ΑΝΟΙΧΤΗ στην Τουρκία η διάσωση στο μισό Αιγαίο, με τη συμφωνία για τους αεροδιαδρόμους
Σε διεύρυνση των τουρκικών «δικαιωμάτων στο Αιγαίο» φαίνεται ότι καταλήγει η περίφημη ελληνοτουρκική συμφωνία για τους αεροδιαδρόμους στο ICAO.
Σε διεύρυνση των τουρκικών «δικαιωμάτων στο Αιγαίο» φαίνεται ότι καταλήγει η περίφημη ελληνοτουρκική συμφωνία για τους αεροδιαδρόμους στο ICAO.
Στις 25 Δεκεμβρίου τίθενται σε λειτουργία οι νέοι διεθνείς αεροδιάδρομοι στο Αιγαίο, μετά τη συμφωνία Ελλάδας-Τουρκίας και την υπογραφή των τριών σχετικών «Επιστολών Συμφωνίας» (LOA) μεταξύ των δύο χωρών.
Η συμφωνία αυτή ήταν αποτέλεσμα διμερών διαπραγματεύσεων με θέμα το Αιγαίο, στο πλαίσιο του διεθνούς οργανισμού ICAO, και κατέληξε σ' έναν «ιστορικό συμβιβασμό» ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για τη ρύθμιση των προβλημάτων που έχει δημιουργήσει η Αγκυρα στο Αιγαίο, χωρίς να απομακρυνθεί από τις απαιτήσεις της.
Η ελληνική πλευρά κινήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας με πνεύμα συμβιβασμού προς τις απαιτήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και πέτυχε μέσω «τεχνικών ρυθμίσεων», να διαχωρίσει τις πολιτικές από τις στρατιωτικές πτήσεις στο Αιγαίο, απομακρυνόμενη πλήρως από τις πάγιες εθνικές θέσεις, χωρίς ουσιαστική αντίδραση ή αντίθεση του συνόλου της αντιπολίτευσης.
Η «διπλή νίκη»
Η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας την επικοινωνιακή τακτική τής «διπλής νίκης» (win to win situation), όπως χαρακτηριστικά αναφερόταν σε εσωτερικό έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών, προέβαλλε συστηματικώς το επιχείρημα της «ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων» και την αποδοχή υπέρπτησης της Λήμνου από την πλευρά της Τουρκίας για να αποκηρύξει, μέχρι πλήρους διαστρέβλωσης, το γεγονός ότι η Τουρκία δεν θα υποβάλλει πλέον σχέδια πτήσεων των μαχητικών της στο Αιγαίο.
Το πνεύμα συνεργασίας και συμβιβασμού αποτυπώνεται καθαρότατα σε πρόσφατη έκθεση του προέδρου του ICAO, κ. Κοτάιτε, ύστερα από την επίσκεψή του στην Τουρκία στις 25-30 Οκτωβρίου 2003, αναφέρει ο κ. Κοτάιτε στην έκθεσή του.
«...Ο υπουργός Μεταφορών της Τουρκίας εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του και την εκτίμησή του στον ICAO για τις προσπάθειές του, που είχαν ως αποτέλεσμα την ιστορική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία για τη βελτίωση των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας πάνω από το Αιγαίο. Πληροφόρησα τον κ. υπουργό ότι αυτή η συμφωνία έγινε πραγματικότητα ύστερα από εντατικές διαπραγματεύσεις και χάρη στο πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες...».
Αναλυτικότερα:
Τα κείμενα των τριών LOA που υπέγραψαν η Ελλάδα και η Τουρκία απέχουν κατά πολύ και από το πρότυπο LOA του «Γιουροκοντρόλ» (σ.σ. αποτελεί το τυποποιημένο έγγραφο LOA για όλες τις χώρες), αλλά και από τις άλλες LOA που έχει υπογράψει η Ελλάδα με άλλες χώρες.
Στο πρότυπο κείμενο LOA του «Γιουροκοντρόλ», στην παράγραφο 1 αναφέρεται: «...ο σκοπός του LOA είναι να καθοριστούν οι διαδικασίες που θα εφαρμόζονται μεταξύ δύο κέντρων εναέριας κυκλοφορίας, όταν παρέχονται υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας στα πολιτικά (GAT) και στα στρατιωτικά αεροσκάφη (ΟΑΤ).
