Του Γιάννη Αγγέλη
Εδώ και αρκετούς μήνες, οι κοινοτικοί αξιωματούχοι, όταν ρωτάμε πως “περπατάει” η τραπεζική ενοποίηση, μας απαντούν ότι τα βήματα θα είναι αργά αλλά σταθερά. Και πρόσθεταν ότι... μπορεί να μας εκπλήξουν.
Τελικά η έκπληξη ήρθε και μάλιστα με τρόπο που όλοι θεωρούσαμε πως ποτέ δεν θα ξεπεράσει τα όρια μιας απειλής. Μιλάμε για την επιβολή “ανταλλαγής” καταθέσεων με τραπεζικές μετοχές. Στην Κύπρο.
Σε όλους μας φάνηκε σαν μία τεράστια έκπληξη. Και ήταν φυσιολογικό να αναρωτιόμαστε το πώς είναι δυνατό να διακινδυνεύουν μια συστημική απειλή για το ευρώ σπάζοντας τον κρίκο στην Κύπρο. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι εκ των υστέρων πληροφορίες που έχουμε (διασταυρωμένες) είναι πως ο κ. Αναστασιάδης και το επιτελείο του ήταν απολύτως ενήμεροι για την μορφή της τελικής απόφασης τουλάχιστον δέκα ημέρες πριν αυτή οριστικοποιηθεί με τις υπογραφές των υπουργών οικονομικών. Και ήταν σύμφωνοι.
Εδώ ίσως είναι χρήσιμη μια ερώτηση. Πόσοι από τους πολιτικούς φίλους των διαπραγματευτών Κυπρίων και Ευρωπαίων μετακίνησαν τις καταθέσεις τους αυτό το δεκαήμερο; Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ασχοληθεί με το ερώτημα αυτό ή αυτό το δεκαήμερο δεν αφορά την “διαφάνεια”;
Η ιστορία όμως που θέλουμε να σχολιάσουμε εδώ δεν αφορά αυτό το δεκαήμερο. Αφορά τους επόμενους μήνες και... χρόνια. Η ιστορία αυτή ξεκινάει από τις Βρυξέλλες και τα γραφεία της Κομισιόν.
Σε ένα από τα γραφεία αυτά, στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση χρηματοοικονομικών και πιστωτικών υποθέσεων, υπάρχει εδώ και αρκετούς μήνες στα συρτάρια το σχέδιο Οδηγίας για το πως θα πρέπει να “διασώζονται” με εθνικούς πόρους (ιδιωτικούς και κρατικούς) οι τράπεζες ή τα τραπεζικά συστήματα χωρών της Ευρωζώνης που δεν είναι βιώσιμα.
Το αξιοπρόσεκτο είναι ότι η Οδηγία αυτή λίγο πολύ προβλέπει αυτό που εδώ και μερικά 24ωρα βρίσκεται (εν μέρει) σε εξέλιξη στην Κύπρο: οι “δανειστές” των τραπεζών, δηλαδή ομολογιούχοι (τραπεζικών ομολόγων) και οι καταθέτες τους, μαζί με τους μετόχους αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο κόστος της διάσωσης και εις “αντάλλαγμα” παίρνουν μετοχές των τραπεζών. Με άλλα λόγια καταθέσεις και ομόλογα μετατρέπονται σε μετοχές και “καίγονται”, μειώνοντας αφενός τη χρήση χρημάτων από τους φορολογούμενους της ίδιας της χώρας αλλά και των δανείων από τους φορολογούμενους των υπόλοιπων χωρών της Ευρωζώνης...
Στην Κύπρο αναγνωρίζει κανείς ότι άρχισε η πειραματική εκδοχή αυτής της Οδηγίας (Bail In). Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι το σχέδιο αυτής της Οδηγίας είναι γνωστό σε όλες τις ευρωκυβερνήσεις, αφού έτσι κι αλλιώς θα κληθούν να την υιοθετήσουν σε λίγους μήνες σαν μέρος της διαδικασίας για την ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Θα μπορούσε δηλαδή να πει κανείς ότι είναι για πρώτη φορά που εφαρμόζεται το περιβόητο “bail in” για την αναδιάρθρωση τραπεζικών συστημάτων που δεν είχαν τολμήσει να εφαρμόσουν στην έκταση αυτή στην Ισπανία.
Σύμφωνα με τους τεχνοκράτες της Κομισιόν η υιοθέτηση της Οδηγίας αυτής από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης (στην Γερμανία η νομοθεσία αυτή ήδη έχει αρχίσει να περνά στο εθνικό δίκαιο) δεν είναι παρά το πρώτο βήμα στην διαδικασία ενοποίησης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Στην Κύπρο βέβαια η πειραματική εφαρμογή της έχει ιδιαιτερότητες...
