Ο καραγωγέας που έγινε απηνής διώκτης ελασιτών, στράφηκε εναντίον των κρατικών Αρχών, αθωώθηκε από πολλά δικαστήρια και σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1966
Ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα πρόσωπα της περιόδου 1944-1946, με δεκάδες αναφορές και σε σχόλια αναγνωστών μας, με τον οποίο δεν έχουμε ασχοληθεί μέχρι σήμερα ήταν ο Ευάγγελος (Βαγγέλης) Μαγγανάς, ένας άνθρωπος που από καραγωγέας στη Μεσσηνία έγινε αμείλικτος διώκτης των κομμουνιστών, στράφηκε εναντίον του κράτους, δικάστηκε 7 φορές και τελικά αθωώθηκε, για να αποσυρθεί από την «ενεργό δράση» και να σκοτωθεί σε τροχαίο το 1966, όπου και γι’ αυτό έχουν γραφτεί διάφορα.
Γενικότερα, για τον Μαγγανά έχουν ειπωθεί και γραφτεί πάρα πολλά και μοιραία η απόλυτη αλήθεια δεν μπορεί να εξακριβωθεί. Ο ίδιος π.χ. ισχυριζόταν ότι ρίχτηκε ή μάλλον έπεσε στην Πηγάδα του Μελιγαλά, από την οποία βγήκε τραυματισμένος. Ο κύριος Ιωάννης Κων. Μπουγάς όμως, στο βιβλίο του οποίου «Ματωμένες μνήμες 1940-1945» στηριχτήκαμε, κυρίως, για το σημερινό μας άρθρο, τον διαψεύδει γράφοντας ότι στα γεγονότα του Μελιγαλά, ο Μαγγανάς ήταν απών καθώς νοσηλευόταν σε πρόχειρο νοσοκομείο της Καλαμάτας τραυματισμένος μετά τα γεγονότα της μεσσηνιακής πρωτεύουσας. Εννοείται ότι τα σχόλια, οι πληροφορίες και όλες οι απόψεις είναι ευπρόσδεκτα, καλό όμως είναι να συνοδεύονται από πηγές για να μην τροφοδοτούνται χωρίς λόγο διαδικτυακές εντάσεις…
Ο Βαγγέλης Μαγγανάς και η ένταξή του στα Τάγματα Ασφαλείας
Ο Βαγγέλης Μαγγανάς γεννήθηκε στο χωριό Κρεμμύδια Πυλίας της Μεσσηνίας. Δεν μπορέσαμε όμως να βρούμε το έτος γέννησής του. Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν καραγωγέας, αμαξάς δηλαδή και γεωργοκτηνοτρόφος. Η αντικομμουνιστική του δράση ξεκίνησε μετά τον ξυλοδαρμό του σε μπλόκο του ΕΑΜ στον Ριζόμυλο ή τη Βελίκα. Ο ξυλοδαρμός του οφείλεται στο ότι δεν είχε άδεια από το ΕΑΜ του χωριού του για να πουλήσει τα προϊόντα του στην Καλαμάτα. Μετά τον ξυλοδαρμό του εντάχθηκε στα Τάγματα Ασφαλείας και πήρε μέρος σε συγκρούσεις με δυνάμεις του ΕΑΜ στη Μεσσηνία.
Πελοποννήσιοι μαχητές του ΕΑΜ
Η δράση του Μαγγανά στη Μεσσηνία (1945-1946)
Ο Μαγγανάς, όπως θα δούμε στη συνέχεια είχε σχέσεις και με τις κατοχικές Αρχές. Η κυρίως δράση του όμως ξεκίνησε από την Πυλία τον Απρίλιο του 1945. Μαζί του είχε λίγους πρώην ταγματασφαλίτες που είχαν επιζήσει από τις συγκρούσεις με το ΕΑΜ το 1944. Πολύ σύντομα όμως, το «Απόσπασμα Μαγγανά» έφτασε να έχει περισσότερους από 100 άνδρες. Πρώτες ενέργειές του ήταν το κυνήγι των φυγοδίκων και των παράνομων ενόπλων. Πολύ σύντομα όμως μετατράπηκε σε αυτόκλητο τιμωρό όσων είχαν δράση στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ή το Κ.Κ.Ε. Ο Μαγγανάς και πολλοί ακόμα θεωρούσαν ότι η Πολιτεία δεν έκανε ότι έπρεπε γι’ αυτούς που οι ίδιοι θεωρούσαν εγκληματίες. Η εφαρμογή της «άμεσης δημοκρατίας» από τον Μαγγανά έκανε πολλούς να παραβλέψουν τις όποιες παρανομίες του. Αλλά και η Δικαιοσύνη στάθηκε κάτι παραπάνω από γενναιόδωρη μαζί του. Δικάστηκε επτά φορές και τις δύο καταδικάστηκε ερήμην, σε θάνατο, τη μία και ισόβια, την άλλη. Ωστόσο στο Εφετείο αθωώθηκε.
Η πρώτη δίκη
Η πρώτη δίκη για τη δράση του στην Καλαμάτα με τα Τάγματα Ασφαλείας έγινε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το φθινόπωρο του 1945. Ο Μαγγανάς καταδικάστηκε σε ισόβια. Άσκησε έφεση που εκδικάστηκε στο Εφετείο Ναυπλίου. Για να καλύψει τα έξοδα της δίκης η μητέρα του έκανε έρανο στην Πυλία και την Τριφυλία. Βρήκε μάλιστα πολύ θερμή ανταπόκριση. Ο Μαγγανάς αθωώθηκε και οι θαυμαστές του στην περιοχή της Αργολίδας του έκαναν δώρο ένα ωραιότατο άλογο. Το Απόσπασμα του Μαγγανά όταν επέστρεψε στη Μεσσηνία, έγινε έφιππο και η φήμη του απλώθηκε παντού. Μόνο στην Τριφυλία, πιθανότατα λόγω της παρουσίας του Αποσπασματάρχη Ντίνου Τσαγκάρη, δεν έδρασε ποτέ. Ο Μαγγανάς όμως, δεν άργησε να παρεκτραπεί και να συγκρουστεί με δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και της Χωροφυλακής, οι οποίες είχαν επανέλθει στα καθήκοντά τους.
