Οι Αμερικανοί ιστορικοί έχουν μελετήσει όλες τις πτυχές της σκλαβιάς των Αφρικανών από τους λευκούς, αλλά έχουν αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό την υποδούλωση των λευκών από τους Βορειοαφρικανούς. «Χριστιανοί Σκλάβοι, Μουσουλμάνοι Αφέντες» είναι ένα βιβλίο προσεχτικά τεκμηριωμένο και γραμμένο με σαφήνεια για αυτό που αποκαλεί «την άλλη δουλεία» ο καθ. Ντέιβις, η οποία άνθισε την περίπου ίδια περίοδο με το υπερατλαντικό εμπόριο σάρκας, και κατέστρεψε εκατοντάδες ευρωπαϊκές παράκτιες κοινότητες.
Στο μυαλό των λευκών σήμερα, η δουλεία δεν παίζει καθόλου τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει στους μαύρους, αλλά όχι επειδή ήταν βραχυπρόθεσμο ή ασήμαντο πρόβλημα.
Η ιστορία της μεσογειακής δουλείας είναι, πράγματι, όσο σκοτεινή ήταν οι πιο μεροληπτικές περιγραφές της αμερικανικής δουλείας.
Στο δέκατο έκτο αιώνα, οι λευκοί σκλάβοι που απήχθηκαν από τους μουσουλμάνους ήταν περισσότεροι από τους Αφρικανούς που απελάθηκαν στην αμερικανική ήπειρο.
Ένα εμπόριο χονδρικής
Η ακτή Βαρβαρίας, η οποία εκτείνεται από το Μαρόκο έως τη σύγχρονη Λιβύη, ήταν η εστία μιας ακμάζουσας βιομηχανίας απαγωγής ανθρώπων όντων από το 1500 μέχρι το 1800 περίπου. Οι μεγάλες πρωτεύουσες του δουλεμπορίου ήταν η Σαλή στο Μαρόκο, η Τύνιδα, το Αλγέρι και η Τρίπολη, και κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου, οι ευρωπαϊκές ναυτικές δυνάμεις ήταν πολύ αδύναμες για να δημιουργήσουν περισσότερο από μία συμβολική αντίσταση.
Το υπερατλαντικό εμπόριο των μαύρων ήταν αυστηρά εμπορικό, αλλά για τους Άραβες, οι αναμνήσεις των Σταυροφοριών και η οργή για την εκδίωξη τους από την Ισπανία το 1492 φαίνεται ότι οδήγησε σε μια εκστρατεία απαγωγών των Χριστιανών, που πολύ μοιάζει με μια τζιχάντ.
«Ήταν ίσως αυτό το κεντρί της εκδίκησης, σε αντίθεση με τα καταδεκτικά παζάρια της πλατείας της αγοράς, το οποίο έκανε τους ισλαμικούς δουλεμπόρους πολύ πιο επιθετικούς και αρχικά (αν μπορεί να το πει κανείς) πιο πετυχημένους στη δουλειά τους από τους Χριστιανούς ομολόγους τους», γράφει ο καθ. Ντέιβις.
Κατά τη διάρκεια του δέκατου έκτου και δέκατου έβδομου αιώνα, περισσότεροι σκλάβοι μεταφέρθηκαν προς νότο σε όλη τη Μεσόγειο παρά προς δυτικά μέσω του Ατλαντικού. Ορισμένοι επιστραφήκαν στις οικογένειές τους για λύτρα, μερικοί χρησιμοποιήθηκαν για καταναγκαστική εργασία στη Βόρεια Αφρική, και οι λιγότερο τυχεροί πέθαναν ως σκλάβοι στις γαλέρες.
