«Ενώνοντας τις δυνάμεις μας, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι οι τραγωδίες του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα θα ανήκουν στο παρελθόν και δεν θα είναι προάγγελος του μέλλοντος». Αυτά τόνισε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν, επισκεπτόμενος την προηγούμενη εβδομάδα τον τόπο που στις 26 Απριλίου του 1986 έλαβε χώρα η χειρότερη πυρηνική καταστροφή στην ιστορία του Ανθρώπου. «Για μια ακόμα φορά μαθαίνουμε με επώδυνο τρόπο, ότι τα πυρηνικά δυστυχήματα δεν σέβονται σύνορα», είπε λίγο αργότερα, ο Μπαν Γκι Μουν, στη Συνάντηση Κορυφής για την Ασφαλή και Καινοτόμο Χρήση της Πυρηνικής Ενέργειας, που φιλοξενήθηκε στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας.
«Συνιστούν άμεσες απειλές για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Προκαλούν οικονομική αναστάτωση, επηρεάζοντας τα πάντα, από την αγροτική παραγωγή μέχρι το εμπόριο και τις παγκόσμιες υπηρεσίες. Λόγω του ότι οι συνέπειες είναι καταστροφικές, η ασφάλεια πρέπει να είναι ύψιστη προτεραιότητα. Λόγω του ότι οι επιπτώσεις είναι διεθνικές, πρέπει να συζητηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο», προειδοποίησε.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ παρουσίασε στη συνάντηση σχέδιο πέντε σημείων για την αποφυγή της επανάληψης των τραγωδιών του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα, στο μέλλον.
Ο Μπαν Γκι Μουν είπε ότι, κατά πρώτον, η ενίσχυση της διασφάλισης προστασίας από ενδεχόμενες επιπτώσεις από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας, πρέπει να ξεκινήσει από μια «συνολική και εξαντλητική επανεξέταση» των σημερινών προτύπων για αυτή την προστασία, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Συμβούλευσε τις κυβερνήσεις να λάβουν υπόψη τα μαθήματα που πήραμε και από τις δύο πυρηνικές τραγωδίες και να υιοθετήσουν τα αυστηρότερα δυνατά πρότυπα προστασίας. «Σε αυτά περιλαμβάνονται προληπτικά μέτρα προστασίας, εκπαίδευση προσωπικού, αξιόπιστο σύστημα ποιοτικών εγγυήσεων και ανεξάρτητη ρυθμιστική εποπτεία. Σημαίνει, επίσης, μεγαλύτερη διαφάνεια, αν είναι να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών». Πρόσθεσε ότι κατά την πρόσφατη συνάντηση της Σύμβασης για τη Διασφάλιση Προστασίας από την Πυρηνική Ενέργεια, στη Βιέννη, διατυπώθηκαν χρήσιμες προτάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση και προέτρεψε τις κυβερνήσεις, που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη, να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση.
Κατά δεύτερον, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ είπε ότι έχει έλθει το πλήρωμα του χρόνου για την ενδυνάμωση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (IAEA) στην κατεύθυνση της «περαιτέρω ανάπτυξης και παγκόσμιας εφαρμογής των αυστηρότερων δυνατών προτύπων προστασίας από πυρηνικές επιπτώσεις». «Χρειαζόμαστε διεθνή κατασκευαστικά πρότυπα για τις πυρηνικές μονάδες, συμφωνημένες εγγυήσεις για την προστασία των πολιτών, πλήρη διαφάνεια και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χωρών», συμπλήρωσε.
«Τρίτον», είπε ο Μπαν Γκι Μουν, «πρέπει να εστιάσουμε στη νέα σύνδεση των φυσικών καταστροφών και της προστασίας από τις πυρηνικές επιπτώσεις. Η πρόκληση της αλλαγής του κλίματος φέρνει μαζί της νέα ακραία καιρικά φαινόμενα. Τα πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να είναι σε θέση να αντέξουν τα πάντα, από σεισμούς μέχρι παλιρροϊκά κύματα, από πυρκαγιές μέχρι πλημμύρες». Σύμφωνα με την IAEA, 64 νέοι αντιδραστήρες είναι σήμερα υπό κατασκευή και από τους 443 που λειτουργούν, παγκοσμίως, ορισμένοι είναι κατασκευασμένοι σε περιοχές με σεισμική δραστηριότητα. «Αυτό ζητά από μας να δώσουμε καινούργια σημασία στην προετοιμασία για ενδεχόμενες καταστροφές, τόσο στις πλούσιες όσο και στις φτωχές χώρες. Η Ιαπωνία, άλλωστε, είναι μια από τις καλύτερα προετοιμασμένες και τις τεχνολογικά πιο εξελιγμένες δυνάμεις πυρηνικής ενέργειας. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε για τις χώρες που είναι λιγότερο προετοιμασμένες για το χειρότερο;», διερωτήθηκε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
«Τέταρτον», είπε ο Μπαν Γκι Μουν, «πρέπει να προχωρήσουμε σε μια καινούργια ανάλυση κόστους-οφέλους για την πυρηνική ενέργεια». Το δικαίωμα στην ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας είναι κατοχυρωμένο στη Συνθήκη για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων και η πυρηνική ενέργεια θα συνεχίσει πιθανά να είναι σημαντικός ενεργειακός πόρος για πολλές χώρες. Επιπλέον, μπορεί να αποτελεί συστατικό στοιχείο ενός ενεργειακού μίγματος χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Αλλά «πρέπει να γίνει αξιόπιστα ασφαλής και σε παγκόσμιο επίπεδο», υπογράμμισε.
«Πέμπτον», είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, «χρειάζεται να οικοδομήσουμε μια ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ της διασφάλισης προστασίας από την πυρηνική ενέργεια και της πυρηνικής ασφάλειας».
«Σε μια εποχή που τρομοκράτες και άλλοι επιδιώκουν να αποκτήσουν πυρηνικά υλικά και τεχνολογία, τα αυστηρά μέτρα προστασίας, που θα εφαρμοστούν στις πυρηνικές εγκαταστάσεις, θα ενισχύσουν τις προσπάθειες για μεγαλύτερη πυρηνική ασφάλεια. Μια πυρηνική μονάδα που είναι ασφαλέστερη για την κοινότητα των πολιτών στην περιοχή της είναι μια πυρηνική μονάδα που είναι ασφαλέστερη για τον κόσμο μας», τόνισε.
«Όπως πρότεινα στην περσινή Συνάντηση για τη Διασφάλιση Προστασίας από την Πυρηνική Ενέργεια, στην Ουάσινγκτον, μια ευρείας βάσης συνεργασία είναι ουσιώδους σημασίας για τη θέσπιση ενός καλύτερου πλαισίου για τη διασφάλιση προστασίας, από ενδεχόμενες επιπτώσεις από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας και την πυρηνική ασφάλεια», κατέληξε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.