[Δεν θα κλάψουμε κιόλας από την αγιογραφία του Κούλογλου για τον Καντά... ας τα σκεφτόντουσαν αυτά όταν μάσαγαν από παντού... 11 εκ ευρώ μίζες πήρε... το ότι τις επέστρεψε ΟΚ αλλά όχι ότι θα αισθανθούμε και ενοχές επειδή η δικαιοσύνη τον κυνηγάει]
Ο Αντώνης Κάντας είναι ο πιο γνωστός μάρτυρας δημόσιου συμφέροντος. Παρά τα όσα αποκάλυψε στη δικαιοσύνη για τις μίζες εξοπλιστικών προγραμμάτων, βρίσκεται σήμερα αβοήθητος σε μία κλινική, φορτωμένος με το διπλό κοινωνικό στίγμα, του ρουφιάνου και του μιζαδόρου και –το κερασάκι στην τούρτα– με δεκάδες δίκες. Άραγε ως ανταμοιβή από τη δικαιοσύνη;
Τάσος Τέλλογλου
Είναι Παρασκευή και 13 βράδυ. Έξω από το νοσοκομείο περνάει η πορεία του ΚΚΕ που διαδηλώνει ενάντια στους «φονιάδες των λαών» και τους εξοπλισμούς. Οι φωνές των διαμαρτυρόμενων και οι κόρνες των αυτοκινήτων ακούγονται καθαρά μέσα στους τοίχους της μονάδας ασθενών που νοσηλεύονται με «αυτοκτονικό ιδεασμό» (ενδείξεις υψηλού κινδύνου αυτοκτονίας).
Σε ένα δίκλινο δωμάτιο στην άκρη της μονάδας είναι και ο 76χρονος Αντώνης Κάντας, ο πιο διάσημος whistleblower στο πάρτι των ελληνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων των δύο προηγούμενων δεκαετιών.
Ο Κάντας αποκάλυψε 11 υποθέσεις με λεπτομέρειες στην εισαγγελία χωρίς να έχει ενημερώσει τη γυναίκα του, με την οποία ζει εδώ και δεκαετίες. «Μου είχαν γίνει βάρος τα χρήματα από τις μίζες», μου είχε πει σε μια παλαιότερη συνάντησή μας.
Αποφάσισα να πάω στο επισκεπτήριο την Παρασκευή μετά το Πάσχα (13 Απριλίου 2018), όταν μου είπε στο τηλέφωνο «δεν αντέχω άλλο», καθώς η εισαγγελία, που του είχε υποσχεθεί να τον παραπέμψει σε μία μόνο δίκη –για τα γερμανικά υποβρύχια– τον έχει στείλει κατηγορούμενο σε 14 ακόμα υποθέσεις, στις οποίες δεν είχε ρόλο στη λήψη των αποφάσεων.
Ο Κάντας αποκάλυψε 11 υποθέσεις χρηματισμού, νομίζοντας ότι θα γλιτώσει γιατί η εισαγγελία του είχε υποσχεθεί να τον παραπέμψει σε μία μόνο δίκη... βρίσκεται όμως αντιμέτωπος με περισσότερες από μια ντουζίνα δικών και αναρωτιέται εάν αξίζει να ζει ή να μην ζει
Ο Κάντας, πρώην ανώτατος αξιωματικός της αεροπορίας (αναπληρωτής διευθυντής εξοπλισμών), ήταν ταραγμένος γιατί την προηγούμενη ημέρα είχε γίνει το ατύχημα του σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου, το οποίο σκεφτόταν και ξανασκεφτόταν. Μιλήσαμε για τις λεπτομέρειες του ατυχήματος, για το τι μπορεί να έφταιξε κι έπειτα είπε πως αν δεν είχε αναμιχθεί στα εξοπλιστικά, η ζωή του θα ήταν πιο εύκολη.
Η γνωριμία
«Γνώρισα» τον Αντώνη Κάντα πριν από 10 χρόνια, όταν σε ένα τεράστιο σχεδιάγραμμα πληρωμών της Siemens εμφανιζόταν το όνομά του και μια πληρωμή από την Dresdner Bank ποσού 500.000 μάρκων.
Αργότερα, ο Κάντας αποκάλυψε στους ανακριτές ότι το έμβασμα από την Dresdner δεν είχε καμία σχέση με τη Siemens, αλλά είχε πάρει αυτά τα χρήματα από τη συμφωνία για τα ρώσικα συστήματα KORNET (δεν έχει δικασθεί ακόμα για αυτά). Oι ανακριτές δεν πίστεψαν ότι πήρε αυτά τα χρήματα μόνο για την υπόθεση KORNET –ή δεν θέλησαν να το πιστέψουν, καθώς είχαν «κενά» σε άλλες δικογραφίες, της Siemens.
