Στη Βουλγαρία, όπου η πυρηνική ενέργεια είναι "παλιά υπόθεση", τα σχέδια για την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε, μετά τα όσα συνέβησαν στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας φαίνεται να βάζουν σε "δεύτερες σκέψεις" πολλούς από τους υποστηρικτές του σχεδίου. Και μπορεί ο προβληματισμός για την πυρηνική ενέργεια να αποτελεί νέο φαινόμενο για αρκετούς, αλλά για τους Βούλγαρους περιβαλλοντολόγους η "μάχη" κατά της δημιουργίας ενός νέου πυρηνικού σταθμού στη χώρα είναι διαρκής και επίμονη.
Αρχικά, ο αγώνας τους δικαιώθηκε με την απόφαση της (τότε) βουλγαρικής κυβέρνησης για "πάγωμα" του πολυδάπανου σχεδίου κατασκευής ενός νέου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε, το 1991. Ωστόσο, η "ανάσταση" του επίμαχου σχεδίου, έπειτα από σχετική απόφαση της κυβέρνησης Σαξκομπουργκότσκι, πριν από μια επταετία, τούς επανέφερε στο προσκήνιο, με τον αγώνα να συνεχίζεται δυναμικά και να υιοθετεί ως κεντρικό σύνθημα το "ΜπέλεΝΕ" (σ.σ. το "ΝΕ" σημαίνει όχι στα βουλγαρικά).
Μ' αυτό, λοιπόν, το κεντρικό σύνθημα, η ομώνυμη συμμαχία πολιτικών κομμάτων, της οποίας ηγετικός εταίρος είναι η κεντροδεξιά 'Ενωση Δημοκρατικών Δυνάμεων, επιδεικνύει ιδιαίτερο ζήλο ως προς την καταπολέμηση του σχεδίου, όχι μόνο για οικολογικούς λόγους, αλλά, διότι, όπως υποστηρίζει, αντιλαμβάνεται το σχέδιο του νέου σταθμού ως το "Δούρειο 'Ιππο" της Ρωσίας στη Βουλγαρία, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο επικεφαλής της Ένωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων, Μάρτιν Ντιμιτρόφ, στη διάρκεια εκδηλώσεων διαμαρτυρίας κατά του πυρηνικού σχεδίου, που πραγματοποιήθηκαν στη Σόφια και σε άλλες βουλγαρικές πόλεις, έπειτα από το πυρηνικό ατύχημα στο σταθμό Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.
Για τους στόχους και τις προσδοκίες των Βούλγαρων "πράσινων" αναφορικά με το Μπέλενε, αλλά και το μέλλον του ενεργειακού φορέα της Βουλγαρίας και της Ευρώπης, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συζήτησε με το διευθυντή του μη κυβερνητικού Ινστιτούτου Πράσινης Ενέργειας, Πέτκο Κόβατσεφ, ο οποίος δίνει δυναμικό "παρών" στη μάχη αποτροπής του σχεδίου Μπέλενε.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης που ο κ. Κόβατσεφ παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
Ερώτηση: Σύμφωνα με τους οπαδούς της πυρηνικής ενέργειας, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη, ενώ σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου σας, σε πενήντα χρόνια από τώρα η Βουλγαρία μπορεί να καλύπτει το 90% των ενεργειακών αναγκών της από "πράσινες πηγές". Πώς;
Απάντηση: Έτσι ακριβώς. Φυσικά, μαζί με τις επενδύσεις σε "πράσινη ενέργεια", η Βουλγαρία πρέπει να επενδύσει σοβαρά και σε τεχνολογίες εξοικονόμησης της ενέργειας, τόσο στη βιομηχανία, όσο και στην καθημερινή ζωή. Την ανάλυση, από την οποία προκύπτουν τα σχετικά συμπεράσματα, την ξεκινήσαμε ακόμα από το 2008 και, μάλιστα, μόνο στη βάση των υπαρκτών επίσημων στοιχείων και δεδομένων. Φυσικά, για να συμβεί αυτό στην πράξη χρειάζεται στρατηγικός προγραμματισμός, που να συμπεριλαμβάνει και τις αναγκαίες επενδύσεις. Χρειαζόμαστε, εξάλλου, και νομοθετικές ρυθμίσεις. Οι οπαδοί της "παραδοσιακής ενέργειας" τα αρνούνται, ωστόσο, όλα αυτά. Κι επιμένουν, ότι ο ενεργειακός τομέας πρέπει να στηρίζεται σε μεγάλες μονάδες βάσης.
Ερώτηση: Δεν αληθεύει αυτό;
Απάντηση: Όχι. Επειδή, αν ο ενεργειακός φορέας στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε μεγάλες μονάδες, η κατάρρευση, τυχόν, κάποιας απ' αυτές απειλεί με κατάρρευση όλο το σύστημα.
