Όσον αφορά το όριο αναφοράς και το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας,όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Τράπεζα της Ελλάδος, δύο βασικά χαρακτηριστικά διαφοροποιούν την άσκηση σε σύγκριση με εκείνη που διενεργήθηκε πέρυσι. Πρώτον, το όριο αναφοράς διαμορφώθηκε σε 5% για τους σκοπούς της φετινής άσκησης, έναντι 6% της περσινής άσκησης. Δεύτερον, ο ορισμός του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας που χρησιμοποιήθηκε στη φετινή άσκηση ήταν αυτός των Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1), έναντι των Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Tier 1) της περσινής άσκησης. Τα σενάρια διαμορφώθηκαν από την EKT και καλύπτουν χρονικό ορίζοντα δύο ετών (2011-2012). Το δυσμενές σενάριο αντανακλά ακραίους υποθετικούς κινδύνους (τύπου 'what if'). Μια επιπλέον σημαντική διαφορά από την περσινή άσκηση είναι ότι οι απαιτήσεις έναντι κεντρικών κυβερνήσεων που περιέχονται στο τραπεζικό χαρτοφυλάκιο των πιστωτικών ιδρυμάτων (banking book) αντιμετωπίζονται με μεθοδολογία αντίστοιχη εκείνης των λοιπών δανειακών χαρτοφυλακίων που ενέχουν πιστωτικό κίνδυνο (επιχειρηματικά, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια). Σημείο εκκίνησης απετέλεσαν τα στοιχεία ισολογισμού της 31.12.2010.
Η συνέπεια εφαρμογής των σεναρίων και η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων ενισχύθηκαν περαιτέρω από την ποιοτική αξιολόγηση των στοιχείων και των αποτελεσμάτων κάθε χώρας, την οποία πραγματοποίησαν εμπειρογνώμονες από τις εποπτικές αρχές άλλων χωρών της Ευρώπης, σε συνεργασία με στελέχη της ΕΒΑ και της ΕΚΤ.
Υποθέσεις και αποτελέσματα του δυσμενούς σεναρίου
Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του δυσμενούς σεναρίου της άσκησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:
| Τράπεζα | (1) Δείκτης Core Tier 1 την 31.12.2012 (υπό το δυσμενές σενάριο) | (2) Δείκτης Core Tier 1 την 31.12.2012 (υπό το δυσμενές σενάριο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων μέτρων βελτίωσης του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας) |
| Εθνική Τράπεζα | 7,7% | 9,7% |
| Alpha Bank | 7,4% | 8,2% |
| Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο | 5,5% | 7,1% |
| Τράπεζα Πειραιώς | 5,3% | 6,3% |
| Eurobank EFG | 4,9% | 7,6% |
| Αγροτική Τράπεζα | -0,8% | 6,0% |
| Συνολικό πλεόνασμα κεφαλαίων έναντι του ορίου αναφοράς 5% | €2,44 δισ. ευρώ | € 5,05 δισ. ευρώ |
Στη στήλη 1 του πίνακα, ο Δείκτης Core Tier 1 υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη μέτρα που έχουν ληφθεί έως 30.4.2011. Τα μέτρα αυτά αποτελούνται αποκλειστικά από εγκεκριμένες αυξήσεις κεφαλαίων, κρατικές ενισχύσεις και υποχρεωτικά σχέδια αναδιάρθρωσης εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στα αποτελέσματα που παρατίθενται στη στήλη1 δεν λαμβάνονται υπόψη γενικές προβλέψεις που έχουν ήδη σχηματίσει οι τράπεζες και δράσεις που έλαβαν ή ανακοίνωσαν μετά τις 30 Απριλίου 2011.
Με βάση τα αποτελέσματα της άσκησης (στήλη 1 του πίνακα), συνολικά για τους 6 τραπεζικούς ομίλους στο τέλος του 2012 διαμορφώνεται καθαρό πλεόνασμα κεφαλαίων ύψους € 2,44 δις, έναντι του ποσού που αντιστοιχεί στο όριο 5% του δείκτη Core Tier 1.
Υπό το δυσμενές σενάριο, όταν δεν ληφθούν υπόψη τα πρόσθετα μέτρα, από τις 6 ελληνικές τράπεζες, οι τέσσερις βρίσκονται άνω του ορίου αναφοράς 5% (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και Τράπεζα Πειραιώς), η μία βρίσκεται οριακά κάτω του ορίου αναφοράς 5% (EFG Eurobank) και μία βρίσκεται σημαντικά κάτω του ορίου 5% (ΑΤΕbank).
Στη στήλη 2 δίνεται μια πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της κεφαλαιακής θέσης των τραπεζών, καθώς ο Δείκτης Core Tier 1 υπολογίζεται λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη:
(α) πρόσθετα μέτρα που ήδη υλοποιούνται ή έχουν δρομολογηθεί (π.χ. πωλήσεις ή απορροφήσεις θυγατρικών εταιριών, έκδοση μετατρέψιμων ομολόγων, αποεπενδύσεις κ.λ.π.), καθώς και
(β) τις γενικές προβλέψεις που έχουν ήδη σχηματιστεί για κάλυψη μελλοντικών ζημιών.
Πράγματι, τα προαναφερθέντα πρόσθετα μέτρα αυξάνουν σε σημαντικό βαθμό τους Δείκτες Κεφαλαιακής Επάρκειας με αποτέλεσμα ο δείκτης Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1) όλων των ελληνικών τραπεζών να υπερβαίνει αισθητά το όριο αναφοράς 5%, ενώ το πλεόνασμα κεφαλαίων, συνολικά για τους έξι ομίλους, υπερδιπλασιάζεται σε € 5,05 δις ευρώ.
