Αρθρογραφώντας από το μικρό μας ιστότοπο για την υπεράσπιση της μνήμης των "εξ" πολιτικών ανδρών που εκτελέστηκαν μετά από παρωδία δίκης στο Γουδί, παρατηρήσαμε ότι υπάρχει μια παρανόηση για τον πραγματικό ρόλο και το πραγματικό ειδικό βάρος που είχε η οργάνωση "Μικρασιατική Άμυνα" λίγο πριν επέλθει η κατάρρευση του μετώπου και η Μικρασιατική καταστροφή. Συγκεκριμένα ο κ. Βλάσης Αγτζίδης αναφέρει:
"Αντιλαμβανόμενη τις αρνητικές εξελίξεις, η κορυφαία οργάνωση των Μικρασιατών υπό την επωνυμία «Μικρασιατική Άμυνα» ζητά την αλλαγή πολιτικής με την ανακήρυξη ξεχωριστού Ιωνικού Κράτους και τη δημιουργία Μικρασιατικού Στρατού. Ο στρατηγος Παπούλας υπολόγιζε 
ότι ο στρατός αυτός θα ανέλθει σε 80.000 άνδρες. Παρότι οι σύμμαχοι στη Διάσκεψη των Παρισίων του Μαρτίου του ’22, ζητούν απ’ την Ελλάδα να συνθηκολογήσει με τον Κεμάλ και να εγκαταλείψει τη Μικρά Ασία, οι κυβερνήτες της Ελλάδας αποφασίζουν την απόρριψη των μικρασιατικών αιτημάτων και τον μη εξοπλισμό του ελληνικού πληθυσμού."
Παρατηρήσαμε ότι οι απόψεις αυτές τυγχάνουν ευρύτατης αποδοχής από πολλούς κυρίως Μικρασιατικής και Βενιζελικής προέλευσης, κύκλους (π.χ. igaiolos.blogspot.com/2008/01/blog-post_05.html). Η ιστορική αλήθεια όμως είναι ότι οι απόψεις αυτές δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα (τουλάχιστον όπως αυτή περιγράφεται από έγκυρες και ευρύτερα αποδεκτές πηγές). Ας δούμε λοιπόν τι ήταν και τι σκοπούς είχε η Μικρασιατική Άμυνα".
Η "Μικρασιατική Άμυνα" σχηματίστηκε στα τέλη Οκτωβρίου 1921 από σημαντικά και ευυπόληπτα μέλη της αστικής τάξης της Σμύρνης (Ψαλτώφ, Σολομωνίδης, Ευρυπαίος, Δήμας, Τενεκίδης) και ουσιαστικά ήταν παράρτημα της Βενιζελικής "Άμυνας της Κωνσταντινούπολης" του Κονδύλη και του Ιωάννου όπως φαίνεται από τις παραπλήσιες ονομασίες. Απεσταλμένος της "άμυνας της Κωνσταντινούπολης" (Αργυρόπουλος) είχε ταξιδέψει στην Σμύρνη τουλάχιστον μια φορά για να συντονίσει τις ενέργειες των 2 Βενιζελικών οργανώσεων. Η "μικρασιατική άμυνα" αρχικά δημιουργήθηκε υπό το φόβο των ντόπιων Μικρασιατών ότι οι μετανοεμβριανές Κυβερνήσεις θα εγκατέλειπαν την Μικρά Ασία, λόγω των δυσκολιών της εκστρατείας και της ελπίδας τους ότι η επιστροφή του Βενιζέλου θα εξασφάλιζε την πολύτιμη Αγγλική υποστήριξη.
Όταν απέτυχε η προέλαση του Ελληνικού στρατού στην Άγκυρα και το μέτωπο τελματώθηκε, αντιπρόσωποι της
οργάνωσης σε συνεννόηση με τον φανατικό Βενιζελικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Μελέτιο και υπό την καθοδήγηση της "Εθνικής άμυνας Κωνσταντινούπολης", πλησίασαν τον Ύπατο Αρμοστή Αριστείδη Στεργιάδη και τον Αρχιστράτηγο του Ελληνικού εκστρατευτικού σώματος Παπούλα με προτάσεις για κήρυξη ανεξάρτητου Μικρασιατικού κράτους με τον ταυτόχρονο εξοπλισμό του ντόπιου πληθυσμού. Το σχέδιο που είχε εκπονήσει η οργάνωση της Κωνσταντινούπολης, προέβλεπε πως θα αποστέλλονταν εκκλήσεις για βοήθεια σε όλες τις Ελληνικές κοινότητες της Ευρώπης, ενώ Πρωθυπουργός του νέου "Κράτους" θα ήταν ο Αρχιστράτηγος Παπούλας. Οι αντιπρόσωποι της Άμυνας υπολόγιζαν ότι θα μπορούσαν να εξοπλίσουν γύρω στους 80.000 άνδρες, ενώ προβλεπόταν μαζική λαική συγκέντρωση στην Σμύρνη που θα επιβεβαίωνε την εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του και ειδικό όρκο!! που θα έδιναν οι νέες ένοπλες δυνάμεις.