Ερώτηση: Πρόσφατη δημοσκόπηση διαπίστωσε "εξισορρόπηση" του ποσοστού των οπαδών μ' εκείνο των αντιπάλων της πυρηνικής ενέργειας στη Βουλγαρία, μετά τα όσα διαδραματίστηκαν στη Φουκουσίμα. Ποιες είναι οι δικές σας εντυπώσεις;
Απάντηση: Είναι φυσιολογικό, το Φουκουσίμα να επηρεάσει μ' αυτόν τον τρόπο τον κόσμο. Εξάλλου, πέρα από τις δραματικές εξελίξεις στην Ιαπωνία, τώρα τελευταία βγήκαν στο φως και στοιχεία για διάφορα προβλήματα στο Κοζλοντούι. Όπου τον Μάρτιο του 2006, λόγου χάριν, η βλάβη μιας αντλίας κυκλοφορίας του νερού στο σύστημα ψύξης του 5ου αντιδραστήρα προκάλεσε σοβαρές συνέπειες στη λειτουργία ολόκληρου του συστήματος διαχείρισης και ασφάλειας. Ο κόσμος τα μαθαίνει αυτά και βγάζει τα συμπεράσματά του.
Ερώτηση: Πρόσφατα ο διευθυντής του Κοζλοντούι μας είπε ότι μετά τον εκσυγχρονισμό, τα τελευταία δέκα χρόνια, ο σταθμός είναι ανάμεσα στους ασφαλέστερους στον κόσμο και "σενάριο Φουκουσίμα" αποκλείεται να συμβεί στο Κοζλοντούι. Εσείς τι λέτε;
Απάντηση: Ακριβώς μετά τον εκσυγχρονισμό (του Κοζλοντούι) σημειώθηκε το πρόβλημα στον 5ο αντιδραστήρα, την 1η Απριλίου του 2006, που σας προανέφερα, ενώ πέρσι διαπιστώθηκε δυσλειτουργία του συστήματος διακοπής της δραστηριότητας του αντιδραστήρα, αφού αποδείχθηκαν δυσκίνητοι οι ράβδοι από γραφίτη , που πρέπει να σταματούν τον αντιδραστήρα σε περίπτωση ανάγκης. Εξάλλου, το τελευταίο αυτό συμβάν τεκμηριώνει το αίτημά μας να γίνει έρευνα- σε βάθος- των πολυάριθμων συμβολαίων προμήθειας διάφορων συστημάτων, εγκαταστάσεων και ανταλλακτικών στο Κοζλοντούι, αλλά και σε όλες τις μεγάλες δημόσιες μονάδες της χώρας, επειδή στην προκειμένη περίπτωση αποδείχθηκε ότι το σύστημα ασφάλειας με τις ράβδους γραφίτη είχε αγοραστεί από τους Ρώσους κατασκευαστές με "καλή πίστη" και χωρίς οποιεσδήποτε προκαταβολικές δοκιμές. Ενώ, επρόκειτο για απόλυτα καινούργιο μοντέλο, που λειτούργησε για πρώτη φορά στο Κοζλοντούι.
Ερώτηση: Τι έχετε να πείτε για τον σταθμό Μπέλενε, που θα κατασκευαστεί σε σεισμογενή, κατά τη συμμαχία των περιβαλλοντολόγων, περιοχή; Να σας θυμίσω ότι οι οπαδοί του σχεδίου υποστηρίζουν ότι έχουν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας.
Απάντηση: Προσωπικά, εγώ έλαβα ενεργό ρόλο στην εκστρατεία διαμαρτυρίας εναντίον του Μπέλενε, ακόμα από τις αρχές της δεκαετίας του '90. Ξέρω πώς έχουν τα πράγματα και ακόμη και τώρα η αρνητική μου άποψη (για το έργο) δεν έχει αλλάξει. Για το γεγονός ότι πληθαίνει όλο και περισσότερο ο αριθμός των μηκυβερνητικών οργανώσεων και των άλλων φορέων που δηλώνουν αντίθετοι στο σχέδιο Μπέλενε υπάρχουν οι εξής βασικές αιτίες:
- Πρώτον, η σεισμικότητα είναι πράγματι πολύ σοβαρό πρόβλημα, ενώ οι κάθε λογής αρμόδιοι "παίζουν" με τις διαφορές μεταξύ των συστημάτων καταμέτρησης των κλιμάκων Ρίχτερ και των Μεντβέντεφ-Σπόνχοιερ-Κάρνικ, για να χειραγωγούν τον κόσμο. Αλλά είναι γεγονός ότι, το 1977, στην πόλη Σβιστόφ, κοντά στο Μπέλενε, σημειώθηκε ισχυρή σεισμική δόνηση, 7 με 8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, και θρηνήσαμε 121 θύματα του σεισμού.
- Δεύτερον, οι αντιδραστήρες, που σχεδιάζουν να βάλουν στο Μπέλενε είναι ολοκαίνουργιοι. Αυτό το μοντέλο δεν έχει ξαναδουλέψει ποτέ και πουθενά. Ανεξάρτητα από το τι λένε οι Ρώσοι κατασκευαστές για τα υποτιθέμενα πλεονεκτήματα των αντιδραστήρων αυτών, εμείς θα συνεχίζουμε να επιμένουμε να δοθούν στο φως όλα τα τεχνικά στοιχεία και οι προδιαγραφές τους, ώστε να τα ελέγξουν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες. Ώστε να ξέρουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Αυτό που κάνουν τώρα, να μας "κρατάνε στο σκοτάδι" και να μας λένε "εμπιστευτείτε μας" δεν πρόκειται να περάσει.