαλασσογράφους της παγκόσμιας τέχνης, με τίμημα 37.033 ευρώ. Από τις δημοπρασίες του 2000 προέρχονται δύο πίνακες του Εντβαρντ Μουνκ («The ship» και «The man from the sea»), αποκτημένοι προς 8.890 ευρώ και 5.327 ευρώ, αντίστοιχα. Εργα με έντονη ψυχογραφική διάσταση, που συνδέονται με την πιο ώριμη φάση του κορυφαίου Νορβηγού δημιουργού, στην οποία εντάσσεται και το εμβληματικό με την παγκόσμια απήχηση και αναγνώριση έργο, «Κραυγή».

Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν τα τρία έργα του Ευγένιου Ντελακρουά: «La Justice», «La guerre» και «Portrait de garçonnet». Ο Ανδρέας Ψυχάρης, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, τα απέκτησε όλα στην ίδια δημοπρασία του 2000, τα δύο πρώτα προς 19.563 ευρώ το καθένα και το τρίτο προς 10.525 ευρώ.

Στην τελική φάση της δημιουργίας της συλλογής, το 2001-2002, συναντάμε τον Πολ Σινιάκ («Voiliers à quai», περίπου 28.000 ευρώ), τον Πάμπλο Πικάσο («Portrait of Shakespeare», 16.070 ευρώ), τον Γκέοργκ Κόλμπε («Ariadne») και, τέλος, τον Σαλβαδόρ Νταλί με τη «Statue équestre sur socle», αγορασμένη προς 42.623 ευρώ. Η υπόθεση που ήδη σκιαγραφεί μια πρωτοφανή οικογενειακή ρήξη αποκτά ακόμη πιο εντυπωσιακές διαστάσεις καθώς αποκαλύπτεται μέσα από τις σελίδες της αγωγής του Ανδρέα Ψυχάρη. Με λεπτομέρειες που μέχρι σήμερα δεν είχαν δει το φως της δημοσιότητας, η διαμάχη γύρω από τους 19 πίνακες ζωγραφικής αποκτά ένα βαρύ συναισθηματικό και ηθικό αποτύπωμα.

Η αγωγή υπογραμμίζει πως στο ίδιο σπίτι βρίσκονταν και άλλα έργα που είχε αγοράσει ο πατέρας του μέσω δημοπρασιών κατά τη δεκαετία 1990-2000, όλα με πιστοποιητικά αυθεντικότητας. Ο Ανδρέας Ψυχάρης επιλέγει για την ώρα να διεκδικήσει μόνο τα 19 έργα της δικής του κυριότητας, επιφυλασσόμενος όμως να επανέλθει στο μέλλον για τα υπόλοιπα.

Στις 19 Δεκεμβρίου του 2024 απέστειλε νέα εξώδικη πρόσκληση στη χήρα Ψυχάρη. Και πάλι, σύμφωνα με όσα καταγράφονται, δεν έλαβε καμία απάντηση. Μετά από σιωπή ετών, εντάσεις και άκαρπες προσπάθειες εξώδικης επικοινωνίας, ο ενάγων απευθύνεται πλέον στη Δικαιοσύνη ζητώντας την αναγνώριση της αποκλειστικής κυριότητάς του επί των 19 έργων τέχνης και την άμεση επιστροφή τους.

Η απαίτηση

Σύμφωνα με το κείμενο της αγωγής, ο Ανδρέας Ψυχάρης ισχυρίζεται ότι η σύζυγος του πατέρα του Χριστίνα Τσούτσουρα «νέμεται και κατέχει παρανόμως» τα έργα, αρνούμενη να τα αποδώσει παρά τις επανειλημμένες κλήσεις προς τούτο. Ο ενάγων καλεί το δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι τα έργα αποτελούν αποκλειστικά δική του ιδιοκτησία και ότι η εναγόμενη οφείλει να τα επιστρέψει.

Σε περίπτωση αδυναμίας φυσικής επιστροφής των πινάκων, κάτι που υπονοείται ως πιθανό, ζητά να επιδικαστεί αποζημίωση ίση με τη συνολική αξία αγοράς: 421.499,18 ευρώ, ποσό που προκύπτει από τις 346.312,40 λίρες που κατέβαλε σε δημοπρασίες μεταξύ 1997-2002, καθώς και τα 3 εκατ. δραχμές της ίδιας περιόδου, όλα μετατρεπόμενα στο σημερινό αντίτιμο. Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ενάγων εσχάτως πληροφορήθηκε ότι κάποια από τα έργα που διεκδικεί ενδέχεται να έχουν ήδη πωληθεί από την εναγόμενη Χριστίνα Τσούτσουρα.

Ενα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο της αγωγής είναι ότι ο Ανδρέας Ψυχάρης ενεργοποιεί επικουρικά και τη διάταξη περί «αδικαιολόγητου πλουτισμού». Με απλά λόγια, ακόμη κι αν το δικαστήριο δεν εισέλθει στην ουσία της κυριότητας, ακόμη κι αν προκύψει ότι για οποιονδήποτε λόγο τα έργα δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν, η εναγόμενη, σύμφωνα με το επιχείρημα της αγωγής, δεν μπορεί να παραμένει κάτοχός τους, ούτε να ωφελείται από την αξία τους.

