21 Μαρτίου 2010

Αυξήσεις-φωτιά στους φόρους και για τα μικρομεσαία εισοδήματα

Πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις σε μισθωτούς, συνταξιούχους, μικρομεσαίους επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα αναμένεται να προκαλέσουν οι ρυθμίσεις του νέου φορολογικού νομοσχεδίου με τις οποίες καταργούνται οι περισσότερες περιπτώσεις αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων, περικόπτονται φοροαπαλλαγές, επεκτείνεται σε όλους τους επιτηδευματίες ο λογιστικός προσδιορισμός των κερδών και καθιερώνεται νέο, πιο αυστηρό σύστημα "αυτοπεραίωσης" ανέλεγκτων χρήσεων.

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
georgepalaitsakis@gmail.com

www.makthes.gr

Τα οφέλη που προκύπτουν για τους φορολογούμενους με ετήσια εισοδήματα από 12.000 έως 40.000 ευρώ με την εφαρμογή της νέας, πιο "προοδευτικής" κλίμακας φορολογίας εισοδήματος θα εξανεμιστούν με την εφαρμογή των ρυθμίσεων του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, με τις οποίες αυξάνονται σημαντικά οι συντελεστές φορολόγησης επιδομάτων, αποζημιώσεων και αμοιβών και καταργούνται ή περιορίζονται εκπτώσεις δαπανών, απαλλαγές και μειώσεις φόρου.
Υπέρμετρα αυξημένες επιβαρύνσεις θα προκύψουν και με την εφαρμογή του νέου συστήματος "αυτοπεραίωσης" για τους μικρομεσαίους επαγγελματίες που θα επιλέξουν να υπαχθούν σε αυτό, για να περαιώσουν χωρίς τακτικό φορολογικό έλεγχο τη χρήση του 2010.
Στον αντίποδα, το νέο νομοσχέδιο αφήνει στο απυρόβλητο τους έχοντες και κατέχοντες, καθώς εισάγει γι’ αυτούς πιο ευνοϊκό καθεστώς τεκμηρίων διαβίωσης, με βάση το οποίο το μεγαλύτερο τμήμα των αφανών εισοδημάτων θα παραμένει αφορολόγητο. Επιπλέον, το νέο νομοσχέδιο δεν αλλάζει επί το αυστηρότερο τις διατάξεις για τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, αλλά διατηρεί τις σκανδαλώδεις απαλλαγές από το "πόθεν έσχες", που προβλέπονται για τις δαπάνες αγοράς μετοχών, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, ομολόγων και εταιρικών μεριδίων, για τις δαπάνες σύστασης επιχειρήσεων και συμμετοχής σε αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων.
Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την επαναφορά του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας με αφορολόγητο 400.000 ευρώ και συντελεστές φόρου από 0,1% έως 2%, την επανίδρυση του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), την αύξηση των προστίμων για μη έκδοση φορολογικών στοιχείων (αποδείξεων-τιμολογίων κλπ.), καθώς και την ποινικοποίηση του αδικήματος της μη έκδοσης αποδείξεων λιανικών πωλήσεων ή της μη παροχής υπηρεσιών προς τους καταναλωτές.