Πολλοί αριστεροί κρατούμενοι στις φυλακές και τη Μακρόνησο άρχισαν να κάνουν τις δικές τους καταγγελίες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα αρκετοί ταγματασφαλίτες της Μεσσηνίας, μέλη πλέον οι περισσότεροι των Αποσπασμάτων Χιτών να βρίσκονται κρατούμενοι στην Καλαμάτα. Η κυβέρνηση Σοφούλη, στις 10 Δεκεμβρίου 1945 ανακοίνωσε τα «μέτρα αποσυμφόρησης των φυλακών». Χιλιάδες αριστεροί αφέθηκαν ελεύθεροι. Καθώς φοβούνταν όμως να πάνε στα χωριά τους συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα ή τις πρωτεύουσες των νομών.
Η δράση του Μαγγανά στη Μεσσηνία (1945-1946)
Ο Μαγγανάς, όπως θα δούμε στη συνέχεια είχε σχέσεις και με τις κατοχικές Αρχές. Η κυρίως δράση του όμως ξεκίνησε από την Πυλία τον Απρίλιο του 1945. Μαζί του είχε λίγους πρώην ταγματασφαλίτες που είχαν επιζήσει από τις συγκρούσεις με το ΕΑΜ το 1944. Πολύ σύντομα όμως, το «Απόσπασμα Μαγγανά» έφτασε να έχει περισσότερους από 100 άνδρες. Πρώτες ενέργειές του ήταν το κυνήγι των φυγοδίκων και των παράνομων ενόπλων. Πολύ σύντομα όμως μετατράπηκε σε αυτόκλητο τιμωρό όσων είχαν δράση στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ή το Κ.Κ.Ε. Ο Μαγγανάς και πολλοί ακόμα θεωρούσαν ότι η Πολιτεία δεν έκανε ότι έπρεπε γι’ αυτούς που οι ίδιοι θεωρούσαν εγκληματίες. Η εφαρμογή της «άμεσης δημοκρατίας» από τον Μαγγανά έκανε πολλούς να παραβλέψουν τις όποιες παρανομίες του. Αλλά και η Δικαιοσύνη στάθηκε κάτι παραπάνω από γενναιόδωρη μαζί του. Δικάστηκε επτά φορές και τις δύο καταδικάστηκε ερήμην, σε θάνατο, τη μία και ισόβια, την άλλη. Ωστόσο στο Εφετείο αθωώθηκε.
Η πρώτη δίκη
Η πρώτη δίκη για τη δράση του στην Καλαμάτα με τα Τάγματα Ασφαλείας έγινε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το φθινόπωρο του 1945. Ο Μαγγανάς καταδικάστηκε σε ισόβια. Άσκησε έφεση που εκδικάστηκε στο Εφετείο Ναυπλίου. Για να καλύψει τα έξοδα της δίκης η μητέρα του έκανε έρανο στην Πυλία και την Τριφυλία. Βρήκε μάλιστα πολύ θερμή ανταπόκριση. Ο Μαγγανάς αθωώθηκε και οι θαυμαστές του στην περιοχή της Αργολίδας του έκαναν δώρο ένα ωραιότατο άλογο. Το Απόσπασμα του Μαγγανά όταν επέστρεψε στη Μεσσηνία, έγινε έφιππο και η φήμη του απλώθηκε παντού. Μόνο στην Τριφυλία, πιθανότατα λόγω της παρουσίας του Αποσπασματάρχη Ντίνου Τσαγκάρη, δεν έδρασε ποτέ. Ο Μαγγανάς όμως, δεν άργησε να παρεκτραπεί και να συγκρουστεί με δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και της Χωροφυλακής, οι οποίες είχαν επανέλθει στα καθήκοντά τους.
Πολλοί αριστεροί κρατούμενοι στις φυλακές και τη Μακρόνησο άρχισαν να κάνουν τις δικές τους καταγγελίες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα αρκετοί ταγματασφαλίτες της Μεσσηνίας, μέλη πλέον οι περισσότεροι των Αποσπασμάτων Χιτών να βρίσκονται κρατούμενοι στην Καλαμάτα. Η κυβέρνηση Σοφούλη, στις 10 Δεκεμβρίου 1945 ανακοίνωσε τα «μέτρα αποσυμφόρησης των φυλακών». Χιλιάδες αριστεροί αφέθηκαν ελεύθεροι. Καθώς φοβούνταν όμως να πάνε στα χωριά τους συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα ή τις πρωτεύουσες των νομών.
Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης
Η Καλαμάτα, εκείνη την εποχή, ήταν κέντρο οργάνωσης και δράσης μελών της Πολιτοφυλακής, της ΟΠΛΑ και του ΕΑΜ. Επικεφαλής των Ομάδων Λαϊκής αυτοάμυνας των αριστερών, οι οποίοι συναγωνίζονταν τους Χίτες σε βίαιες πράξεις ήταν ο Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΚΚΕ Μάριος Καμπούρης και ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Αρίστος Καμαρινός. Στις 16 Ιανουαρίου 1946 δολοφονήθηκαν στον δρόμο Σπάρτης-Κροκεών, μετά από ενέδρα σε λεωφορείο, ο αρχηγός των Χιτών Λακωνίας, δικηγόρος Γρηγόρης Κοντοβουνήσιος και ο εξάχρονος γιος του, από μια ανταρτοομάδα κομμουνιστών. Παράλληλα, σε διάφορα άλλα σημεία της Λακωνίας, δολοφονήθηκαν 4 άτομα ακόμα. Αυτά προκάλεσαν συγκρούσεις με θύματα στη Σπάρτη και την Καλαμάτα. Στις 18/1/1946 Χίτες επιτέθηκαν με αυτόματα και χειροβομβίδες στο καφενείο Κατσαρού όπου σύχναζαν αριστεροί. Οι αριστεροί ξεσηκώθηκαν εναντίον των Αρχών, λέγοντας ότι δεν τους προστάτευαν. Αμέσως μετά έλαβε χώρα το διαβόητο «Κίνημα Μαγγανά».