Στο LOA που υπέγραψε π.χ. η Ελλάδα με τη Βουλγαρία το 2002, η παράγραφος αυτή τέθηκε αυτούσια και καλύπτει τις εθνικές θέσεις, δηλαδή τα στρατιωτικά αεροσκάφη υποχρεούνται να καταθέτουν σχέδια πτήσης.
Με «πάτημα της γάτας»
Η πάγια πολιτική της Τουρκίας -μόνο στο FIR Αθηνών και στο Αιγαίο, και όχι σε άλλες χώρες - είναι να μην καταθέτει σχέδια πτήσης για τα στρατιωτικά αεροσκάφη της.
Η κυβέρνηση, απομακρυνόμενη «με το πάτημα της γάτας» από τις πάγιες εθνικές θέσεις και για πρώτη φορά ικανοποιώντας τις θέσεις της Τουρκίας, συμφώνησε και στα τρία LOA, που υπέγραψε με την Αγκυρα, να μη συμπεριληφθεί η απαίτηση κατάθεσης σχεδίων πτήσης από τα τουρκικά στρατιωτικά αεροπλάνα! Για την κάλυψή της, μάλιστα, σε όλες τις ελληνικές ανακοινώσεις αναφέρεται ρητώς ότι η συμφωνία αφορά τις πολιτικές πτήσεις, αφήνοντας τις στρατιωτικές πτήσεις έρμαιο στους ανέμους του Αιγαίου.
Η ελληνική αυτή υποχώρηση για τα σχέδια πτήσης οδήγησε και σε μία άλλη υποχώρηση υπέρ της Αγκυρας, που είναι η αμφισβήτηση από την Τουρκία των ορίων του FIR Αθηνών, τα οποία η Αγκυρα θέλει μονίμως στη μέση του Αιγαίου.
Σε κανένα σημείο των τριών LOA μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν αναφέρεται το FIR Αθηνών, πράγμα που συμβαίνει σε άλλα LOA, π.χ. μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Υπενθυμίζεται ότι η απαίτηση κατάργησης του FIR Αθηνών από την Αγκυρα προέκυψε στις 16 Φεβρουαρίου 1999, με την τουρκική ΝΟΤΑΜ240.
Ετσι η Ελλάδα ταυτίστηκε με τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και δέχθηκε να μη συμπεριληφθεί σε κανένα από τα τρία LOA ο όρος «area of common interest», όπως ρητώς αναφέρεται στο πρότυπο του LOA του «Γιουροκοντρόλ», βάσει του οποίου θα υπήρχε η υποχρεωτική απαίτηση να γραφεί ο όρος Αθήνα FIR και Ελλάς UIR.
Τα τρία LOA που υπεγράφησαν από την Τουρκία αναφέρουν στην παρ. 2 «areas of responsibility» και ότι η περιοχή αυτή είναι όπως δημοσιεύεται στο ΑΙΡ της Ελλάδας (σ.σ. Εγχειρίδιο Αεροπορικών Πληροφοριών) και στο ΑΙΡ της Τουρκίας. Ομως στο ΑΙΡ της Τουρκίας αναφέρεται ότι η περιοχή έρευνας και διάσωσης της Τουρκίας εκτείνεται μέχρι το μέσον του Αιγαίου, ότι τα τουρκικά μαχητικά δεν καταθέτουν σχέδια πτήσεων και ότι το FIR Αθηνών είναι πλασματικό και χωρίς νομική βάση.
Ο «ενιαίος ουρανός»
Η προφανής αυτή εκκρεμότητα, όμως, δεν πρόκειται να διατηρηθεί για πολύ και σε σύντομο χρονικό διάστημα, το μόνο που θα βρίσκεται σε ισχύ είναι το ΑΙΡ της Τουρκίας και όσα αυτό περιέχει. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με πρόσφατο έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών (26-11-2003), από την 1-1-2004 θα τεθούν σε ισχύ οι κανονισμοί του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (Single European Sky), σύμφωνα με τους οποίους καταργούνται τα ΑΙΡ των χωρών-μελών της Ε.Ε. Ετσι θα έχουμε αυτόματη κατάργηση του ΑΙΡ Ελλάδας και θα παραμείνει σε ισχύ μόνον το ΑΙΡ της Τουρκίας!...