Το πιο εντυπωσιακό για Βαρβαρίκες επιδρομές είναι η κλίμακα και η εμβέλεια τους. Οι πειρατές απήγαγαν το μεγαλύτερο μέρος των δούλων τους με την παρακράτηση πλοίων, αλλά οργάνωναν επίσης μαζικές αμφίβιες επιθέσεις που ερήμωσαν σχεδόν ολόκληρα τμήματα της ιταλικής ακτής. Η Ιταλία ήταν ο πιο δημοφιλής στόχος, εν μέρει επειδή η Σικελία είναι μόλις 200 χλμ από την Τύνιδα, αλλά και επειδή δεν είχε ισχυρή κεντρική κυβέρνηση που θα μπορούσε να αντισταθεί στις εισβολές.
Σημαντικές επιδρομές συχνά δεν συναντούσαν καμία αντίσταση.
Όταν οι πειρατές λεηλάτησαν την Βέστα (Vieste) στη νότια Ιταλία το 1554, για παράδειγμα, απήγαγαν τον απίστευτο αριθμό των 6.000 αιχμαλώτων. Οι Αλγερινοί απήγαγαν 7.000 σκλάβοι στον κόλπο της Νάπολης το 1544, μία επιδρομή που έφερε τη πτώση της τιμής των σκλάβων τόσο πολύ χαμηλά, που έλεγαν ότι μπορείς να «αποκτήσεις έναν Χριστιανό για ένα κρεμμύδι».
Η Ισπανία γνώρισε επίσης επιθέσεις μεγάλης κλίμακας. Μετά από μια επιδρομή στην Γρανάδα το 1556 που έφερε 4.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, έλεγαν ότι «βρέχει Χριστιανούς στο Αλγέρι». Για κάθε σημαντική επιδρομή αυτού του είδους, πρέπει να υπήρχαν δεκάδες μικρότερες.
Η εμφάνιση ενός μεγάλου στόλου θα μπορούσε να αναγκάσει ολόκληρο τον πληθυσμό να φύγει ενδοχώρα, εκκενώνοντας τις παράκτιες περιοχές.
Το 1566, μια ομάδα 6.000 Τούρκων και Κουρσάρων διέσχισαν την Αδριατική και προσγειώθηκαν στη Fracaville. Οι αρχές δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα, και συνέστησαν την πλήρη εκκένωση, αφήνοντας στους Τούρκους τον έλεγχο πάνω από 1.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα εγκαταλελειμμένων χωριών μέχρι τη Serracapriola.
Όταν οι πειρατές εμφανίζονταν, οι άνθρωποι εγκατέλειπαν συχνά την ακτή για να πάνε στην κοντινότερη πόλη, αλλά και ο καθηγητής Ντέιβις εξηγεί ότι αυτό δεν ήταν πάντα μια καλή στρατηγική: «Πολλές πόλεις μεσαίου μεγέθους, γεμάτες με πρόσφυγες, δεν ήταν σε θέση να υποστούν μια μετωπική επίθεση από αρκετές εκατοντάδες κουρσάροι, και ο Ρέις [καπετάνιος των πειρατών] ο οποίος σε άλλες περιπτώσεις έπρεπε να αναζητήσει κάθε φορά μερικές δεκάδες σκλάβους κατά μήκος των παραλιών και στους λόφους, μπορούσε να βρει εύκολα χίλιους ή περισσότερους αιχμαλώτους συγκεντρωμένους σε ένα μέρος.»
Οι Πειρατές έρχονταν ξανά και ξανά για να λεηλατήσουν την ίδια περιοχή. Εκτός από ένα πολύ μεγαλύτερο αριθμό μικρών επιδρομών, η ακτή της Καλαβρίας επέστησε τις ακόλουθες λεηλασίες όλο και πιο σοβαρές σε λιγότερο από δέκα χρόνια : 700 άνθρωποι συλλαμβάνονται σε μία επιδρομή το 1636, χίλια το 1639 και το 4.000 το 1644.
Κατά τη διάρκεια του δέκατου έκτου και δέκατου έβδομου αιώνα, οι πειρατές εγκατάστησαν ημι-μόνιμες βάσεις στα νησιά Ischia και Procida, κοντά στις εκβολές του κόλπου της Νάπολης, από όπου έκαναν την επιλογή τους για εμπορικές κινήσεις.
