Τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η νέα ηγεσία της Λιβύης φέρνει επιτακτικά στην επιφάνεια η σύλληψη του Σαΐφ αλ-Ισλάμ αλ-Καντάφι: την αυτόνομη και δυνητικά ανεξέλεγκτη δράση ισχυρών και ανταγωνιστικών ένοπλων ομάδων που πολέμησαν το πρώην καθεστώς, και τους ανύπαρκτους δικαστικούς θεσμούς έπειτα από 42 χρόνια απόλυτης κυριαρχίας του Μουαμάρ Καντάφι στη χώρα.
Η πρώτη πρόκληση αντικατοπτρίζεται ξεκάθαρα στην άρνηση των μαχητών της Ζιντάν να παραδώσουν στην Τρίπολη τον γιο του Καντάφι, και η δεύτερη στην επιμονή της νέας ηγεσίας να μην παραδώσει τον Σαΐφ αλ-Ισλάμ στη Χάγη, αλλά να τον δικάσει «δίκαια» σε μία Λιβύη χωρίς δικαστικό σύστημα.
Η ομάδα των πρώην ανταρτών, που συνέλαβε το Σάββατο τον Σαΐφ αλ-Ισλάμ στα νότια της χώρας, αρνείται να τον παραδώσει στις μεταβατικές αρχές στην Τρίπολη, παρόλο που δηλώνουν ότι θέλουν να δικάσουν τον γιο του Καντάφι στη χώρα και δεν θα τον παραδώσουν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) -που φυσικά δεν προβλέπει τη θανατική ποινή.
Η άρνησή τους και η παραμονή του Σαΐφ αλ-Ισλάμ στην πόλη Ζιντάν, όπου τον μετέφεραν μετά τη σύλληψη και τον κρατούν σε μυστική τοποθεσία, ενισχύει τους φόβους ότι δεν μπορεί ο γιος του Μουαμάρ Καντάφι να έχει δίκαιη δίκη, και καθιστά ταυτόχρονα σαφή πόσο αδύναμη είναι η εξουσία της νέας ηγεσίας σε μία χώρα διασπασμένη.
Η φατρία αυτή των μαχητών από τα δυτικά όρη που συνέλαβε τον γιο του Καντάφι ήταν μία από τις βασικές δυνάμεις που πολέμησαν το καθεστώς κατά τη διάρκεια της εξάμηνης εξέγερσης.
Ακόμη και μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι τον περασμένο Αύγουστο, και μετά τη σύλληψη και δολοφονία του τον Οκτώβριο, οι πολυάριθμες και συχνά ανταγωνιστικές ομάδες ανταρτών της Λιβύης έχουν αρνηθεί να αφοπλιστούν, γεγονός που καλλιεργεί φόβους για πιθανή βία και αστάθεια.
«Έχουμε προτεραιότητα στον Σαΐφ αλ-Ισλάμ. Τον πιάσαμε. Και ήμασταν η εμπροσθοφυλακή σε αυτή την επανάσταση» δηλώνει ο Ταχίρ αλ-Τούρκι, αρχηγός του τοπικού συμβουλίου της μικρής πόλης, εξηγώντας γιατί δεν πρόκειται να τον στείλουν στην πρωτεύουσα.
«Θα είναι πιο ασφαλής μαζί μας στην Ζιντάν. Δεν ξέρουμε ποιος θα τον παραλάβει στην Τρίπολη» λέει και ακριβώς αυτή η θέση καταδεικνύει πώς οι ισχυρές περιφερειακές κλίκες που υποστηρίζονται από ομάδες ένοπλων μαχητών μπορούν να δρουν αυτόνομα, ακόμη σε σε ζητήματα ύψιστης εθνικής σημασίας και ενδιαφέροντος.
Ο υπουργός Πληροφοριών της Λιβύης Σαμάμ επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ότι εξελίσσεται μία πάλη εξουσίας γύρω από το πρόσωπο του Σαΐφ αλ-Ισλάμ ή ότι η θέση τοπικών αξιωματούχων υπονομεύει την εξουσία του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου.
