Του Σπύρου Δημητρέλη
Το ποσό των 11,2 δισ. ευρώ (όσο είναι δηλαδή το κυοφορούμενο πακέτο λιτότητας για τη διετία 2013 – 2014) θα μπορούσε να εξασφαλίσει το ελληνικό δημόσιο ετησίως αν συλλάμβανε τα εισοδήματα των ελευθέρων επαγγελματιών που δεν δηλώνονται. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης «Φοροδιαφυγή ανά επαγγελματικό κλάδο:
Στοιχεία από τη χορήγηση πιστώσεων στην Ελλάδα» που εκπόνησαν τρεις ερευνητές ξένων πανεπιστημίων. Ειδικότερα, η έρευνα η οποία παρουσιάστηκε σε εκδήλωση του οικονομικού επιμελητηρίου της Ελλάδος, εκπονήθηκε από ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την κα Μαργαρίτα Τσούτσουρα επίκουρο καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και τον κ. Νικόλαο Αρταβάνη μεταπτυχιακό φοιτητή του Πανεπιστημίου Virginia Tech.
Οι ερευνητές ακολούθησαν της εξής μεθοδολογία για να προσδιορίσουν το αδήλωτο εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών. Ελαβαν στοιχεία από μεγάλη και αντιπροσωπευτική της ελληνικής αγοράς τράπεζα που αφορούν τις χορηγήσεις – δάνεια που έδωσε σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες. Οι χορηγήσεις αυτές αφορούσαν κάθε είδους δάνειο, όπως στεγαστικά, πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά δάνεια κ.ά. Στη συνέχεια, υπολόγισαν την ετήσια δαπάνη των ελευθέρων επαγγελματιών για την εξυπηρέτηση αυτών των δανείων. Το αποτέλεσμα ήταν τουλάχιστον εντυπωσιακό. Προέκυψε ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν λάβει δάνειο καταβάλουν κάθε χρόνο το 82% του δηλωθέντος εισοδήματός τους για την εξυπηρέτηση των δανείων τους. Μάλιστα, υπάρχουν κλάδοι όπως οι γιατροί, οι μηχανικοί, οι εκπαιδευτικοί (ως ελεύθεροι επαγγελματίες) οι οποίοι δαπανούν έως και το 155% του δηλωθέντος εισοδήματός τους για την εξυπηρέτηση των δανείων τους. Αυτό σημαίνει, όπως εξήγησαν οι ερευνητές, ότι οι τράπεζες διαμορφώνουν την πολιτική χορηγήσεων έναντι των ελευθέρων επαγγελματιών όχι με βάση το δηλωθέν εισόδημά τους το οποίο είναι πολύ χαμηλό, αλλά εκτιμώντας το πραγματικό τους εισόδημα. Με επιστημονικές μεθόδους υπολόγισαν ότι το 2009 το σύνολο των εισοδημάτων που δεν δήλωσαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες ανέρχεται σε 28 δισ. ευρώ. Εάν σε αυτό υπολογιστεί ένας φορολογικός συντελεστής 40% τότε προκύπτει ότι τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου θα αυξάνονταν κατά 11,2 δισ. ευρώ.
Με τη μελέτη τους οι ερευνητές ανέλυσαν και τους παράγοντες που διαμορφώνουν την τάση για την υψηλή φοροδιαφυγή των αυτοαπασχολούμενων στην Ελλάδα. Επαγγέλματα με μεγάλο όγκο «παραστατικών» εσόδων ή δαπανών τείνουν να έχουν χαμηλότερη φοροδιαφυγή. Για παράδειγμα στο λιανικό εμπόριο η φοροδιαφυγή είναι μικρότερη σε σχέση με τα ιατρικά επαγγέλματα καθώς ο γιατρός λαμβάνει ελάχιστα παραστατικά για τις αγορές του και μπορεί να μην εκδίδει παραστατικά για την παροχή της υπηρεσίας του. Ο δεύτερος παράγοντας που εντόπισαν ήταν η αναποτελεσματικότητα των ελεγκτικών αρχών όσον αφορά τις εισπράξεις μετά τη διενέργεια ελέγχων. Ενώ οι ελεγκτικές αρχές έχουν επικεντρωθεί σε επαγγελματικές ομάδες υψηλής φοροδιαφυγής οι μέσες εισπράξεις από τους ελέγχους είναι αναντοίστιχες με τον πλούτο των ελεγχόμενων. Με άλλα λόγια, οι εύποροι φοροφυγάδες έχουν τα μέσα να μην πληρώνουν ακόμη και όταν εντοπιστούν από την εφορία. Μάλιστα, συνέδεσαν τα υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους, πχ. Γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους με την υψηλή ποσοστιαία εκπροσώπησή τους στο ελληνικό κοινοβούλιο. Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασαν το 65% των Ελλήνων βουλευτώ ν το 2009 ήταν γιατροί, μηχανικοί, λογιστές, οικονομολόγοι κτλ.
Τέλος, πρότειναν μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής τα οποία είναι:
- Στοχευμένοι έλεγχοι σε περιοχές και ομάδες επαγγελμάτων με υψηλή φοροδιαφυγή
- Σχεδιασμός και επιβολή τεκμαρτού φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες
- Θέσπιση ετήσιων επαγγελματικών αδειών έναντι χρηματικού τιμήματος το οποίο θα συμψηφίζεται με τον φόρο εισοδήματος
- Τόνισαν ότι η χρήση προσωπικών δεδομένων είναι αναποτελεσματική στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και συνιστούν τη χρήση μέσων όρων για τον προσδιορισμό του εισοδήματος όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο.
Προλογίζοντας την εκδήλωση ο πρόεδρος του οικονομικού επιμελητηρίου κ. Πελοπίδας Καλλίρης δήλωσε ότι μελέτες όπως αυτή αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για να κατανοήσουμε και να καταπολεμήσουμε το φαινόμενο της φοροδιαφυγής. Πρόσθεσε ότι απαιτείται η καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης από τα μαθητικά ακόμη χρόνια των πολιτών.
Πηγή:www.capital.gr