Το «Κίνημα Μαγγανά» και η κατάληψη της Καλαμάτας
Ο Μαγγανάς φαίνεται ότι γνώριζε εκ των προτέρων ή περίμενε ότι θα συμβούν αυτά τα γεγονότα. Βρήκε αφορμή λοιπόν, να εμφανιστεί ως αυτόκλητος τιμωρός στην Καλαμάτα. Με μία ισχυρή δύναμη από 1.000 άνδρες και μερικές δεκάδες γυναίκες, μητέρες και χήρες θυμάτων του ΕΛΑΣ, της ΟΠΛΑ και της Πολιτοφυλακής μπήκε στην πόλη καταλύοντας όλες τις Αρχές (Νομάρχη, Φρούραρχο, Εισαγγελέα κ.λπ.) και ελευθέρωσε 32 Χίτες από το Α’ Αστυνομικό Τμήμα. Αν και ζήτησε να πάρει από τις φυλακές και τους αριστερούς υπόδικους, οι αστυνομικοί και χωροφύλακες αρνήθηκαν να τους παραδώσουν. Παρά την αριθμητική του υπεροπλία, ο Μαγγανάς δεν κατέφυγε στη βία. Παρέμεινε τρεις μέρες στην πόλη, αφαίρεσε μεγάλες ποσότητες οπλισμού από τα αστυνομικά τμήματα και έκαψε τους φακέλους των ταγματασφαλιτών που βρίσκονταν στο δικαστικό μέγαρο.
Η Καλαμάτα, εκείνη την εποχή, ήταν κέντρο οργάνωσης και δράσης μελών της Πολιτοφυλακής, της ΟΠΛΑ και του ΕΑΜ. Επικεφαλής των Ομάδων Λαϊκής αυτοάμυνας των αριστερών, οι οποίοι συναγωνίζονταν τους Χίτες σε βίαιες πράξεις ήταν ο Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΚΚΕ Μάριος Καμπούρης και ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Αρίστος Καμαρινός. Στις 16 Ιανουαρίου 1946 δολοφονήθηκαν στον δρόμο Σπάρτης-Κροκεών, μετά από ενέδρα σε λεωφορείο, ο αρχηγός των Χιτών Λακωνίας, δικηγόρος Γρηγόρης Κοντοβουνήσιος και ο εξάχρονος γιος του, από μια ανταρτοομάδα κομμουνιστών. Παράλληλα, σε διάφορα άλλα σημεία της Λακωνίας, δολοφονήθηκαν 4 άτομα ακόμα. Αυτά προκάλεσαν συγκρούσεις με θύματα στη Σπάρτη και την Καλαμάτα. Στις 18/1/1946 Χίτες επιτέθηκαν με αυτόματα και χειροβομβίδες στο καφενείο Κατσαρού όπου σύχναζαν αριστεροί. Οι αριστεροί ξεσηκώθηκαν εναντίον των Αρχών, λέγοντας ότι δεν τους προστάτευαν. Αμέσως μετά έλαβε χώρα το διαβόητο «Κίνημα Μαγγανά».
Το «Κίνημα Μαγγανά» και η κατάληψη της Καλαμάτας
Ο Μαγγανάς φαίνεται ότι γνώριζε εκ των προτέρων ή περίμενε ότι θα συμβούν αυτά τα γεγονότα. Βρήκε αφορμή λοιπόν, να εμφανιστεί ως αυτόκλητος τιμωρός στην Καλαμάτα. Με μία ισχυρή δύναμη από 1.000 άνδρες και μερικές δεκάδες γυναίκες, μητέρες και χήρες θυμάτων του ΕΛΑΣ, της ΟΠΛΑ και της Πολιτοφυλακής μπήκε στην πόλη καταλύοντας όλες τις Αρχές (Νομάρχη, Φρούραρχο, Εισαγγελέα κ.λπ.) και ελευθέρωσε 32 Χίτες από το Α’ Αστυνομικό Τμήμα. Αν και ζήτησε να πάρει από τις φυλακές και τους αριστερούς υπόδικους, οι αστυνομικοί και χωροφύλακες αρνήθηκαν να τους παραδώσουν. Παρά την αριθμητική του υπεροπλία, ο Μαγγανάς δεν κατέφυγε στη βία. Παρέμεινε τρεις μέρες στην πόλη, αφαίρεσε μεγάλες ποσότητες οπλισμού από τα αστυνομικά τμήματα και έκαψε τους φακέλους των ταγματασφαλιτών που βρίσκονταν στο δικαστικό μέγαρο.
Προκήρυξη της Χ στις 7-10-1943
Παράλληλα, φεύγοντας, πήρε 150 πολίτες σαν ομήρους για να μην τον εμποδίσει η Εθνοφυλακή να βγει από την Καλαμάτα. Το ΕΑΜ, παρά το ότι είχε μεγάλες δυνάμεις, στην Καλαμάτα και τον Ταΰγετο δεν κινήθηκε κατά του Μαγγανά. Εκ των υστέρων, ο επικεφαλής του Καμαρινός είπε το κλασικό: «… δεν μας αφήσαν οι υπεύθυνοι» και αναφέρει ότι όσα του είπε ο Μάριος Καμπούρης του «έδεσαν τα χέρια». Σε άλλο σημείο του βιβλίου του όμως αντιφάσκει καθώς γράφει ότι είχαν πιάσει θέσεις, «… έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τους θρασύδειλους συμμορίτες που όμως δεν τόλμησαν να εμφανιστούν γιατί μάθανε ότι τους περίμενε το αντάρτικο ντουφέκι». Βέβαια, στους Γαργαλιάνους και τον Μελιγαλά, το αντάρτικο ντουφέκι σκότωνε λίγους ένοπλους στις μάχες και εκατοντάδες άμαχους μετά από αυτές…
Η κυβέρνηση Σοφούλη για να αντιμετωπίσει τον Μαγγανά κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε Λακωνία και Μεσσηνία, άλλαξε τον στρατιωτικό διοικητή Τρίπολης και έστειλε εναντίον του ένα Τάγμα Εθνοφυλακής και 200 χωροφύλακες. Παράλληλα, το αντιτορπιλικό «Κρήτη» έλαβε εντολή να κατευθυνθεί στα μεσσηνιακά παράλια. Δυο μέρες αργότερα, με παρέμβαση του Βρετανού στρατιωτικού διοικητή Μεσσηνίας και του Μητροπολίτη της περιοχής, οι όμηροι αφέθηκαν ελεύθεροι. Η «επιχείρηση» του Μαγγανά στην Καλαμάτα κόστισε τη ζωή σε 15 πολίτες. Μετά τα γεγονότα, εκατοντάδες μέλη και στελέχη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ εγκατέλειψαν την πρωτεύουσα της Μεσσηνίας. Οι πιο πολλοί για την Αθήνα και λιγότεροι για τα βουνά της περιοχής. Παρά τη βία και τα θύματα, οι Καλαματιανοί ύμνησαν τον Μαγγανά. Το τραγούδι που γράφτηκε γι’ αυτόν ακουγόταν στη νότια Πελοπόννησο για πολλά χρόνια.