Η δικαιοσύνη πάει στα δικαστήρια και ασκεί διπλές διώξεις για την ίδια συναλλαγή σε διάφορα φυσικά πρόσωπα
Μία από αυτές ήταν η υπόθεση του συστήματος επικοινωνιών του στρατού ΕΡΜΗΣ, που δικάζεται αυτήν την περίοδο σε δεύτερο βαθμό. Εκεί υπεργολάβος ήταν η Siemens, με προμηθευτή την κρατική ΕΑΒ. Τόσο ο Κάντας όσο και ο πρώην γενικός γραμματέας του ΥΕΘΑ, Γιάννης Σμπώκος, προσήλθαν σε μια δίκη όπου η κατηγορούσα αρχή δεν είχε το παραμικρό στοιχείο για να τους επιβαρύνει. Κι όμως, ο πρώτος καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε πολυετή φυλάκιση, και ο δεύτερος σε ισόβια.
Στην περίπτωση του Κάντα, το έμβασμα των 500.000 μάρκων από τα KORNET θεωρήθηκε επιβαρυντικό στοιχείο και για την υπόθεση ΕΡΜΗΣ. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό στις δικογραφίες της Siemens. Έχει γίνει κατά κόρον από την ανάκριση, που «χρεώνει» τα ίδια εμβάσματα σε δύο και τρεις διαφορετικές περιπτώσεις, ελλείψει άλλων στοιχείων. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλους κατηγορούμενους.
Αν και είμαστε γείτονες με τον Κάντα, η γνωριμία μας έγινε στο δικαστήριο, στη δίκη για τα γερμανικά υποβρύχια, τρία χρόνια μετά τις ομολογίες του, που έγινανΑπολογείται ο πρώην αν. διευθυντής Εξοπλισμών του ΥΠΕΘΑ | ΑΠΕ-ΜΠΕ τον Δεκέμβριο του 2013. Ήταν χωρίς δικηγόρο. Είχε επιστρέψει 11 εκατομμύρια πίσω στο δημόσιο από τα χρήματα που είχε στο εξωτερικό σε λογαριασμούς από τις «μίζες» και δεν μπορούσε να συνεχίσει να πληρώνει τον συνήγορό του Γιάννη Μαντζουράνη, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να μην είναι σε θέση να τον υποστηρίξει σε κάθε δικάσιμο (ο Κάντας έχει 2-3 δικασίμους την εβδομάδα).
Το θέμα συζήτησης
Μετά το δικαστήριο αρχίσαμε να συναντιόμαστε στον «Πράπα», το γνωστό ζαχαροπλαστείο, προτού κρεμάσει την ταμπέλα ότι θα παραμείνει κλειστό για άγνωστο χρονικό διάστημα. Ο Κάντας είχε ένα θέμα σε κάθε συζήτησή μας. Μέχρι που με ρώτησε: «Αξίζει αυτό που έκανα, η συνεργασία με το ελληνικό κράτος;»
Είχε μόλις τελειώσει το δικαστήριο για τα αμφίβια συστήματα Zubr. Ο Κάντας καταδικάσθηκε εξαιτίας της δικής του ομολογίας, ενώ ο αντιπρόσωπος της εταιρείας που πούλησε τα συστήματα στο ελληνικό κράτος αθωώθηκε. «Λόγω αμφιβολιών…».
Το Β’ τριμελές εφετείο κακουργημάτων της Αθήνας εξέτασε τις καταγγελίες του Κάντα, που είχε δηλώσει στην ανακριτή ότι για την παραλαβή ενός καινούργιου και ενός παλιού αποβατικού τύπου Zubr, σύμβασης αξίας 101 εκατ. ευρώ (με τα ανταλλακτικά) είχε δοθεί «μίζα» στον ίδιο 380.000 δολαρίων «σε λογαριασμό του στην Dresdner Bank», για να μην παρακωλύσει-καθυστερήσει την υπογραφή της σύμβασης. Η σύμβαση είχε υπογραφεί τον Ιανουάριο του 2000, ένα τρίμηνο πριν από τις εκλογές, επί υπουργίας Άκη Τσοχατζόπουλου. Προϊστάμενός του ήταν ο Γ. Σμπώκος.