Επιπλέον, στο πρότυπο LOA του «Γιουροκοντρόλ» στην παρ. 2 αναφέρεται ότι «το κέντρο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας είναι υπεύθυνο για την παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης». Στο αντίστοιχο LOA Ελλάδας - Βουλγαρίας έχει τεθεί αυτούσια η παράγραφος αυτή, ότι δηλαδή η Ελλάδα έχει την ευθύνη και τον έλεγχο της έρευνας και διάσωσης στο FIR Αθηνών. Στα LOA Ελλάδας - Τουρκίας η παράγραφος αυτή έχει απλώς εξαφανιστεί.
Στο μισό Αιγαίο
Σημειώνεται ότι η Αγκυρα, με τον τουρκικό νόμο του Δεκεμβρίου 2001, έχει καθορίσει την τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης το μέσον του Αιγαίου (25ος μεσημβρινός)! Δηλαδή περιλαμβάνει τα νησιά Λήμνος, Σάμος, Λέσβος, Χίος, Ικαρία, Κάλυμνος, Ψαρά, Αγ. Ευστράτιος.
Με την αφαίρεση της περιοχής έρευνας και διάσωσης από τα τρία LOA Ελλάδας - Τουρκίας, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να δέχεται σιωπηλώς ότι πράγματι η τουρκική περιοχή καλύπτει το μισό Αιγαίο...
Η Αγκυρα ακόμα καταχώρισε στο τουρκικό ΑΙΡ τροποποίηση το 2003, στην οποία αναφέρει τα σημεία των αεροδιαδρόμων, όπου θα γίνεται η μεταβίβαση ελέγχου ενάεριας κυκλοφορίας από την Ελλάδα στην Τουρκία και αντιστρόφως.
Στα τρία LOA Ελλάδας - Τουρκίας δεν αναφέρεται ότι τα σημεία αυτά βρίσκονται στο FIR Αθηνών - Κωνσταντινούπολης, δηλαδή αποσιωπάται ο όρος και η λέξη FIR, με άλλα λόγια ανοίγει ο δρόμος για τη σιωπηλή «μη ύπαρξή του».
Η όλη «ιστορική συμβιβαστική συμφωνία» στο Αιγαίο, τέλος, επί της ουσίας εξαρτάται από τις διαθέσεις της Αγκυρας. Και αυτό, διότι στη συμφωνία προβλέπεται το δικαίωμα μονομερούς κατάργησης των συμφωνιών με εξάμηνη καταγγελία. Σην ακραία περίπτωση που η Αγκυρα προχωρήσει σε μονομερή ενέργεια, το ανατολικό κυρίως Αιγαίο θα μείνει χωρίς αεροδιαδρόμους, αφού για να καθοριστούν νέοι διεθνείς αεροδιάδρομοι θα πρέπει και πάλι να έχουν το πράσινο φως από την Τουρκία...
Η «διπλή νίκη»
Η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας την επικοινωνιακή τακτική τής «διπλής νίκης» (win to win situation), όπως χαρακτηριστικά αναφερόταν σε εσωτερικό έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών, προέβαλλε συστηματικώς το επιχείρημα της «ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων» και την αποδοχή υπέρπτησης της Λήμνου από την πλευρά της Τουρκίας για να αποκηρύξει, μέχρι πλήρους διαστρέβλωσης, το γεγονός ότι η Τουρκία δεν θα υποβάλλει πλέον σχέδια πτήσεων των μαχητικών της στο Αιγαίο.
Το πνεύμα συνεργασίας και συμβιβασμού αποτυπώνεται καθαρότατα σε πρόσφατη έκθεση του προέδρου του ICAO, κ. Κοτάιτε, ύστερα από την επίσκεψή του στην Τουρκία στις 25-30 Οκτωβρίου 2003, αναφέρει ο κ. Κοτάιτε στην έκθεσή του.