Όταν προσγειώνονταν στην ακτή, οι μουσουλμάνοι κουρσάροι δεν παρέλειπαν να βεβηλώνουν τις εκκλησίες. Έκλεβαν συχνά τις καμπάνες, όχι μόνο επειδή το μέταλλο ήταν πολύτιμο, αλλά και για να φιμώσουν την χωριστή φωνή του Χριστιανισμού.
Στις μικρότερες και πιο συχνές επιδρομές, ένας μικρός αριθμός πλοίων επιχειρούσαν ύπουλα, πέφτοντας σε παραθαλάσσιους οικισμούς στη μέση της νύχτας, ώστε να πιάσουν τους ανθρώπους «ήσυχους και ακόμα γυμνούς στο κρεβάτι». Η πρακτική αυτή γέννησε τη σημερινή σικελιανή έκφραση, pigliato dai turchi, «πιασμένος από Τούρκους», που σημαίνει ότι σε έπιασαν στον ύπνο.
Οι σταθερές θηρευτικές επιχειρήσεις έκαναν έναν τρομερό αριθμό θυμάτων.
Οι γυναίκες ήταν πιο εύκολο να πιαστούν από τους άνδρες, και οι παράκτιες περιοχές έχαναν γρήγορα τις γυναίκες σε ηλικία να αποκτήσουν παιδιά. Οι ψαράδες φοβούνταν να βγουν έξω, η πήγαιναν στο πέλαγος μόνο σε νηοπομπές. Τελικά, οι Ιταλοί εγκατέλειψαν μεγάλο μέρος των ακτών τους. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Ντέιβις, στα τέλη του δέκατου έβδομου αιώνα, «η ιταλική χερσόνησος ήταν το θήραμα των πειρατών της Βαρβαρίας για δύο αιώνες ή περισσότερο, και οι παράκτιοι πληθυσμοί της στη συνέχεια οπισθοδρόμησαν σε μεγάλο βαθμό στα οχυρωμένα χωριά πάνω σε λόφους ή σε μεγαλύτερες πόλεις όπως το Ρίμινι, εγκαταλείποντας χιλιόμετρα κατοικημένης ακτογραμμής στους αλήτες και πειρατές».
Μόνο από το 1700 μπορούσαν οι Ιταλοί να αποτρέψουν τις θεαματικές γήινες επιδρομές, παρόλο η πειρατεία στις θάλασσες συνεχίστηκε ανεμπόδιστα .
Η πειρατεία οδήγησε την Ισπανία και ιδιαίτερα την Ιταλία να απομακρυνθούν από τη θάλασσα και να χάσουν την εμπορική και ναυτική παράδοση τους, με καταστροφικές συνέπειες: «Τουλάχιστον για την Ιβηρία και την Ιταλία, ο δέκατος έβδομος αιώνας αντιπροσώπευσε μια σκοτεινή περίοδο από την οποία οι ισπανικές και ιταλικές κοινωνίες βγήκαν ως απλές σκιές από αυτό που ήταν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χρυσών εποχών».
Ορισμένοι Άραβες πειρατές ήταν επιδέξιοι θαλασσοπόροι της ανοικτής θάλασσας και τρομοκρατούσαν τους Χριστιανούς σε απόσταση μέχρι 1600 χιλιομέτρων. Μια θεαματική επιδρομή στην Ισλανδία το 1627 έφερε σχεδόν 400 αιχμαλώτους .