Ειδικότερα η ΑΤΕbank έχει σχηματίσει σημαντικού ύψους γενικές προβλέψεις (€ 750 εκατ.), οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στα αποτελέσματα που εμφανίζονται στη στήλη 1. Επιπρόσθετα, η Γενική Συνέλευση των μετόχων της έχει ήδη αποφασίσει την έκδοση μετατρέψιμου σε κοινές μετοχές ομολογιακού δανείου ύψους €235 εκατ. Οι ενέργειες αυτές διαμορφώνουν τον δείκτη της ΑΤΕbank σε 6% στο τέλος του 2012.
Όσον αφορά την EFG Eurobank, εάν ληφθούν υπόψη οι πρόσθετες ενέργειες που είτε έχουν υλοποιηθεί είτε έχουν σχεδιαστεί και γνωστοποιηθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος, η τράπεζα υπερβαίνει σημαντικά το όριο αναφοράς, καθώς ο δείκτης Core Tier 1 στο τέλος του 2012 διαμορφώνεται στο επίπεδο του 7,6%. Στις ενέργειες αυτές περιλαμβάνονται η απορρόφηση της εταιρείας χαρτοφυλακίου ΔΙΑΣ ΑΕ, η χρήση των γενικών προβλέψεων που έχει ήδη σχηματίσει η τράπεζα, η έκδοση μετατρέψιμου σε κοινές μετοχές ομολογιακού δανείου, η πώληση μεριδίου της θυγατρικής Eurobank Polbank στην Πολωνία και η διάθεση πλειοψηφικού μεριδίου της Eurobank Tekfen στην Τουρκία.
Όπως φαίνεται στη στήλη 1 του ανωτέρω πίνακα, ο δείκτης Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και την Τράπεζα Πειραιώς διαμορφώνεται μεταξύ 5% και 6%. Λαμβάνοντας όμως υπόψη ενέργειες που τα δύο πιστωτικά ιδρύματα έχουν ήδη υλοποιήσει ή δρομολογήσει, οι Δείκτες Core Tier 1 διαμορφώνονται σε επίπεδα άνω του 6%. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Core Tier 1 του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου διαμορφώνεται υπό το δυσμενές σενάριο σε 7,1% στο τέλος του 2012, εάν ληφθούν υπόψη οι γενικές προβλέψεις που έχει ήδη σχηματίσει και η μείωση του χαρτοφυλακίου συναλλαγών που έχει ήδη πραγματοποιήσει. Στην περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς, ο δείκτης Core Tier 1 διαμορφώνεται υπό το δυσμενές σενάριο σε 6,3% στο τέλος του 2012, εάν ληφθεί υπόψη η έκδοση μετατρέψιμου σε κοινές μετοχές ομολογιακού δανείου που έχει αποφασιστεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της και η ανακοινωθείσα από την τράπεζα πώληση της θυγατρικής της στην Αίγυπτο.
Γενικές Επισημάνσεις
Εκ κατασκευής μια άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων δεν αποβλέπει σε πρόγνωση αναμενόμενων γεγονότων, δεδομένου ότι τα δυσμενή σενάριά της έχουν σχεδιαστεί σκοπίμως ως υποθετικά σενάρια του τύπου 'what-if'. Συνεπώς, τα αποτελέσματα του δυσμενούς σεναρίου δεν απεικονίζουν την τρέχουσα κατάσταση ή πιθανές άμεσες κεφαλαιακές ανάγκες. Τα σενάρια αυτά συνιστούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της ευρωστίας του πιστωτικού συστήματος και την έγκαιρη λήψη προληπτικών μέτρων, όταν και εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.
Τα θετικά αποτελέσματα οφείλονται στο γεγονός ότι οι τράπεζες ενίσχυσαν σε σημαντικό βαθμό τα ίδια κεφάλαιά τους την τελευταία διετία και με τις προτροπές της Τράπεζας της Ελλάδος. Η κεφαλαιακή αυτή ενίσχυση προήλθε και από στρατηγικές κινήσεις, από εσωτερική χρηματοδότηση, μη διανομή μερίσματος και έκδοση προνομιούχων μετοχών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και να διασφαλίζει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα θα διατηρούν τα απαραίτητα κεφάλαια και θα λαμβάνουν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα που αποβλέπουν στην ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια.
Στο πλαίσιο αυτό, με βάση το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του 'Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής' και προκειμένου να διευκολυνθεί και η πρόσβαση των πιστωτικών ιδρυμάτων στις αγορές, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ζητήσει από τα πιστωτικά ιδρύματα να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν μεσοπρόθεσμα σχέδια χρηματοδότησης, ενώ οφείλουν να διατηρούν τον δείκτη Core Tier 1 σε ελάχιστο επίπεδο 10% από τις αρχές του 2012. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επίσης αποφασίσει τη διενέργεια διαγνωστικής μελέτης για τα χαρτοφυλάκια δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων, η οποία θα ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2011. Τα αποτελέσματα της διαγνωστικής μελέτης θα ληφθούν υπόψη, μεταξύ άλλων, για τον καθορισμό πρόσθετου περιθωρίου κεφαλαίων στο πλαίσιο του Πυλώνα 2. Επιπλέον, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο έχει συσταθεί στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας, παρέχει ένα πρόσθετο δίκτυ ασφαλείας για την κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών, αν και εφόσον χρειαστεί.
Τα ανωτέρω μέτρα σε επίπεδο χρηματοπιστωτικού συστήματος, σε συνδυασμό με τα μέτρα που θα ληφθούν από κάθε πιστωτικό ίδρυμα, εγγυώνται τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ενισχύοντας την εμπιστοσύνη