Παράλληλα, φεύγοντας, πήρε 150 πολίτες σαν ομήρους για να μην τον εμποδίσει η Εθνοφυλακή να βγει από την Καλαμάτα. Το ΕΑΜ, παρά το ότι είχε μεγάλες δυνάμεις, στην Καλαμάτα και τον Ταΰγετο δεν κινήθηκε κατά του Μαγγανά. Εκ των υστέρων, ο επικεφαλής του Καμαρινός είπε το κλασικό: «… δεν μας αφήσαν οι υπεύθυνοι» και αναφέρει ότι όσα του είπε ο Μάριος Καμπούρης του «έδεσαν τα χέρια». Σε άλλο σημείο του βιβλίου του όμως αντιφάσκει καθώς γράφει ότι είχαν πιάσει θέσεις, «… έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τους θρασύδειλους συμμορίτες που όμως δεν τόλμησαν να εμφανιστούν γιατί μάθανε ότι τους περίμενε το αντάρτικο ντουφέκι». Βέβαια, στους Γαργαλιάνους και τον Μελιγαλά, το αντάρτικο ντουφέκι σκότωνε λίγους ένοπλους στις μάχες και εκατοντάδες άμαχους μετά από αυτές…
Η κυβέρνηση Σοφούλη για να αντιμετωπίσει τον Μαγγανά κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε Λακωνία και Μεσσηνία, άλλαξε τον στρατιωτικό διοικητή Τρίπολης και έστειλε εναντίον του ένα Τάγμα Εθνοφυλακής και 200 χωροφύλακες. Παράλληλα, το αντιτορπιλικό «Κρήτη» έλαβε εντολή να κατευθυνθεί στα μεσσηνιακά παράλια. Δυο μέρες αργότερα, με παρέμβαση του Βρετανού στρατιωτικού διοικητή Μεσσηνίας και του Μητροπολίτη της περιοχής, οι όμηροι αφέθηκαν ελεύθεροι. Η «επιχείρηση» του Μαγγανά στην Καλαμάτα κόστισε τη ζωή σε 15 πολίτες. Μετά τα γεγονότα, εκατοντάδες μέλη και στελέχη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ εγκατέλειψαν την πρωτεύουσα της Μεσσηνίας. Οι πιο πολλοί για την Αθήνα και λιγότεροι για τα βουνά της περιοχής. Παρά τη βία και τα θύματα, οι Καλαματιανοί ύμνησαν τον Μαγγανά. Το τραγούδι που γράφτηκε γι’ αυτόν ακουγόταν στη νότια Πελοπόννησο για πολλά χρόνια.
Άφιξη βρετανικού Τάγματος στην Καλαμάτα το 1945
Ἀπ’ ὅλα τ’Ἀποσπάσματα τοῦ Μαγγανᾶ μ’ἀρέσει
πού ἔχει τίς σφαῖρες σταυρωτά κι’αὐτόματο στή μέση
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
νά χαρεῖς τ’Ἀπόσπασμά σου
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
μέ τούς Χίτες τά παιδιά σου.
Μέ τί καρδιά ρέ Μαγγανά, στήν Καλαμάτα μπῆκες
καί ἔσπασες τίς φυλακές καί ἔβγαλες τούς Χίτες
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
νά χαρεῖς τή λεβεντιά σου
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
μέ τούς Χίτες τά παιδιά σου.
Ἀπ’ ὅλα τ’Ἀποσπάσματα τοῦ Μαγγανᾶ μ’ἀρέσει
πού ἔχει τίς σφαῖρες σταυρωτά κι’αὐτόματο στή μέση
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
νά χαρεῖς τ’Ἀπόσπασμά σου
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
μέ τούς Χίτες τά παιδιά σου.
Μέ τί καρδιά ρέ Μαγγανά, στήν Καλαμάτα μπῆκες
καί ἔσπασες τίς φυλακές καί ἔβγαλες τούς Χίτες
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
νά χαρεῖς τή λεβεντιά σου
Γειά σου Μαγγανά μου γειά σου
μέ τούς Χίτες τά παιδιά σου.
Χίτες στην περιοχή Γαργαρέττα-Νέου Κόσμου
Η οργάνωση του Μαγγανά τέθηκε εκτός νόμου και ο ίδιος επικηρύχθηκε για 15 εκατομμύρια δραχμές. Ωστόσο, ο Μαγγανάς εκστράτευσε στη Σπάρτη και το Γύθειο πριν επιστρέψει στην Πυλία. Έκτακτο Στρατοδικείο τον καταδίκασε, όπως και δύο συντρόφους του, σε θάνατο και άλλους 17 άνδρες του σε κάθειρξη 17 ετών τον καθένα. Ο Μαγγανάς δεν συνελήφθη, περιόρισε όμως για ένα διάστημα τη δράση του. Ήταν όμως πολύ δύσκολο να διατηρήσει το απόσπασμά του από έφιππους άνδρες. Κατέφυγε έτσι στο πλιάτσικο και την αναγκαστική φορολογία, κάτι που εξόργισε όχι μόνο τους αντιπάλους, αλλά και τους οπαδούς του.
Όταν μια αντάρτικη ομάδα του ΚΚΕ άρχισε τις επιθέσεις στην περιοχή της Κορώνης, με επικεφαλής τον καπετάν Γρίβα, ο Μαγγανάς ξεκίνησε την καταδίωξη. Κάποια στιγμή η ομάδα του Γρίβα καταδιωκόμενη από το Απόσπασμα Μαγγανά διασπάστηκε στα δύο για να ξεφύγει. Μερικοί από τους αντάρτες της μιας ομάδας έπεσαν σε ενέδρα ανδρών της Χωροφυλακής, στη θέση «Χάνι Τετζερίδη». Ο Γρίβας και ο υπαρχηγός του Βασίλης Κωνσταντακόπουλος σκοτώθηκαν. Ο Μαγγανάς κυνήγησε την άλλη ομάδα, συνέλαβε τρεις αντάρτες και τους παρέδωσε στους χωροφύλακες. Αυτοί τους οδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα Πύλου.