Στην υπόθεση των αμφιβίων Zubr, ο Κάντας καταδικάστηκε, όχι όμως ο αντιπρόσωπος. Ο τελευταίος αθωώθηκε λόγω αμφιβολιών
Αυτό που περιγράφει ο Κάντας είναι ένα είδος «γρηγορόσημου» που έπαιρνε για να μην φέρνει αντιρρήσεις στη γρήγορη διεκπεραίωση των συμβάσεων που εκκρεμούσαν. Δηλαδή ακόμα και αν δεν έπαιρνε ο ίδιος τις «μίζες», όπως είπε στον πρόεδρο του δικαστηρίου της Siemens όταν τον ρώτησε, «κάποιος άλλος θα τις έπαιρνε καθώς προϋπολογισμοί, τιμές και προθεσμίες είχαν ήδη συμφωνηθεί από άλλους».
Ο φερόμενος ως αντιπρόσωπος της ρωσικής εταιρείας που πούλησε στο ελληνικό δημόσιο τα αποβατικά, ο οποίος απηλλάγη κατά πλειοψηφία λόγω αμφιβολιών, είπε στους δικούς του ισχυρισμούς ότι οι αντιρρήσεις του Κάντα δεν θα είχαν καμία αξία στην εξέλιξη της σύμβασης, αλλά και ότι ο ίδιος δεν ήταν αντιπρόσωπος της ρωσικής εταιρείας. Μάρτυρας κατηγορίας πάντως τον διέψευσε, αναφέροντας ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τα Zubr ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας είχε βρεθεί στο στρατόπεδο Φακίνου, λίγα χιλιόμετρα από το κεντρικό κτίριο του Πενταγώνου, όπου στεγάζεται η γενική διεύθυνση εξοπλισμών.
Οι ελβετικές αρχές απάλλαξαν τον Κάντα γιατί θεώρησαν επαρκή τη συνεργασία που είχε μαζί τους
Ο Κάντας δεν «μίλησε» μόνο στην Ελλάδα. Το ίδιο έκανε και στις ελβετικές αρχές, που χάρη στον κατάλληλο χειρισμό εκ μέρους των συνηγόρων του αποφάσισαν να απελευθερώσουν –σπάνιο για τα ελβετικά δεδομένα– τις καταθέσεις του στις ελβετικές τράπεζες, ώστε να τις εισπράξει το ελληνικό δημόσιο στον ειδικό λογαριασμό που άνοιξε για να υποδεχθεί τέτοιου είδους πληρωμές (ο Κάντας ήταν ο πρώτος που επέστρεψε χρήματα στο ελληνικό δημόσιο από «μίζες»). Οι ελβετικές αρχές τον απάλλαξαν, θεωρώντας επαρκή την συνεργασία του μαζί τους.
Το αδιέξοδο
Κάποια στιγμή τον περασμένο Οκτώβριο, αποφάσισε να δώσει μια συνέντευξη στη μεγαλύτερη γερμανική εφημερίδα , την Sueddeutsche Zeitung. Συναντηθήκαμε στην καντίνα του κτιρίου της Καθημερινής με εκείνον και την Κριστιάνε Σλέτσερ, που επιμελείται την «βαριά» τρίτη σελίδα της εφημερίδας. Κι εκείνος μίλησε «από καρδιάς» για πάνω από δύο ώρες.
Στο ερώτημα αν έχει τύψεις για όσα έκανε, απάντησε «όχι», καθώς «η τιμή δεν θα άλλαζε αν δεν έπαιρνα τα χρήματα. Η τιμή είχε ήδη καθορισθεί για τα τανκς είτε για άλλα συστήματα και αγοράζαμε πάντα τα καλύτερα. Ήμουν αξιωματικός και μπορούσα να διακρίνω τι είναι καλό και τι όχι…».
Λίγες μέρες μετά τη συνέντευξη, ο Κάντας μου έδωσε ένα σημείωμα που έδειχνε το αδιέξοδό του: μια σειρά δικών για τον ίδιο που εκκρεμούσαν για το τέλος του 2017. «Είμαι κατηγορούμενος σε δίκες για τα παρακάτω εξοπλιστικά προγράμματα», έγραφε:
- Σε 2ο βαθμό για το Επέκταση Επικοινωνιών Ζώνης μάχης ΕΡΜΗΣ ΙΙ
- Σε 2ο βαθμό για τα Πλοία Ταχείας Μεταφοράς, Αερόστρωμνα ZUBR
- Σε 1ο βαθμό για τα Συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου (18 Παρεμβολέων και 11 Κέντρων Ακρόασης)
- Σε 1ο βαθμό για τα Yποβρύχια
- Σε 1ο βαθμό για το αντιαεροπορικό σύστημα Κ/Β STINGER, ASRAD
- Σε 1o βαθμό για τα Αντιαεροπορικά Μικρού Βεληνεκούς OSA-AKM
- Σε 1o βαθμό για το Αερομεταφερόμενο Σύστημα Εναέριας Επιτήρησης και Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) ERIEYE
Επίσης ακολουθούν οι δίκες:
- Σε 1o βαθμό για τα Αυτοκινούμενα Πυροβόλα PzH – 2000
- Σε 1ο βαθμό για Αντιαρματικά KORNET
Και αναμένονται βουλεύματα για άλλα εξοπλιστικά προγράμματα, που βρίσκονται σε φάση ανάκρισης.