Οι βασικές ρυθμίσεις
Ειδικότερα, με τις βασικές ρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου:
1. Καθιερώνεται νέα φορολογική κλίμακα χωρίς διακρίσεις ως προς την πηγή προέλευσης των εισοδημάτων, με περισσότερα κλιμάκια και με πρόβλεψη για ανά διετία αναπροσαρμογή των κλιμακίων βάσει του τιμαρίθμου.
2. Καθιερώνεται η υποχρέωση κάθε φορολογούμενου με ατομικό ετήσιο εισόδημα άνω των 6.000 ευρώ να δικαιολογεί μέρος ή ολόκληρο το βασικό αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ με αποδείξεις λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών που λαμβάνει από επιτηδευματίες.
3. Καταργούνται αναδρομικά από 1-1-2010 οι περισσότερες διατάξεις που προβλέπουν αυτοτελή φορολόγηση εισοδημάτων. Αποζημιώσεις, επιδόματα και αμοιβές που σήμερα φορολογούνται αυτοτελώς με χαμηλούς συντελεστές φόρου από 15% έως 20% εντάσσονται στην ενιαία κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και θα φορολογούνται με υψηλότερους συντελεστές, κλιμακούμενους από 18% έως 45%.
4. Περικόπτονται για εισοδήματα μεγαλύτερα των 22.000 ευρώ οι εκπτώσεις δαπανών για τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας, ασφάλιστρα ζωής, δωρεές και δικηγορικές αμοιβές. Κάθε μία από τις δαπάνες αυτές θα εκπίπτει πλέον σε ποσοστό 20% από τον φόρο, ενώ μέχρι σήμερα τα στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας που είχαν συναφθεί μέχρι το τέλος του 2002, τα ασφάλιστρα, οι δωρεές και οι δικηγορικές αμοιβές εξέπιπταν κατά 100% από το εισόδημα.
5. Καταργούνται οι απαλλαγές από τη φορολογία εισοδήματος για τις ακόλουθες κατηγορίες πολιτών:
- ανέργους και πολύτεκνους με συνολικά ετήσια εισοδήματα που ξεπερνούν τις 30.000 ευρώ
- αναπήρους και συνταξιούχους με εισοδήματα πάνω από 30.000 ευρώ
- βουλευτές και δικαστές
- ερασιτέχνες αθλητές
- δημοσίους υπαλλήλους αποσπασμένους σε πολιτικά γραφεία
μουσικούς
- διπλωματικούς υπαλλήλους.
6. Στις αποζημιώσεις απολυμένων οι οποίες υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ θα επιβάλλεται πλέον αυτοτελής φόρος, κλιμακούμενος από 20% έως 40%, ενώ σήμερα επιβάλλεται φόρος 20% στις αποζημιώσεις απολυμένων άνω των 20.000 ευρώ.
7. Εισάγεται ο λογιστικός προσδιορισμός βάσει βιβλίων εσόδων - εξόδων και αποδείξεων πώλησης ή παροχής υπηρεσιών για όλους τους εμπόρους και τους ελεύθερους επαγγελματίες.
8. Καθιερώνεται νέο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης που προβλέπει τον προσδιορισμό ελάχιστων ορίων φορολογητέου εισοδήματος με βάση πολύ μικρά ποσά "αντικειμενικών δαπανών" χρήσης και συντήρησης κατοικιών, ΙΧ αυτοκινήτων και σκαφών αναψυχής.
9. Καταργούνται οι απαλλαγές από τον ΦΠΑ των δικηγόρων, των συμβολαιογράφων, των άμισθων υποθηκοφυλάκων και των δικαστικών επιμελητών. Επίσης, καταργείται η απαλλαγή από τον ΦΠΑ της παροχής υπηρεσιών από συγγραφείς, καλλιτέχνες και ερμηνευτές έργων τέχνης προς άλλους υποκείμενους στον φόρο.
10. Μειώνεται το αφορολόγητο όριο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με αγορά, γονική ή κληρονομιά και επανέρχεται (με μειωμένους κατά μία ποσοστιαία μονάδα) συντελεστές ο φόρος μεταβίβασης σε όλες τις περιπτώσεις.
11. Το Ενιαίο Τέλος Ακινήτου Περιουσίας (ΕΤΑΚ) καταργείται. Επιβάλλεται ετήσιος φόρος κατοχής μεγάλης ακίνητης περιουσίας σε ατομικό επίπεδο με βάση κλίμακα στην οποία τα πρώτα 400.000 ευρώ της αξίας της περιουσίας είναι αφορολόγητα και η επιπλέον αξία φορολογείται με κλιμακωτούς συντελεστές από 0,1% έως 2%. Ο ΦΜΑΠ θα υπολογίζεται με βάση τις ισχύουσες αντικειμενικές τιμές. Εφόσον οι αντικειμενικές τιμές μεταβληθούν, η κλίμακα θα αναπροσαρμόζεται.
12. Αυξάνεται ο συντελεστής φορολόγησης ακινήτων στην ιδιοκτησία εξωχώριων εταιρειών από 3% σε 15% ετησίως και καταργείται κάθε εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής φόρου.
13. Η ακίνητη περιουσία της εκκλησίας θα φορολογείται όπως και των άλλων ΝΠΔΔ κοινωφελούς σκοπού. Με συντελεστή 20% θα φορολογούνται τα έσοδα από την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας της εκκλησίας και των ιερών μονών.
14. Καθιερώνεται νέο σύστημα "αυτοπεραίωσης" των ανέλεγκτων χρήσεων των 800.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων με την καθιέρωση δεικτών, όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής.
15. Αυξάνονται σημαντικά τα πρόστιμα για μη έκδοση αποδείξεων και τιμολογίων και επιβάλλεται η ποινή της αναστολής λειτουργίας επιχείρησης ή επιτηδευματία που συλλαμβάνεται να μην εκδίδει αποδείξεις.
16. Προβλέπονται νέες κυρώσεις για όσους συλλαμβάνονται να μην κόβουν αποδείξεις και να διαπράττουν λαθρεμπόριο, καθώς και για τους επίορκους εφοριακούς και τελωνειακούς.
17. Καταργείται η Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων (ΥΠΕΕ) και αντικαθίσταται από το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), το οποίο επανέρχεται με αυξημένες αρμοδιότητες που φθάνουν μέχρι και στον έλεγχο της περιουσιακής κατάστασης και του "πόθεν έσχες" των φυσικών προσώπων.


ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ… ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

Τα νέα αφορολόγητα όρια
1. Το βασικό για όλους τους φορολογούμενους: 12.000 ευρώ.
2. Για κάθε φορολογούμενο με ένα τέκνο: 13.500 ευρώ.
3. Για κάθε φορολογούμενο με δύο τέκνα: 15.000 ευρώ.
4. Για κάθε τρίτεκνο: 23.500 ευρώ.
5. Για κάθε πολύτεκνο με τέσσερα παιδιά: 23.500 ευρώ.

Οι αποδείξεις
- Φορολογούμενοι με ατομικό εισόδημα μέχρι 6.000 ευρώ δεν θα απαιτείται να προσκομίσουν αποδείξεις δαπανών.
- Φορολογούμενοι με ατομικό εισόδημα από 6.000 έως 12.000 ευρώ θα πρέπει να προσκομίσουν αποδείξεις αξίας ίσης με το 10% του εισοδήματός τους.
- Για φορολογούμενους με εισόδημα από 12.000 και άνω θα απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων αξίας ίσης με το 10% του τμήματος του εισοδήματος μέχρι τις 12.000 και αποδείξεις αξίας ίσης με το 30% του τμήματος του εισοδήματος πάνω από τις 12.000 ευρώ.
- Όταν οι δαπάνες είναι περισσότερες από τις απαιτούμενες για την κάλυψη του αφορολογήτου και μέχρι του ποσού των 15.000 ευρώ ατομικά ή 30.000 ευρώ για οικογένεια, ο φορολογούμενος θα δικαιούται μείωση φόρου ίση με το 10% της διαφοράς μεταξύ του ποσού των απαιτούμενων για το αφορολόγητο δαπανών και αυτού των δηλούμενων.
- Όταν η αξία των αποδείξεων που προσκομίζονται είναι μικρότερη από την απαιτούμενη για την κάλυψη του αφορολογήτου, ο φορολογούμενος θα επιβαρύνεται με φόρο 10% επί του ακάλυπτου ποσού.

