ΕΤΣΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΜΙΑ ΠΡΟΓΕΥΣΗ ΤΟΥ ΤΙ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΜΟΛΙΣ ΚΟΠΑΣΟΥΝ ΟΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΜΠΕΙ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ... ΟΙ ΕΚΒΙΑΣΜΟΙ (ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΕΦΤΑ ΑΝ ΔΕΝ ΚΑΝΕΤΕ ΠΙΣΩ...) ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΙ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΩΡΑ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ:
ΠΩΣ το ΝΑΤΟ άλλαξε την κατοχυρωμένη από το '36 ονομασία
Υστερα από προφορική εντολή του υπουργού Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου προς τις Βρυξέλλες, η Ελλάδα αποδέχθηκε το αίτημα της Τουρκίας να αλλάξει, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η διεθνώς κατοχυρωμένη, από τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, ονομασία των «Στενών», σε «Τουρκικά Στενά».
Το τουρκικό αυτό αίτημα έχει έρθει πιεστικά στους κόλπους του ΝΑΤΟ εδώ και ένα χρόνο, με την Αθήνα να μη συναινεί στην αλλοίωση της ορολογίας της διεθνούς Συνθήκης του Μοντρέ για τα Στενά, μέχρι πριν από λίγες ημέρες.
Το Μοντρέ
Η τελευταία αφορμή, την οποία εκμεταλλεύθηκε η τουρκική κυβέρνηση, για να επαναφέρει το αίτημά της ήταν η έγκριση κονδυλίων για έργα υποδομής του ΝΑΤΟ σε τουρκική ΝΑΤΟϊκή βάση, που είχε υποστεί μεγάλες ζημιές από τον πρόσφατο σεισμό του 1999.
Είναι άγνωστο μέχρι στιγμής για ποιους πραγματικούς λόγους ο υπουργός Εξωτερικών επέμεινε στην αλλαγή της ορολογίας σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως είναι τα Στενά, ο ορισμός των οποίων είχε αποτελέσει αντικείμενο επίπονων διαπραγματεύσεων το 1936.
Πιο συγκεκριμένα, στο προοίμιο της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936 αναφέρεται απολύτως συγκεκριμένα (σ.σ. όπως και σε όλο το υπόλοιπο κείμενο της Συνθήκης) ότι τα στενά των Δαρδανελίων, του Βοσπόρου και της Θάλασσας του Μαρμαρά, από τούδε και στο εξής θα περιλαμβάνονται όλα υπό τον όρο, τα «Στενά». Φυσικά, η επιμονή των τότε διαπραγματευτών στον ειδικό αυτόν όρο και όχι στον νεοεισαχθέντα όρο «Τουρκικά Στενά», δεν οφείλεται σε ιδιομορφία χαρακτήρων, αλλά στη μεγάλη ανάγκη να εδραιωθεί η αντίληψη ότι τα Στενά μπορεί γεωγραφικώς να ανήκουν στην Τουρκία, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα όμως και η ασφάλειά τους είναι θέμα διεθνών εγγυήσεων και ελέγχου.
Η πρόσφατη επιμονή της Τουρκίας να αλλάξει η επίσημη και διεθνώς ισχύουσα ορολογία της Συνθήκης του Μοντρέ υποδηλοί σαφώς προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να ισχυροποιήσει, τουλάχιστον, την παρουσία της και τα «δικαιώματά» της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, σε μία τόσο ευαίσθητη περιοχή, όπως τα Στενά. Κυρίως όμως ανοίγει εκ νέου το τεράστιο κεφάλαιο της εμμονής της Τουρκίας να αλλάξουν ή να επανερμηνευθούν Διεθνείς Συνθήκες, οι οποίες σήμερα δεν της «αρμόζουν».