Όλοι πιστεύουμε ότι η Αγγλία ήταν μια τεράστια ναυτική δύναμη από την εποχή του Francis Drake, αλλά κατά τη διάρκεια όλου του δέκατου έβδομου αιώνα, οι Άραβες πειρατές επιχειρούσαν ελεύθερα στα βρετανικά ύδατα, διεισδύοντας ακόμη και στις εκβολές του ποταμού Τάμεση για λεηλασία και επιδρομές στις παραλιακές πόλεις. Μέσα σε τρία μόλις χρόνια, 1606 - 1609, το βρετανικό ναυτικό παραδέχθηκε ότι είχε χάσει όχι λιγότερο από 466 βρετανικά και σκωτσέζικα εμπορικά πλοία, λόγω των Αλγερινών κουρσάρων. Στα μέσα της εκατονταετίας του 1600, οι Βρετανοί ασχολούνταν με την ενεργό διατλαντική μεταφορά μαύρων, αλλά πολλά από τα βρετανικά πληρώματα έγιναν ιδιοκτησία των Αράβων πειρατών.
Η ζωή κάτω από το μαστίγιο.
Οι γήινες επιθέσεις ήταν πιο κερδοφόρες, αλλά και πιο επικίνδυνες από τις καταλήψεις πλοίων στη θάλασσα. Τα πλοία ήταν ως εκ τούτου η κύρια πηγή λευκών σκλάβων. Σε αντίθεση με τα θύματά τους, οι πειρατές είχαν πλοία με δυο μέσα πρόωσης: οι σκλάβοι των γαλέρων επιπλέον από τα πανιά. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαν να προχωρήσουν με κουπιά προς ένα σταματημένο πλοίο λόγω έλλειψης αέρα και να του επιτεθούν όταν ήθελαν. Έφεραν πολλές διαφορετικές σημαίες, έτσι ώστε όταν ταξίδευαν μπορούσαν να φέρουν τη καταλληλότερη σημαία για να παραπλανήσουν το θήραμα τους.
Ένα εμπορικό πλοίο καλού μεγέθους μπορούσε να φέρει περίπου 20 ναύτες σε καλή υγιεινή κατάσταση για να αντέχουν μερικά χρόνια στις γαλέρες, και οι επιβάτες ήταν συνήθως κατάλληλοι για να πάρουν λύτρα. Οι ευγενείς και οι πλούσιοι έμποροι ήταν ελκυστικό θήραμα, όπως και οι Εβραίοι, οι οποίοι έφεραν γενικά υψηλά λύτρα από μέρος των ομόθρησκων τους. Οι ανώτεροι κληρικοί ήταν επίσης πολύτιμοι, επειδή το Βατικανό συνήθως πλήρωνε οποιοδήποτε τίμημα για να τους πάρει από τα χέρια των απίστων.
Κατά την προσέγγιση των πειρατών, οι επιβάτες έβγαλαν συχνά τα ωραία ρούχα τους και προσπαθούσαν να ντύνονται τόσο φτωχά όσο γινόταν, ελπίζοντας ότι οι απαγωγείς τους θα τους παρέδιναν στις οικογένειές τους έναντι χαμηλών λύτρων. Η προσπάθεια αυτή ήταν άχρηστη αν οι πειρατές βασάνιζαν τον καπετάνιο για πληροφορίες σχετικά με τους επιβάτες. Ήταν, επίσης, κοινή πρακτική να γδύνουν τους άνδρες, τόσο για την αναζήτηση τιμαλφών ραμμένων στα ρούχα τους όσο και να δουν αν οι Εβραίοι με περιτομή δεν ήταν μεταμφιεσμένοι σε Χριστιανούς.
Εάν οι πειρατές είχαν έλλειψη σκλάβων για τις γαλέρες, μπορούσαν να βάλουν μερικούς από τους αιχμαλώτους τους να εργαστούν άμεσα, αλλά οι αιχμάλωτοι τοποθετούνταν συνήθως στο αμπάρι για το ταξίδι επιστροφής. Ήταν στοιβαγμένοι, μόλις και μετά βίας μπορούσαν να κινηθούν μέσα στη βρώμα, τη δυσωδία και τα παράσιτα, και πολλοί έχαναν τη ζωή τους πριν από την επιστροφή στο λιμάνι.
Κατά την άφιξη στη Βόρεια Αφρική, ήταν παράδοση να παρελάσουν οι πρόσφατα συλλαβισμένοι Χριστιανοί στους δρόμους, έτσι ώστε το πλήθος μπορούσε να τους κοροϊδέψουν και τα παιδιά να τους πετάνε σκουπίδια.