Οι προτάσεις αυτές έφτασαν ως την επίσημη Ελληνική Κυβέρνηση, ειδικά όταν μαθεύτηκε ότι ο Παπούλας δεν είχε αρνηθεί κατ΄ αρχήν την συμμετοχή του. Στις 31 Μαρτίου 1922, ο Παπούλας συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη και με τον υπουργό στρατιωτικών Σ. Θεοτόκη όπου του ανέλυσαν γιατί ήταν εντελώς ανεδαφικό να ανακυρηχθεί αυτόνομο Μικρασιατικό κράτος. Το τέλος της πρωτοβουλίας αυτής ήρθε όταν ο Βενιζέλος εμμέσως πλην σαφώς, αρνήθηκε να ενθαρρύνει τα σχέδια της "αμυνας" και η επίσημη Αγγλική Κυβέρνηση ξεκαθάρισε πως οι ενέργειες των
Βενιζελικών κύκλων της "άμυνας" δεν έχουν την στήριξη τους.
Είναι προφανές λοιπόν ότι οι προτάσεις για "αυτόνομο μικρασιατικό κράτος" είχαν πολιτική υποκίνηση από Βενιζελικούς στρατιωτικούς που είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους ενώπιον του εχθρού, αλλά δεν είχαν πραγματικό ειδικό βάρος. Είναι απορίας άξιο πως θεωρήθηκε από έμπειρους στρατιωτικούς πως 80.000 αγύμναστοι στρατιώτες θα κατάφερναν να αποκρούσουν τις πολλαπλάσιες Κεμαλικές δυνάμεις. Ακόμη και η ίδια η διαδικασία ανακήρυξης αυτόνομου μικρασιατικού κράτους πιθανότατα θα έφερνε ανωμαλία στο μέτωπο και άμεση κατάρρευση με τον Κεμάλ να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία που θα του δινόταν. Άλλωστε και επί της ουσίας το σενάριο που είχε κατασκευάσει η "άμυνα Κωνσταντινούπολης" ήταν
ότι ο στρατός αυτός θα ανέλθει σε 80.000 άνδρες. Παρότι οι σύμμαχοι στη Διάσκεψη των Παρισίων του Μαρτίου του ’22, ζητούν απ’ την Ελλάδα να συνθηκολογήσει με τον Κεμάλ και να εγκαταλείψει τη Μικρά Ασία, οι κυβερνήτες της Ελλάδας αποφασίζουν την απόρριψη των μικρασιατικών αιτημάτων και τον μη εξοπλισμό του ελληνικού πληθυσμού."Παρατηρήσαμε ότι οι απόψεις αυτές τυγχάνουν ευρύτατης αποδοχής από πολλούς κυρίως Μικρασιατικής και Βενιζελικής προέλευσης, κύκλους (π.χ. igaiolos.blogspot.com/2008/01/blog-post_05.html). Η ιστορική αλήθεια όμως είναι ότι οι απόψεις αυτές δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα (τουλάχιστον όπως αυτή περιγράφεται από έγκυρες και ευρύτερα αποδεκτές πηγές). Ας δούμε λοιπόν τι ήταν και τι σκοπούς είχε η Μικρασιατική Άμυνα".
Η "Μικρασιατική Άμυνα" σχηματίστηκε στα τέλη Οκτωβρίου 1921 από σημαντικά και ευυπόληπτα μέλη της αστικής τάξης της Σμύρνης (Ψαλτώφ, Σολομωνίδης, Ευρυπαίος, Δήμας, Τενεκίδης) και ουσιαστικά ήταν παράρτημα της Βενιζελικής "Άμυνας της Κωνσταντινούπολης" του Κονδύλη και του Ιωάννου όπως φαίνεται από τις παραπλήσιες ονομασίες. Απεσταλμένος της "άμυνας της Κωνσταντινούπολης" (Αργυρόπουλος) είχε ταξιδέψει στην Σμύρνη τουλάχιστον μια φορά για να συντονίσει τις ενέργειες των 2 Βενιζελικών οργανώσεων. Η "μικρασιατική άμυνα" αρχικά δημιουργήθηκε υπό το φόβο των ντόπιων Μικρασιατών ότι οι μετανοεμβριανές Κυβερνήσεις θα εγκατέλειπαν την Μικρά Ασία, λόγω των δυσκολιών της εκστρατείας και της ελπίδας τους ότι η επιστροφή του Βενιζέλου θα εξασφάλιζε την πολύτιμη Αγγλική υποστήριξη.