Η μία ιδιαιτερότητα αφορά την “ένοχη” συμμετοχή της κυπριακής ηγεσίας να φορτώσει μέρος αυτού του κόστους και στους μικροκαταθέτες. Σπάζοντας έτσι το όριο της διασφάλισης των 100 χιλιάδων ευρώ που είχε τεθεί από το 2009, όταν όλες οι ευρωκυβερνήσεις είχαν ανακοινώσει -μετά την σχετική απόφαση του G-20- ότι τα κράτη αναλαμβάνουν την εγγύηση των καταθέσεων μέχρι του ποσού αυτού (μετά την Lehman Brothers). Εξ ου και οι δηλώσεις του Σόιμπλε ή του Eurogroup ότι δεν συμφωνούσαν στο bail in των μικροκαταθετών. Βέβαια το πολιτικό σύστημα της Κύπρου που διαχειρίζεται τις διαπραγματεύσεις τώρα έχει κάθε λόγο να μεταφέρει μέρος του bail in από τους μεγάλους καταθέτες, που μπορεί να είναι και σημαντικοί πολιτικοί φίλοι του, στους “μικρότερους”. Εξ ου και η απόφαση για “ρήξη” με το όριο των 100 χιλιάδων ευρώ που ισχύει ως κρατική εγγύηση για τις καταθέσεις στην Ευρωζώνη...
Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με το γεγονός ότι η κυπριακή κυβέρνηση, ενώ είχε αποδεχθεί το συνολικό κόστος του “bail in” στα 5,8 δισ. ευρώ, εξακολουθούσε να πιστεύει ότι μπορεί στο επίπεδο της πολιτικής διαπραγμάτευσης να αποφύγει το πικρό ποτήρι. Μάλιστα έκρινε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει γι’ αυτό την πίεση που μπορούσε να ασκήσει μέσω των ξένων μεγαλοκαταθετών Ρώσων, Ευρωπαίων και Μεσανατολιτών για να αποφύγει την “κατάργηση” της Κύπρου σαν περιφερειακό χρηματοπιστωτικό κέντρο και να διασώσει μία ενδιάμεση κατάσταση. Πολύ περισσότερο τώρα που οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή αλλάζουν τους συσχετισμούς.
Όμως και ο τελευταίος σε σημασία κοινοτικός διπλωμάτης γνωρίζει από τα τέλη του 2012 ότι η απόφαση για να “κλείσει” το κέντρο αυτό έχει παρθεί με συμφωνία όλων των γερμανόφωνων περιοχών και η σχετική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη μέσω της περιβόητης εκστρατείας “διαφάνειας” για την διακίνηση μαύρου χρήματος.
Οι ελπίδες της Κύπρου για να αποφύγει μία τέτοια “καταστροφή”, να πάψει δηλαδή να αποτελεί το περιφερειακό χρηματοπιστωτικό κέντρο της Αν. Μεσογείου, στηρίζονταν στο γεγονός ότι η Κύπρος ήταν ο διαμετακομιστικός σταθμός για ρωσικά κεφάλαια, ευρωπαϊκά κεφάλαια και κεφάλαια της Μ. Ανατολής... Όμως όπως όλα αποδεικνύουν αυτή ήταν μία λάθος εκτίμηση.
Άλλωστε οι Ευρωπαίοι εταίροι της Κύπρου είχαν ξεκαθαρίσει στον κ. Χριστόφια οτι δεν πρόκειται να προχωρήσει ούτε βήμα η υπόθεση των υδρογονανθράκων αν προηγουμένως δεν καθαρίσει η ιστορία με τις τράπεζες και τις “γκρίζες ροές” κεφαλαίων.
Μετά από όλα αυτά φαίνεται ότι το Λιχτενστάιν και οι άλλοι ανταγωνιστές της Κύπρου -που εξακολουθούν να τελούν υπό βορειοευρωπαϊκή προστασία- θα μπορούν να διασφαλίσουν χωρίς ανταγωνιστές τους ρόλους τους.
Το σημείο όμως που δεν μπορούμε να αγνοούμε πλέον είναι ότι οι πειραματισμοί αυτοί στην Κύπρο δεν αποτελούν σπασμωδικές κινήσεις αλλά σχεδιασμένα βήματα...
Και αυτά τα βήματα βασίζονται στην εκτίμηση ότι οι αγορές “θα εκτιμήσουν τελικά ότι αυτή είναι η μοναδική διέξοδος που διασφαλίζει όλους”...
Εδώ ίσως ταιριάζει το «αρχαιοελληνικό»... «αλί αλί και τρις αλί»...
Πηγή:www.capital.gr