Σε όσους συγγενείς και φίλους πήγαιναν να τους επισκεφτούν, οι τρεις κρατούμενοι εκτόξευαν απειλές εναντίον του Μαγγανά και της οικογένειάς του. Ο ίδιος το έμαθε και με 150 άνδρες περικύκλωσε την Πύλο. Κατευθύνθηκε με μερικούς ακόμα στο Αστυνομικό Τμήμα και ζήτησε να του παραδώσουν τους κρατούμενους. Οι χωροφύλακες αρνήθηκαν. Ο Μαγγανάς έστησε δύο πολυβόλα απέναντι από το Αστυνομικό Τμήμα και με ριπές έσπασε την πόρτα της εισόδου. Στη συνέχεια, πήρε τους τρεις κρατούμενους (Αρίστο Καρβέλα, Κωνσταντίνο Αναστόπουλο και Θεοδόσιο Μαυρούλη) και τους εκτέλεσε εν ψυχρώ στην πλατεία της πόλης. Με αυτήν την ενέργεια, ξεπέρασε κάθε όριο ανεκτικότητας για τις κρατικές Αρχές. Πιέστηκε από παντού να παραδοθεί. Τελικά αυτό έγινε στις 22 Μαΐου 1946 στον δρόμο Πύλου-Καλαμάτας. Ο Μαγγανάς συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Αβέρωφ της Αθήνας. Αυτό σήμανε το τέλος της δράσης του…
Ο Μαγγανάς δικάστηκε επανειλημμένα σε διάφορα δικαστήρια της Αθήνας, στο Έκτακτο Στρατοδικείο της Κορίνθου και τέλος στο κακουργιοδικείο του Πειραιά για τα γεγονότα της Καλαμάτας, της Πύλου και για μια δολοφονία, ακόμα στην Καλλιθέα Πυλίας, για την οποία είχε κατηγορηθεί, ωστόσο ο ίδιος δεν την αποδέχτηκε ποτέ. Ο Μαγγανάς αθωώθηκε σε όλες τις δίκες! Πού οφειλόταν αυτό; Οι δίκες έγιναν καθώς ο εμφύλιος πόλεμος βρισκόταν στην κορύφωσή του. Δύσκολα θα βρίσκονταν δικαστές και ένορκοι που θα καταδίκαζαν τον Μαγγανά. Υπήρχε επίσης και η κομμουνιστική προπαγάνδα που χρέωνε στον Μαγγανά εγκλήματα που δεν είχε διαπράξει, με αποτέλεσμα να κατηγορείται για κάθε έγκλημα που γινόταν στην Μεσσηνία.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των δολοφονιών των «φυγόδικων κομμουνιστών» Πιρπιρή, Σταθόπουλου και Μιάμη στην Ασούτενα της Τριφυλίας το 1945. Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ, Αρίστος Καμαρινός, τις χρεώνει στον Μαγγανά σε βιβλίο του που έχει κάνει περισσότερες από 6 εκδόσεις μέχρι σήμερα. Όμως οι συγκεκριμένοι δολοφονήθηκαν από τον Ντίνο Τσαγκάρη, όπως παραδέχεται ο γιος του Νίκος στο βιβλίο του Ι. Μπουγά, «Ματωμένες Μνήμες 1940-1945».
Πέρα από όλα αυτά, κατά τις συνεχείς δίκες του, ο Μαγγανάς είχε αμέριστη συμπαράσταση από τους δύο αδελφούς Κετσέα, αξιωματικούς από την Καλαμάτα και από στελέχη της "Χ" στην Αθήνα. Αυτό έκανε πολλούς να θεωρούν βέβαιο ότι ο Βαγγέλης Μαγγανάς ήταν μέλος της "Χ". Η δράση του στη Μεσσηνία, πάντως, αποθάρρυνε πολλούς αριστερούς συντοπίτες του από το να «βγουν στα βουνά της». Και όσοι εντάχθηκαν στον ΔΣΕ προτίμησαν να καταφύγουν σε αντάρτικα τμήματα άλλων περιοχών του Μοριά...
Ενώ σε πολλά άρθρα στο διαδίκτυο υπάρχουν εκτενείς αναφορές στη δράση του Μαγγανά το 1945-1946, δεν αναφέρεται σχεδόν πουθενά η δράση του κατά την Κατοχή και η συνεργασία του με τους κατακτητές. Εκτενείς είναι οι αναφορές που κάνει ο Νίκος Ι. Ζέρβης, στο πολύτομο έργο του «ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση», τόμος Ε'. Τα σχετικά αποσπάσματα είχε την καλοσύνη να μας στείλει ο κύριος Μπουγάς, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά. Παραθέτουμε εδώ μερικά άγνωστα στοιχεία. Στις 4 Φεβρουαρίου 1944, οι Γερμανοί έστησαν μπλόκο γύρω από την αγορά της Καλαμάτας. Μαζί τους ήταν και δύο-τρεις νεαροί συνεργάτες του Νομάρχη Μεσσηνίας Περωττή, ένοπλοι μάλιστα. Αυτοί συνεργάζονταν με την Geheime Feldpolizei (GFP) και αποτελούσαν τον φόβο και τρόμο των Καλαματιανών. Μάλιστα, ιδιαίτερο μένος έτρεφαν για κάποιους συμμαθητές τους...
Ανάμεσα στους νεαρούς αυτούς ήταν και ο Μαγγανάς. Αυτόπτης μάρτυρας που καταδιώχθηκε από τους Γερμανούς, περιγράφει και έναν Έλληνα νεαρό ένοπλο που φορούσε μια στρατιωτική στολή του χρώματος της Χωροφυλακής και είχε στον ώμο του ένα ιταλικό τυφέκιο. Επρόκειτο για τον Βαγγέλη Μαγγανά. Μετά την κατάληψη της Καλαμάτας από τους αντάρτες (ΕΑΜ, ΕΛΑΣ ΚΚΕ), συνελήφθη από αυτούς και οδηγήθηκε για εκτέλεση μαζί με άλλους. Καθώς, όμως, είχε χτυπηθεί επιπόλαια, διασώθηκε (Σεπτέμβριος 1944). Μετά τον Μάρτιο του 1945, όπως αναφέραμε, οδηγήθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων με την κατηγορία ότι παρέδωσε στους Γερμανούς πατριώτες που συνελήφθησαν σε διάφορα μπλόκα. Στην καταδικαστική απόφαση, σε ισόβια, ο Μαγγανάς χαρακτηρίζεται ως «πρώην ταγματασφαλίτης», (Εφημερίδα «Θάρρος», 24/11/1945). Όμως, όπως αναφέραμε, στο Εφετείο, ο Μαγγανάς αθωώθηκε.