Όταν απέτυχε η προέλαση του Ελληνικού στρατού στην Άγκυρα και το μέτωπο τελματώθηκε, αντιπρόσωποι της
οργάνωσης σε συνεννόηση με τον φανατικό Βενιζελικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Μελέτιο και υπό την καθοδήγηση της "Εθνικής άμυνας Κωνσταντινούπολης", πλησίασαν τον Ύπατο Αρμοστή Αριστείδη Στεργιάδη και τον Αρχιστράτηγο του Ελληνικού εκστρατευτικού σώματος Παπούλα με προτάσεις για κήρυξη ανεξάρτητου Μικρασιατικού κράτους με τον ταυτόχρονο εξοπλισμό του ντόπιου πληθυσμού. Το σχέδιο που είχε εκπονήσει η οργάνωση της Κωνσταντινούπολης, προέβλεπε πως θα αποστέλλονταν εκκλήσεις για βοήθεια σε όλες τις Ελληνικές κοινότητες της Ευρώπης, ενώ Πρωθυπουργός του νέου "Κράτους" θα ήταν ο Αρχιστράτηγος Παπούλας. Οι αντιπρόσωποι της Άμυνας υπολόγιζαν ότι θα μπορούσαν να εξοπλίσουν γύρω στους 80.000 άνδρες, ενώ προβλεπόταν μαζική λαική συγκέντρωση στην Σμύρνη που θα επιβεβαίωνε την εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του και ειδικό όρκο!! που θα έδιναν οι νέες ένοπλες δυνάμεις.Οι προτάσεις αυτές έφτασαν ως την επίσημη Ελληνική Κυβέρνηση, ειδικά όταν μαθεύτηκε ότι ο Παπούλας δεν είχε αρνηθεί κατ΄ αρχήν την συμμετοχή του. Στις 31 Μαρτίου 1922, ο Παπούλας συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη και με τον υπουργό στρατιωτικών Σ. Θεοτόκη όπου του ανέλυσαν γιατί ήταν εντελώς ανεδαφικό να ανακυρηχθεί αυτόνομο Μικρασιατικό κράτος. Το τέλος της πρωτοβουλίας αυτής ήρθε όταν ο Βενιζέλος εμμέσως πλην σαφώς, αρνήθηκε να ενθαρρύνει τα σχέδια της "αμυνας" και η επίσημη Αγγλική Κυβέρνηση ξεκαθάρισε πως οι ενέργειες των
Βενιζελικών κύκλων της "άμυνας" δεν έχουν την στήριξη τους.Είναι προφανές λοιπόν ότι οι προτάσεις για "αυτόνομο μικρασιατικό κράτος" είχαν πολιτική υποκίνηση από Βενιζελικούς στρατιωτικούς που είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους ενώπιον του εχθρού, αλλά δεν είχαν πραγματικό ειδικό βάρος. Είναι απορίας άξιο πως θεωρήθηκε από έμπειρους στρατιωτικούς πως 80.000 αγύμναστοι στρατιώτες θα κατάφερναν να αποκρούσουν τις πολλαπλάσιες Κεμαλικές δυνάμεις. Ακόμη και η ίδια η διαδικασία ανακήρυξης αυτόνομου μικρασιατικού κράτους πιθανότατα θα έφερνε ανωμαλία στο μέτωπο και άμεση κατάρρευση με τον Κεμάλ να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία που θα του δινόταν. Άλλωστε και επί της ουσίας το σενάριο που είχε κατασκευάσει η "άμυνα Κωνσταντινούπολης" ήταν
προϊόν φαντασίας και δεν βασιζόταν σε πραγματικά δεδομένα.
"Η δύναμη των 60.000 ανδρών που η Άμυνα έκρινε επαρκή για την υπεράσπιση των συνόρων του νέου κράτους από τις κεμαλικές επιθέσεις, ήταν αμφίβολο αν θα μπορούσε να εκπληρώσει τον προορισμό αυτό. Άλλωστε και η περιορισμένη αυτή δύναμη δεν υπήρχε ουσιαστικά, παρά μόνο στα σχέδια των αυτονομιστών" (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ ΙΕ, σελ 194).
