Ο Κιμ Γιονγκ ιλ, που πέθανε στα 69 του χρόνια, είχε υποστεί εγκεφαλικό το 2008, είχε υψηλή πίεση, διαβήτη, έπινε κονιάκ και κάπνιζε πούρα. Επομένως όταν έπαθε καρδιακή προσβολή, κανένας από τους Κορεάτες ειδικούς δεν εξεπλάγη.
«Γνωρίζαμε ότι είχε αυξημένο κίνδυνο να υποστεί κάποιο στεφανιαίο επεισόδιο εδώ και καιρό, αλλά πράγματι ουδείς μπορεί να γνωρίζει πότε θα συμβεί κάτι τέτοιο» δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος διατηρώντας την ανωνυμία του.
Σε μια από τις πιο κλειστές κοινωνίες του πλανήτη είναι άγνωστο πόσος καιρός θα πέρναγε για να γίνει γνωστός ο θάνατος του βορειοκορεάτη ηγέτη αν η ίδια η Πιονγκγιάνγκ δεν αποφάσιζε να δώσει την είδηση στη δημοσιότητα την Κυριακή.
Ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος είπε ότι η γερμανική κυβέρνηση διέθετε ορισμένες από τις πλέον αξιόπιστες πληροφορίες εκ των έσω για τα προβλήματα υγείας του Κιμ Γιονγκ ιλ και τις μηχανοραφίες εντός της κυβερνώσας κλίκας της χώρας γιατί τόσο πριν όσο και μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας, ο Κιμ Γιονγκ ιλ και η οικογένειά του ήταν τακτικοί πελάτες του πανεπιστημιακού ιατρικού κέντρου Charite στο πρώην Ανατολικό Βερολίνο.
Ιατρικές ομάδες του νοσοκομείου του Βερολίνου πηγαινοέρχονταν στην Βόρεια Κορέα για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον εκλιπόντα ηγέτη και σε άλλα μέλη της βορειοκορεατικής ελίτ, σύμφωνα με τον Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Παρ΄όλα αυτά, ο θάνατος του Κιμ Γιονγκ ιλ αιφνιδίασε τις αρχές. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, η υγεία του βελτιωνόταν, είπε ο αξιωματούχος. Ήταν σε «αρκετά καλή κατάσταση» και επρόκειτο να ταξιδέψει με τρένο για να παρευρεθεί σε συνάντηση στη Ρωσία.
Οι δυτικές υπηρεσίες κατασκοπείας χρησιμοποιούν δορυφόρους, ηλεκτρονικές συσκευές παρακολούθησης και πληροφορίες από Ασιάτες συμμάχους τους για να μάθουν τι συμβαίνει στην χώρα.
Άλλες πληροφορίες προέρχονται από λιποτάκτες και πρόσφυγες που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, έντυπα όπως το DailyNK με επαφές μέσα από τη χώρα και δημόσιες δηλώσεις από συγγενείς στο εξωτερικό, όπως εκείνη του μεγαλύτερου αδελφού του νέου ηγέτη που ζει στο Μακάο και δίνει συνεντεύξεις Τύπου. Πολύ σπανιότερα συλλέγονται πληροφορίες από δυτικούς που έχουν καταφέρει να περάσουν τα σύνορα της χώρας.
Αλλά ακόμη κι έτσι, οι πολιτικές ραδιουργίες και η κυβερνώσα ελίτ παραμένουν εν πολλοίς αίνιγμα για τον έξω κόσμο. Οι αμερικανικές υπηρεσίες αντικατασκοπείας θεωρούν τη Βόρεια Κορέα έναν «δύσκολο στόχο» .
Καθώς τα ταξίδια στη Βόρεια Κορέα για τους δυτικούς είναι πολύ περιορισμένα, κάθε επίσκεψη εκεί είναι μια ευκαιρία για τη συγκέντρωση πληροφοριών.
Όταν ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον επισκέφθηκε την Βόρεια Κορέα το 2009 για να διαπραγματευτεί την απελευθέρωση δύο δημοσιογράφων, συνοδευόταν από τον γιατρό του και είδαν από κοντά τον Κιμ Γιονγκ ιλ, είπε ο Μάικλ Γκριν, πρόεδρος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ιαπωνίας.
«Αυτό ήταν χρήσιμο» λέει ο Γκριν, πρώην ειδικός σε θέματα Ασίας στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας του Λευκού Οίκου.
Αλλά οι επισκέψεις δυτικών αξιωματούχων στη Βόρεια Κορέα είναι λιγοστές και κάποιες από τις πληροφορίες που προέρχονται από τους συμμάχους στην Ασία, όπως η Κίνα, πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα της ατζέντας των ιδίων των συμμάχων.