Η οργάνωση του Μαγγανά τέθηκε εκτός νόμου και ο ίδιος επικηρύχθηκε για 15 εκατομμύρια δραχμές. Ωστόσο, ο Μαγγανάς εκστράτευσε στη Σπάρτη και το Γύθειο πριν επιστρέψει στην Πυλία. Έκτακτο Στρατοδικείο τον καταδίκασε, όπως και δύο συντρόφους του, σε θάνατο και άλλους 17 άνδρες του σε κάθειρξη 17 ετών τον καθένα. Ο Μαγγανάς δεν συνελήφθη, περιόρισε όμως για ένα διάστημα τη δράση του. Ήταν όμως πολύ δύσκολο να διατηρήσει το απόσπασμά του από έφιππους άνδρες. Κατέφυγε έτσι στο πλιάτσικο και την αναγκαστική φορολογία, κάτι που εξόργισε όχι μόνο τους αντιπάλους, αλλά και τους οπαδούς του.
Όταν μια αντάρτικη ομάδα του ΚΚΕ άρχισε τις επιθέσεις στην περιοχή της Κορώνης, με επικεφαλής τον καπετάν Γρίβα, ο Μαγγανάς ξεκίνησε την καταδίωξη. Κάποια στιγμή η ομάδα του Γρίβα καταδιωκόμενη από το Απόσπασμα Μαγγανά διασπάστηκε στα δύο για να ξεφύγει. Μερικοί από τους αντάρτες της μιας ομάδας έπεσαν σε ενέδρα ανδρών της Χωροφυλακής, στη θέση «Χάνι Τετζερίδη». Ο Γρίβας και ο υπαρχηγός του Βασίλης Κωνσταντακόπουλος σκοτώθηκαν. Ο Μαγγανάς κυνήγησε την άλλη ομάδα, συνέλαβε τρεις αντάρτες και τους παρέδωσε στους χωροφύλακες. Αυτοί τους οδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα Πύλου.
Σε όσους συγγενείς και φίλους πήγαιναν να τους επισκεφτούν, οι τρεις κρατούμενοι εκτόξευαν απειλές εναντίον του Μαγγανά και της οικογένειάς του. Ο ίδιος το έμαθε και με 150 άνδρες περικύκλωσε την Πύλο. Κατευθύνθηκε με μερικούς ακόμα στο Αστυνομικό Τμήμα και ζήτησε να του παραδώσουν τους κρατούμενους. Οι χωροφύλακες αρνήθηκαν. Ο Μαγγανάς έστησε δύο πολυβόλα απέναντι από το Αστυνομικό Τμήμα και με ριπές έσπασε την πόρτα της εισόδου. Στη συνέχεια, πήρε τους τρεις κρατούμενους (Αρίστο Καρβέλα, Κωνσταντίνο Αναστόπουλο και Θεοδόσιο Μαυρούλη) και τους εκτέλεσε εν ψυχρώ στην πλατεία της πόλης. Με αυτήν την ενέργεια, ξεπέρασε κάθε όριο ανεκτικότητας για τις κρατικές Αρχές. Πιέστηκε από παντού να παραδοθεί. Τελικά αυτό έγινε στις 22 Μαΐου 1946 στον δρόμο Πύλου-Καλαμάτας. Ο Μαγγανάς συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Αβέρωφ της Αθήνας. Αυτό σήμανε το τέλος της δράσης του…
Οι αλλεπάλληλες δίκες του Μαγγανά - Για ποιους λόγους αθωωνόταν πάντα; - Ποιοι τον βοήθησαν;
Ο Μαγγανάς δικάστηκε επανειλημμένα σε διάφορα δικαστήρια της Αθήνας, στο Έκτακτο Στρατοδικείο της Κορίνθου και τέλος στο κακουργιοδικείο του Πειραιά για τα γεγονότα της Καλαμάτας, της Πύλου και για μια δολοφονία, ακόμα στην Καλλιθέα Πυλίας, για την οποία είχε κατηγορηθεί, ωστόσο ο ίδιος δεν την αποδέχτηκε ποτέ. Ο Μαγγανάς αθωώθηκε σε όλες τις δίκες! Πού οφειλόταν αυτό; Οι δίκες έγιναν καθώς ο εμφύλιος πόλεμος βρισκόταν στην κορύφωσή του. Δύσκολα θα βρίσκονταν δικαστές και ένορκοι που θα καταδίκαζαν τον Μαγγανά. Υπήρχε επίσης και η κομμουνιστική προπαγάνδα που χρέωνε στον Μαγγανά εγκλήματα που δεν είχε διαπράξει, με αποτέλεσμα να κατηγορείται για κάθε έγκλημα που γινόταν στην Μεσσηνία.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των δολοφονιών των «φυγόδικων κομμουνιστών» Πιρπιρή, Σταθόπουλου και Μιάμη στην Ασούτενα της Τριφυλίας το 1945. Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ, Αρίστος Καμαρινός, τις χρεώνει στον Μαγγανά σε βιβλίο του που έχει κάνει περισσότερες από 6 εκδόσεις μέχρι σήμερα. Όμως οι συγκεκριμένοι δολοφονήθηκαν από τον Ντίνο Τσαγκάρη, όπως παραδέχεται ο γιος του Νίκος στο βιβλίο του Ι. Μπουγά, «Ματωμένες Μνήμες 1940-1945».
Πέρα από όλα αυτά, κατά τις συνεχείς δίκες του, ο Μαγγανάς είχε αμέριστη συμπαράσταση από τους δύο αδελφούς Κετσέα, αξιωματικούς από την Καλαμάτα και από στελέχη της "Χ" στην Αθήνα. Αυτό έκανε πολλούς να θεωρούν βέβαιο ότι ο Βαγγέλης Μαγγανάς ήταν μέλος της "Χ". Η δράση του στη Μεσσηνία, πάντως, αποθάρρυνε πολλούς αριστερούς συντοπίτες του από το να «βγουν στα βουνά της». Και όσοι εντάχθηκαν στον ΔΣΕ προτίμησαν να καταφύγουν σε αντάρτικα τμήματα άλλων περιοχών του Μοριά...