Στην αγορά σκλάβων, οι άνδρες αναγκάζονταν να πηδήξουν για να αποδείξουν ότι δεν ήταν κουτσοί, και οι αγοραστές ήθελαν συχνά να τους γδύσουν για να διαπιστώσουν αν ήταν υγιείς. Αυτό επέτρεπε επίσης να αξιολογήσουν την σεξουαλική αξία τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Οι λευκές παλλακίδες είχαν υψηλή αξία, και σε όλες τις πρωτεύουσες του εμπορίου σκλάβων υπήρχε μια ακμάζουσα κοινότητα ομοφυλόφιλων. Οι αγοραστές που έλπιζαν να κάνουν γρήγορο κέρδος με υψηλά λύτρα εξέταζαν τους λοβούς των αυτιών για τον εντοπισμό των σημάτων διάτρησης, η οποία ήταν μια ένδειξη πλούτου. Ήταν επίσης συνηθισμένο να εξετάσουν τα δόντια των κρατουμένων για να εκτιμηθεί άν θα μπορούσε να επιβιώσει στο σκληρό καθεστώς της δουλείας.
Ο πασάς ή κυβερνήτης της περιοχής λάμβανε ένα ορισμένο ποσοστό σκλάβων ως μια μορφή φόρου εισοδήματος. Αυτοί ήταν σχεδόν πάντα άνδρες, και έγιναν κτήμα της κυβέρνησης παρά ιδιωτική περιουσία. Σε αντίθεση με τους ιδιωτικούς σκλάβους, οι οποίοι συνήθως επιβιβάζονταν με τους αφέντες τους, ζούσαν σε bagnos ή «λουτρά», όπως αποκαλούσαν τις αποθήκες σκλάβων του Πασά. Ήταν σύνηθες να ξυρίζουν τα κεφάλια και τα γένια των δημόσιων δούλων ως επιπλέον ταπείνωση, σε μια περίοδο κατά την οποία τα μαλλιά και το μούσι ήταν ένα σημαντικό μέρος της ανδρικής ταυτότητας.
Οι περισσότερες από αυτούς τους δημόσιους δούλους πέρναγαν το υπόλοιπο της ζωής τους ως σκλάβοι στις γαλέρες, και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πιο άθλια ζωή. Οι άνδρες ήταν αλυσοδεμένοι τρεις, τέσσερις ή πέντε ανά κουπί, με τους αστραγάλους δεμένους επίσης. Οι κωπηλάτες δεν απομακρύνονταν ποτέ από τα κουπιά τους, και όταν τους άφηναν να κοιμηθούν, κοιμόντουσαν στον πάγκο τους. Οι σκλάβοι μπορούσαν να ωθήσουν ο ένας τον άλλον για να ανακουφιστούν σε ένα άνοιγμα της γάστρας, αλλά ήταν συχνά τόσο κουρασμένοι ή απελπισμένοι να κινηθούν, και τα έκαναν όπου έμεναν. Δεν είχαν καμία προστασία από τον καυτό μεσογειακό ήλιο, και τα αφεντικά τους έγδαραν τις πλάτες τους, ήδη καμένες, με το αγαπημένο μέσο ενθάρρυνσης του εργοδηγόυ σκλάβων, ήτοι ένα επιμηκυμένο πέος μόσχου ή «μαστίγιο». Δεν υπήρχε σχεδόν καμία ελπίδα διαφυγής ή διάσωσης. Η αποστολή ενός σκλάβου γαλέρας ήταν να σκοτωθεί στη δουλειά -κυρίως σε επιδρομές για να συλληφθούν ακόμη περισσότερους δυστυχείς σαν τον ίδιον- και ο αφέντης του τον έριχνε στη θάλασσα με την πρώτη ένδειξη σοβαρής ασθένειας.
Συνεχίζεται.
Πηγή
http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2012/08/blog-post_5768.html