«Οι Κινέζοι τον είδαν (τον Κιμ Γιονγκ ιλ) και δεν μας είπαν ότι είναι άρρωστος. Ουσιαστικά, οι Κινέζοι μας έλεγαν ότι φαίνεται μια χαρά» είπε ο Γκριν.
Η Κίνα ενδιαφέρεται για την πρόληψη της αστάθειας στην Βόρεια Κορέα ώστε να αποφύγει τα κύματα προσφύγων ή μία ισχυρότερη Βόρεια Κορέα ευθυγραμμισμένη με τις ΗΠΑ, είπε ο Γκριν.
«Θα εξακολουθήσουν να μας λένε ότι όλα είναι τέλεια, πολύ σταθερά» σχολίασε ο ίδιος.
Προσπαθώντας να διερευνήσουν τις πολιτικές ίντριγκες, οι Αμερικανοί αναλυτές που επικεντρώνονται στη Βόρεια Κορέα συμφωνούν ότι ο εκλιπών ηγέτης δεν άνοιξε τον δρόμο για την εξουσία στον διάδοχό του, τον 27χρονο (κατά προσέγγιση) γιό του Κιμ Γιον-ουν.
Δεν είναι επικεφαλής του στρατού ή του κόμματος και ενδέχεται να κοντραριστεί για την εξουσία με τον κουνιάδο του, που έχει μεγάλη παρασκηνιακή δύναμη.
«Δεν πρόκειται για μια οικογένεια που δειπνούν με αγάπη όλοι μαζί την Ημέρα των Ευχαριστιών» επισημαίνει ο Γκριν.
Ο Κιμ Γιονγκ ιλ άφησε μια από τις συζύγους του που δεν έχαιρε πλέον της εμπιστοσύνης του να πεθάνει από καρκίνο χωρίς την κατάλληλη θεραπεία και χωρίς να την επισκέπτεται, σύμφωνα με τον Γκριν.
Ο νέος ηγέτης σπούδασε σε διεθνή σχολή στην Ελβετία, στα μέσα της δεκαετίας του '90, αλλά αναμένεται να τηρήσει την ίδια σκληρή στάση με τον πατέρα του απέναντι στη Δύση, με μεγαλύτερη ανάγκη να αποδείξει πράγματα γιατί ακόμα δεν έχει εδραιώσει την εξουσία του.
«Ο πατέρας του Κιμ Γιονγκ ουν προετοιμάστηκε επί δεκαετίες για να αναλάβει την εξουσία και χρόνια μετά για να την εδραιώσει. Ο γιος του μπορεί να μην έχει αρκετή εμπειρία, και χρόνο, για να διαχειριστεί με επιτυχία τον στρατό και την ελίτ ώστε να κρατήσει στην εξουσία την οικογένεια Κιμ, «λέει Αμερικανός αξιωματούχος.
Όπως εξηγεί ο Μπρους Μπέχτολ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Angelo State και πρώην αξιωματούχος αντικατασκοπείας, ο γιος δεν βρίσκεται στην ίδια κατάσταση με τον πατέρα του όταν ανέλαβε. «Ενώ βρίσκεται στον δρόμο για την συγκέντρωση της εξουσίας του, δεν έχει ακόμη φτάσει εκεί. Και αυτή είναι μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στην κατάσταση το 1994 και στη σημερινή γιατί η εξουσία του Κιμ Γιονγκ ιλ ήταν συγκεντρωμένη» λέει ο Μπέχτολ.
«Ο μόνος τρόπος να διατηρήσει την εξουσία του είναι συνεχίζοντας το κατεστημένο που καθιέρωσε ο πατέρας του και αυτό σημαίνει τηρώντας σκληρή στάση» εξηγεί ο ίδιος.
Οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι μπορούν να δείξουν τις στρατιωτικές κινήσεις αλλά δεν απαντούν στις ερωτήσεις για το τι συμβαίνει στο πολιτικό πεδίο. «Μεγάλο μέρος αυτού είναι εικασίες» λέει ο Γκριν.
Αλλά η Δύση γνωρίζει περισσότερα για το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας, έχοντας διαπραγματευτεί συμφωνίες που τελικώς δεν τηρήθηκαν, λέει ο ίδιος.
«Η κυβέρνηση δεν γνωρίζει ακριβώς που βρίσκονται οι Βορειοκορεάτες σε σχέση με τις (πυρηνικές) τους δυνατότητες, αλλά σίγουρα γνωρίζει την κατεύθυνση την οποία ακολουθούν» .