«...Ο υπουργός Μεταφορών της Τουρκίας εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του και την εκτίμησή του στον ICAO για τις προσπάθειές του, που είχαν ως αποτέλεσμα την ιστορική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία για τη βελτίωση των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας πάνω από το Αιγαίο. Πληροφόρησα τον κ. υπουργό ότι αυτή η συμφωνία έγινε πραγματικότητα ύστερα από εντατικές διαπραγματεύσεις και χάρη στο πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες...».
Αναλυτικότερα:
Τα κείμενα των τριών LOA που υπέγραψαν η Ελλάδα και η Τουρκία απέχουν κατά πολύ και από το πρότυπο LOA του «Γιουροκοντρόλ» (σ.σ. αποτελεί το τυποποιημένο έγγραφο LOA για όλες τις χώρες), αλλά και από τις άλλες LOA που έχει υπογράψει η Ελλάδα με άλλες χώρες.
Στο πρότυπο κείμενο LOA του «Γιουροκοντρόλ», στην παράγραφο 1 αναφέρεται: «...ο σκοπός του LOA είναι να καθοριστούν οι διαδικασίες που θα εφαρμόζονται μεταξύ δύο κέντρων εναέριας κυκλοφορίας, όταν παρέχονται υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας στα πολιτικά (GAT) και στα στρατιωτικά αεροσκάφη (ΟΑΤ).
Στο LOA που υπέγραψε π.χ. η Ελλάδα με τη Βουλγαρία το 2002, η παράγραφος αυτή τέθηκε αυτούσια και καλύπτει τις εθνικές θέσεις, δηλαδή τα στρατιωτικά αεροσκάφη υποχρεούνται να καταθέτουν σχέδια πτήσης.
Με «πάτημα της γάτας»
Η πάγια πολιτική της Τουρκίας -μόνο στο FIR Αθηνών και στο Αιγαίο, και όχι σε άλλες χώρες - είναι να μην καταθέτει σχέδια πτήσης για τα στρατιωτικά αεροσκάφη της.
Η κυβέρνηση, απομακρυνόμενη «με το πάτημα της γάτας» από τις πάγιες εθνικές θέσεις και για πρώτη φορά ικανοποιώντας τις θέσεις της Τουρκίας, συμφώνησε και στα τρία LOA, που υπέγραψε με την Αγκυρα, να μη συμπεριληφθεί η απαίτηση κατάθεσης σχεδίων πτήσης από τα τουρκικά στρατιωτικά αεροπλάνα! Για την κάλυψή της, μάλιστα, σε όλες τις ελληνικές ανακοινώσεις αναφέρεται ρητώς ότι η συμφωνία αφορά τις πολιτικές πτήσεις, αφήνοντας τις στρατιωτικές πτήσεις έρμαιο στους ανέμους του Αιγαίου.
Η ελληνική αυτή υποχώρηση για τα σχέδια πτήσης οδήγησε και σε μία άλλη υποχώρηση υπέρ της Αγκυρας, που είναι η αμφισβήτηση από την Τουρκία των ορίων του FIR Αθηνών, τα οποία η Αγκυρα θέλει μονίμως στη μέση του Αιγαίου.
Σε κανένα σημείο των τριών LOA μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν αναφέρεται το FIR Αθηνών, πράγμα που συμβαίνει σε άλλα LOA, π.χ. μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Υπενθυμίζεται ότι η απαίτηση κατάργησης του FIR Αθηνών από την Αγκυρα προέκυψε στις 16 Φεβρουαρίου 1999, με την τουρκική ΝΟΤΑΜ240.
Ετσι η Ελλάδα ταυτίστηκε με τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και δέχθηκε να μη συμπεριληφθεί σε κανένα από τα τρία LOA ο όρος «area of common interest», όπως ρητώς αναφέρεται στο πρότυπο του LOA του «Γιουροκοντρόλ», βάσει του οποίου θα υπήρχε η υποχρεωτική απαίτηση να γραφεί ο όρος Αθήνα FIR και Ελλάς UIR.