Στο ίδιο σημείωμα έγραφε τα εξής: «Δυστυχώς δεν με ακολούθησε κανένας και το ξετύλιγμα στην αποκάλυψη της διαφθοράς έμεινε εκεί που το άφησα» και ότι «παρόλο που συνεργάστηκα με τις αρχές και επέστρεψα στο ελληνικό δημόσιο μέχρι και το τελευταίο ευρώ, για όλα όσα αποκάλυψα και που ήταν άγνωστα στις αρχές, είμαι κατηγορούμενος σε ισάριθμες δίκες».
Επίσης ότι «είμαι η μοναδική περίπτωση στα δικαστικά χρονικά, με το ελληνικό δημόσιο να διορίζει δικηγόρους» και ότι «σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν οι κατηγορούμενοι βοηθούν στην καταπολέμηση της διαφθοράς, συνήθως μεταπίπτουν σε μάρτυρες κατηγορίας…».
Έναν μήνα αργότερα συμμετείχα σε ένα σεμινάριο του ΟΟΣΑ για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers). Mίλησα για την περίπτωσή του διότι άρχισε να με απασχολεί τι νόημα έχει όλο αυτό (ο Κάντας έμεινε και 18 μήνες προφυλακισμένος και τώρα κινδυνεύει να πάει ξανά φυλακή παρά τις διαβεβαιώσεις που του είχε δώσει ο ανακριτής Μαλλής ότι «αν συνεργασθεί με ένα δικαστήριο καθάρισε»).
Με πλησίασε μια δικηγόρος από τη γενική γραμματεία διαφθοράς που ήξερε τη δουλειά της. Μου είπε ότι ο Κάντας πρέπει να τιμωρηθεί για όσα έκανε, παρά τη συνεργασία του με τις αρχές, για λόγους που έχουν σχέση με την αξιοπιστία του συστήματος των ποινών. Την ρώτησα αν τα πράγματα γίνουν έτσι, τι μήνυμα θα πάρει ο επόμενος, που θα βρεθεί στη θέση του;
Η απόρριψη
Στις 27 Φεβρουαρίου 2018, το συμβούλιο εφετών απέρριψε το αίτημα του Κάντα για άρση των περιοριστικών όρων, θεωρώντας ότι μια εξαίρεση που του είχε γίνει για να επισκέπτεται την αδελφή του στην Κέρκυρα, ήταν επαρκής. Εισηγητής ήταν ένας εξαιρετικός εισαγγελέας, ο κ. Στάθης Βεργώνης, που θεώρησε ότι δεν υπάρχει κάποιο άλλο στοιχείο «πλην της συμπεριφοράς του Κάντα στην ανάκριση», που να δικαιολογεί αλλαγή των όρων υπό τους οποίους είναι «ελεύθερος».
Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος έχουν όλοι το ίδιο συναίσθημα όταν ξεχαστεί η υπόθεση: της εγκατάλειψης
Έπειτα οι επαφές μας αραίωσαν. Μέχρι που ο Αντώνης Κάντας με πήρε τηλέφωνο να μου πει ότι μπήκε στην κλινική. Έχω δουλέψει με αρκετούς whistleblowers στη ζωή μου και όλοι έχουν το συναίσθημα ότι αφού κάνουμε «το κομμάτι μας», τους εγκαταλείπουμε, εμείς οι δημοσιογράφοι, οι αρχές και όλοι όσοι δείχνουν αρχικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Έπειτα πρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους, φορτωμένοι με το διπλό κοινωνικό στίγμα του ρουφιάνου και μιζαδόρου και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο Αντώνης Κάντας δεν αποτελεί εξαίρεση.
Τάσος Τέλλογλου
https://insidestory.gr/article/greek-whistleblower