Ο ίδιος ανέφερε ότι το Συμβούλιο δεν έχει καμία αντίρρηση να παραμείνει ο γιος του Καντάφι στην Ζιντάν έως ότου μπορέσει να οργανωθεί η δίκη του, τόνισε όμως πως η μικρή πόλη δεν είναι ικανή να οργανώσει και να διεξάγει μόνη της τη δίκη.
Πέραν της πρόκλησης που συνιστά η αυτόνομη δράση των ένοπλων ομάδων που πολέμησαν τον Καντάφι, το Μεταβατικό Συμβούλιο θα αντιμετωπίσει πιθανότατα προκλήσεις και σχετικά με τη διοργάνωση της δίκης.
Στα 42 χρόνια της κυριαρχίας Καντάφι η Λιβύη είχε εσκεμμένα αδύναμους κρατικούς θεσμούς και μία κυβέρνηση που μετά βίας υπήρχε. Ο ίδιος ο Μουαμάρ Καντάφι είχε την απόλυτη εξουσία και δεν επιθυμούσε τη δημιουργία κανενός άλλου κέντρου εξουσίας. Ως αποτέλεσμα, ένα δικαστικό σύστημα, όπως και πολλοί άλλοι θεσμοί, πρέπει να οικοδομηθούν από την αρχή.
Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC) Λουΐς Μορένο Οκάμπο δήλωσε στο Associated Press ότι θα μεταβεί στη Λιβύη για συνομιλίες με το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο σχετικά με τη δίκη του Σαΐφ αλ-Ισλάμ. Η νέα ηγεσία έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν προτίθεται να τον παραδώσει στη Χάγη, λέγοντας ότι θα έχει «δίκαιη δίκη» στη χώρα όπου διέπραξε τα εγκλήματά του.
Βίντεο του Σαΐφ αλ-Ισλάμ
Ο 39χρονος Σαΐφ αλ-Ισλάμ, που ήταν κάποτε το πρόσωπο των μεταρρυθμίσεων στη Λιβύη και που ηγήθηκε της «κούρσας» του Καντάφι να αποτινάξει το καθεστώς του κράτους-παρία, συνελήφθη το Σάββατο από μαχητές της δυτικής ορεινής πόλης Ζιντάν που τον εντόπισαν στην έρημο στα νότια της χώρας κοντά στα σύνορα με τον Νίγηρα, όπου και επιχειρούσε να διαφύγει.
Μετά τη σύλληψη τον μετέφεραν αεροπορικώς στην Ζιντάν, 150 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τρίπολης, όπου και παραμένει κρατούμενος σε μυστική τοποθεσία. Λίγο μετά τη σύλληψη δημοσιοποιήθηκαν φωτογραφίες που δείχνουν τρία δάχτυλα στο δεξί χέρι του Σαΐφ αλ-Ισλάμ καλυμμένα με επιδέσμους, με αποτέλεσμα να εγείρονται ερωτηματικά σχετικά με πιθανή κακοποίηση από τα πρόσωπα που τον συνέλαβαν και τον κρατούν.
Οι μαχητές που κρατούν τον Σαΐφ αλ-Ισλάμ έδωσαν την Κυριακή στη δημοσιότητα ένα βίντεο, στο οποίο ο ίδιος αποδίδει τραύμα στο χέρι του σε αεροπορική επιδρομή του ΝΑΤΟ πριν από ένα μήνα. Ωστόσο, ένας Λίβυος μαχητής δήλωσε ότι άλλοι μαχητές έκοψαν τρία από τα δάχτυλα του γιου του Καντάφι.
Στο βίντεο που αναρτήθηκε στο Youtube, ο γιος του Καντάφι λέει: «Αφού αφήσαμε το Μπάνι Ουαλίντ, χτυπηθήκαμε από τους σταυροφόρους του ΝΑΤΟ. Είκοσι έξι δικοί μας έπεσαν ως μάρτυρες. Οι υπόλοιποι τραυματίσθηκαν όλοι. Χτυπήθηκα κι εγώ. Συνέβη κοντά στο Ουάντι Ζαμζάμ πριν από περίπου ένα μήνα».