Τα τρία LOA που υπεγράφησαν από την Τουρκία αναφέρουν στην παρ. 2 «areas of responsibility» και ότι η περιοχή αυτή είναι όπως δημοσιεύεται στο ΑΙΡ της Ελλάδας (σ.σ. Εγχειρίδιο Αεροπορικών Πληροφοριών) και στο ΑΙΡ της Τουρκίας. Ομως στο ΑΙΡ της Τουρκίας αναφέρεται ότι η περιοχή έρευνας και διάσωσης της Τουρκίας εκτείνεται μέχρι το μέσον του Αιγαίου, ότι τα τουρκικά μαχητικά δεν καταθέτουν σχέδια πτήσεων και ότι το FIR Αθηνών είναι πλασματικό και χωρίς νομική βάση.
Ο «ενιαίος ουρανός»
Η προφανής αυτή εκκρεμότητα, όμως, δεν πρόκειται να διατηρηθεί για πολύ και σε σύντομο χρονικό διάστημα, το μόνο που θα βρίσκεται σε ισχύ είναι το ΑΙΡ της Τουρκίας και όσα αυτό περιέχει. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με πρόσφατο έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών (26-11-2003), από την 1-1-2004 θα τεθούν σε ισχύ οι κανονισμοί του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (Single European Sky), σύμφωνα με τους οποίους καταργούνται τα ΑΙΡ των χωρών-μελών της Ε.Ε. Ετσι θα έχουμε αυτόματη κατάργηση του ΑΙΡ Ελλάδας και θα παραμείνει σε ισχύ μόνον το ΑΙΡ της Τουρκίας!...
Επιπλέον, στο πρότυπο LOA του «Γιουροκοντρόλ» στην παρ. 2 αναφέρεται ότι «το κέντρο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας είναι υπεύθυνο για την παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης». Στο αντίστοιχο LOA Ελλάδας - Βουλγαρίας έχει τεθεί αυτούσια η παράγραφος αυτή, ότι δηλαδή η Ελλάδα έχει την ευθύνη και τον έλεγχο της έρευνας και διάσωσης στο FIR Αθηνών. Στα LOA Ελλάδας - Τουρκίας η παράγραφος αυτή έχει απλώς εξαφανιστεί.
Στο μισό Αιγαίο
Σημειώνεται ότι η Αγκυρα, με τον τουρκικό νόμο του Δεκεμβρίου 2001, έχει καθορίσει την τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης το μέσον του Αιγαίου (25ος μεσημβρινός)! Δηλαδή περιλαμβάνει τα νησιά Λήμνος, Σάμος, Λέσβος, Χίος, Ικαρία, Κάλυμνος, Ψαρά, Αγ. Ευστράτιος.
Με την αφαίρεση της περιοχής έρευνας και διάσωσης από τα τρία LOA Ελλάδας - Τουρκίας, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να δέχεται σιωπηλώς ότι πράγματι η τουρκική περιοχή καλύπτει το μισό Αιγαίο...
Η Αγκυρα ακόμα καταχώρισε στο τουρκικό ΑΙΡ τροποποίηση το 2003, στην οποία αναφέρει τα σημεία των αεροδιαδρόμων, όπου θα γίνεται η μεταβίβαση ελέγχου ενάεριας κυκλοφορίας από την Ελλάδα στην Τουρκία και αντιστρόφως.
Στα τρία LOA Ελλάδας - Τουρκίας δεν αναφέρεται ότι τα σημεία αυτά βρίσκονται στο FIR Αθηνών - Κωνσταντινούπολης, δηλαδή αποσιωπάται ο όρος και η λέξη FIR, με άλλα λόγια ανοίγει ο δρόμος για τη σιωπηλή «μη ύπαρξή του».
Η όλη «ιστορική συμβιβαστική συμφωνία» στο Αιγαίο, τέλος, επί της ουσίας εξαρτάται από τις διαθέσεις της Αγκυρας. Και αυτό, διότι στη συμφωνία προβλέπεται το δικαίωμα μονομερούς κατάργησης των συμφωνιών με εξάμηνη καταγγελία. Σην ακραία περίπτωση που η Αγκυρα προχωρήσει σε μονομερή ενέργεια, το ανατολικό κυρίως Αιγαίο θα μείνει χωρίς αεροδιαδρόμους, αφού για να καθοριστούν νέοι διεθνείς αεροδιάδρομοι θα πρέπει και πάλι να έχουν το πράσινο φως από την Τουρκία...