Ο Βαγγέλης Μαγγανάς
Η άγνωστη δράση του Μαγγανά στην Κατοχή
Η άγνωστη δράση του Μαγγανά στην Κατοχή
Ενώ σε πολλά άρθρα στο διαδίκτυο υπάρχουν εκτενείς αναφορές στη δράση του Μαγγανά το 1945-1946, δεν αναφέρεται σχεδόν πουθενά η δράση του κατά την Κατοχή και η συνεργασία του με τους κατακτητές. Εκτενείς είναι οι αναφορές που κάνει ο Νίκος Ι. Ζέρβης, στο πολύτομο έργο του «ΚΑΛΑΜΑΤΑ. Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση», τόμος Ε'. Τα σχετικά αποσπάσματα είχε την καλοσύνη να μας στείλει ο κύριος Μπουγάς, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά. Παραθέτουμε εδώ μερικά άγνωστα στοιχεία. Στις 4 Φεβρουαρίου 1944, οι Γερμανοί έστησαν μπλόκο γύρω από την αγορά της Καλαμάτας. Μαζί τους ήταν και δύο-τρεις νεαροί συνεργάτες του Νομάρχη Μεσσηνίας Περωττή, ένοπλοι μάλιστα. Αυτοί συνεργάζονταν με την Geheime Feldpolizei (GFP) και αποτελούσαν τον φόβο και τρόμο των Καλαματιανών. Μάλιστα, ιδιαίτερο μένος έτρεφαν για κάποιους συμμαθητές τους...
Ανάμεσα στους νεαρούς αυτούς ήταν και ο Μαγγανάς. Αυτόπτης μάρτυρας που καταδιώχθηκε από τους Γερμανούς, περιγράφει και έναν Έλληνα νεαρό ένοπλο που φορούσε μια στρατιωτική στολή του χρώματος της Χωροφυλακής και είχε στον ώμο του ένα ιταλικό τυφέκιο. Επρόκειτο για τον Βαγγέλη Μαγγανά. Μετά την κατάληψη της Καλαμάτας από τους αντάρτες (ΕΑΜ, ΕΛΑΣ ΚΚΕ), συνελήφθη από αυτούς και οδηγήθηκε για εκτέλεση μαζί με άλλους. Καθώς, όμως, είχε χτυπηθεί επιπόλαια, διασώθηκε (Σεπτέμβριος 1944). Μετά τον Μάρτιο του 1945, όπως αναφέραμε, οδηγήθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων με την κατηγορία ότι παρέδωσε στους Γερμανούς πατριώτες που συνελήφθησαν σε διάφορα μπλόκα. Στην καταδικαστική απόφαση, σε ισόβια, ο Μαγγανάς χαρακτηρίζεται ως «πρώην ταγματασφαλίτης», (Εφημερίδα «Θάρρος», 24/11/1945). Όμως, όπως αναφέραμε, στο Εφετείο, ο Μαγγανάς αθωώθηκε.
Δύο Γερμανοί στρατιώτες κι ένας Έλληνας καταδότης το 1943
Ρίχτηκε ο Μαγγανάς στην Πηγάδα του Μελιγαλά;
Για την Πηγάδα του Μελιγαλά έχουμε γράψει ένα εκτενές άρθρο (28/4/2024), με σχεδόν 900 σχόλια! Ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί με βεβαιότητα είναι αν βγήκε κάποιος ζωντανός από αυτή. Πάντως, υπήρχε ένας που διέδιδε ότι βγήκε ζωντανός. Ο Βαγγέλης Μαγγανάς. Ο οικογενειακός του φίλος Δημοσθένης Κοντός είπε στον κύριο Μπουγά ότι ο Μαγγανάς βρισκόταν στον Μελιγαλά τότε, αλλά ήταν ελαφρά τραυματίας και δεν πήρε μέρος στη μάχη. Συνελήφθη όμως και ήταν στους τελευταίους που θα ρίχνονταν στην Πηγάδα, αφού πρώτα τον εκτελούσαν με μία σφαίρα.
Ο Μαγγανάς όμως κατάλαβε ότι ερχόταν η σειρά του και έπεσε στην Πηγάδα πριν τον πυροβολήσουν. Θεωρητικά, ο Μαγγανάς θα μπορούσε να βγει, αν βέβαια έπεσε στην Πηγάδα, καθώς θα βρισκόταν κοντά στο στόμιο και πατώντας επί πτωμάτων (στην κυριολεξία...) θα γλίτωνε. Την μαρτυρία αυτή έδωσε και ο Δ.Μ. (μόνο τα αρχικά του αναφέρονται), στον Ιωάννη Μπουγά. Ελαφρά τραυματισμένος, όταν νύχτωσε, σκαρφάλωσε στο στόμιο της Πηγάδας και βγήκε από αυτήν. Την επόμενη ημέρα τον περιέθαλψε μία γυναίκα από τη Μαγούλα και ο Μαγγανάς φορώντας παλιόρουχα έφυγε από την περιοχή.
Βέβαια, οι εκτελεστές έριξαν θάμνους και ποτάσα στην Πηγάδα για να αποκλείσουν παρόμοιες περιπτώσεις. Αυτό όμως έγινε αργότερα. Ο Δ. Κοντός είπε στον κύριο Μπουγά ότι ένας ακόμα, ο Φώτης Ζαμπάρας, βγήκε ζωντανός από την Πηγάδα. Αργότερα έγινε πρωτοπαλίκαρο του Μαγγανά! Σε ανάρτησή του στο Facebook, ο κύριος Μπουγάς γράφει ότι ο Μαγγανάς και οι φίλοι του σκάρωσαν τον μύθο του για την έξοδό του από την Πηγάδα. Δεν βρισκόταν καν στον Μελιγαλά. Ήταν νοσηλευόμενος σε πρόχειρο νοσοκομείο της Καλαμάτας (μετά την μάχη της πόλης) μαζί με τον φίλο του, ταγματασφαλίτη Φώτη Καλογερόπουλο, που είχε τραυματιστεί νωρίτερα σε ενέδρα του ΕΛΑΣ.
Ρίχτηκε ο Μαγγανάς στην Πηγάδα του Μελιγαλά;
Για την Πηγάδα του Μελιγαλά έχουμε γράψει ένα εκτενές άρθρο (28/4/2024), με σχεδόν 900 σχόλια! Ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί με βεβαιότητα είναι αν βγήκε κάποιος ζωντανός από αυτή. Πάντως, υπήρχε ένας που διέδιδε ότι βγήκε ζωντανός. Ο Βαγγέλης Μαγγανάς. Ο οικογενειακός του φίλος Δημοσθένης Κοντός είπε στον κύριο Μπουγά ότι ο Μαγγανάς βρισκόταν στον Μελιγαλά τότε, αλλά ήταν ελαφρά τραυματίας και δεν πήρε μέρος στη μάχη. Συνελήφθη όμως και ήταν στους τελευταίους που θα ρίχνονταν στην Πηγάδα, αφού πρώτα τον εκτελούσαν με μία σφαίρα.