Η αλήθεια είναι ότι το τουρκικό αίτημα για αλλαγή της ορολογίας στη Συνθήκη του Μοντρέ είχε αντιμετωπιστεί μάλλον με θετική αδιαφορία από την πλειοψηφία των εταίρων του ΝΑΤΟ, καθώς από το σύνολο των μελών μόνο τρία είναι συμβαλλόμενα μέλη της Συνθήκης του Μοντρέ (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία). Τα υπόλοιπα συμβαλλόμενα μέρη, δηλαδή Βουλγαρία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία και Ρωσία (τότε Σοβιετική Ενωση), φυσικά δεν ρωτήθηκαν ούτε και «τους πέφτει λόγος» ως μη μέλη του ΝΑΤΟ...
Η πρακτική όμως αυτή αλλαγής βασικής ορολογίας Διεθνών Συνθηκών «για σκοπούς του ΝΑΤΟ» θα πρέπει μάλλον να είχε θορυβήσει την Αθήνα, αφού τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο και πάλι για «σκοπούς του ΝΑΤΟ» ή άλλου οργανισμού να παρουσιαστούν αλλαγές και σε άλλες κρίσιμες διεθνείς συμφωνίες για την Ελλάδα, όπως π.χ. η Συνθήκη της Λωζάννης ή ακόμα οι Συμφωνίες που διέπουν π.χ. τα Δωδεκάνησα...
Τα αδικαιολόγητα...
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών επιχείρησε να δικαιολογήσει την καινοτόμο ελληνική στάση, υποστηρίζοντας ότι «το θέμα της γεωγραφικής ονομασίας είναι ένα θέμα που ανήκει στην αρμοδιότητα κάθε χώρας και αποτελεί κυριαρχικό της δικαίωμα», χωρίς όμως να διευκρινίσει ότι η θέση αυτή αφορά σε εσωτερική χρήση του γεωγραφικού όρου και όχι σε αλλοίωση ορολογίας σε διεθνή Συνθήκη (σ.σ. αν ισχύει το κυριαρχικό δικαίωμα της γεωγραφικής ονομασίας, τότε γιατί όλος ο θόρυβος περί Ιμίων - Καρντάκ και η απόρριψη από ελληνικής πλευράς των τουρκικών ονομάτων στα Δωδεκάνησα, κατά παράβασιν του ιταλοτουρκικού Συμφώνου;).
Ο κ. Μπεγλίτης πάντως πρόσθεσε ότι αποτελεί «υποχρέωση μιας χώρας να σέβεται της διεθνείς Συνθήκες και ιδιαίτερα τη Συνθήκη του Μοντρέ και αυτό έχει διασφαλιστεί με τον πιο απόλυτο τρόπο».
Το Μοντρέ
Η τελευταία αφορμή, την οποία εκμεταλλεύθηκε η τουρκική κυβέρνηση, για να επαναφέρει το αίτημά της ήταν η έγκριση κονδυλίων για έργα υποδομής του ΝΑΤΟ σε τουρκική ΝΑΤΟϊκή βάση, που είχε υποστεί μεγάλες ζημιές από τον πρόσφατο σεισμό του 1999.
Είναι άγνωστο μέχρι στιγμής για ποιους πραγματικούς λόγους ο υπουργός Εξωτερικών επέμεινε στην αλλαγή της ορολογίας σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως είναι τα Στενά, ο ορισμός των οποίων είχε αποτελέσει αντικείμενο επίπονων διαπραγματεύσεων το 1936.
Πιο συγκεκριμένα, στο προοίμιο της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936 αναφέρεται απολύτως συγκεκριμένα (σ.σ. όπως και σε όλο το υπόλοιπο κείμενο της Συνθήκης) ότι τα στενά των Δαρδανελίων, του Βοσπόρου και της Θάλασσας του Μαρμαρά, από τούδε και στο εξής θα περιλαμβάνονται όλα υπό τον όρο, τα «Στενά». Φυσικά, η επιμονή των τότε διαπραγματευτών στον ειδικό αυτόν όρο και όχι στον νεοεισαχθέντα όρο «Τουρκικά Στενά», δεν οφείλεται σε ιδιομορφία χαρακτήρων, αλλά στη μεγάλη ανάγκη να εδραιωθεί η αντίληψη ότι τα Στενά μπορεί γεωγραφικώς να ανήκουν στην Τουρκία, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα όμως και η ασφάλειά τους είναι θέμα διεθνών εγγυήσεων και ελέγχου.