Πρόκειται για ένα από τα ισχυρότερα νομικά στηρίγματα αυτού του τύπου υποθέσεων: όταν κάποιος έχει στα χέρια του περιουσιακά στοιχεία που δεν του ανήκουν, υποχρεούται να τα επιστρέψει ή να αποδώσει την αξία τους. Ετσι, η υπόθεση κλείνει τουλάχιστον σε επίπεδο αγωγής, εκεί όπου αναπόφευκτα θα κατέληγε, τις αίθουσες των δικαστηρίων. Από τη μια, ένας γιος που δηλώνει ότι για χρόνια απέφυγε τη σύγκρουση για να προστατεύσει τον πατέρα του. Από την άλλη, η χήρα του εκδότη του ΔΟΛ, η οποία, σύμφωνα με τις καταγγελίες, παραμένει αμετακίνητη.


Η Μαριζάννα Κίκιρη, δικηγόρος του Ανδρέα Ψυχάρη

Η δικηγόρος του Ανδρέα Ψυχάρη Μαριζάννα Κίκιρη δήλωσε στο «ΘΕΜΑ» ότι ο εντολέας της, αφού ζήτησε με εξώδικη ανακοίνωση την παράδοση των έργων τέχνης που αποδεδειγμένα του ανήκουν και δεν έλαβε καμία απάντηση από την αντίδικο, αναγκάστηκε να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Στόχος του είναι να του αποδοθούν οι πίνακες ζωγραφικής που αποτελούν ιδιοκτησία του.

Φρίξος Δρακοντίδης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 

📺Το χωριό της Ελλάδας με τη δική του γλώσσα που δεν καταλαβαίνει σχεδόν κανείς


Παράδοση, ιστορία και ένα μοναδικό γλωσσικό ιδίωμα συνθέτουν την ταυτότητα ενός από τα πιο ιδιαίτερα χωριά της Ρόδου

Στα ανατολικά της Ρόδου, περίπου 30 χιλιόμετρα από την πόλη, βρίσκεται ο Αρχάγγελος - ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ζωντανά χωριά του νησιού.

Με πληθυσμό που αγγίζει τις αρκετές χιλιάδες κατοίκων και με υψόμετρο περίπου 160 μέτρων, ο Αρχάγγελος είναι ένας τόπος που συνδυάζει παράδοση, ιστορία, αγροτική ζωή και μια δυναμική σύγχρονη κοινότητα.

Τα «αρχαγγελίτικα» - μια γλώσσα που την καταλαβαίνουν μόνο οι δικοί της

Αυτό που πραγματικά κάνει τον Αρχάγγελο μοναδικό είναι η τοπική του διάλεκτος. Τα «αρχαγγελίτικα» δεν είναι απλώς ένα ιδίωμα· είναι μια ξεχωριστή μορφή λόγου, τόσο ιδιαίτερη που οποιοσδήποτε ξένος — ακόμη και Έλληνας — δύσκολα μπορεί να καταλάβει περισσότερες από λίγες λέξεις.

Η διάλεκτος φέρει έντονα στοιχεία που θυμίζουν τον κυπριακό τρόπο ομιλίας, κάτι που έχει οδηγήσει πολλούς να πιστεύουν ότι οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής προέρχονται από την Κύπρο, πιθανότατα από την Πάφο. Με το πέρασμα των αιώνων, όμως, τα «αρχαγγελίτικα» εξελίχθηκαν και απέκτησαν εντελώς δικά τους χαρακτηριστικά, μετατρεπόμενα σε ένα γλωσσικό φαινόμενο μοναδικό στην Ελλάδα.

Ούτε καν οι υπόλοιποι Ροδίτες δεν μπορούν να καταλάβουν τα αρχαγγελίτικα. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει προσπάθεια να καταγραφεί η συγκεκριμένη γλώσσα, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που επιστήμονες έχουν καταφθάσει στον Αρχάγγελο Ρόδου προκειμένου να μελετήσουν την περίεργη αυτή «διάλεκτο».

Σημαντικό είναι ότι η διάλεκτος δεν είναι μουσειακό κατάλοιπο. Παραμένει ζωντανή, μιλιέται καθημερινά στα σπίτια και στα καφενεία, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και αποτελεί βαθύ στοιχείο της ταυτότητας του χωριού.

Η ζωή στα σοκάκια - παραδοσιακές τέχνες και τοπική κουλτούρα

Ο Αρχάγγελος διατηρεί ζωντανό το παραδοσιακό του πρόσωπο: στενά πλακόστρωτα σοκάκια, ασβεστωμένα σπίτια, αυλές με πέτριους φούρνους και αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες που μαρτυρούν αιώνες ιστορίας. Περπατώντας στο χωριό, ο επισκέπτης συναντά παλιά καφενεία, εργαστήρια αγγειοπλαστικής και υφαντικής, καθώς και μικρά μαγαζιά όπου ακόμη φτιάχνονται οι χαρακτηριστικές δερμάτινες μπότες που φορούσαν οι αγρότες για προστασία στο χωράφι.

Η περιοχή φημίζεται επίσης για την παραδοσιακή της κουζίνα. Το ψωμί που ψήνεται στον ξυλόφουρνο, τα τοπικά τυριά και τα φαγητά από αγνά υλικά διατηρούν γεύσεις που δύσκολα συναντά κανείς αλλού.

Γύρω από το χωριό, η εύφορη κοιλάδα με τα εσπεριδοειδή, γνωστή για την παραγωγή πορτοκαλιών και λεμονιών, αποκαλύπτει τον έντονο αγροτικό χαρακτήρα της κοινότητας.