Λογιστικός προσδιορισμός εισοδήματος
Θα εφαρμόζεται για να υπολογίζονται τα καθαρά κέρδη των επιτηδευματιών που εκμεταλλεύονται ταξί, φορτηγά δημόσιας χρήσης, λεωφορεία που είναι ενταγμένα σε ΚΤΕΛ, ενοικιαζόμενα δωμάτια (χωρίς ελάχιστο όριο 7 δωματίων) κάμπιγκ, βενζινάδικα, περίπτερα, καθώς και για τους μηχανικούς - αρχιτέκτονες, λιανοπωλητές, πρακτορεία ΠΡΟΠΟ κ.ά. Όλες αυτές οι κατηγορίες επιτηδευματιών πρέπει να έχουν ενταχθεί μέχρι την 1η Ιουλίου 2010 στο σύστημα του λογιστικού προσδιορισμού του εισοδήματος.

Τεκμήρια
α). Για την κύρια κατοικία: Ετήσια αντικειμενική δαπάνη 60 ευρώ ανά τ.μ. για τα 80 πρώτα τ.μ. κύριων χώρων, 80 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 120 τ.μ. κύριων χώρων, 120 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 100 τ.μ. κύριων χώρων και 150 ευρώ ανά τ.μ. για τα πλέον των 300 τ.μ.
β) Για τα ΙΧ αυτοκίνητα: Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη ορίζεται για τα αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ. εκ. σε 3.000 ευρώ. Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.εκ. προστίθενται 300 ευρώ ανά εκατό 100 κ.εκ. μέχρι τα 2.000 κ.εκ. και 400 ευρώ ανά 100 κ.εκ. για πάνω από 2.000 κ.εκ. Τα παραπάνω μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα κάθε αυτοκινήτου, κατά 20% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας στην Ελλάδα πάνω από 5 έως 10 έτη και κατά 40% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας στην Ελλάδα πάνω από 10 έτη.
γ) Για τα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων: Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, με εξαίρεση τα εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, ορίζεται ανά μαθητή σε 2.000 ευρώ για το νηπιαγωγείο, σε 4.000 ευρώ για το δημοτικό και σε 6.000 ευρώ για το γυμνάσιο-λύκειο.
δ) Για τις οικιακές βοηθούς: Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό ορίζεται σε 8.000 ευρώ ανά απασχολούμενο.
ε) Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, σε 3.000 ευρώ, ενώ για τα πάνω από 5 μέτρα σε 4.000 ευρώ.

Οι κυρώσεις για όσους δεν εκδίδουν αποδείξεις
1. Φυλάκιση τουλάχιστον δύο μηνών για όσους δεν εκδίδουν ή εκδίδουν ανακριβή φορολογικά στοιχεία (αποδείξεις λιανικής, παροχής υπηρεσιών κλπ.). Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 μηνών αντιμετωπίζουν οι υπότροποι.
2. Κλείσιμο καταστήματος, γραφείου, εργοστασίου, εργαστηρίου μέχρι ένα μήνα για όσους εντοπίζονται να μην κόβουν αποδείξεις για τρεις διαφορετικές συναλλαγές. Όσοι δηλαδή πιαστούν για δεύτερη φορά μέσα σε τρία χρόνια να μην εκδίδουν φορολογικά στοιχεία θα βλέπουν να μπαίνει λουκέτο στην επιχείρηση ή στο γραφείο τους μέχρι 6 μήνες.
3. Κάθειρξη μέχρι και 10 χρόνια για λαθρεμπόριο ιδιαίτερα μεγάλης αξίας άνω των 150.000 ευρώ.
4. Προσωποκράτηση για επίορκους εφοριακούς και τελωνειακούς και χρηματική ποινή από 10.000 έως και 500.000 ευρώ.
5. Οι φορολογούμενοι οι οποίοι καταγγέλλουν επίορκους δημόσιους λειτουργούς θα αμείβονται με ποσά ίσα με το 25% των προστίμων που θα επιβάλλονται στους εφοριακούς. Δηλαδή, από 2.500 έως και 125.000 ευρώ.