Ο Μαγγανάς όμως κατάλαβε ότι ερχόταν η σειρά του και έπεσε στην Πηγάδα πριν τον πυροβολήσουν. Θεωρητικά, ο Μαγγανάς θα μπορούσε να βγει, αν βέβαια έπεσε στην Πηγάδα, καθώς θα βρισκόταν κοντά στο στόμιο και πατώντας επί πτωμάτων (στην κυριολεξία...) θα γλίτωνε. Την μαρτυρία αυτή έδωσε και ο Δ.Μ. (μόνο τα αρχικά του αναφέρονται), στον Ιωάννη Μπουγά. Ελαφρά τραυματισμένος, όταν νύχτωσε, σκαρφάλωσε στο στόμιο της Πηγάδας και βγήκε από αυτήν. Την επόμενη ημέρα τον περιέθαλψε μία γυναίκα από τη Μαγούλα και ο Μαγγανάς φορώντας παλιόρουχα έφυγε από την περιοχή.
Βέβαια, οι εκτελεστές έριξαν θάμνους και ποτάσα στην Πηγάδα για να αποκλείσουν παρόμοιες περιπτώσεις. Αυτό όμως έγινε αργότερα. Ο Δ. Κοντός είπε στον κύριο Μπουγά ότι ένας ακόμα, ο Φώτης Ζαμπάρας, βγήκε ζωντανός από την Πηγάδα. Αργότερα έγινε πρωτοπαλίκαρο του Μαγγανά! Σε ανάρτησή του στο Facebook, ο κύριος Μπουγάς γράφει ότι ο Μαγγανάς και οι φίλοι του σκάρωσαν τον μύθο του για την έξοδό του από την Πηγάδα. Δεν βρισκόταν καν στον Μελιγαλά. Ήταν νοσηλευόμενος σε πρόχειρο νοσοκομείο της Καλαμάτας (μετά την μάχη της πόλης) μαζί με τον φίλο του, ταγματασφαλίτη Φώτη Καλογερόπουλο, που είχε τραυματιστεί νωρίτερα σε ενέδρα του ΕΛΑΣ.
Η Πηγάδα του Μελιγαλά
Επίλογος
Παρά τα όσα έχουν γραφτεί κατά καιρούς για τον Μαγγανά και τις δολοφονίες που διέπραξε, επίσημα κατηγορήθηκε μόνο για τις τρεις δολοφονίες στην Πύλο και μία στην Καλλιθέα Πυλίας, την οποία ο ίδιος δεν παραδέχτηκε ποτέ. Έμμεσα, ευθύνεται και για τους 15 νεκρούς της Καλαμάτας. Πολλοί χρεώνουν στον Μαγγανά τον βιασμό και τη δολοφονία(;) μιας δασκάλας και του συνοδού της το 1945.
Πιθανότατα αυτό δεν ισχύει. Εκείνο που είναι βέβαιο, ότι στο σημείο αυτό, στη θέση Καζάρμα, στις στροφές του Νερόμυλου Μεσσηνίας, σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1966 ο Βαγγέλης Μαγγανάς. Οδηγώντας μια τρίκυκλη BMW, έχοντας αφήσει νωρίτερα έναν συνεπιβάτη του που είχε κάποιες δουλειές στην Καλαμάτα, βρέθηκε από περαστικούς καταπλακωμένος από το καλάθι της μοτοσικλέτας με μια πέτρα στο δεξί του χέρι και το σωληνάκι της βενζίνης στο στόμα, κάτι που έδωσε αφορμή για να κυκλοφορήσουν διάφορες φήμες. Οι άλλες φήμες που κυκλοφόρησαν, ότι επρόκειτο για την εκδίκηση της δασκάλας, μάλλον ανήκουν στη σφαίρα του μεταφυσικού και των ιστοριών με φαντάσματα...
Πηγή: ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΝ. ΜΠΟΥΓΑΣ, «ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ 1940-1945», 4η ΕΚΔΟΣΗ, 2013, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ, Ιωάννης Χρ. Γιαννάκενας.
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Μπουγά για την πολύτιμη και πρόθυμη βοήθειά του! Πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τα γεγονότα της εποχής μπορείτε να βρείτε και στο δίτομο έργο του Ι.Κ. Μπουγά, «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΝΔΕΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ.
Επίλογος
Παρά τα όσα έχουν γραφτεί κατά καιρούς για τον Μαγγανά και τις δολοφονίες που διέπραξε, επίσημα κατηγορήθηκε μόνο για τις τρεις δολοφονίες στην Πύλο και μία στην Καλλιθέα Πυλίας, την οποία ο ίδιος δεν παραδέχτηκε ποτέ. Έμμεσα, ευθύνεται και για τους 15 νεκρούς της Καλαμάτας. Πολλοί χρεώνουν στον Μαγγανά τον βιασμό και τη δολοφονία(;) μιας δασκάλας και του συνοδού της το 1945.
Πιθανότατα αυτό δεν ισχύει. Εκείνο που είναι βέβαιο, ότι στο σημείο αυτό, στη θέση Καζάρμα, στις στροφές του Νερόμυλου Μεσσηνίας, σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1966 ο Βαγγέλης Μαγγανάς. Οδηγώντας μια τρίκυκλη BMW, έχοντας αφήσει νωρίτερα έναν συνεπιβάτη του που είχε κάποιες δουλειές στην Καλαμάτα, βρέθηκε από περαστικούς καταπλακωμένος από το καλάθι της μοτοσικλέτας με μια πέτρα στο δεξί του χέρι και το σωληνάκι της βενζίνης στο στόμα, κάτι που έδωσε αφορμή για να κυκλοφορήσουν διάφορες φήμες. Οι άλλες φήμες που κυκλοφόρησαν, ότι επρόκειτο για την εκδίκηση της δασκάλας, μάλλον ανήκουν στη σφαίρα του μεταφυσικού και των ιστοριών με φαντάσματα...
Πηγή: ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΝ. ΜΠΟΥΓΑΣ, «ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ 1940-1945», 4η ΕΚΔΟΣΗ, 2013, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ, Ιωάννης Χρ. Γιαννάκενας.
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Μπουγά για την πολύτιμη και πρόθυμη βοήθειά του! Πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τα γεγονότα της εποχής μπορείτε να βρείτε και στο δίτομο έργο του Ι.Κ. Μπουγά, «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΝΔΕΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ.
Μιχάλης Στούκας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