"Οι εκτιμήσεις της Άμυνας για την υποστήριξη σε άνδρες και σε χρήμα που θα μπορούσε να περιμένει το νέο κράτος, ήταν προιόν φαντασίας. Στην πραγματικότητα τα συστατικά του αξιοπρόσεχτου αυτού εγγράφου ήταν κολακείες και ευσεβείς πόθοι..." (Τό όραμα της Ιωνίας, Michael Llewellyn Smith).
Προφανώς αν η λύση του αυτόνομου Μικρασιατικού κράτους ήταν ρεαλιστική, η ελληνική κυβέρνηση του Γούναρη και του Θεοτόκη θα την υιοθετούσε, γιατί βρισκόταν σε ένα τραγικό και πολύπλοκο διπλωματικό οικονομικό και στρατιωτικό αδιέξοδο. Δεν το υιοθέτησε γιατί ήξερε πως ίσως έτσι μεταβίβαζε την ευθύνη αλλά αυτό θα κατέστρεφε πλήρως τον Μικρασιατικό Ελληνισμό.
Τίθεται βέβαια εκ των πραγμάτων και ένα σημαντικό ερώτημα. Αφού υπήρχαν οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι στην Μικρά Ασία που δεν χρησιμοποιούνταν γιατί η Άμυνα δεν τις έθετε στην διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης μήπως και έγερναν την πλάστιγγα του πολέμου υπέρ της Ελλάδας; Να σημειωθεί ότι ο Γούναρης στην σύσκεψη με τον Παπούλα και τον αντιπρόσωπο των αυτονομιστών ζήτησε ακριβώς αυτό το αυτονόητο....
ΠΗΓΕΣ
-Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ ΙΕ
-Michael Llewellyn Smith, Το όραμα της Ιωνίας (Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία !919-1922), εκδ ΜΙΕΤ
Ι. Β. Δ.
"Η δύναμη των 60.000 ανδρών που η Άμυνα έκρινε επαρκή για την υπεράσπιση των συνόρων του νέου κράτους από τις κεμαλικές επιθέσεις, ήταν αμφίβολο αν θα μπορούσε να εκπληρώσει τον προορισμό αυτό. Άλλωστε και η περιορισμένη αυτή δύναμη δεν υπήρχε ουσιαστικά, παρά μόνο στα σχέδια των αυτονομιστών" (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ ΙΕ, σελ 194).
"Οι εκτιμήσεις της Άμυνας για την υποστήριξη σε άνδρες και σε χρήμα που θα μπορούσε να περιμένει το νέο κράτος, ήταν προιόν φαντασίας. Στην πραγματικότητα τα συστατικά του αξιοπρόσεχτου αυτού εγγράφου ήταν κολακείες και ευσεβείς πόθοι..." (Τό όραμα της Ιωνίας, Michael Llewellyn Smith).
Προφανώς αν η λύση του αυτόνομου Μικρασιατικού κράτους ήταν ρεαλιστική, η ελληνική κυβέρνηση του Γούναρη και του Θεοτόκη θα την υιοθετούσε, γιατί βρισκόταν σε ένα τραγικό και πολύπλοκο διπλωματικό οικονομικό και στρατιωτικό αδιέξοδο. Δεν το υιοθέτησε γιατί ήξερε πως ίσως έτσι μεταβίβαζε την ευθύνη αλλά αυτό θα κατέστρεφε πλήρως τον Μικρασιατικό Ελληνισμό.Τίθεται βέβαια εκ των πραγμάτων και ένα σημαντικό ερώτημα. Αφού υπήρχαν οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι στην Μικρά Ασία που δεν χρησιμοποιούνταν γιατί η Άμυνα δεν τις έθετε στην διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης μήπως και έγερναν την πλάστιγγα του πολέμου υπέρ της Ελλάδας; Να σημειωθεί ότι ο Γούναρης στην σύσκεψη με τον Παπούλα και τον αντιπρόσωπο των αυτονομιστών ζήτησε ακριβώς αυτό το αυτονόητο....
ΠΗΓΕΣ
-Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ ΙΕ
-Michael Llewellyn Smith, Το όραμα της Ιωνίας (Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία !919-1922), εκδ ΜΙΕΤ
Ι. Β. Δ.
ΠΗΓΗ: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