Η πρόσφατη επιμονή της Τουρκίας να αλλάξει η επίσημη και διεθνώς ισχύουσα ορολογία της Συνθήκης του Μοντρέ υποδηλοί σαφώς προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να ισχυροποιήσει, τουλάχιστον, την παρουσία της και τα «δικαιώματά» της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, σε μία τόσο ευαίσθητη περιοχή, όπως τα Στενά. Κυρίως όμως ανοίγει εκ νέου το τεράστιο κεφάλαιο της εμμονής της Τουρκίας να αλλάξουν ή να επανερμηνευθούν Διεθνείς Συνθήκες, οι οποίες σήμερα δεν της «αρμόζουν».
Η αλήθεια είναι ότι το τουρκικό αίτημα για αλλαγή της ορολογίας στη Συνθήκη του Μοντρέ είχε αντιμετωπιστεί μάλλον με θετική αδιαφορία από την πλειοψηφία των εταίρων του ΝΑΤΟ, καθώς από το σύνολο των μελών μόνο τρία είναι συμβαλλόμενα μέλη της Συνθήκης του Μοντρέ (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία). Τα υπόλοιπα συμβαλλόμενα μέρη, δηλαδή Βουλγαρία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία και Ρωσία (τότε Σοβιετική Ενωση), φυσικά δεν ρωτήθηκαν ούτε και «τους πέφτει λόγος» ως μη μέλη του ΝΑΤΟ...
Η πρακτική όμως αυτή αλλαγής βασικής ορολογίας Διεθνών Συνθηκών «για σκοπούς του ΝΑΤΟ» θα πρέπει μάλλον να είχε θορυβήσει την Αθήνα, αφού τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο και πάλι για «σκοπούς του ΝΑΤΟ» ή άλλου οργανισμού να παρουσιαστούν αλλαγές και σε άλλες κρίσιμες διεθνείς συμφωνίες για την Ελλάδα, όπως π.χ. η Συνθήκη της Λωζάννης ή ακόμα οι Συμφωνίες που διέπουν π.χ. τα Δωδεκάνησα...
Τα αδικαιολόγητα...
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών επιχείρησε να δικαιολογήσει την καινοτόμο ελληνική στάση, υποστηρίζοντας ότι «το θέμα της γεωγραφικής ονομασίας είναι ένα θέμα που ανήκει στην αρμοδιότητα κάθε χώρας και αποτελεί κυριαρχικό της δικαίωμα», χωρίς όμως να διευκρινίσει ότι η θέση αυτή αφορά σε εσωτερική χρήση του γεωγραφικού όρου και όχι σε αλλοίωση ορολογίας σε διεθνή Συνθήκη (σ.σ. αν ισχύει το κυριαρχικό δικαίωμα της γεωγραφικής ονομασίας, τότε γιατί όλος ο θόρυβος περί Ιμίων - Καρντάκ και η απόρριψη από ελληνικής πλευράς των τουρκικών ονομάτων στα Δωδεκάνησα, κατά παράβασιν του ιταλοτουρκικού Συμφώνου;).
Ο κ. Μπεγλίτης πάντως πρόσθεσε ότι αποτελεί «υποχρέωση μιας χώρας να σέβεται της διεθνείς Συνθήκες και ιδιαίτερα τη Συνθήκη του Μοντρέ και αυτό έχει διασφαλιστεί με τον πιο απόλυτο τρόπο».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/06/2002