Ο ίδιος λέει ότι «η συμφωνία είναι να δεχθεί θεραπεία στη Ζιντάν γιατί υπάρχει ιατρική μονάδα και διαθέτουν αναισθητικά φάρμακα για επέμβαση». Στο βίντεο φαίνεται σε καλή κατάσταση και αναφέρεται σε αυτούς που τον κρατούν ως «αδελφούς και οικογένεια», λέγοντας πως «δεν υπάρχει πρόβλημα και έχουν πολλά να συζητήσουν».
Ωστόσο, σε μια εκπομπή που μεταδόθηκε από τη λιβυκή τηλεόραση ένας από τους μαχητές που συνέλαβαν τον Σαΐφ αλ-Ισλάμ είπε ότι είδε ο ίδιος έναν άλλο μαχητή να «κόβει τα δάχτυλα» του συλληφθέντος, επειδή εκείνος τους έδειξε με το δάχτυλό του με απειλητικό τρόπο.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ΔΕΕΣ) ζήτησε από τις αρχές της Λιβύης να επισκεφθεί τον Σάιφ αλ-Ισλάμ στο χώρο που κρατείται και αναμένει αυτό να συμβεί σύντομα. «Υποβάλλαμε το αίτημα και νομίζω ότι θα αποκτήσουμε πρόσβαση πολύ γρήγορα στον Καντάφι» δήλωσε ο Ιβ Ντακόρ, γενικός διευθυντής της Επιτροπής σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη.
Εν τω μεταξύ, ο Αλ-Αζαμί αλ-Ετερί, ο οποίος ηγήθηκε της επιχείρησης για τη σύλληψη του Σαΐφ αλ-Ισλάμ, δήλωσε ότι όταν τον προσέγγισαν εκείνος έριξε άμμο στο πρόσωπό του προσπαθώντας να κρύψει τα χαρακτηριστικά του. Δήλωσε πως ονομάζεται Αμπντέλ Σαλάμ και προσποιήθηκε ότι είναι βοσκός.
* Την Κυριακή συνελήφθη ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του καθεστώτος Καντάφι Αμπντάλα αλ-Σανούσι. Εκπρόσωπος της κυβέρνησης είπε ότι κρατείται σε μυστική τοποθεσία στη νότια Λιβύη υπό το φόβο ότι μπορεί να απειληθεί η ζωή του. Σε μία ανάλογη περίπτωση με αυτήν του Σαΐφ αλ-Ισλάμ, ο Αλ-Σανούσι κρατείται από τις ταξιαρχίες Φαζάν στην πόλη Σάμπχα, 650 χιλιόμετρα νότια της Τρίπολης.
Την Τρίτη ανακοινώνεται η νέα κυβέρνηση
Η νέα κυβέρνηση της Λιβύης θα ανακοινωθεί την Τρίτη, βάσει δήλωσης του προσωρινού πρωθυπουργού της χώρας Αμπ. Κέιμπ.
«Αποφασίσαμε ότι αύριο είναι η ημερομηνία που θα ανακοινώσουμε την κυβέρνηση, όμως εργαζόμαστε σκληρά για να εξασφαλίσουμε ότι αυτό που θα έχουμε θα είναι κάτι σταθερό, με συνοχή, ικανό να κάνει τη δουλειά» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου.
Ο Ελ Κέιμπ δήλωσε ότι θα συζητήσει το σχηματισμό της κυβέρνησης αργότερα τη Δευτέρα με το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο της Λιβύης. Έως τη στιγμή που έδινε τη συνέντευξη δήλωνε πως δεν είναι σίγουρος εάν έχει συλληφθεί ο Αμπντάλα αλ-Σανούσι, παρόλο που η πληροφορία είχε ανακοινωθεί την Κυριακή. Τελικά το Μεταβατικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη σύλληψη.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press